Zielone płuca Polski, funkcje lasów

Zielone Płuca Polski, funkcje lasów

CZYM SĄ ZIELONE PŁUCA KRAJU?

Zielone Płuca Polski to nazwa obszaru, który w planie przestrzennego zagospodarowania kraju został wyodrębniony ze względu na szczególne znaczenie dla funkcjonowania przyrody całej Polski oraz występowanie na nim terenów wypoczynkowych i wielu cennych obiektów przyrodniczych. Obejmuje on północno- wschodnią część Polski ,czyli woj. podlaskie oraz części województw mazurskiego i mazowieckiego (dawne woj. białostockie, łomżyńskie, olsztyńskie, ostrołęckie i suwalskie). Obszar ten charakteryzuje się urozmaiconą rzeźba terenu, obfitością w jeziora, czyste rzeki i rozlegle lasy . Na jego terenie znajduje się aż osiem puszcz, kilka parków krajobrazowych, ponad 100 rezerwatów przyrody, cztery parki narodowe (Białowieski, Biebrzański, Narwiański i Wigierski), zaś piąty jest w fazie projektowania (Mazurski).
R E K L A M A czytaj dalej ↓

Za twórcę idei Zielonych Płuc Polski uważa się Krzysztofa Wolframa - leśnika, przyrodnika, fotografika, dziennikarza, który w swej działalności może pochwalić się licznymi przedsięwzięciami kulturalnymi i społecznymi. Sama inicjatywa utworzenia Z.P.P. wyszła natomiast od Ligi Ochrony Przyrody i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajobrazowego. Do zawarcia porozumienia doszło 13.V.1989r., lecz dopiero w czerwcu 1991 zostało podpisane przez ministra ds. ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Wcześniej swoje podpisy złożyły regionalne władze administracyjne i samorządowe, a także organizacje ekologiczne. Głównym administratorem i koordynatorem materialnej idei Zielonych Płuc została Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, która odpowiedzialna była za finalizacje całego projektu. Jako pomocnicze organy powołano Radę Naukową i Radę Programową Porozumienia. W 1992 roku utworzono jednostkę organizacyjną Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska - Biuro Porozumienia ZPP, z siedzibą w Białymstoku, którym kieruje Krzysztof Wolfram. Jednym z głównych zadań tego ostatniego jest edukacja społeczeństwa oraz promocja idei ekorozwoju. Biuro to powstało na mocy ustaleń z Radą Programową, aby w przyszłości obsługiwać całokształt prac Porozumienia.

W programie rozwoju obszaru znajduje się zapisek zakazujący tworzenia jakiegokolwiek przemysłu, który mógłby być szkodliwy dla środowiska. Pomysł został także mile przyjęty w całej Europie i w roku 1993 siedem państw (Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Rosja, Białoruś i Ukraina) podpisało deklarację o utworzeniu Zielonych Płuc Europy. Obecnie istnieją także plany utworzenia drugiego tego typu obszaru w Polsce, który miałby swoim zasięgiem objąć północno-zachodnią część naszego kraju.

Od roku 1983, kiedy to powstało samo określenie "Zielone Płuca Polski" jako propozycja zastosowania zasad ekorozwoju dla konkretnego obszaru Polski, obszar ten wielokrotnie był tematem wielu dyskusji i ważnych dla ochrony środowiska wydarzeń. W roku 1994 Sejm RP ustanowił Deklarację w sprawie Zielonych Płuc Polski, określając ten obszar mianem najważniejszego terenu do realizacji zadań ekorozwoju w kraju. W roku 1997 opatentowano Znak Promocyjny ZPP, jako znak towarowy, który jest własnością Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska. Od tego także roku zaczęto przyznawać ten znak różnym organizacjom i firmom jako wyraz uznania ich wkładu w promowanie idei czystego środowiska. Nowy podział administracyjny w kraju, jaki obowiązuje od roku 1999, zmusił Senacką Komisję Ochrony Środowiska do przyjęcia nowego stanowiska w sprawie ZPP. Wyraziło ono pełne poparcie dla dalszej realizacji programu i doskonalenia struktur Porozumienia. Dwa lata później zostało ono z resztą ponownie zawarte w Łańsku przez Marszałków Województw: Mazowieckiego, Podlaskiego, Pomorskiego, Warmińsko-Mazurskiego i Kujawsko- Pomorskiego. Od roku 2002 zapoczątkowano działania mające na celu utworzenie samorządowego Stowarzyszenia Zielone Płuca Polski, trwającego ponad rok czasu. Niestety nie zakończyły się one powodzeniem.

