Trój podział władz w Polsce

Korzyści polityczne i społeczne Polska będzie uczęszczać we wszystkich decyzjach UE, współtworząc unijna politykę wobec innych krajów, współdecydować o ważnych kwestiach międzynarodowych, m.in. o interwencjach wojskowych Wspólnoty. Będziemy mogli łatwiej i skuteczniej realizować interesy narodowe oraz w pełni kształtować życie polityczne naszego kraju. Członkostwo Polski w UE stanowić będzie dodatkową, obok członkostwa w NATO gwarancję bezpieczeństwa i utrwalenia w naszym kraju systemu demokratycznego. Nastąpi to poprzez konsolidację wartości, które łązą Polskę z krajami zachodniej Europy - takimi jak zasada państwa prawa, poszanowania praw człowieka i praw mniejszości oraz zasady gospodarki rynkowej.Polacy staną się pełnoprawnymi obywatelami Wspólnoty. Będziemy mogli posługiwać się europejskim paszportem, głosować i być wybieranymi do europejskich instytucji, mieszkać i kupować nieruchomości w krajach UE. Rozpoczynająć pracę w jednym z krajów członkowskich będziemy mieli dostęp do wszelkich uprawnień socjalnych przewidzianych dla jego obywateli, takich jak ubezpieczenia, prawo do emerytury, ochrony socjalnej i prawnej. Korzyści gospodarcze Będziemy korzystać ze swobody podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, świadczenia usług i wykonywania zawodu we wszystkich krajach członkowskich. Znikną obecne ogranmiczenia dotyczące podejmowania pracy lub otwierania własnej firmy w UE. Te same zasady będą dotyczyć obywateli innych państw członkowskich na terenie Polski.Jednolity Rynek Unii Europejskiej, liczący prawie 400 milionów konsumentów, zostanie w pełni otwarty dla polskich towarów. Będzie to oznaczało zniesienie wszelkich ograniczeń w kontaktach hondlowych Polski z UE, takich jak kontrole graniczne, bariery celne Polski i innych krajów UE wobec państw trzecich. W Polsce zostanie wprowadzony system kontroli jakości towarów zgodny ze standardami UE. Oznacza to, że bezpieczeństwo i prawa polskich konsumentów będą lepiej chronione. Będziemy mieli takie same możliwości dochodzenia roszczeń, jak kupujący w innych krajach UE. Oznacza to łatwiejszy, szybszy i skuteczniejszy sposób egzekwowania naszych praw. Organizacje konsumenckie będą miały więcej uprawnień, mogąc również skuteczniej walczyć z zachowaniami monopolistycznymi producentów. WYNIKI NEGOCJACJI W POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH NEGOCJACYJNYCH I ICH SKUTKI EKONOMICZNO-SPOŁECZNE
Swobodny przepływ towarów
Swobodny przepływ osób
Swoboda świadczenia usług
Swobodny przepływ kapitału
Prawo spółek
Polityka konkurencji
Rolnictwo
Rybołówstwo
Polityka transportowa
Podatki
Unia Gospodarcza i Walutowa (EMU)
Statystyka
Polityka społeczna i zatrudnienie
Energia
Polityka przemysłowa
Małe i średnie przedsiębiorstwa (MśP)
Nauka i badania
Edukacja, kształcenie i młodzież
Telekomunikacja i technologie informacyjne
Kultura i polityka audiowizualna
Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych
środowisko
Ochrona konsumentów i zdrowia
Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
Unia celna
Stosunki zewnętrzne
Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB)
Kontrola finansowa
Finanse i budżet
Instytucje Zakończenie negocjacji o członkostwo Polski w UE jest ukoronowaniem wieloletniego wysiłku polskiego społeczeństwa na rzecz integracji Polski z Unią Europejską. Jest symbolem powrotu Polski do europejskich korzeni oraz zajęcia należnego jej miejsca wśród narodów Europy. Przystępując do Unii Europejskiej Polska zyskuje przede wszystkim znaczne wzmocnienie swej pozycji politycznej i gospodarczej oraz możliwość bezpośredniego wpływu na kształtowanie wspólnotowych polityk.
Osiągnięcie celu, jakim jest członkostwo w Unii Europejskiej, nie byłoby możliwe bez stworzenia naszemu krajowi korzystnego otoczenia zewnętrznego. Ułatwiła to w pierwszej kolejności silna wola polityczna po stronie państw członkowskich UE, dla których podobnie jak i dla Polski, idea rozszerzenia oznaczała przede wszystkim likwidację pojałtańskiego podziału Europy oraz powrotu do normalności na kontynencie, normalności niezbędnej dla zapewnienia Europie należnego miejsca na arenie międzynarodowej, stworzenia społeczeństwom dalszych perspektyw postępu gospodarczego oraz cywilizacyjnego rozwoju. Dzięki przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej:Polscy przedsiębiorcy uzyskują dobre warunki włączenia się do jednolitego rynku UE. Otrzymują szansę rozwoju i poprawy konkurencyjności. Duże znaczenie ma fakt, iż dzięki uzyskanym okresom przejściowym realizacja procesów dostosowawczych będzie wspomagana przez środki finansowe UE, udostępniane Polsce w ramach funduszy strukturalnych; *Polska gospodarka zostanie włączona do Jednolitego Rynku UE, co da jej nowe możliwości rozwoju, wzmocni procesy restrukturyzacji oraz racjonalizacji wykorzystania zasobów. Stwarza to także odatkowe, potencjalne możliwości wzrostu gospodarczego; * Znacznemu polepszeniu ulegnie bezpieczeństwo gospodarcze naszego kraju; *Uzyskamy pomoc strukturalną, która przyniesie istotny wzrost możliwości rozbudowy infrastruktury oraz likwidację wieloletnich zapóśnień rozwojowych na szczeblu regionalnym i lokalnym; *Poprawi się jakość i warunki życia Polaków, dzięki przejęciu przez Polskę unijnych standardów m.in. w dziedzinie ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności, polityki społecznej; *Negocjacje akcesyjne dotyczące rolnictwa przyniosły rezultaty, dzięki którym możliwe będzie dokonanie przekształceń strukturalnych w polskim rolnictwie. Bez zasilania ze środków UE polskie rolnictwo nie znalazłoby innych, znaczących śródeł rozwojowych. Negocjacje w tym obszarze przyniosły korzystniejsze dla Polski warunki, niż pierwotnie zakładała Unia, chociaż nie wszystkie nasze postulaty zostały przyjęte; Dokona się postęp cywilizacyjny, m.in. dzięki udziałowi w polityce badawczo-rozwojowej UE, co zagwarantuje nieskrępowany dostęp do jej potencjału naukowego i edukacyjnego polskiemu społeczeństwu; Nastąpi zbliżenie z innymi narodami Europy, możliwy będzie bezpośredni, nieskrępowany kontakt z różnorodnością kulturową Unii Europejskiej, co przyniesie lepsze zrozumienie innych narodów oraz da twórczy impuls dla rozwoju polskiej kultury; *Osiągnięte rezultaty negocjacyjne dają Polsce ogromne możliwości i rodzą wielkie nadzieje związane z członkostwem w Unii Europejskiej. Wykorzystanie perspektyw, jakie się przed naszym krajem otwierają, jest kolejnym zadaniem na drodze integracji europejskiej ale przede wszystkim zobowiązaniem, z którego będą nas rozliczać następne pokolenia.