Wszystko o podatkach

DORADZTWO PODATKOWE
Wykład I z dnia 16.10.02r


POJĘCIE PODATKU

J. Kaleta w pracy „Gospodarka budżetowa” pisze :
„Podatkiem nazywamy świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, bezzwrotnym, nieodpłatnym i ogólnym pobierane przez państwo lub związek publicznoprawny na podstawie przepisów prawa określających warunki, wysokość i terminy płatności tych świadczeń.”

ZNACZENIE PODATKÓW WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE

Podatki są podstawą dochodów budżetu każdego państwa. Ponad 90% dochodów budżetowych to dochody z podatków. Największy udział ma podatek pośredni (od towarów i usług, akcyzowy, od gier) – ponad 70%.
Podatek dochodowy od osób prawnych – ok. 10%
Podatek dochodowy od osób fizycznych – ok. 20%

FUNKCJE PODATKÓW

1. Funkcja fiskalna ( zwana niekiedy dochodową) – ma podstawowe znaczenie. Głównym celem każdego podatku jest pełnienie tej funkcji, tzn. dostarczenie państwu dochodów. Podatki są bowiem zasadniczym źródłem dochodów budżetowych. Podatki są podstawą funkcjonowania państwa. Udział podatków i opłat w tworzeniu budżetu pastwa przekracza 80%, a w Polsce nawet 90%.

2. Funkcja regulacyjna – łączy się ściśle z funkcją fiskalną. Polega na kształtowaniu dochodu i majątku będących w dyspozycji podatników. Tak więc za pośrednictwem podatków, poprzez przesuwanie środków finansowych w odpowiednich proporcjach między podmiotami gospodarczymi a budżetem, następuje korekta dochodów. Podatek może służyć oddziaływaniu na gospodarkę jako całość lub działaniom o charakterze selektywnym.

3. Funkcja stymulacyjna – oznacza wykorzystywanie instrumentów podatkowych w celu wywarcia wpływu na warunki działania jednostek oraz na kierunki i tempo ich rozwoju. Funkcja stymulacyjna urzeczywistnia się poprzez zróżnicowanie obciążeń podatkowych, dzięki czemu podatek może wpływać zachęcająco lub zniechęcająco na decyzje w sprawie podejmowania lub likwidowania działalności oraz ustalenia zakresu jej prowadzenia. Praktycznym wyrazem realizacji tej funkcji w sensie pozytywnym jest system zwolnień i ulg podatkowych. Szczególne znaczenie ma wprowadzenie podatkowych ulg inwestycyjnych, które mogą stanowić instrument wychodzenia z recesji gospodarczej, zwłaszcza przy braku niskoprocentowego kredytu.

CECHY KREDYTU

Do cech trwałych, ponadczasowych należy zaliczyć : przymusowość, bezzwrotność, nieodpłatność, ogólność.
Do zmiennych cech podatku należy zaliczyć m.in.: jego podmiotowość oraz elementy określające warunki, wysokość i terminy płatności.

Przymusowość i bezzwrotność

Podatek jest świadczeniem przymusowym nakładanym przez państwo jednostronnie. Podatek jest wyrazem władztwa podatkowego, która jest zasadniczym przejawem zwierzchnictwa państwowego. Nałożony przez państwo w sposób jednostronny podatek może być przymusowo wyegzekwowany, np.: przez zajęcie (egzekucję) dochodów czy majątku jednostki zobowiązanej do jego zapłacenia. Kwoty podatku są wówczas ściągane przez upoważnione organy państwowe bez uzyskania zgody, a nawet wbrew woli jednostki zobowiązanej do zapłacenia podatku.