Jedynym owocem tych starań były podjęte w drugiej połowie roku 2003 w Urzędzie Marszałkowskim prace zmierzające do ożywienia programu Zielone Płuca Polski. Wówczas to przyjęto szereg założeń dalszego rozwoju obszaru. Głównym celem zostało związanie dotychczasowej działalności jakie przewidywało Porozumienie z zadaniami, potrzebami i szansami jakie stały przed regionem w związku z niemal pewnym już wtedy wejściem Polski do Unii Europejskiej. Wiązało się to oczywiście z możliwościami pozyskania środków strukturalnych Unii i stwarzało problem racjonalnego ich wykorzystania. Pomocna miała się okazać promocja towarów i usług pochodzących z tego obszaru, a także przejęcie praw do promocyjnego znaku ZPP. W założeniach ponownie znalazł się zapisek, aby program stał się samofinansującym się przedsięwzięciem. W tym celu niezbędna była także zmiana formy organizacyjno-prawnej. Aby skoordynować i usprawnić te działania, stworzono zespół roboczy, składający się z przedstawicieli samorządów województw, na których znajdował się obszar ZPP, oraz członków NFOŚ.

Prace tego zespołu, po konsultacji z Marszałkami województw objętych obszarem, zakończyły się podjęciem przez Marszałka Województwa Podlaskiego i Prezesa Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska działań zmierzających do powołania Rady Programowej Zielonych Płuc Polski, zawarcia nowego Porozumienia w sprawie wspólnego działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej, zachowania tożsamości kulturowej, zrównoważonego rozwoju regionu i promocji obszaru Zielone Płuca Polski. W konsekwencji utworzono Fundację Zielone Płuca Polski.

Nowe Porozumienie miało korzystać z wypracowanych i zawartych już wcześniej umów, porozumień i deklaracji związanych ze zrównoważonym rozwojem, aby w dalszym ciągu kontynuować i upowszechniać proekologiczną politykę obszaru. Równocześnie miało jednak usprawnić i ożywić jej działanie poprzez realizację takich celów jak:

- wspieranie inicjatyw związanych z organizowaniem i finansowaniem podstaw rozwoju obszaru Zielone Płuca Poslki

- ukierunkowanie rozwoju społeczno-gospodarczego możliwie jak najbardziej proekologicznie. Szczególną uwagę zwracano na rolnictwo, leśnictwo, przetwórstwo rybne i spożywcze, gospodarkę wodną i turystykę (w tym także lecznictwo uzdrowiskowe).

- uświadamianie społeczeństwa (zarówno mieszkańców regionu, jak i całego kraju, a nawet Europy) w kwestiach proekologicznych, poprzez podnoszenie poziomu ich wiedzy na temat walorów kulturowych i przyrodniczych obszaru

- wzrost atrakcyjności i konkurencyjności regionu

- uwzględnienie w polityce Państwa specyfiki obszaru.

Porozumienie stało się forum, gdzie mogły ze sobą współdziałać różne osoby publiczne aby kontynuować i upowszechniać zasady zrównoważonego rozwoju, gdzie promowano obszar Zielone Płuca Polski, zwracając uwagę na jego biologiczną różnorodność i kulturową tożsamość.