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej oraz proces dostosowawczy przed akcesją stwarza jednak szereg wyzwań, przed którymi stoi nasz kraj. Najważniejsze z nich to: *Konsekwentne i terminowe dostosowanie polskiego prawa do wymogów panujących w Unii Europejskiej; *Zagwarantowanie takich środków publicznych, które umożliwiłyby wchłonięcie pomocy strukturalnej (własny wkład finansowy); *Zwiększenie krajowych nakładów finansowych na najkosztowniejsze dziedziny życia społeczno-gospodarczego, objęte procesem dostosowawczym, w szczególności na ochronę środowiska i transport; *Poprawa konkurencyjności i elastyczności działania polskich przedsiębiorstw, aby mogły podjąć rywalizację na Jednolitym Rynku, a w szczególności intensyfikacja wsparcia instytucjonalnego dla małych i średnich firm; *Przyspieszenie modernizacji sektora rolno-spożywczego, w tym rozwijanie nowoczesnych form przedsiębiorczości na terenach wiejskich; *Przyspieszenie rozwoju mniej zamożnych regionów, jak również rozwój nowych sfer przemysłu i usług w regionach o charakterze monokulturowym; *Dostosowanie polskiej granicy wschodniej do roli granicy Unii Europejskiej, z zachowaniem intensyfikacji wymiany handlowej. DROGA POLSKI DO CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przełom polityczny u progu lat dziewięćdziesiątych otworzył Polsce drogę do ustrojowej transformacji oraz podjęcia fundamentalnych zmian systemu gospodarczego i społecznego. Wiodącym wyznacznikiem dokonywanych przemian i przekształceń stała się integracja europejska i perspektywa członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Przyjęcie zasad gospodarki rynkowej i włączenie kraju do zachodnich struktur gospodarczych uznane zostało za najskuteczniejszą drogę do nadrobienia zapóśnień rozwojowych i technologicznych oraz jedną z najistotniejszych przesłanek trwałego wzrostu gospodarczego.Integracja ze Wspólnotami Europejskimi wymagała podjęcia szeroko zakrojonych dostosowań, zarówno w sferze gospodarczej, jak i społecznej.
Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Europejską Wspólnotą Gospodarczą (EWG) już we wrześniu 1988 r., a 19 września 1989 r. podpisana została Umowa między Polską a Wspólnotami Europejskimi w sprawie handlu oraz współpracy handlowej i gospodarczej. Jednakże dopiero Układ Europejski z 16 grudnia 1991 r., ustanawiający stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, który zakładał przyszłe członkostwo Polski w WE, stanowił podstawę wszechstronnych dostosowań legislacyjnych, zmian gospodarczych i społecznych i uruchamiało ich proces.W styczniu 1993 r. powstał rządowy "Program działań dostosowujących polską gospodarkę i system prawny do wymagań Układu Europejskiego". Widząc w integracji narzędzie realizacji długookresowych celów rozwoju kraju, Polska złożyła wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej w kwietniu 1994 roku.
Priorytety i sekwencję działań w dostosowywaniu prawa państw kandydujących do prawa wspólnotowego wyznaczyła unijna Strategia Przedczłonkowska (grudzień 1994 r.) i tzw. Biała Księga w/s dostosowań do Jednolitego Rynku (czerwiec 1995 r.). Na podstawie jej oraz analiz dotyczących osiągniętego stopnia dostosowania prawa, Rząd opracował Harmonogram działań dostosowujących polski system prawny do zaleceń Białej Księgi Komisji Europejskiej w sprawie integracji z Jednolitym Rynkiem UE (lipiec 1997 rok). W 1997 r. Rząd przyjął również Narodową Strategię Integracji (NSI), a następnie Harmonogram działań implementacyjnych NSI, w których sformułowane zostały zadania wynikające z procesu dostosowawczego w okresie poprzedzającym negocjacje, w trakcie negocjacji, a także w pierwszej fazie członkostwa. W lipcu 1997 r. Komisja Europejska przedstawiła Opinie (tzw. Avis) o wnioskach krajów stowarzyszonych z UE - w tym Polski - w sprawie członkostwa. Komisja najwyżej oceniła w postępach na drodze reform i wypełnianiu kryteriów członkostwa w UE przedstawionych przez Radę Europejską w Kopenhadze w 1993 r. Polskę i Węgry oraz zarekomendowała Radzie Europejskiej rozpoczęcie negocjacji w sprawie akcesji do UE z Cyprem, Estonią, Polską, Słowenią oraz Węgrami. Rada Europejska na posiedzeniu w Luksemburgu w grudniu 1997 r. przyjęła wzmocnioną strategię przedakcesyjną, której celem było udzielanie państwom stowarzyszonym praktycznej i finansowej pomocy we wprowadzaniu reform koniecznych do uzyskania członkostwa w UE. Elementem wzmocnionej strategii przedakcesyjnej był unijny program "Partnerstwo dla Członkostwa", zawierający priorytetową listę dostosowań krótko- i średniookresowych, corocznie aktualizowanych oraz ramy wsparcia finansowego w ich wdrażaniu. Służą temu nowe zasady funkcjonowania programu PHARE (a od roku 2000 również fundusze SAPARD i ISPA) oraz nowe struktury zarządzania pomocą finansową. W "Partnerstwie dla Członkostwa 2002-2003", przyjętym podczas szczytu UE w Laeken (grudzień 2001 r.), oprócz dotychczasowych instrumentów przewidziano następne, tj.: przedakcesyjną procedurę nadzoru fiskalnego (zastąpiła ocenę średniookresowych priorytetów polityki gospodarczej), plany rozwoju obszarów wiejskich oraz narodową strategię zatrudnienia. Zadania wynikające z "Partnerstwa dla Członkostwa" Rząd RP realizował w oparciu o Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa Polski w UE (NPPC), przyjęty przez Radę Ministrów w czerwcu 1998 r. Program obejmował działania przewidziane na lata 1998-2002 i dotyczył najważniejszych elementów polityki integracyjnej Polski, w tym związanych z włączeniem do Jednolitego Rynku UE. NPPC traktowany był jako dokument otwarty, podlegający corocznym uzupełnieniom. Od 2000 roku struktura dokumentu odzwierciedlała zadania programowe zgodnie z obszarami prawa wspólnotowego wyodrębnionymi dla celów negocjacji akcesyjnych. Podczas szczytu UE w Berlinie w marcu 1999 r. przyjęte zostały ramy czasowe i warunki budżetowe w sprawie rozszerzenia Unii o pierwszą grupę państw kandydujących. Nowa perspektywa finansowa zakładała gotowość Unii do przyjęcia nowych członków od 2002 r. Oceny wypełniania kryteriów kopenhaskich dokonywała corocznie Komisja Europejska w tzw. Raportach Okresowych. W ubiegłoroczny Raporcie Okresowy z paśdzierniku 2002 r. KE określiła, które kraje spełniają kryteria członkostwa i tym samym znajdą się w pierwszej grupie państw przystępujących do Unii. Polska rozpoczęła negocjacje akcesyjne 31 marca 1998 r. wraz z czterema innymi krajami z Europy środkowej i Wschodniej (tj. Czechami, Estonią, Słowenią, Węgrami) i Cyprem. W grudniu 1999 r. zakończona została procedura składania stanowisk negocjacyjnych. Rada Europejska w Helsinkach w grudniu 1999 r. wytyczyła "mapę drogową negocjacji" (Road map), zawierającą harmonogram zakładający ich zakończenie w roku 2002. Jednocześnie podjęta została decyzja o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z kolejnymi sześcioma państwami kandydującymi, tj. Bułgarią, Litwą, Łotwą, Maltą, Słowacją i Rumunią (tzw. Grupa Helsińska). Rozwiązania instytucjonalne przygotowujące UE do rozszerzenia zostały określone w Traktacie z Nicei, który został przyjęty w trakcie szczytu UE w Nicei w 2000 roku, a wszedł w życie 1 lutego 2003 r. po ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie. Dalszych zmian instytucji dokona Konferencja Międzyrządowa, której zakończenie zaplanowano na 2004 rok. W celu przyspieszenia dostosowania w zakresie przyjmowania i implementacji acquis communautaire Sejm RP zdecydował o przyjęciu szybkiej ścieżki legislacyjnej dla ustaw związanych z integracją. 