Nieodpłatność

Cecha ta oznacza, że w zamian za wniesione świadczenia pieniężne wpłacający nie otrzymuje od państwa żadnego bezpośredniego świadczenia mającego charakter ekwiwalentu. Natomiast istnieje tzw., odpłatność ogólna świadczeń podatkowych w postaci usług świadczonych przez państwo na rzecz społeczeństwa jako całości, a tym samym i na rzecz każdego obywatela. W tego rodzaju świadczeniach nie ma związku z wysokością kwot wnoszonych przez niego do budżetu z tytułu zapłaconych podatków.

Ogólność

Zarówno obowiązek podatkowy, jak i wymiar podatku są regulowane w sposób jednolity dla wszystkich jednostek objętych danym opodatkowaniem, na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawnych, tzn. każda jednostka, której dotyczą przez prawo określone sytuacje, jest obowiązana do świadczeń podatkowych w wysokości i na zasadach określonych w normach prawnych.


WYKŁAD II

Elementy techniki podatkowej – cechy zmienne podatku
Ustalenie należności podatkowej wymaga znajomości elementów techniki podatkowej (elementów zmiennych podatku). Elementy te pozwalają na konkretyzację osoby podatnika i przedmiotu opodatkowania, stwarzają możliwość określenia wysokości stawek, które w danym przypadku mają być zastosowane oraz ustalenia warunków płatności podatku.

Elementami techniki podatkowej są (zmiennymi cechami) :
- podmiot opodatkowania,
- przedmiot podatku,
- podstawa opodatkowania,
- stawka i skala podatkowa,
- zwolnienie,
- ulgi i zwyżki podatkowe,
- termin i warunki poboru podatku.

PODMIOTEM OPODATKOWANIA – jest zarówno strona ustalająca, pobierająca podatek (tzw. podmiot czynny) jak również strona, na której ciąży obowiązek podatkowy (tzw. podmiot (strona) bierny).

WYBÓR PODMIOTU CZYNNEGO – rozstrzygany jest zazwyczaj w ustawach zasadniczych poszczególnych państw (konstytucja). W zależności od struktury organizacyjnej danego państwa uprawnienia te mogą być podzielone miedzy organy władzy państwowej i np. samorządowej ( Rady Gmin, Powiatów, Sejmików Woj. itd.).

W POLSCE PODMIOTEM CZYNNYM – jest państwo. W ograniczonym zakresie podmiotem czynnym są także władze samorządowe szczebla gminnego, którym przysługuje prawo pobierania ściśle określonych podatków i wpływania na konstrukcję niektórych elementów budowy tych podatków.

Podatki lokalne – samorząd może wpływać.

PODMIOTEM BIERNYM – są osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, na które został nałożony obowiązek podatkowy. Na obowiązek ten składa się zarówno konieczność zapłacenia podatku jak i wypełnienia czynności pomocniczych tj, prowadzenia księgowości w sposób umożliwiający ustalenie wysokości podatku, składania zeznań podatkowych itp.

PODATNIK I PŁATNIK
W niektórych przypadkach obowiązki te są rozbite pomiędzy dwa podmioty : podatnika i płatnika.

PODATNIKIEM – jest osoba fizyczna, prawna bądź jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, ponosząca materialny ciężar świadczenia podatkowego, tj. doznająca uszczuplenia dochodu lub majątku wskutek obciążenia jej podatkiem. Zobowiązanie podatnika podatku polega na ponoszeniu ekonomicznych i prawnych skutków podatku.

PŁATNIKIEM – podatku jest osoba prawna, fizyczna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, zobowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczania, pobrania i odprowadzenia we właściwym terminie należytego podatku do budżetu państwa lub budżetu samorządu terytorialnego. Ustanowienie płatnika może nastąpić na podstawie ustawy albo rozporządzenia ministra finansów. Zobowiązanie płatnika ma jedynie charakter formalnoprawny, nie ponosi on więc ekonomicznych skutków zapłacenia podatku. Jest on jedynie pośrednikiem pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PODATNIKA I PŁATNIKA

Zarówno podatnik jak i płatnik odpowiadają za wykonanie obowiązku podatkowego. Zakres tej odpowiedzialności jest jednak różny :

Podatnik odpowiada – całym swoim majątkiem, za ciążące na nim zobowiązanie podatkowe. W określonych sytuacjach odpowiedzialnością podatkowa na podstawie decyzji organu finansowego, mogą być objęte również osoby trzecie, głównie związane z podatnikiem wspólnotą majątkową, następstwem majątkowym lub współdziałaniem w wykonywaniu działalności zarobkowej. Osobami tymi mogą być m.in. członkowie rodzin podatnika, spadkobiercy, wspólnicy, nabywcy lub dzierżawcy jego majątku.