Różnorodność biologiczna obszaru idealnie komponuje się z mało licznymi, ale niezwykle cennymi obiektami kulturowymi znajdującymi się w tym rejonie. Najważniejsze z nich to:

w woj. mazowieckim:

- Zamki w Ciechanowie i Liwie,

- Pałac Radziwiłłów w Starej Wsi koło Węgrowa

- Obóz koncentracyjny w Treblince;

w woj. podlaskim

- Zespół pałacowo - parkowy Branickich w Białymstoku,

- Klasztor Kamedułów w Wigrach,

- Zespoły kościelno - klasztorne w Drohiczynie,

- Kanał Augustowski,

- pobazyliański Zespół Klasztorny w Supraślu,

- Żydowskie kirkuty w Krynkach, Tykocinie i Białymstoku

- Synagoga w Tykocinie i Sejnach,

- Meczety w Kruszynianach i Bohonikach,

- Sanktuarium prawosławne na Grabarce;

w woj. warmińsko - mazurskim:

- Zamki w Reszlu, Olsztynie, Lidzbarku Warmińskim,

- Obiekty wzgórza katedralnego we Fromborku,

- Kościoły w Świętej Lipce, Stoczku Klasztornym, Krośnie,

- Kościoły gotyckie w Dobrym Mieście, Olsztynie, Ornecie,

- Pałace i dwory w rejonie Kętrzyna, Srokowa, Węgorzewa, Rynu i Giżycka;

w rejonie Ełku - Olecka oraz Ostródy,

- Fortyfikacje w Giżycku (Twierdza Boyen), Osowcu-Twierdzy,

- Ruiny kwatery Hitlera w Gierłoży,

- Kanał Ostródzko - Elbląski,

- Wiadukty w Stańczykach.

U podstaw idei Zielonych Płuc Polski leży zasada zrównoważonego rozwoju, który nie zagraża środowisku naturalnemu, tak aby przyszłe pokolenia mogły czerpać z zasobów Ziemi tyle samo ile my możemy czerpać obecnie. Obszar ten ma nam także uzmysłowić, ile skarbów natury zachowało się do naszych czasów, jak wiele cennych okazów przyrody można tutaj spotkać, poznać i podziwiać. Obfita w wielkie puszcze, piękne jeziora i rzeki, dzikie bagna i torfowiska kraina posiada wspaniałą przyrodę - bogatą szatę roślinną i unikatową faunę, wśród których znajduje się całe mnóstwo gatunków roślin i zwierząt.

LASY I ICH FUNKCJE

Lasy od zawsze były i nadal są jednym z głównych składników środowiska przyrodniczego i to nie tylko dlatego, że stanowią aż 31% powierzchni lądów. Maja one wielki wpływ na życie zwierząt ale także samego człowieka, gdyż dostarczają niezbędnego do życia tlenu a oprócz tego są bardzo cennym i powszechnie stosowanym surowcem w różnych gałęziach przemysłu. Niestety długi okres odnawiania się tego unikalnego dobra powoduje, że musimy umieć gospodarować nimi racjonalnie. Dzisiejsze lasy są bowiem nadal resztkami dawnych puszcz, mają w większości pochodzenie naturalne, zapewniające bogaty skład gatunkowy. Nowych lasów jest stosunkowo niewiele i często są one mało różnorodne.

Drewno było jednym z pierwszych surowców jakie człowiek nauczył się obrabiać. Najpierw wykonywano z niego narzędzia, potem schronienia i coraz bardziej skomplikowane budowle - całe wsie, twierdze a nawet zamki. Sam las dawała ludziom schronienie, a ponieważ na jego terenie żyło wiele zwierząt - był także miejscem do polowań. Drewno przez wiele stuleci było najlepszym materiałem służącym do ogrzewania i wciąż pozostaje jednym z podstawowych budulców. Trudno więc nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że lasy przyczyniły się istotnie do osiągnięcia obecnego rozwoju i poziomu życia, kształtując naszą cywilizację od niepamiętnych czasów, choć oczywiście jego funkcje zmieniały się w czasie.