15 listopada 2001 r. przyjęto Europejską Strategię Rządu RP, w której potwierdzono determinację do zakończenia rokowań z Unią Europejską w 2002 r. i uzyskania członkostwa w 2004 r. Realizacja założeń kolejnych Strategii Rządu RP (przyjętych na okres prezydencji hiszpańskiej i duńskiej w UE) doprowadziła do zakończenia negocjacji akcesyjnych z UE na szczycie w Kopenhadze, 13 grudnia 2002 r. Traktat Akcesyjny, określający warunki przystąpienia Polski (i pozostałych krajów przystępujących do UE) zostanie podpisany 16 kwietnia 2003 r. w Atenach. Następnie, zarówno w państwach przystępujących do UE, jak i państwach członkowskich, rozpoczną się procedury ratyfikacji Traktatu. Społeczeństwa większości państw przystępujących wypowiedzą się na temat warunków akcesji do UE w drodze referendów. Traktat Akcesyjny jest umową międzynarodową, zawartą przez dotychczasowe kraje Unii Europejskiej z nowymi krajami członkowskimi. Zawiera on między innymi: *opis praw i obowiązków nowych członków UE; *zasady poszerzenia organów UE o przedstawicieli nowych państw i nowe zasady funkcjonowania tych organów; *szczegółową charakterystykę ustaleń zawartych w toku negocjacji członkowskich dotyczących *poszczególnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego; *wykaz aktów prawnych obejmujących nowe kraje członkowskie wraz ze zmianami, jakie zostaną *wprowadzone do tych aktów w wyniku poszerzenia Unii; *wspólne deklaracje wszystkich "starych" i "nowych" państw UE dotyczące Jednej Europy oraz Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich; *wspólne deklaracje dotychczasowych państw członkowskich UE; *deklaracje Komisji Europejskiej; *deklaracje poszczególnych państw - nowych członków UE; *opis procedur decyzyjnych w okresie od podpisania traktatu do dnia rozszerzenia Unii.
Polska, oprócz kilku deklaracji dotyczących spraw gospodarczych, zapewniła sobie włączenie do traktatu deklaracji w sprawie moralności publicznej. Zgodnie z nią:
- Rząd Rzeczypospolitej Polskiej rozumie, że nic w postanowieniu Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i postanowieniach traktatów zmieniających lub uzupełniających te traktaty nie stanowi dla państwa polskiego przeszkody w regulowaniu kwestii o znaczeniu moralnym, jak również tych odnoszących się do życia ludzkiego." Oznacza to, że sfera moralności publicznej będzie regulowana przez polskie prawo zgodnie z wolą obywateli Rzeczypospolitej. WYZWANIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZE ZWIĄZANE Z CZŁONKOSTWEM POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ. OCENA WYNIKÓW NEGOCJACJI AKCESYJNYCH
Zakończenie negocjacji akcesyjnych w Kopenhadze w grudnia 2002 r., a tym samym otwarcie drogi do członkostwa w UE z dniem 1 maja 2004 r., ma wymiar historyczny. Stanowi szansę spełnienia dążeń Polaków do powrotu do Europy i poprawę poziomu ich życia. Jest wyrazem uznania dla politycznych i gospodarczych przemian w Polsce, dla demokracji i przestrzegania praw człowieka oraz funkcjonowania gospodarki rynkowej i zaawansowania przygotowań przedakcesyjnych .
Członkostwo w Unii Europejskiej zwiększa wiarygodność naszego kraju na arenie międzynarodowej, umacnia bezpieczeństwo i stabilność gospodarczą, stwarza nowe możliwości cywilizacyjno-rozwojowe. Pomoc ze strony UE i współpraca z jej krajami członkowskimi stwarza możliwości szybszego postępu gospodarczego, budowy konkurencyjnej gospodarki, zmniejszenia dystansu cywilizacyjnego w stosunku do krajów Unii, jak też wyrównania dysproporcji w poziomie życia między regionami kraju i między miastem a wsią. Bez członkostwa Polski w Unii szanse rozwoju kraju, w tym polskiej wsi, byłyby znacznie bardziej ograniczone. Równocześnie, w przypadku nieprzystąpienia do UE, zaczęłyby narastać dysproporcje rozwojowe między Polską a nowymi krajami członkowskimi, które korzystałyby ze zwiększonych funduszy pomocowych, do których Polska nie miałaby dostępu. Rozszerzenie Unii Europejskiej leży zarówno w interesie obecnych, jak i przyszłych krajów członkowskich oraz ich obywateli, gdyż większa i silniejsza Unia będzie odgrywać większą rolę na arenie międzynarodowej, a także będzie czynnikiem umacniającym jej konkurencyjność. Jako członek Unii Europejskiej Polska ma także szansę na skuteczniejszą ochronę przed negatywnymi wpływami globalizacji, zwłaszcza w warunkach ewentualnych zaburzeń gospodarczo - walutowych na świecie. Integracja ze strukturami UE wymaga jednak wysiłku i kosztów, koniecznych dla sprostania konkurencji ze strony producentów z krajów członkowskich Unii, jak też realizacji dostosowań określonych w zobowiązaniach negocjacyjnych. Stawia to poważne zadania przed organami władzy publicznej, administracją publiczną, władzami samorządowymi i lokalnymi, ale także przedsiębiorstwami, by jak najlepiej wykorzystać szanse wynikające z członkostwa w UE. Wpływ integracji z UE na tempo wzrostu gospodarczego Integracja Polski z Unią Europejską wpływa długookresowo na przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego. Oddziałuje na rozwój i modernizację gospodarki głównie poprzez zwiększenie rozmiarów inwestycji, dopływ nowych technologii, łatwiejszy dostęp do rynku krajów członkowskich Unii, większą skalę i specjalizację produkcji, poprawę jakości zarządzania i efektywności gospodarowania. Dokonane symulacje wskazują, że w wyniku akcesji do UE tempo wzrostu PKB Polski może ulec przyspieszeniu od 0,2 (przy niekorzystnej polityce gospodarczej) do 1,7 pkt. proc. rocznie. Oznacza to, że po 20 latach poziom rozwoju gospodarczego Polski byłby od 5% do nawet 40% wyższy, niż w przypadku pozostawania poza Unią. Integracja stwarza więc perspektywę szybszego zrównania PKB na mieszkańca Polski ze średnią UE i niektórymi krajami UE. Wg danych Banku światowego, w 2001 r. poziom PKB Polski na mieszkańca (liczony wg parytetu siły nabywczej walut) wyniósł blisko 9,2 tys. euro, wobec średniej w UE w wysokości 23,2 tys. euro. Stanowił on zatem blisko 40% przeciętnej krajów Unii, 58% poziomu Grecji, 54% - Portugalii i 48% - Hiszpanii. W latach 1997 - 2001 średnie roczne tempo wzrostu PKB w Polsce wyniosło 4,1% wobec 2,7% w UE.
