Droga ku demokracji szlacheckiej - w Polsce w XV i XVI w.
SEJMY WALNE:
1501 - Mielnik Ustanowiono akt mówicy o tym że władza nad państwem leży w rękach szlachty a król może jedynie przewodzić sejmowi
1504 - Piotrków Ustanowiono że król nie może rozdawać domen bez zgody sejmu
1505 - Radom Ustanowiono konstytucję Nihil Novi ( nic nowego ) mówiła o tym że nic nowego nie może być ustanowione bez zgody obu izb sejmu. Zniesiono przywilej mielnicki.
1562 - Piotrków Zygmunt August przyjmuje warunki ruchu egzekucyjnego ( patrz niżej )
1569 - Lublin Ustanowiono akty o utworzeniu Unii polsko - litewskiej ( patrz niżej )
PRZYWILEJE:
1374 Koszycki Ustalono podatek : 2 grosze od łanu
1422 Czerwiński Król nie może odbierać szlachcie majtku bez wyroku sdu
1430 - 33 Jedlińsko - Krakowski Szlachcic może być aresztowany i sdzony tylko za wyrokiem sdu
1454 Cerkwicko - Nieszawski Król nie może zwoływać pospolitego ruszenia bez zgody sejmików ziemskich
STATUTY PIOTRKOWSKIE : ( ustanowione za panowania Jana Olbrachta )
- ziemię może posiadać tylko szlachcic
- szlachta jest zwolniona z opłat celnych
- wyższe urzędy zastrzeżone s tylko dla szlachty
STRUKTURA ADMINISTRACYJNA :
KRÓL : - polityka zagraniczna i wewnętrzna - dowództwo nad armi - mianowanie urzędników (też biskupów ) - ustawodawstwo - zwoływanie sejmów
IZBA POSELSKA : ( składała się z szlachty różnych stanów będcej reprezentantami sejmików szlacheckich ) - uchwalała proponowane podatki
SENAT : ( Składał się z możnowładców, wysokich urzędników, biskupów ) - powstał z Rady Królewskiej - członkowie senatu nie byli wybierani w wyborach ( członkostwo było uwarunkowane pozycj społeczn )
SEJM: - ustanawiał ustawy i konstytucje - regulował liczebno?ć wojsk i wysoko?ć podatków - głosowanie sejmu opierało się na zasadzie jednomy?lno?ci
UNIA POLSKO - LITEWSKA 1569 r.
- Unia realna - Litewscy szlachcice przejmuj polskie przywileje
WSPÓLNE : - król - senat - sejm - przywileje
OSOBNE : - urzędy - wojsko - skarb
SDY EGZEKUCYJNE :
Sd z 1562 r. : - lustracja dóbr - kontrola legalno?ci i zwrot nielegalnie otrzymanych królewszczyzn - powołanie wojska kwarcianego - finansowanego z czwartej czę?ci dochodów z domeny królewskiej - reforma podatków
Sdy z lat 1563 - 1569 : - ustawa o kontroli sejmu nad prac podskarbich - ustanowiono podatek dla kleru