Zasady sprawnego działania
Prakseologia jest nauka o sprawności działania. Zwana jest również „nauką o dobrej robocie” , a określenie to pochodzi z dzieła polskiego uczonego Tadeusza Kotarbińskiego pt. „Traktat o dobrej robocie”, które stanowi pierwszy w Polsce pełny wykład prakseologii. Po raz pierwszy terminu „prakseologia” dla określenia nauki o czynnościach użył w swym dziele pod koniec XIX w. Francuski uczony Louis Bourdeau.
Powiązanie prakseologii z teorią organizacji jest bardzo ścisłe, gdyż nauka organizacji i kierownictwa wykorzystuje dorobek prakseologii dotyczący zasad i dyrektyw praktycznych sprawnego działania.
Prakseologia określa cechy sprawności działania, nazywane nieraz zasadami sprawnego działania, w których podstawowe znaczenie mają: skuteczność, korzystność i ekonomiczność.
Skuteczność działania jest związana z osiągnięciem zamierzonego skutku. Działanie jest skuteczne, jeśli konkretny cel został osiągnięty. Pojęcie skuteczności może mieć różne stadium nasilenia, gdyż działanie może być całkowicie skuteczne, jeśli cel został w pełni osiągnięty, lub częściowo skuteczne, jeśli skutek osiągnięto tylko w pewnym stopniu. Kiedy na wycieczce zwiedziliśmy wszystkie zabytki, jakie zamierzaliśmy zwiedzić , wówczas można mówić o pełnej skuteczności działania, jeśli zaś niektórych z nich nie zwiedziliśmy, wtedy działanie było częściowo skuteczne. Działanie jest nieskuteczne, jeżeli cel nie został wcale osiągnięty, np. zamierzona wycieczka się nie odbyła.
Korzystnośc działania występuje, gdy uzyskany wynik użyteczny jest większy od poniesionych nakładów. Jeżeli wynik użyteczny jest niższy w porównaniu z nakładami zachodzi zjawisko działania niekorzystnego. Symbolem W oznaczamy wynik użyteczny, a K – poniesione nakłady. Nierówność W>K oznacza działanie korzystne, W
Ekonomiczność działania jest określona stosunkiem wyniku użytecznego (W) do nakładów (K). Stosując wymienione symbole możemy przedstawić następujące sytuacje charakteryzujące ekonomiczność działania: W:K>1 oznacza działanie ekonomiczne, W:K=1 oznacza działanie neutralne z punktu widzenia ekonomiczności, a W : K <1 oznacza działanie nieekonomiczne.
Źródło: "Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw" S. Dębski i D.Dębski wyd. WSPiP r. 1994