Osiągnięcie przeciętnego poziomu krajów "piętnastki" w ciągu ćwierćwiecza, przy założeniu utrzymania ich dotychczasowego średniego tempa wzrostu, wymagałoby, aby Polska rozwijała się w tempie 6,5 % rocznie (szacunki RCSS). Gdyby Polska pozostawała poza Unią - trwałoby to znacznie dłużej.
*Integracja z UE - poprzez zobowiązania do wdrażania zmian systemowych i dostosowań instytucjonalnych - przyspiesza wdrażanie reform. Pomaga zapewnić przejrzystość reguł i mechanizmów gospodarczych. Wymusza dyscyplinowanie polityki makroekonomicznej, co z kolei zwiększa odporność gospodarki na negatywne skutki wahań koniunkturalnych i zaburzeń na rynkach międzynarodowych. Jako członek Unii Europejskiej Polska będzie miała obowiązek koordynacji polityki gospodarczej w ramach UE i opracowania tzw. programu konwergencji. Służyć to będzie także spełnieniu kryteriów zbieżności z Maastricht, warunkujących przyszły udział Polski w Unii Gospodarczej i Walutowej (strefie euro), w której Polska deklaruje uczestnictwo kilka lat po akcesji do UE.
*Integracja z UE jako czynnik sprzyjający wzrostowi poziomu inwestycji zagranicznych
Polska jako kraj relatywnie ubogi w kapitał, a dysponujący dużymi zasobami wysoko kwalifikowanych pracowników, to dobre miejsce dla inwestycji zagranicznych. Liberalizacja przepisów regulujących przepływ kapitału, zgodna z Układem Europejskim, została zdynamizowana w wyniku przyjęcia Polski do OECD w 1996 roku. Do końca czerwca 2002 r. do Polski napłynęło 61,6 mld USD bezpośrednich inwestycji zagranicznych, w których udział krajów Unii Europejskiej wyniósł prawie 70%. Ocenia się, że akcesja Polski do UE spowoduje przyspieszenie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych, tak potrzebnych do modernizacji gospodarki. Z punktu widzenia inwestorów zagranicznych, członkostwo w UE postrzegane jest jako czynnik silnie ograniczający ryzyko polityczne i gospodarcze związane z dokonywaniem inwestycji. Wzrośnie pozycja Polski jako partnera we współpracy gospodarczej. Przyjęcie zasad regulujących funkcjonowanie Jednolitego Rynku UE w zakresie konkurencji, prawa spółek, swobód rynkowych, przyczyni się do wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej Polski, m.in. dzięki zwiększonej stabilności prawnej i większej przewidywalności polityki gospodarczej. Po przystąpieniu do UE należy też oczekiwać zwiększenia możliwości napływu pożyczek i kredytów ze strony międzynarodowych instytucji finansowych, zwłaszcza z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Banku światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Banku Rozwoju Rady Europy. Możliwości sięgania po te kredyty będą łatwiejsze i korzystniejsze. Członkostwo w Unii wpłynie na obniżkę kosztu pozyskania kapitału za granicą. Po wejściu do strefy euro najprawdopodobniej niższe będą stopy procentowe kształtowane przez Europejski System Banków Centralnych. Wzrost wiarygodności polskiej gospodarki, a stąd zwiększony napływ inwestycji zagranicznych - bezpośrednich i portfelowych - wpłynie na umocnienie kursu złotego. Czynnikiem umacniającym złotego może być także wejście Polski do systemu ERMII, ograniczającego wahania kursu złotego do euro, oraz przygotowania gospodarki do przyjęcia waluty euro. Wpływ akcesji do UE na obroty w handlu zagranicznym Procesy integracyjne szczególnie silnie oddziałują na obroty handlowe. Swobodny przepływ towarów oznacza nie tylko unię celną oraz likwidację ochrony pozataryfowej, ale też lepsze warunki dla naszych producentóweksporterów. Następstwem akcesji będzie zarówno zwiększenie dynamiki eksportu, jak i chłonności importowej. W początkowym okresie należy spodziewać się silniejszych efektów po stronie importu niż po stronie eksportu, w wyniku czego deficyt handlowy może ulec pogłębieniu. Będzie to rezultatem unii celnej z WE, przyjęcia wspólnej polityki handlowej WE - łącznie ze wspólnotową, niższą niż w Polsce, taryfą celną - jak też napływu inwestycji zagranicznych (generujących w pierwszej kolejności import) oraz zwiększonej konkurencji. Po kilku latach jednak, w wyniku poprawy konkurencyjności polskich towarów, efekty proeksportowe powinny zacząć przeważać nad proimportowymi. Zwiększą się także możliwości eksportu polskich produktów i usług, w wyniku zlikwidowania pozostałych utrudnień w dostępie do rynku krajów Unii, w tym ze względu na pełną liberalizację handlu artykułami rolnospożywczymi. Powstanie więc szansa na większą sprzedaż produktów rolnych i zdrowej żywności na wspólnym rynku, jak też perspektywa zdynamizowania eksportu usług budowlanych, transportowych i innych. Nowe możliwości zbytu przyniesie pełna dostępność rynku zakupów publicznych w krajach UE. Po przystąpieniu do UE Polska zobowiązana będzie przystąpić do umów międzynarodowych, w tym gospodarczych i handlowych, zawartych przez UE z państwami trzecimi, (np. Układu w sprawie partnerstwa i współpracy pomiędzy UE a Rosją). Przyjęcie wraz z akcesją unijnych umów międzynarodowych wymagać będzie wypowiedzenia lub renegocjacji około 190 polskich umów handlowych i gospodarczych z zagranicą (w tym umów z USA i Japonią) . Korzystne będzie także zniesienie, od dnia akcesji, restrykcji UE wobec polskich towarów wynikających z postępowań antydumpingowych. Ponadto Polska zyska możliwość skorzystania z szeregu instrumentów ochronnych (zwłaszcza działań antydumpingowych), jak i regulacji, wzorców i metod wspierania eksportu stosowanych przez kraje członkowskie, również przy pomocy Unii.