Przyglądając się wszystkim materialnym i niematerialnym wartościom użytkowym produktów, usług i korzyści dostarczanych przez las możemy wyodrębnić jego podstawowe funkcje:

- gospodarczą

- pośrednio - gospodarczą

- pozagospodarczą.

Aby lepiej zrozumieć ten podział, należało by bliżej się zapoznać z poszczególnymi funkcjami:

Funkcja gospodarcza

Jest to głownie możliwość dostarczania przez las cennego surowca - drewna i wszystkich produktów ubocznych powstających przy jego pozyskiwaniu lub w trakcie jakiejkolwiek eksploatacji lasu (np. kora, jagody, zioła, grzyby, zwierzyna łowna, itp.). Funkcje gospodarcze przynoszą więc korzyści materialne, produkcyjne, surowcowe i ekonomiczne.

Wyróżnia się szereg podgrup funkcji gospodarczych, z których najważniejsze zostaną teraz bliżej omówione:

a) funkcja majątkowa

W roku 1975 wartość wszystkich polskich lasów szacowano na 800mld zł. Wówczas kwota ta stanowiła ponad 25% wartości wszystkich istniejących w kraju polskich fabryk, budynków, maszyn i urządzeń. Należy więc pamiętać, że grunty leśne są niezwykle istotnym składnikiem narodowego majątku.

b) funkcja dochodowa

Funkcja ta wiąże się bezpośrednio z funkcją majątkową, która przynosząc korzyści materialne wnosi wkład w dochód narodowy, kształtujący pośrednio poziom życia społeczeństwa i decydujący o możliwościach dalszego rozwoju gospodarczego. Wkład ten wyrażany jest wielkością produkcji czystej leśnictwa, która obecnie stanowi około 1% dochodu narodowego.

c) znaczenie surowcowe

Najważniejszym dostarczanym surowcem przez las jest od wielu już wieków drewno, wykorzystywane w wielu gałęziach przemysłu, które mają podstawowe znaczenie dla gospodarki kraju: budownictwie, górnictwie, przemyśle meblarskim i stolarskim, w przemyśle papierniczym itp. Nieco mniejsze znaczenie, szczególnie w ostatnim okresie, mają pozostałe surowce jak zwierzyna łowna czy owoce leśne, gdyż obecnie są one powszechnie pozyskiwane w trakcie specjalnych procesów produkcyjnych.

d) miejsce pracy

Obecnie liczba zatrudnionych w uspołecznionym leśnictwie naszego kraju znacznie przekracza 100tys osób. Oprócz leśników i drwali, których jest najwięcej, zaliczamy tu także ludzi zajmujących się zwierzyną (kontrolowaniem ich liczby, badaniem zachowań) i zbierających grzyby czy owoce. Las dla wielu ludzi jest więc pewnego rodzaju warsztatem pracy.

e) rezerwa powierzchni

W razie uzasadnionych potrzeb rozbudowy osiedli, zakładów pracy, fabryk czy także dróg - najczęściej wykorzystuje się ku temu część powierzchnie pod lasami. Każdego roku w Polsce rezerwa leśna wynosi około 2tys. ha.

f) narzędzie rekultywacji

Tereny wcześniej wykorzystywane a potem pozostawione w formie zdewastowanej często przeznaczane są pod zalesienie, aby w ten sposób odnowić obszar pod względem biologicznym. Zmienia to także krajobraz pod względem wizualnym, bo któż z nas chciałby mieszkać w okolicy hałd lub dawnych terenów przemysłowych, mając do wyboru piękne widoki na las.

g) szczególne funkcje gospodarcze lasu.

Lasy stanowią ważną rezerwę surowcową w szczególnych przypadkach. Zwiększenie produkcji drewna jest znacznie łatwiejsze niż np. zwiększenie wydobycia węgla czy zwiększenie produkcji stali. W historii wielokrotnie wykorzystywano ten fakt. W okresie powojennym, a także po pożarach i powodziach drewno wykorzystywano jako surowiec pozwalający na odbudowę kraju. Warto podkreślić, że szczególnie dużo drewna zostało użyte na naprawę i rozbudowę torów kolejowych.

