My i historia 6 – streszczenie: działy 1 i 2
My i historia 6 – streszczenie: działy 1 i 2
Definicje
Emigracja – dobrowolne lub przymusowe opuszczenie kraju na stałe lub na dłuższy czas.
Autonomia – ograniczona samodzielność w rozstrzyganiu spraw wewnętrznych.
Represje – kary, prześladowania, środki stosowane jako forma odwetu.
Wielka Emigracja – emigracja po powstaniu listopadowym, nazwana tak ze względu na swoją liczebność, a także ze względu na rolę polityczną i kulturową, jaką odegrała w dziejach narodu polskiego.
Emisariusz – tajny wysłannik.
Branka – nadzwyczajny pobór polskiej młodzieży do wieloletniej służby w wojsku rosyjskim w 1863 roku.
Rusyfikacja – narzucanie ludności polskiej języka rosyjskiego i kultury rosyjskiej.
Germanizacja – narzucanie ludności polskiej języka niemieckiego i kultury niemieckiej.
Daty
1797 – data powstania Legionów Polskich w Reggio we Włoszech.
1830 – data powstania listopadowego. Powstanie wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku.
1863 – data powstania styczniowego. Powstanie wybuchło w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku.
1901 – data strajku szkolnego we Wrześni (maj 1901). Dzieci zaprotestowały w obronie polskiej mowy, w wyniku czego dotknęły ich liczne represje.
Postacie
Jan Henryk Dąbrowski: polski generał, uczestnik powstania Kościuszkowego, twórca Legionów Polskich we Włoszech.
Józef Wybicki: prawnik, publicysta, poeta, poseł na Sejm Wielki, autor słów hymnu polskiego.
Piotr Wysocki: założył Sprzysiężenie Podchorążych w warszawskiej szkole wojskowej.
Ernest Malinowski: twórca najwyżej położonej kolei świata zbudowanej w peruwiańskich Andach, wyemigrował z Polski po powstaniu listopadowym.
Rudolf Modrzejewski: wyjechał pod koniec XIX wieku do Stanów Zjednoczonych, zbudował tam wiele mostów na największych rzekach w Ameryce Północnej.
Przyczyny Powstania Listopadowego:
- łamanie przez cara konstytucji królestwa (tajna policja, cenzura)
- nienawiść żołnierzy polskich do wodza naczelnego Wielkiego Księcia Konstantego
- rosyjskie plany wysłania armii polskiej przeciw Belgom
- obawa przed rozbiciem Sprzysiężenia Podchorążych Piotra Wysockiego
Skutki Powstania Listopadowego:
- śmierć i więzienie dla powstańców
- zsyłki na Syberię
- likwidacja Konstytucji Państwa Polskiego
- likwidacja polskiej armii, sejmu i rządu
- budowa Cytadeli w Warszawie
Przyczyny Powstania Styczniowego:
- pośrednia: chęć odzyskania przez Polskę niepodległości
- bezpośrednia: branka – specjalny pobór młodzieży polskiej do wojska rosyjskiego
Skutki Powstania Styczniowego:
- śmierć, więzienie i zsyłki na Syberię
- konfiskata majątków uczestników powstania
- całkowita likwidacja autonomii Królestwa Polskiego
- zmiana nazwy Królestwa na Kraj Przywiślański
- rozpoczęcie procesu rusyfikacji
walka z rusyfikacją:
- rozwój szkolnictwa: tajne nauczanie, otwieranie bibliotek
- powstanie listopadowe i styczniowe
- wielka emigracja
- powstanie uniwersytetu latającego
- wybijanie szyb na komisariatach policji
Walka z germanizacją:
- polskość w literaturze, malarstwie, szkolnictwie (protest dzieci we Wrześni)
- gromadzenie pamiątek z przeszłości
- postawa Michała Drzymały
- zakładano towarzystwa oświatowe, rolnicze
- utworzenie tajnego Związku Misyjnego
- księża potajemnie odprawiali nabożeństwa w parafiach, gdzie nie było duchownych
Emigracja po powstaniu listopadowym – Wielka Emigracja – na emigrację udało się ponad 10 tys. powstańców, głównie do Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Belgii, Szwajcarii, czy Stanów Zjednoczonych.
Emigracyjne ośrodki polityczne – głównie we Francji (Paryżu); cel: odzyskanie niepodległości
Hotel Lambert – ugrupowanie Adama Jerzego Czartoryskiego; program konserwatywno-liberalny; wskrzeszenie Rzeczpospolitej w granicach sprzed 1772 roku; siedziba w Paryżu
Towarzystwo Demokratyczne Polskie – założone w 1832 roku; najliczniejsza organizacja; klęski powstania upatrywali we władzy powstania i szlachcie; według TDP najważniejszy był lud, stąd chęć nadania chłopom ziemi na własność; siedziba w Paryżu
Gromady Ludu Polskiego – przeciwni szlachcie, żądający radykalnych zmian (zniesienie własności prywatnej, zlikwidowanie szlachty jako stanu); nie potrafili porozumieć się z innymi ośrodkami emigracyjnymi, Gromady rozwiązano w 1846 roku; siedziba w Anglii
Kultura polska na emigracji
- rozkwit kultury polskiej
- na emigracji przebywali trzej polscy wieszczowie narodowi – Adam Mickiewicz (wykładał historię literatur słowiańskich, na emigracji napisał Pana Tadeusza, był zaangażowany w tworzenie polskich formacji wojskowych za granicą), Juliusz Słowacki i Zygmunt Krasiński – główny motyw twórczości – walka Polaków o niepodległość
- Fryderyk Chopin – na emigrację udał się w 1830 roku; skomponował Etiudę rewolucyjną w hołdzie powstańcom listopadowym
- Cyprian Kamil Norwid – jeden z najwybitniejszych polskich poetów, młodsze pokolenie romantyków