WYZWANIA DLA POLSKIEJ GOSPODARKI, WYNIKAJĄCE Z KONIECZNOśCI SPROSTANIA SIŁOM RYNKOWYM W UNII EUROPEJSKIEJ
Z chwilą akcesji Polski do UE zaczną obowiązywać mechanizmy unijnego Jednolitego Rynku. Jego istotą jest swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i osób oraz przestrzeganie reguł konkurencji, wymogów socjalnych i ekologicznych. Polska wyraziła zgodę na wdrożenie całości wspólnotowego dorobku prawnego UE. Oznacza to m.in. zniesienie wszelkich ograniczeń w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej wewnątrz UE poprzez harmonizację prawa spółek krajów członkowskich, a zatem większą konkurencję.
Dokonanie szybkich zmian nie wszędzie jest możliwe ze względu na długie cykle inwestycyjne i potrzebne nakłady. Dlatego konieczne było ustanowienie okresów przejściowych w wielu obszarach negocjacyjnych - najwięcej w ochronie środowiska, polityce transportowej, rolnictwie, podatkach, polityce konkurencji.
Prawo unijne w wielu dziedzinach, takich jak np. ochrona środowiska, standardy socjalne, bezpieczeństwo produktów, bezpieczeństwo i higiena pracy jest bardziej restrykcyjne od obowiązującego w Polsce. Problemem dla części przedsiębiorstw może być spełnienie norm unijnych, by zostać dopuszczonym na rynek UE, jak też na rynek krajowy, już jako część wspólnego rynku (wyjątki mogą dotyczyć towarów produkowanych lokalnie). W konsekwencji oznacza to dodatkowe nakłady, jakie muszą ponieść podmioty gospodarcze, a tym samym okresowe osłabienie ich pozycji konkurencyjnej. W dłuższym - to warunek i szansa obecności na dużym rynku unijnym. Do pierwszoplanowych zadań instytucji rządowych i samorządu gospodarczego należy ułatwienie firmom dostępu do informacji o wymogach Jednolitego Rynku oraz możliwościach skorzystania z pomocy dla ich spełnienia, a także pomoc w uzyskaniu stosownych certyfikatów niezbędnych do dopuszczenia towarów na rynek. Dotyczy to w szczególności słabszych kapitałowo i administracyjnie małych i średnich przedsiębiorstw. Wsparcie tych firm może przynieść zwielokrotnione efekty, jeśli wziąć pod uwagę: dużą liczbę ludzi młodych, dobry poziom wykształcenia, aktywność, umiejętność adaptacji i duch przedsiębiorczości. Wiele reguł obowiązujących w Unii zostało już wdrożonych, w ramach realizacji ustaleń Układu Europejskiego i procesów dostosowawczych. Było to m.in. rezultatem tworzenia do 1999 r. strefy wolnego handlu artykułami przemysłowymi między Polską a Wspólnotą Europejską (z wyjątkami, które zlikwidowano od 2002 r.) oraz liberalizacji handlu artykułami rolnospożywczymi.
Zwiększyło to presję konkurencji ze strony przedsiębiorstw krajów Unii, spowodowało konieczność podjęcia restrukturyzacji szeregu branż, modernizacji procesów wytwórczych, obniżki kosztów produkcji i wzrostu jej efektywności, zwiększenia nowoczesności i jakości produkcji, tak w drodze nakładów własnych i kredytów, jak i poprzez napływ kapitału zagranicznego.Zwiększona konkurencja oraz dalsze zobowiązania liberalizacyjne zintensyfikują działania m.in. na rzecz restrukturyzacji przemysłu żelaza i stali, górnictwa węgla kamiennego, sektora energetycznego i gazowego, przemysłu farmaceutycznego, podniesienia atrakcyjności i efektywności usług lotniczych i kolejowych, usług telekomunikacyjnych i pocztowych, bankowości, ubezpieczeń. Są to zadania o rozległych skutkach gospodarczych i społecznych. Wiele krajowych podmiotów gospodarczych z powyższych sektorów może mieć trudności ze sprostaniem tym wyzwaniom. W dłuższym okresie jednak powinny powstawać nowe miejsca pracy wskutek rosnących inwestycji, w tym zagranicznych, wzrostu przedsiębiorczości i korzystania z funduszy pomocowych Unii. Towarzyszące członkostwu w UE poczucie stabilności i swobodny dostęp do wielkiego rynku zbytu powinny stanowić zachętę do wzrostu stopy oszczędności i sprzyjać skłonności do inwestowania. Źródłem środków zewnętrznych, które będą pomocne w procesach restrukturyzacyjnych i modernizacji przedsiębiorstw, będzie zarówno kapitał prywatny, kredyty z międzynarodowych instytucji finansowych, jak i fundusze strukturalne. Zwiększy się dostęp do programów unijnych ukierunkowanych na rozwój przedsiębiorczości, wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa, innowacyjność, rozwiązania proekologiczne i inne. Absolwenci i ich dyplomy
Polska i państwa członkowskie Unii Europejskiej będą wzajemnie uznawać dyplomy szkół nadających określone kwalifikacje zawodowe. Oznacza to uznanie większości polskich dyplomów w Unii Europejskiej. Nie będzie już potrzebna długotrwała nostryfikacja. Unia zaakceptuje m. in. Kwalifikacje tych pielęgniarek ze średnim wykształceniem, które w ciągu siedmiu lat od uzyskania dyplomu przepracowały co najmniej pięć lat w swoim zawodzie.
Pełne dostosowanie się do wymagań unijnego prawa w niektórych wypadkach będzie jednak wymagało wprowadzenia pewnych zmian - np. tytuł zawodowy "lekarz stomatologii" zostanie zastąpiony tytułem "lekarz dentysta". Nie obejmie to lekarzy stomatologów, którzy otrzymają ten tytuł przed przystąpieniem do Unii chyba, że zechcą podjąć pracę w Unii. Wtedy będą mogli ją podjąć jako lekarze dentyści Akcesja - czyli przystąpienie do Unii Europejskiej.