Funkcja pośrednio-gospodarcza

Pod tym pojęciem mieszczą się te rodzaje użyteczności lasu, które wynikają z faktu korzystnego oddziaływania lasu na środowisko przyrodnicze oraz na warunki życia społeczeństwa zamieszkującego dany teren i tereny sąsiednie.

Podobnie jak funkcje gospodarcze, te również możemy podzielić na podgrupy:

a) funkcja regulująca gospodarkę wodami

Liście i igliwie drzew mają zdolność do wyłapywania z powietrza pary wodnej, która skrapla się i spływa po pniach i gałęziach prosto do gleby. W terenach górskich woda o takiej genezie stanowi czasami nawet 70% całej wody opadowej na danym terenie. Jako, że wiele obszarów w naszym kraju posiada deficytowy bilans wodny, a co gorsza - występuje on na coraz większej powierzchni Polski, tego typu oddziaływania lasów na gospodarkę wodną będą stale przybierać na znaczeniu. Dodatkową korzyścią jest możliwość magazynowania wody przez ściółkę leśną (a w szczególności przez próchnicę), zapewniając w ten sposób bardziej wyrównany w ciągu roku poziom wilgoci w glebach. Eliminuje to konieczność budowy zapór i zbiorników wodnych mających na celu wyrównywanie poziomu wody w ziemi. Dodatkowo, lasy przeciwdziałają zanieczyszczeniu wody, filtrując ją ze szkodliwych i zanieczyszczających substancji, pod warunkiem, że lasy nie są skażone pestycydami ani nawozami sztucznymi. Dzięki temu lasy stają się pierwotnym filtrem wód źródlanych.

b) funkcja ochronna

- przed negatywnymi skutkami uprzemysłowienia:

Rozwijający się gwałtownie przemysł jest źródłem głównych zanieczyszczeń powietrza, które jednakże mogą być wyłapywane przez liście i igły drzew. Ograniczają one skutecznie rozprzestrzenianie tych substancji przez wiatr. Ogromna powierzchnia jaką łącznie stanowią liście i igły jest miejscem osadzania się zanieczyszczeń, które następnie w trakcie opadów deszczu są spłukiwane na powierzchnię. Oprócz tego, że las oczyszcza powietrze ze szkodliwych substancji, dostosowuje on powietrze atmosferyczne do potrzeb żyjących na Ziemi organizmów - dostarczając niezbędnego do życia tlenu i obniżając równocześnie stężenie dwutlenku węgla. Szczególne znaczenie ma to w krajach uprzemysłowionych.

Lasy nie są jednak w stanie pochłonąć nieskończonych ilości zanieczyszczeń, mimo iż filtrują one powietrze przez całe swoje życie. Obecnie taki problem powstał w Ameryce Północnej, gdzie naukowcy wyliczyli, że zużywa się więcej tlenu niż są w stanie wyprodukować lasy na tym kontynencie. Jak na razie przyroda potrafi sobie poradzić z tym problemem dostarczając brakujący tlen z lasów tropikalnych Ameryki Południowej i terenów nad oceanem przy pomocy wiatru. Jeśli jednak w przyszłości nie zmieni się polityka gospodarcza uprzemysłowionych państw - braki tlenu mogą okazać się zbyt duże aby zaradzić temu w jakikolwiek sposób.

- przed klęskami żywiołowymi

Wiele żywiołów może być skutecznie hamowanych lub częściowo przynajmniej neutralizowanych przez lasy. Chronią one ludność oraz budynki chociażby przed osuwiskami, gdyż korzenie drzew skutecznie utrwalają pochyłe nawet podłoże. Stąd też na terenach górskich powszechnie zalesia się tereny pochyłe, aby pozostałe mogły służyć pod budowę dróg, mostów, osiedli czy ośrodków rekreacyjnych i wypoczynkowych.

