Kwintylian
Marek Fabiusz Kwintylian ( Marcus Fabius Quintilianus ) Żył około 35 do 95 roku.
Sławny pedagog w dziedzinie teorii wymowy. Pierwszy płatny z kasy państwowej nauczyciel retoryki. Za Wespazjana kierował katedrą retoryki łacińskiej w Rzymie. Jego najważniejsze dzieło w 12 księgach ?O kształceniu mówcy?? (łac. Institutionis oratoriae libri XII) zawiera nie tylko teorię wymowy, ale i uwagi o wychowaniu oraz ideał nauczyciela (pełny system szkolny cesarstwa rzymskiego, od kształcenia elementarnego, poprzez szkoły gramatyczne, do szkół retorycznych). Jego dzieło znano w czasach karolińskich (za Karola Wielkiego ? wczesne średniowiecze) Wiele jego spostrzeżeń pedagogicznych i dydaktycznych zachowało wartość do czasów nowożytnych (XVIII w.)
Kwintylian urodził się w Calagurris (obecnie Calahorra w Hiszpanii) i z zawodu był adwokatem. W wieku lat pięćdziesięciu ożenił się z młodziutką dziewczyną, która jednak po kilku latach małżeństwa zmarła, pozostawiając dwóch synów (obaj zmarli w wieku dziecięcym) Cesarz Domicjan zaangażował Kwintyliana na nauczyciela swojej siostrzenicy.
? Według Kwintyliana, mowa powinna uczyć, bawić i motywować. Aby poprawnie zbudować mowę, należy uwzględnić następujące elementy:
? inventio - zebranie materiału;
? disputatio - skomponowanie materiału;
? elocutio - nadanie odpowiedniej formy stylistycznej;
? memoria - zapamiętanie mowy;
? actio - wygłoszenie mowy.
? Dobry mówca powinien być dobrze wykształcony, znać teorię wymowy, a także mieć nieposzlakowane zasady moralne.
? Za wzór wymowy stawiał Cycerona (który skądinąd był też najsławniejszym rzymskim teoretykiem wymowy i to na jego pracach przeważnie bazował Kwintylian).
? Kwintylian dowodził, że wychowanie zbiorowe przynosi o wiele więcej korzyści niż nauczanie prywatne, argumentując to tym między innymi, że przyszły mówca będzie żył wśród ludzi, więc jak najwcześniej powinien się do tego przyzwyczajać
? W szkole uczniowie uczą się nie tylko od nauczyciela, ale i od siebie nawzajem.
? Przedstawiona przez niego pierwsza teoria szkoły publicznej powinna spełniać następujące warunki:
odpowiednio dostosowany do wieku uczniów program nauczania
dobry nauczyciel
stosowanie przemienności lekcji
robienie przerw między lekcjami
zapewnienie uczniom wypoczynku
? Kwintylian krytykował uczenie najpierw pamięciowe nazw i liter bez pokazywania ich form, Przeszkadza to później dzieciom w przyswajaniu kształtów liter, gdyż nie zwracają uwagi na ich wygląd, lecz idą za tym czego się poprzednio nauczyły. Najlepiej uczyć się poznawać litery z wyglądu i z widzenia.
? Radził łagodnie postępować z dziećmi , celem wykształcenia był mówca ? orator, bo dobrze mówić to dobrze myśleć i żyć. Człowiek wychowany tak, to prawdziwy obywatel, który mógłby dobrze rządzić państwem.
? popiera Kwintylian metodę: uczyć- bawiąc, a więc naukę czytania przy pomocy liter z kości słoniowej czy przez ?jakieś inne pomysłowe zabawki, żeby miały w tym wieku więcej przyjemności i uciechy, gdy je będą, brać do rąk, bawić się nimi i nazywać je po imieniu.
? Pod kierunkiem nauczyciela rachunków - dzieci uczyły się liczyć początkowo na palcach, przy czym palce lewej ręki służyły do oznaczania jednostek i dziesiątek, prawej- setek i tysięcy; później pomocą w liczeniu były patyczki i liczydła. Tabliczkę mnożenia należało opanować pamięciowo, ćwiczono się powtarzając chórem za nauczycielem.
? Kwintylian zdecydowanie występował przeciwko nauce w domu na poziomie szkoły średniej oraz sprzeciwiał się zadawaniu kar cielesnych.
Cytaty Kwintyliana?
? Co teraz jest stare, kiedyś było nowe.
Quae vetera nunc sunt, fuerunt olim nova (Inst., VIII, 3, 34)
? Gdzie przyjaciele, tam bogactwo.
Ubi amici, ibi opes (łac.)
? Jedynie strach może być hamulcem dla tych, których rozumem nie można kierować w stronę dobra.
? Kłamca musi mieć dobrą pamięć.
? Potępiają to, czego nie rozumieją.
Damnant quod non intellegunt (Inst. X, 1, 26)
? Vestis virum reddit - szata czyni męża.