Następuje po spełnieniu przez państwo kandydujące określonych przez Unię warunków (w przypadku Polski i pozostałych państw kandydujących obecnie do Unii zostały one sformułowane w Kopenhadze w 1993 r.), zakończeniu negocjacji i podpisaniu Traktatu Akcesyjnego pomiędzy państwami członkowskimi a państwem ubiegającym się o członkostwo. Traktat ten, będąc umową międzynarodową, podlega ratyfikacji, czyli zatwierdzeniu przez wszystkie umawiające się państwa zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi. Państwo kandydujące może (lecz nie musi) przeprowadzić referendum w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej. Decyduje o tym jego własne prawo. Traktat Akcesyjny wynegocjowany ostatecznie 13 grudnia 2002 w Kopenhadze między państwami Unii a 10 państwami kandydującymi ma 5500 stron, przy czym część dotycząca Polski jest najobszerniejsza. Nasza Konstytucja przewiduje, że umowy międzynarodowe ratyfikuje Prezydent za zgodą Sejmu wyrażoną w drodze ustawy. Dodatkowym wymogiem dla tej ratyfikacji będzie referendum. Bezpieczeństwo
W zapewnieniu bezpieczeństwa i zwalczaniu międzynarodowej przestępczości, a zwłaszcza terroryzmu, handlu narkotykami, ludźmi i materiałami radioaktywnymi, kradzieży samochodów i prania brudnych pieniędzy, pomaga państwom Unii Europejskiej Europol. Podstawową działalnością Europolu jest wymiana informacji między policjami państw Unii. Siedziba Europolu, który funkcjonuje od 1 lipca 1990 roku, mieści się w Hadze (Holandia). Polska policja już teraz ma dostęp do baz danych Europolu, może również korzystać z pomocy jego specjalistów i zaplecza technicznego. Europol nie jest policją europejską i nie zastępuje policji państw członkowskich Unii. Budżet Polski - konsekwencje przystąpienia do Unii Europejskiej
Polska tak, jak każde z państw członkowskich Unii Europejskiej, będzie wnosić składkę do unijnego budżetu. Wpierwszym, niepełnym jeszcze roku swego członkostwa w Unii (od 1 maja do końca 2004 r.) Polska przekaże do wspólnego budżetu prawie 6,5 mld zł (ok. 1,58 mld euro) składki członkowskiej. W następnym, pełnym już roku Polska składka wzrośnie do 9,8 mld zł (2,45 mld euro). Składka ta wyrażona w procentach stanowi ok. 1% Produktu Krajowego Brutto (PKB). Im większy jest to produkt tym składka jest większa. Składkę tę wnosić będziemy między innymi po to, by móc korzystać z pieniędzy unijnych, które wspomagać będą rozwój naszego kraju. By mogło się tak stać, w budżecie państwa i budżetach samorządowych konieczne będzie zapewnienie środków na wkład własny do inwestycji realizowanych z unijnych funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności i funduszy na rozwój wsi (będzie to opłacalna inwestycja, bo do każdej złotówki wkładu własnego Polska może dostać 3-4 zł środków unijnych).
Aby zapobiec spodziewanym napięciom budżetowym, które mogłyby się pojawić z tego powodu, Polska otrzyma od Unii dodatkowe środki na poprawę sytuacji budżetu (łącznie 1,44 mld euro). Sytuację budżetu państwa złagodzą także fundusze na dostosowanie granic i polskich lotnisk międzynarodowych do wymogów unijnych (280 mln euro). Wynegocjowane z Unią warunki naszego członkostwa gwarantują również, że każdego roku Polska dostanie z budżetu unijnego więcej niż do niego wpłaci. W pierwszych trzech latach członkostwa "korzyści na czysto" wyniosą ok. 7 mld euro (czyli ok. 28 mld zł). Budżet Unii Europejskiej
Roczny budżet Unii Europejskiej wynosi obecnie około stu miliardów euro. Stanowi to nieco powyżej 1% PKB całej Unii Europejskiej. Budżet unijny finansowany jest przez państwa członkowskie i składają się na niego zarówno składki członkowskie jak i wpływy z podatku VAT, akcyzy oraz ceł. Wysokość wpłat jest silnie związana z poziomem zamożności państwa członkowskiego. W 2004 r. wpłata Polski wyniesie ok. 1,58 mld euro (składka za pełny rok członkostwa to ok. 2,45 mld euro), Hiszpania, którą zamieszkuje 40 mln mieszkańców (nieco więcej niż w Polskę) wpłaci do budżetu Unii ok. 7,8 mld euro, a osiemdziesięciomilionowe Niemcy ok. 22,8 mld euro, czyli blisko dziesięć razy tyle, ile wyniesie nasza składka. Przeważająca część wydatków budżetu Unii - ok. 45 proc. - przeznaczana jest na Wspólną Politykę Rolną (m. in. dopłaty dla rolników) oraz na fundusze strukturalne, czyli pomoc dla słabszych regionów (blisko 35 proc. wydatków). Polska będzie objęta w całości dobrodziejstwem tych funduszy.
Największymi płatnikami netto do budżetu Unii są państwa zamożne - Niemcy, Holandia, Szwecja i Francja, które wpłacają do budżetu unijnego więcej niż z niego otrzymują. Kraje uboższe, takie jak Grecja, Hiszpania czy Portugalia, są beneficjentami - więcej otrzymują ze wspólnej kasy niż do niej wpłacają. Polska od pierwszego roku swego członkostwa należeć będzie do grupy beneficjentów. Cła: teraz liberalizacja, potem zniesienie
eszcze przed przystąpieniem Polski do Unii, od 1 kwietnia 2003 r., wejdzie w życie przejściowe porozumienie o wzajemnym otwarciu w handlu rolnym. Zwiększy ono obroty między Polską a Unią Europejską o około 170 mln euro.
Polska uzyskała całkowicie wolny dostęp do rynków Unii Europejskiej - bez żadnych ograniczeń kwotowych - dla przetworów drobiowych, wołowych, przetworów z dziczyzny, mięsa baraniego i koziego. Unia znosi też wszelkie bariery w imporcie polskich produktów ogrodniczych i ich przetworów, a także miodu, owoców i ich przetworów. Polska uzyskała dodatkowe preferencje ze strony Unii w postaci zwiększonych kontyngentów bezcłowych dla niektórych produktów rolnych (m. in. mleka w proszku, masła i serów. Natomiast w ramach wciąż istniejących kontyngentów importu do Unii całkowicie zniesiono cła na niektóre importowane z Polski produkty, jak np. bydło i trzoda chlewna, jaja, jabłka, ziemniaki sadzeniaki i skrobia ziemniaczana. Przystąpienie do unii celnej sprawi, że system stosowanych przez Unię karnych ceł będzie odtąd chronić także polskich producentów przed importem tanich wyrobów wytwarzanych przez zagranicznych konkurentów (głównie ze wschodu), którzy korzystają ze znacznie niższych cen energii, surowców i robocizny. Dokumenty osobiste
Wzory obowiązujących dokumentów osobistych (dowód osobisty) każde państwo członkowskie reguluje we własnym zakresie. Unia określa natomiast szczegółowo informacje, jakie powinny być zawarte w prawie jazdy. Dokumenty, które już posiadamy w nowej wersji (plastikowej) spełniają wszystkie kryteria obowiązujące w innych państwach Unii. Jedynie wygląd paszportu będzie zunifikowany (w kolorze wina burgundzkiego), z napisem "Rzeczpospolita Polska" a pod nim "Unia Europejska". Będąc obywatelami Polski, będziemy równocześnie obywatelami Unii Europejskiej Dopłaty bezpośrednie dla polskich rolników
W pierwszych latach członkostwa polscy rolnicy otrzymywać będą dopłaty bezpośrednie w systemie uproszczonym. System ten, w którym wysokość dopłat bezpośrednich zależy tylko od powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie, a w pewnym zakresie także od rodzaju upraw, będzie funkcjonował przez pierwsze trzy lata członkostwa, z możliwością przedłużenia o kolejne dwa. Każdy rolnik, niezależnie od rodzaju produkcji w je- go gospodarstwie, otrzyma w pierwszym roku po przystąpieniu Polski do Unii 161 zł na każdy hektar powierzchni swego gospodarstwa, 199 zł w 2005 r. i 238 zł w 2006 r.