Funkcje pozagospodarcze

Prze to pojęcie rozumiane jest użytkowanie terenów leśnych nie przynoszące dochodów ze sprzedaży produktów pochodzenia leśnego, ale które jest ważne dla społeczeństwa w jakiś inny sposób. Funkcje te można podzielić na:

a) funkcję ochrony przyrody

Lasy są siedliskiem życia wielu gatunków roślin oraz zwierząt. Ich wycinanie grozi do wymarcia wielu gatunków. Dlatego zachowując tereny zadrzewione w niezmienionej formie dbamy o zachowanie różnorodności gatunkowej fauny i flory w kraju. Umożliwia to także badanie organizmów żywych.

Ochrona przyrody w Polsce ma bardzo długą historię. Już za czasów Bolesława Chrobrego nakazano chronić bobry, kierując się właściwościami leczniczymi skromu bobrzego. Znane są także zapiski o ochronie cisu z czasów Władysława Jegiełły, gdy drzewo to było cennym surowcem strategicznym, używanym do wyrobu łuków. Ten sam władca ograniczył polowania na tury i łosie. W XX w. najważniejsze wydarzenia to rozpoczęcie działalności przez Państwową Radę Ochrony Przyrody w 1919r i utworzenie działającej do dziś Ligi Ochrony Przyrody (1928r.). W 1934 Sejm uchwalił pierwszą ustawę o ochronie przyrody i od tamtego czasu temat ten jest zawsze istotny w sprawach gospodarczych naszego kraju.

Obecnie ochrona przyrody obejmuje:

1. Obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych

- parki narodowe {np. Karkonoski, Ojcowski i 21 innych}

- rezerwaty przyrody {po kilkadziesiąt prawie w każdym województwie, tylko w kilku poniżej 20}

- parki krajobrazowe {kilkadziesiąt na terenie całego kraju np. Jurajski Park Krajobrazowy}

- obszary chronionego krajobrazu

2. Pomniki przyrody

- pojedyncze drzewa {Dąb Bartek}

- grupy drzew {Dęby w Rogalinie}

- aleje

- głazy narzutowe

- skały {Pielgrzymy w Karkonoszach}

- jaskinie {Jaskinia Raj, Jaskinia Niedźwiedzia}

3. Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt

- rośliny: limba, szarotka, przebiśnieg, krokus i inne

- zwierzęta: salamandra, żmija zygzakowata, bocian, kret, kozica, zaskroniec i inne

W wielu przypadkach ochrona gatunkowa jest niestety nieskuteczna lub wprowadzona została zbyt późno, stąd też wielu gatunkom grozi wyginięcie.

b) funkcja rekreacyjna

Państwa w których zaludnienie i stopień uprzemysłowienia stale wzrasta, lasy stały się ostatnimi niezabudowanymi a jednocześnie dostępnymi terenami, na których można zorganizować atrakcyjny (aktywny lub bierny) wypoczynek. Ludzie, którzy większość czasu spędzają pośród miejskiego gwaru cenią sobie kontakt z przyrodą. Leśnictwo stara się oczywiście wspomóc społeczność organizując miejsca parkingowe, drogi dojazdowe i wytyczając szlaki, na których znajdują się warte zobaczenia obiekty. Przy okazji sprzyja to drobnym inwestycjom gastronomicznym, szczególnie w pobliżu parkingów lub punktów widokowych na szlakach.

Sposób obcowania może być oczywiście różny: począwszy od zwyczajnego spaceru i zaczerpnięcia świeżego powietrza, poprzez zbieranie jagód, poziomek, borówek, grzybów czy pozyskiwanie roślin zielarskich jak choćby dziurawiec, kończąc na łowiectwie. Warto zwrócić uwagę, że Polski Związek Łowiecki zrzesza około 90 tys. miłośników tej ostatniej formy rozrywki. Myśliwi mają do dyspozycji aż 25mln ha lasów.