Płatnik odpowiada całym swoim majątkiem za nie pobranie od podatnika należności podatkowej lub pobranie jej w kwocie niższej, jak również za nie przekazanie podatku do budżetu we właściwym terminie (do Urzędu Skarbowego).

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA
Z przedmiotem opodatkowania ściśle łączy się pojęcie przedmiotu opodatkowania. Przedmiotem opodatkowania są zjawiska, zdarzenia, rzeczy, a także stan faktyczny czy prawny powodujący powstanie obowiązku podatkowego. Określenie przedmiotu opodatkowania pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie, z jakiego tytułu płaci się podatek.
Przedmiot opodatkowania – jest z reguły zjawiskiem gospodarczym (np. Prowadzenie działalności, która uwrażliwia uzyskanie dochodów lub przychodów, posiadanie nieruchomości, otrzymanie spadku lub darowizny), a czasem pozagospodarczym (np. posiadanie psa).
Przedmiot opodatkowania może mieć charakter jednorazowy (np. nabycie nieruchomości), powtarzalny (np. otrzymywanie dochodu z pracy), ciągły (np. posiadanie gospodarstwa rolnego).

PODSTAWA OPODATKOWANIA
Ilościowe (np. w tonach, sztukach, metrach) lub wartościowe (w pieniądzu) ujęcie przedmiotu opodatkowania określa się mianem Podstawy Opodatkowania .
Jej ustalenie jest w zasadzie niezbędne do określenia wysokości świadczenia podatkowego. Podstawa opodatkowania nie tylko umożliwia wymiar podatku, ale niekiedy decyduje o powstaniu lub istnieniu obowiązku podatkowego. Ustawodawca określa bowiem od jakiej kwoty podstawy opodatkowania lub od jakiej wysokości jednostki naturalnej powstaje obowiązek podatkowy.

Spadek od datków i darowizn}
pod. od os. fiz. } istnieje min. podatkowe (od pewnej kwoty zaczyna się
naliczać podatek)


KUMULACJA PODATKOWA
Ściśle z podstawą opodatkowania wiąże się tzw. kumulacja podatkowa.
Jej istota polega na łączeniu różnych podstaw opodatkowania w jedną całość, najczęściej w celu zwiększenia ciężaru podatkowego, rzadziej zaś w celu jego zmniejszenia. Możemy wyróżnić kumulację podatkową uwzględniającą aspekt czasowy, terytorialny, podmiotowy i przedmiotowy.
W aspekcie czasowym – mamy do czynienia najczęściej z różnym okresem kumulowania dochodów, przychodów lub wydatków (np. w podatku dochodowym od osób fizycznych).
W aspekcie terytorialnym – istotne jest łączne lub rozłączne opodatkowanie dochodów osiąganych w kraju i za granicą.

Kumulacja przedmiotowa – polega na wyłączeniu do podstawy opodatkowania różnego rodzaju dochodów tego samego podatnika. Zakres tej kumulacji może być różny w zależności od intencji ustawodawcy (np. gdy podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych pracuje w różnych miejscach, płaci podatek – rozłącznie, ale w zeznaniu podatkowym podlegają one wspólnemu rozliczeniu).

Aspekt podmiotowy – polega na łączeniu (bądź rozłącznym opodatkowaniu) postaw opodatkowania należących do różnych osób ze sobą powiązanych (np. w ramach rodziny, spółki itp.).