Rolnicy uprawiający rośliny, których produkcja jest w Unii dotowana (np. zboże, kukurydzę, rośliny oleiste, wysokobiałkowe, len i konopie, tytoń i niektóre inne) otrzymają w 2004 r. dodatkowe 282 zł do hektara, w 2005 r. - dodatkowe 285 zł, a 284 zł w następnym, 2006 roku.
Dodatkowe dopłaty dla rolników specjalizujących się w produkcji zwierzęcej będą nieco niższe niż w przypadku produkcji roślinnej. W 2004 r. na każdy hektar łąk i pastwisk w danym gospodarstwie przypadnie dodatkowych 181 zł, 225 zł w 2005 r. i 279 zł w 2006 r.Oprócz dopłat bezpośrednich rolnicy mogą liczyć na inne formy unijnego wsparcia. Niemal połowa gospodarstw rolnych w Polsce otrzyma dopłaty ze względu na trudne warunki gospodarowania (160 zł na hektar). Do 800 zł na hektar przysługiwać będzie rolnikowi tytułem zwrotu wydatków na dostosowanie jego gospodarstwa do standardów unijnych. Ponadto gospodarstwa niskotowarowe, które przedstawią wiarygodny plan rozwoju będą otrzymywały przez trzy albo pięć lat po 5000 zł rocznie. Dotacje unijne
Polska po swym przystąpieniu do Unia Europejska automatycznie stanie się odbiorcą znaczącej pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. W budżecie Unii Europejskiej zostanie zarezerwowane dla Polski, tylko w latach 2004-2006, ok. 11,3 mld euro. Środki te zostaną wykorzystane m. in. na modernizację polskiej gospodarki, walkę z bezrobociem, budowę dróg, autostrad i linii kolejowych, a także na ochronę środowiska, rozwój obszarów wiejskich i regionów przygranicznych. Tak poważne unijne wsparcie powinno już w pierwszych kilkunastu latach w sposób odczuwalny zmniejszyć różnice w poziomie życia między Polską i Zachodem. Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności sprzyjają bowiem zacieraniu różnic rozwojowych i ekonomicznych między krajami i regionami.
Edukacja i programy nauczania
Edukacja jest sprawą wewnętrzną każdego państwa Unii Europejskiej. Niemniej trzeba wiedzieć, że systemy edukacyjne poszczególnych państw Unii są wzajemnie porównywane i oceniane. Wprawdzie Unia dąży do wyrównywania szans oświatowych, ale nie oznacza to unifikacji systemów edukacji czy programów nauczania. Każdy kraj sam decyduje jakich metod kształcenia używa i w oparciu o jakie podręczniki to czyni. Wzbogacane są one jednak o tzw. edukację europejską. Obowiązkowy okres nauki w szkole (do ukończenia szkoły średniej pierwszego stopnia, czyli naszego gimnazjum) określany jest przez poszczególne państwa. Np. w Danii, Niemczech, Austrii, Finlandii i Szwecji dzieci idą do szkoły w wieku 6 lat. Obowiązkowa nauka w większości państw Unii trwa 9-10 lat, ale w Belgii, Holandii, Niemczech, Irlandii Północnej, Luksemburgu i Wielkiej Brytanii obejmuje też kształcenie w sprofilowanych szkołach średnich II stopnia. Rozwojowi edukacji w państwach Unii sprzyja również współpraca międzynarodowa w ramach programów edukacyjnych: Sokrates, Leonardo da Vinci i Młodzież. Uczestnictwo w nich otwiera szerokie możliwości nauki za granicą i nawiązywania owocnej współpracy pomiędzy placówkami oświatowymi.
W Unii Europejskiej funkcjonuje również "swobodny przepływ studentów". Oznacza on, że student z jednego państwa może studiować w innym na takich samych warunkach, co jego obywatele. W przypadku polskich studentów wejście do Unii Europejskiej spowoduje m. in. Zniesienie wielu opłat, które muszą oni teraz ponosić.
Emerytury
Każde państwo członkowskie ustala we własnym zakresie obowiązujący w nim system emerytalny. Wstąpienie do Unii Europejskiej nie spowoduje jego zmiany. Wysokość emerytury zależy od gospodarczych możliwości poszczególnych państw. Unia Europejska ogranicza swoją rolę w tej kwestii do koordynacji systemu zabezpieczeń społecznych. W ramach systemu koordynacji osoby pracujące poza granicami swojego kraju mają możliwość włączenia tego okresu do przyszłej emerytury lub renty, którą otrzymywać będą w swoim własnym kraju.
Emerytury dla rolników
Wysokość wcześniejszej emerytury, po naszym wstąpieniu do Unii Europejskiej, będzie ustalana jako odpowiedni procent kwoty najniższej emerytury określonej w polskich przepisach o emeryturach i rentach i wypłacana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podstawowa (minimalna) wysokość renty strukturalnej na osobę wyniesie 210% kwoty najniższej emerytury. Maksymalna wysokość wcześniejszej emerytury wyniesie 374% kwoty najniższej emerytury. Rolnik będzie musiał wystąpić z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę zanim osiągnie wiek emerytalny, tj. *kobieta po ukończeniu 55 roku życia, a przed ukończeniem 60 roku życia;
*mężczyzna po ukończeniu 55 roku życia, a przed ukończeniem 65 roku życia.
Warunkiem ubiegania się rentę jest także przekazanie gospodarstwa rolnego osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej, nieposiadającej osobowości prawnej jedynie w sposób trwały, tj. poprzez przekazanie własności aktem notarialnym lub w przypadku Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, w drodze decyzji administracyjnej. Natomiast przekazanie gospodarstwa osobie fizycznej może nastąpić zarówno w sposób trwały (w pewnych wypadkach jest to konieczne), jak również poprzez zawarcie pisemnej umowy dzierżawy na co najmniej 10 lat oraz zarejestrowanie w ewidencji gruntów budynków. Renta strukturalna będzie wypłacana co miesiąc w terminie określonym w decyzji, ale nie dłużej niż przez okres 10 lat.