c) ochrona przed wiatrem

Lasy osłabiają siłę wiejących wiatrów, nawet gdy znajdują się stosunkowo w dalekiej odległości i dzięki temu zmniejszają zagrożenie dla infrastruktury przemysłowej. Silne wiatry są szczególnie szkodliwe dla linii energetycznych i wysokich budynków. Z kolei długotrwałe, ale nawet niezbyt silne wiatry powodują wysuszanie i porywanie grudek gleby, powodując degradację polskich pól (tzw. stepowanie).

d) funkcje obronne

Lasy od niepamiętnych czasów stanowią ważne obiekty strategiczne. Cywilna ludność wielokrotnie znajdowała w nich schronienie przez wrogim najeźdźcą, chowając tam również swój dobytek. Drewno wykorzystywano zarówno w celach obronnych (osady i fortyfikacje otoczone palisadami) jak i najeźdźczych (tarany i maszyny oblężnicze). Budowano z niego broń, mosty i moszczenia dróg do przeprawy artylerii. W historii wojen rola lasu szczególnie widoczna jest w przypadku działań partyzanckich. Zadrzewione tereny stwarzają możliwość aby niewielkie oddziały mogły niepostrzeżenie przesuwać się i skutecznie zadawać ciosy osłonionemu wrogowi. Są świetnym miejscem do przygotowania wielu pułapek i zasadzek. W historii znane są przypadki budowania całych osiedli partyzanckich bunkrów, a nawet szpitali (pod górą Krąglicą). Polska partyzantka najlepiej radziła sobie w trakcie powstań 1831 i 1863 roku, a także w trakcie obu wojen światowych. Obecnie nawet najnowocześniejsza technika czy lotnictwo mają spore problemy z pokonaniem leśnych partyzantów, czego doskonałym przykładem była wojna w Wietnamie.

e) udział w innych działach gospodarki

Lasy stymulują wiele działów gospodarki, nawet tych nie związanych absolutnie z produkcją leśna. I tak na przykład korzystnie wpływają one na produkcję rolną, gdyż chronią glebę, redukują siłę wiatru i normalizują gospodarkę wodną. W turystyce tereny zalesione są bardzo mocnym walorem przemawiającym za wybraniem danego miejsca do odpoczynku. Przy tej okazji rozwija się także hotelarstwo i gastronomia. Zapewnienie czystego powietrza stymuluje z kolei powstawanie ośrodków zdrowotnych jak sanatoria czy ośrodki przyrodolecznicze.

f) funkcja krajobrazowa

Wiąże się ona z poprzednią funkcją. Lasy są istotnym elementem krajobrazu i jednym z podstawowych elementów planowania przestrzennego. Podczas przeznaczania terenów pod zabudowę, rekreację lub w trakcie tworzenia obiektów przemysłowych bierze się pod uwagę zalesienie terenu i rozważa wszystkie za i przeciw przekwalifikowania danego terenu. Zapobiega się w ten sposób zbyt dużej koncentracji budynków. Mogą się oczywiście zdarzyć sytuacje, w których zniszczone lasy będą szpecić krajobraz. Taka sytuacja ma miejsce w najwyższych partiach Karkonoszy - uschnięte na skutek nadmiernej emisji gazów lasy stały się wylęgarnią kornika i innych leśnych szkodników, niszcząc w ten sposób krajobraz.

g) wpływ na kulturę narodową

Piękne puszcze niejednokrotnie były inspiracją dla artystów całego świata. Wyjątkowe polskie krajobrazy również znalazły swoje miejsce w narodowej literaturze. Piękno lasu podziwiali w swych utworach Kraszewski, Mickiewicz i wielu innych. Lasy są także częstym tematem przewodnim w malarstwie pokazującym piękno krajobrazu. Nawet w muzyce można odnaleźć elementy związane z tą formą przyrody, np. w "Halce" Moniuszki. Jeszcze wyraźniej można go odnaleźć w piosenkach harcerskich i turystycznych. Las pełni też cele edukacyjne, gdyż jest doskonałym miejscem do organizacji zielonych szkół i ścieżek dydaktycznych w trakcie których świetnie naucza się historii czy biologii. Jest także bardzo dobrym miejscem do prowadzenia badań organizmów żywych.