Szlachta,chłopi w wieku XVI
Zwiększenie zapotrzebowania na produkty rolnicze,wzrost cen ,większa opłacalność produkcji, wzrost aktywności szlachty na polu produkcyjnym , gdyż nie mogla utrzymywać się już z łupów wojennych .
Szalchta zajęla się produkcją zboża i hodowlą zwierząt rzeźnych na folarkach, o na początku XVI wieku spadła wartość pieniąddza,więc opłaty czynszowe zawarte w umowach lokacyjnch na przełomie XIII i XIV w traciły swoją pierwotną wartość więc szlachcie bardziej opłacało się powiększanie oszarów uprawianej ziemi folwarcznej i zwiększanie wymiaru panszczyzny.
1423-wydany prze Władysława Jagiełłe przywilej w Warcie uprawniający szlachtę do wyceny i wykupu majątków od krnąbrnych i nieużytecznych sołtysów.
Chłopów przesuwane na gorsze tereny , nie chciano ich usuwać,bo szlachta straciłay daniny i robocizny.
Znacznie wzrosły osobiste świadczenia chłopów czyli pańszczyzna .Najniższy wymiar wg decyzji sejmu z 1520 r o jeden dzień w tygodniu od jednego łana.
Szlachta nie płaciła chłopom poza tym musieli oni przynosić swoje narzędzia,.Aby zapobiec masowemu opuszczeniu wsi przez chłopów,własciciele folwarków zaiegali o ustanowienie opowiednich praw
W 1496 uchwalono że 1 chłop może odejść zmiasta
1520- po tym roku władza królewska nie mogła ingerować w stosunku między panem a poddanym
Folwarki dzieliły się na dwa typy:
-produkujące zboża chlebowe na eksport-folwarki ekspansywne
-związane z rynkiem wewnetrznym-folwark autonomiczny
Wyelminowanie z pośrednictwa w handlu miast poza Gdańskiem.
Miasta polskie utrzymywały się z lokalnego handlu
1496-przywilej nadany przez Jana Olbrachta zakazywał mieszczańą nabywania ziem poza obrębem miasta .Zolnienie szlachty z płaccenia ceł za to co własne,wywożone z folwarku i sprowadzane na własne potrzeby
Taksy wojewodzinskie-cenniki na wyroby rzemieślnicze ustanowione przez wojewoddę a więc szlachcica
1504-przywilej taki jak szalchta w 1496 otrzymalo duchowieństwo.
Z czasem wyższe urzędy państwowe mogli objąć tylko synowie szlacheccy.