Gdy Rosja przejęła władzę w 1917.

Tworzenie struktur władzy.
7.11.1917 władzę w Rosji przejęli bolszewicy i powstało pierwsze komunistyczne państwo rządzone przez "dyktaturę proletariatu". W 1917 utworzono Ludowy Komisariat Spraw wewnętrznych (NKWD)-centralny organ administracji, któremu podporządkowano milicję oraz wojska wewnętrzne. Większe znaczenie miała powołana w grudniu 1917 na polecenie Lenina Wszechrosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem-czeka. Na czele tej policji politycznej stanął Feliks Dzierżyński. Działalność obu tych instytucji była wymierzona w przeciwników politycznych. W grudniu 1918 po nieudanym zamachu na Lenina proklamowano tzw. czerwony terror (masowe aresztowania, sądy dorażne). Przyczynił się on do utrzymania przez bolszewików władzy. Jego ofiarą padł były car Rosji Mikołaj II wraz z rodziną. W listopadzie 1918 powołano Armię Czerwoną, włączając do niej rozwiązaną Gwardię Czerwoną. Organizację armii powierzono komisarzowi obrony Trockiemu. 10.07.1918 bolszewicy uchwalili pierwszą własną konstytucję. Stanowiła ona, że Rosja jest państwem dyktatury proletariatu i pozbawiła praw politycznych tzw. wyzyskiwaczy (właścicieli ziemskich, fabrykantów, kupców) oraz ludzi związanych z dawnym aparatem władzy. Zasadę dyktatury proletariatu Lenin wcielał w życie za pomocą partii bolszewików. Metody jej realizowania: terror, obsadzanie urzędów przez członków partii.

Komunizm wojenny.
Gospodarka rosyjska wyszła z wojny zrujnowana. W całym kraju panował głód, szalał czarny rynek i inflacja. Lenin zainicjował w 1918 program komunizmu wojennego. Ograniczył działanie rynku, nakazał upaństwowienie (nacjonalizację) przemysłu i handlu, wprowadzenie dostaw obowiązkowych dla chłopów oraz przemysłu pracy. Komunizm wojenny pozwolił bolszewikom zachować poparcie robotników wielkoprzemysłowych i wojska. W krwawych starciach konfiskowano żywność, odbierano dobytek i ziemię, którą przekształcono we "własność wspólną" (tzw. kolektywizacja). Brutalnie traktowano właścicieli większych i zamożniejszych gospodarstw rolnych-kułaków. Prześladowano też drobnych sklepikarzy, a warstwie zamożniejszej zajmowano domy i dzielono między kilka rodzin.

Wojna domowa.
Walka o władzę w Rosji między bolszewikami ("czerwoni" i "biali") rozpoczęła się po przewrocie w listopadzie 1917. 3.03.1918 władze bolszewicki podpisały z Niemcami traktat w Brześciu Litewskim. Wycofanie się Rosji z wojny spowodowało ingerencję zachodnich państw ententy. Usiłowały utrzymać udział wschodniego sojusznika w wojnie i dlatego zdecydowały się pomóc "białym". W połowie 1918 rozpoczęły się w Rosji działania wojenne, polegające na atakach "białych". Bolszewicy bronili się dzięki lepszemu położeniu w Rosji (łatwiej było zdobyć zaopatrzenie i uzupełnić siły). Zmianę przyniosło zawieszenie broni i podpisanie kapitulacji przez Niemcy w listopadzie 1918. Rząd bolszewicki wypowiedział Niemcom traktat brzeski i wszystkie porozumienia dotyczące dawnych rosyjskich terenów w Europie Wschodniej przestały obowiązywać. Wojska niemieckie rozpoczęły ewakuację z obszarów między Kaukazem a Morzem Bałtyckim Zaczęły tam powstawać niepodległe państwa :Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa, polska, Ukraina. W ślad za wycofującymi się Niemcami posuwała się Armia Czerwonych. W tym okresie w Rosji zaczęły wybuchać powstania przeciw bolszewikom. Na Zakaukaziu i w Azji Środkowej proklamowano niezależne republiki. Bolszewicy walczyli na dwóch "frontach": z przeciwnikami politycznymi "biali" i z narodami, które proklamowały niepodległe państwa. W marcu 1919 "biali" admirał Aleksander Kołczak ruszył na Moskwę. Do końca 1919 jego wojska zostały rozgromione, a on sam rozstrzelany- 20.02.1920. W sierpniu 1919 z ofensywą na Moskwę ruszył gen. Anton Denikin. Poniósł klęskę w pażdzierniku. Atak na Piotrogród podjął w pażdzierniku 1919 z Estonii gen. Nikołaj Judenicz, jednak został pobity już po miesiącu. Na początku 1920 siły "białych" na Krymie pod dowództwem gen. Piotra Wrangla usiłowały przejąć inicjatywę. Ich pażdziernikowa ofensywa zakończyła się klęską. W listopadzie 1920 Armia Czerwona zajęła Krym. Niepodległość zachowała Finlandia i państwa bałtyckie (Estonia, Łotwa, Litwa), a także Polska. Niezależnej państwowości nie obroniła