Euroregiony
Są to obszary współpracy przygranicznej utworzone na podstawie porozumień lokalnych samorządów. Ich celem jest przede wszystkim współpraca gospodarcza, rozwój połączeń komunikacyjnych, ochrona środowiska i wspólna działalność kulturalna. W polskim pasie przygranicznym funkcjonują euroregiony: "Bug", "Karpaty", "Nysa", "Tatry", "Pomerania", "Szprewa-Nysa-Bóbr", "Pro-Europa Viadrina". Na rozwijanie współpracy przygranicznej w latach 1994-2000 Polska otrzymała z Unii Europejskiej pomoc w wysokości 367 mln euro. Program PHARE CBC w Polsce dysponuje obecnie budżetem w wysokości 56 mln euro rocznie. Ze środków tych udziela się wsparcia projektom inwestycyjnym zgłaszanym przez samorządy, warunkiem jednak jest poparcie projektu także przez sąsiadów z drugiej strony granicy. Zgłaszany projekt powinien przynosić korzyści po obu stronach granicy (np. usprawnienie komunikacji między sąsiadami w wyniku modernizacji przejścia granicznego), zaś wkład własny samorządu w jego realizację nie może być mniejszy niż 25 proc.
Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności
Fundusze te ustanowiono w Unii Europejskiej w celu zacierania różnic w rozwoju pomiędzy poszczególnymi państwami a także regionami. Są one skutecznym instrumentem finansowego wsparcia ekonomicznego i społecznego rozwoju, zwłaszcza biedniejszych państw unijnych. Polska jako beneficjent tych funduszy dość szybko odczuje korzyści z nich płynące. Więcej informacji na temat pomocy, jaką otrzymamy z tych funduszy zawartych jest w haśle: Budżet Polski - konsekwencje przystąpienia do Unii Europejskiej.
Górnictwo
Unia Europejska nie stawiała żadnych warunków dotyczących wielkości wydobycia węgla w polskich kopalniach. Wspólnota dopuszcza subwencjonowanie wydobycia węgla kamiennego i udzielanie górnictwu pomocy publicznej, na pewnych warunkach: pomoc może być skierowana na ograniczenie działalności kopalń oraz na dostęp do rezerw węgla. Granica wschodnia Polski. Po rozszerzeniu Wspólnoty Polska będzie odpowiadała za kontrolę jednej z najdłuższych zewnętrznych granic lądowych Unii - z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Od 1 lipca 2003 r. na wschodniej granicy obowiązywać będą wizy, a na jej dodatkowe uszczelnienie z kasy unijnej przeznaczono 280 mln euro. Uszczelnienie to ma przeciwdziałać napływowi nielegalnych emigrantów do Unii Europejskiej. Równocześnie, by nie hamować dobrej współpracy ze wschodnimi sąsiadami, Polska wprowadzi specjalne ułatwienia wizowe dla Rosji i Ukrainy. Na mocy porozumienia między Polską a Ukrainą Polacy nie będą potrzebowali wiz wjazdowych na Ukrainę Granice
Swoboda poruszania się po całym obszarze Unii Uropejskiej należy do podstawowych korzyści, jakie daje ludziom integracja europejska. Proces ułatwiania ruchu przez granice państw zapoczątkowały Belgia, Niemcy, Francja, Luksemburg i Holandia, które w 1985 r. zawarły Układ w Schengen, zmierzający do stopniowego zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach Unii Europejskiej. Niemal w całej Unii Europejskiej nie ma już wewnętrznych granic dla ruchu osobowego. Poza "strefą Schengen" pozostają obecnie tylko Wielka Brytania i Irlandia. W jej skład wchodzą jednak Norwegia i Islandia, które nie są członkami Unii. Obywatele innych państw (jeśli nie istnieją odrębne umowy) muszą posiadać wizę państwa członkowskiego Unii, do którego jadą. Obowiązuje zasada "jedna wiza na całą Unię". Wystawia ją państwo, które jest głównym celem podróży. Wiza upoważnia do poruszania się po terytorium wszystkich państw strefy Schengen. Obywatele Polscy, o ile ich pobyt nie przekracza 3 miesięcy, już teraz nie potrzebują wiz do państw unijnych. Hutnictwo
Unia Europejska wyraziła zgodę na dofinansowanie polskiego hutnictwa z budżetu państwa, w celu uzdrowienia tego sektora, co umożliwi mu trwałe utrzymanie konkurencyjności na rynku.
Pomoc publiczna może być udzielana tylko do końca 2003 r. Będzie ona ściśle kontrolowana, a Komisja Europejska może domagać się od hut zwrotu środków do budżetu państwa, jeśli zostaną wydane wbrew ich przeznaczeniu. Po 2003 roku dodatkowa pomoc będzie możliwa jedynie na ogólnie obowiązujących w Unii zasadach, regulujących przyznanie takiej pomocy m. in. na badania naukowe i ochronę środowiska. Huty, które skorzystają w 2003 roku z pomocy publicznej w wysokości 3,4 mld zł, powinny już w 2006 r. produkować konkurencyjne na rynkach wyroby po konkurencyjnych cenach. Integracja europejska - dla kogo korzystna?
W Unii Europejskiej zyskują wszyscy - i silniejsi, i słabsi. Interes państw mniej zamożnych jest oczywisty - dostają pomoc od bogatszych. Dzięki unijnym dotacjom uboga niegdyś Irlandia osiągnęła już poziom najzamożniejszych państw, zaś tempo wzrostu gospodarczego Grecji zbliżyło się obecnie do 4 proc. rocznie. A co zyskują państwa zamożne? Jaką mają korzyść udzielając pomocy słabszym? Bogatsi członkowie Unii Europejskiej gotowi są wpłacać do unijnej kasy więcej, niż z niej otrzymują, bo wiedzą, że dobre interesy można ro- bić tylko z krajami o rosnącej sile nabywczej. Państwa ubogie nie mogą być prawdziwymi partnerami gospodarczymi. Potrzebni są partnerzy silni, tacy których będzie stać na kupno niemieckich samochodów, francuskich kosmetyków, fińskiej elektroniki, brytyjskich medykamentów itd. Im bogatsi partnerzy, tym lepiej dla Rynku Wewnętrznego Unii Europejskiej. W interesie Unii leży, by nowo przyjmowane państwa z biednych zmieniały się w bogate, bo wzmacnia to całą Wspólnotę. W dobie globalizacji tylko duża i zamożna Unia może stać się równorzędnym partnerem Stanów Zjednoczonych, Chin, Rosji, czy wielkich ponadnarodowych korporacji. Kobieta w Unii Europejskiej
Unia Europejska przywiązuje ogromną wagę do problemu równości płci. Niedozwolona jest jakakolwiek dyskryminacja (np. w pracy) ze względu na płeć. W związku z tym uchwalono kilka dyrektyw, które zapewniają stosowanie tego prawa w praktyce. Przykładowo wprowadzono minimalne standardy w zakresie urlopu rodzicielskiego, który w żadnym państwie członkowskim nie może być krótszy niż 14 tygodni. Unia Europejska ogranicza jednak swoją działalność prawotwórczą w zakresie równych praw kobiet do problematyki zatrudnienia. Nie reguluje żadnych kwestii związanych z parytetami wyborczymi (liczbowym czy procentowym udziałem kobiet w organach władzy), refundacją środków antykoncepcyjnych ani przerywaniem ciąży. Są to sprawy, które muszą rozwiązywać poszczególne państwa członkowskie zgodnie z zasadą równości płc