STAWKI PODATKOWE
W celu obliczania należności podatkowej niezbędna jest znajomość stawek podatkowych. Stawka podatkowa wyraża stosunek wysokości podatku do podstawy opodatkowania.
STAWKI – można klasyfikować wg. rozmaitych kryteriów. Biorąc za kryterium technikę obliczanie wartości podatku, wyróżniamy stawki podatkowe kwotowe : procentowe, ułamkowe i wielokrotnościowe.

Stawka kwotowa – jest najprostszą postacią stawki. Jest to liczba jednostek pieniężnych, jaką należy zapłacić od danej podstawy opodatkowania. Najczęściej są one stałe i niezależne od zmiany podstawy. Stawki te mogą być stosowane zarówno w przypadku podstawy wyrażonej ilościowo, jak i wartościowo.
Np. podatek rolny = wartość 1q żyta od 1 ha przeliczeniowego.

Stawka procentowa (najczęściej stosowana) – informuje, jaka część podstawy opodatkowania ma być przekazana na rzecz właściwego budżetu. Wyższość stawek procentowych nad kwotowymi, polega na tym, że pozwalają one na powiązanie poziomu podatku z wysokością osiągniętych obrotów czy dochodów, umożliwiają różnicowanie wysokości podstawy opodatkowania.

Ze stawką ułamkową (podobna do stawki %) mamy do czynienia wówczas, gdy jest ona podawana w ułamku zwykłym. W okresie powojennym była ona stosowana np. w podatku dochodowym od spółdzielczości, gdzie podatek ustalony był na poziomie 1/3 zysku bilansowego (ta stawka dziś nie jest stosowana, raczej stopa % niż ułamek)

Stawka wielokrotnościowa – występuje wyjątkowo i polega na tym, że wymierzony podatek jest wielokrotnością podstawy opodatkowania, czyli jest większy (nawet wielokrotnie) od tej podstawy. Do końca 1994r. Stawka ta była stosowana w podatku od wzrostu wynagrodzeń. Podatek ten pobierany był wówczas, gdy podmiot państwowy wypłacał pracownikom wynagrodzenie powyżej dopuszczalnego poziomu. Stawka mogła wynosić nawet 500%, czyli od każdej 1zł. wynagrodzenia powyżej dopuszczalną wysokość, przedsiębiorstwo musiało zapłacić 5zł. podatku.

SKALE PODATKOWE
Kolejnym elementem techniki podatkowej są skale podatkowe, będące zbiorem kolejnych wielkości podstaw opodatkowania i odpowiadających im stawek podatkowych. Dzięki skali podatkowej uzyskujemy informację, jaką stawkę podatkową musimy zastosować do danej podstawy opodatkowania w celu ustalenia należności podatkowej.

Wyróżnia się skale :
proporcjonalne (liniowe)
progresywne
degresywne
regresywne


Skala proporcjonalna

Podstawa opodatkowania Stawka podatkowa Kwota podatku
1000 10 100
2000 10 200
3000 10 300
4000 10 400

W skali proporcjonalnej należność podatkowa rośnie w takim samym stopniu jak podstaw opodatkowania. Oznacza to, że każdej podstawie opodatkowania odpowiada ta sama stawka podatkowa (jest ona obojętna na zmiany podstawy opodatkowania).

Skala podatkowa progresywna

Podstawa opodatkowania Stawka podatkowa %
Do 3000 3
3001 – 6000 4
6001 - 9000 5

W przypadku zastosowania w danym podatku skali progresywnej należność podatkowa wzrasta szybciej niż podstawa opodatkowania. Stawka podatkowa zależna jest od wielkości podstawy opodatkowania; im wyższa podstawa opodatkowania tym wyższa stawka podatkowa.


WYKŁAD III

Odmiany skali progresywnej

PROGRESJA GLOBALNA
W przypadku progresji globalnej okresloną stawkę podatkową stosuje się do całej podstawy opodatkowania.

Przykład
Podatnik zarabiający 3000 zł. zapłaci podatek w wysokości 90zł. (3000*3%). Po opodatkowaniu zostanie mu 2910zł. dochodu rozporządzalnego (dochód netto). W przypadku gdyby zarobki podatnika wzrosły o 1zł. do poziomu 3001zł. musiałby on zapłacić 120,04zł. podatku (3001*4%). Jego dochód rozporządzalny wyniósłby 2880,96zł (tj. o 29,04zł. mniej niż w przypadku osiągnięcia 3000zł dochodu). Wzrost dochodu o 1zł. spowodował wzrost podatku o 30,04zł.
Skala podatkowa do 3000 – 3%
3000 – 6000 – 4%
WADA : Zastosowanie skali progresywnej globalnej powoduje skokowy wzrost należności
podatkowej. Progresja działa przy przejściu z jednego przedziału skali do następnego, natomiast w poszczególnych przedziałach wzrost podatku jest proporcjonalny.
ZALETA : Zaletą progresji globalnej jest prostota powiązania podstawy opodatkowania z odpowiednią stawką. Jednak omówiona wada powoduje, że jest ona rzadko stosowana we współczesnych konstrukcjach podatkowych.
Tą wadę eliminuje skala progresywna ciągła.

PROGRESJA CIĄGŁA
W podatkach o charakterze progresywnym powszechnie stosuje się progresję ciągłą, która eliminuje przedstawiona wadę progresji globalnej.

Przykład
Podatnik zarabiający 3000zł zapłaci podatek w wysokości 90zł (3000*3%). Po opodatkowaniu zostanie mu 2910zł dochodu rozporządzalnego. W przypadku gdy zarobki podatnika wzrosną o 1zł do poziomu 3001zł zapłaci on 90,04zł podatku. Podatek ten został obliczony w następujący sposób (3000*3%) + (1*4%). Jego dochód rozporządzalny wynosi 2910,96zł. Wzrost dochodu o 1zł spowodował wzrost podatku o 0,04zł.

ZALETA : W skali progresywnej ciągłej należność podatkowa jest sumą należności obliczonej od tej części podstawy opodatkowania, która mieści się w granicach bezpośrednio niższego przedziału oraz należności, która przypada na wyższy przedział podstawy opodatkowania. Dla każdej z obu części stosuje się stawkę właściwą dla danego przedziału. Eliminuje to gwałtowne skoki należności podatkowej przy przechodzeniu z przedziału do przedziału – wzrost podatku jest stały i równomierny.
W praktyce w celu uproszczenia techniki obliczeniowej podatku rzadko stosowana
progresja ciągła.

SKALA ZE STAWKAMI KWOTOWO-PROCENTOWYMI
W celu uproszczenia zasady obliczenia podatku skale progresywne ciągłe obejmują zwykłe dwuczłonowe stawki kwotowo-procentowe.
Stawka pierwszego przedziału wyrażona jest w formie stawki procentowej. Stawki następnych przedziałów maja charakter stawek kwotowo-procentowych. Stawka kwotowa wyraża skumulowana kwotę podatku obliczonego wg. stawek właściwych niższym przedziałom skali podatkowej. Stawka procentowa określa uzupełniający poziom zobowiązania w przedziale stanowiącym graniczną wielkość wartości podstawy opodatkowania dla danego podatnika.

Skala podatkowa progresywna ciągła ze stawkami kwotowo-procentowymi.

Podstawa opodatkowania Stawka podatkowa kwotowo-procentowa
do 3000zł 3%
3001 - 6000 90zł + 4% nadwyżki ponad 3000zł
6001 - 9000 210zł + 5% nadwyżki ponad 6000zł

PROGRESJA BEZPOŚREDNIA
Jeżeli za kryterium podziału przyjmiemy tempo wzrostu przeciętnej stawki podatkowej przy stałej rozpiętości przedziałów podatkowych progresję bezpośrednią podzielić można na:
- liniową,
- przyspieszoną,
- opóźnioną.

Podstawa opodatkowania Stawka procentowa w progresji :
liniowej przyspieszonej opóźnionej
do 10 000 10 10 10
10001 - 20000 20 22 19
20001 - 30000 30 37 25
Powyżej 30001 40 57 30

Progresja liniowa występuje wówczas, gdy dla kolejnych przedziałów podatkowych stawka podatkowa rośnie o stałą liczbę punktów procentowych. W progresji przyspieszonej wzrost stawki jest coraz większy, w opóźnionej – coraz wolniejszy.

Kolejny rodzaj to skale podatkowe z progresja regresywną :

PROGRESJA REGRESYWNA
Odwrotnością skali progresywnej jest skala regresywna
(Wzrost podstawy opodatkowanie, spadek należności podatkowej, np. podatek od spadków i darowizn).
Skala regresywna

Podstawa opodatkowania Stawka podatkowa (%)
do 3000 7
3001 - 6000 5
6001 - 9000 2

W skali regresywnej stawka podatkowa maleje ( przy czym spadek stawek może być ograniczony lub też nieograniczony i zmierzać do zera ) wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania. W konsekwencji należność podatkowa zmniejsza się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania.

Skala degresywna

Podstawa opodatkowania Stawka podatkowa (w %)
1000 2
1200 3
1500 4
3000 10
4000 10
5000 10

Skala degresywna stanowi połączenie skali progresywnej ze skalą proporcjonalną. Przy czym skalę progresywną mamy dla niezbyt wysokich podstaw opodatkowania, a stawki podatkowe są niskie. Przy pewnym niskim pułapie podstawy opodatkowania skala nabiera charakteru proporcjonalności z wysoką stawką. Obecnie skale degresywne nie znajdują zastosowania w praktyce.

ZWOLNIENIA I ULGI, ZWYŻKI PODATKOWE

Zwolnieni podatkowe polega na tym, że państwo w ramach prowadzonej polityki fiskalnej, wyłącza z obowiązku podatkowego pewna grupę podatników lub pewna część przedmiotu opodatkowania. W tym pierwszym przypadku mamy do czynienia ze zwolnieniem podmiotowym, a w drugim ze zwolnieniem przedmiotowym. Zwolnienie może być również uzależnione jednocześnie od kryterium podmiotowego i przedmiotowego. Mówimy wówczas o zwolnieniu podmiotowo-przedmiotowym.
Np. przedmiot – podatek dochodowy osoby fiz. prowadzące dział. gosp. 2727zł; podm. – rolnicy zwolnieni z podatku dochodowego
Ulga (zniżka) podatkowa oznacza częściowe ograniczenie ciężaru podatkowego. Mogą być one związane z określoną cechą lub kilkoma określonymi cechami podmiotu opodatkowania (ulgi podmiotowe) albo przedmiotu opodatkowania (ulgi przedmiotowe). Ulgi mogą mieć też charakter podmiotowo-przedmiotowy. Z punktu widzenia konstrukcji podatku ulgi polegać mogą na :
- obniżeniu stawki podatkowej,
- pomniejszeniu podstawy opodatkowania (najczęściej),
- pomniejszeniu kwoty doliczonego podatku,
- odroczenia terminu płatności podatku,
- rozłożeniu podatku na raty.

RODZAJE ULG
Możemy wyróżnić ulgi o charakterze gospodarczym i socjalnym.
Ulgi gospodarcze – wykorzystywane są w celu oddziaływania na rozwój działalności gospodarczej np.: ulgi inwestycyjne przysługujące przedsiębiorcom wydatkującym na inwestycje.
Celem ulg socjalnych jest dostosowanie obciążeń podatkowych do zmniejszonej zdolności podatkowej podatnika. Uwzględnia się tutaj te elementy osobistej sytuacji podatnika, które wywierają istotny wpływ na jego zdolność płatniczą tj. jego stan rodzinny, wiek, inwalidztwo (dot. osób fizycznych).

Zwolnienia i ulgi podatkowe mogą mieć charakter czasowy i bezterminowy.
Zarówno ulgi jak i zwolnienia mogą mieć charakter powszechny (systemowy) lub indywidualny.

ZWYŻKI PODATKOWE

Zastosowanie w danym podatku zwyżek podatkowych, będących przeciwieństwem zwolnień i ulg, powoduje, że podatnik zobowiązany jest do podwyższenia wysokości podatku ustalonego zgodnie z obowiązującymi zasadami. Zwyżki mogą mieć charakter podmiotowy (np. mężczyźni stanu wolnego, bezdzietne małżeństwa) lub przedmiotowy (np.: w przypadku wynagrodzeń od drugiego i kolejnego pracodawcy).

Zazwyczaj są one określane jako : pewien procent należnej kwoty podatku bądź poprzez odmienny sposób obliczania podstawy opodatkowania powodujący jej zwiększenie lub kwotowo. Zwyżki wykorzystuje się w szczególności w celu dostosowania wysokości obciążenia podatkowego do zwiększonej zdolności płatniczej podatnika lub do osiągnięcia celów interwencyjnych. Najczęściej jednak zwyżka podatkowa ma charakter represyjny i stanowi sankcję za określone postępowanie podatnika i ma skłonić go do zaniechania takiego postępowania.

TERMINY I WARUNKI PŁATNOŚCI PODATKU

W ramach konstrukcji każdego podatku przepisy określają termin oraz warunki płatności podatków. Termin płatności może być określony w formie bezwzględnej np.: do 20 dnia następnego miesiąca bądź względnej np.: w ciągu 14 dni od doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego.
Niewykonanie świadczenia podatkowego w tym czasie pociąga za sobą sankcje prawne w postaci postępowania, mającego na celu przymusowe ściągnięcia należności podatkowej oraz doliczania do ustalonej wysokości podatku odsetek karnych.

(odsetki karne – najłagodniejsza forma egzekwować część majątku ma prawo US jak nie płaci się podatku)

Podatek może być płacony sporadycznie lub okresowo. Podatek jest płacony sporadycznie, gdy przedmiotem opodatkowania są jednorazowe czynności lub zdarzenia np.: nabycie spadku. Uiszczany jest on wówczas każdorazowo po zaistnieniu takiego zdarzenia lub dokonaniu czynności prawnej. Natomiast w przypadku gdy przedmiotem podatku są zdarzenia powtarzające się np. prowadzenie działalności gospodarczej. Zapłata podatku dokonywana jest okresowo.



DORADZTWO PODATKOWE


KLASYFIKACJA PODATKÓW:

A) ze względu na sposób ich pobierania:
1. Podatki bezpośrednie płacone przez podatnika z określonego tytułu (posiadania majątku, dochodu, itp.):
podatek dochodowy od osób fizycznych;
podatek dochodowy od osób prawnych;
podatek rolny;
podatek leśny;
podatek od środków transportowych;
podatek od nieruchomości;
podatek od czynności cywilno prawnych;
podatek od spadków i darowizn;
podatek od posiadania psów.
2. Podatki pośrednie płacone w cenie kupowanego towaru:
podatek od towarów i usług;
podatek akcyzowy;
podatek od gier.

B) ze względu na podział zasilanego budżetu:
1. Podatki zasilające budżet centralny:
podatek od towarów i usług (VAT);
podatek akcyzowy;
podatek od osób fizycznych (10-16%);
podatek od osób prawnych (5%)
podatek od gier.
2. Podatki zasilające budżety samorządu terytorialnego (gmin i powiatów):
podatek rolny;
podatek leśny;
podatek od nieruchomości;
podatek od czynności cywilno- prawnych;
podatek od środków transportu;
podatek od spadków i darowizn;
podatek od posiadania psów.

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT)
Działa od 4 lipca 1993 roku – został wprowadzony Ustawą z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Podatek VAT zastąpił istniejący wcześniej podatek obrotowy.

PODATEK NALEŻNY VAT – obciążający sprzedawców;
PODATEK NALICZONY VAT – obciążający zakup czyli kupujących.

VAT NALEŻNY – VAT NALICZONY = PODATEK DLA URZĘDU SKARBOWEGO

Podatek VAT ma charakter powszechny – obejmuje wszystkie osoby fizyczne i prawne oraz jednostki nie posiadające, które dokonują czynności podlegające podatkowi VAT.

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:
sprzedaż towarów i usług na terytorium RP;
eksport i import towarów i usług;
nieodpłatne przekazywanie lub zużycie towarów i świadczenie własnych usługna cele reprezentacji i reklamy;
przekazywanie towarów i świadczenie usług na cele osobiste przedsiębiorcy, jego wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków zarządu, rady nadzorczej, czy pracowników;
darowizny i świadczenia usług nieodpłatnie lub w zamian za czynności nie podlegające opodatkowaniu;
wydawanie towarów i świadczenie usług w zamian za wierzytelności lub w miejsce świadczenia pieniężnego oraz za inne czynności nie podlegające opodatkowaniu;
jakakolwiek wzajemna wymiana towarów i usług.

Jeżeli któraś z tych czynności zostanie wykonana, nawet jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania jej w sposób częstotliwy, trzeba zapłacić VAT.

WYJĄTEK STANOWIĄ PODATNICY:
u których wartość sprzedaży towarów i usług, a także wartość eksportu towarów i usług nie przekraczała w poprzednim roku podatkowym określonego przez MF limitu (10000 EURO – w roku 2002 lub 38500 zł). Mogą oni zrezygnować ze zwolnienia:
zwolnieni z tego podatku są podatnicy opłacający podatek dochodowy od osób fizycznych w formie karty podatkowej mogą oni zrezygnować ze zwolnienia.

Istnieją jednak przepisy pozwalające na zwolnienie z podatku VAT określonych czynności.

KIEDY ZWOLNIENIA Z VAT SĄ KORZYSTNE:
jeżeli cena oferowana klientowi będzie niższa;
dany przedsiębiorca stanowi ostateczne ogniwo w obrocie (po nim jest już tylko klient indywidualny), a jego dostawcy także nie płacą VAT;
zwolnienie jest korzystne również wtedy, gdy przedsiębiorca nie jest ostatnim ogniwem w obrocie, a jego odbiorca zwolniony jest z VAT albo też, gdy przedsiębiorca produkuje swoje towary z materiałów zwolnionych z VAT.

KIEDY BYCIE PODATNIKIEM VAT JEST KORZYSTNE?
Zwolnienie może być przyczyną zahamowania rozwoju firmy na skutek braku transakcji z większymi odbiorcami, którzy podatek VAT płacą. Dla nich bowiem będzie nieopłacalny obrót z kontrahentem zwolnionym z VAT-u z tego prostego względu, że nie będą mogli dokonać potrącenia podatku naliczanego w swojej fazie obrotu i uzyskać zwrotu z Urzędu Skarbowego.
Płacenie VAT-u może być korzystne, gdy przedsiębiorca wysyła swoje towary na eksport. Wówczas bowiem, przy stawce 0%, którą eksport jest obciążany, przedsiębiorca dokonuje odliczenia całego podatku naliczanego i w tej wysokości może otrzymać zwrot od fiskusa. Z tych względów opłacalna może się okazać produkcja i sprzedaż towarów obciążonych stawką 0%, a czasami nawet 7%.
Ogólnie można przyjąć, że bycie podatnikiem podatku VAT jest uzasadnione wszędzie tam, gdzie pojawia się możliwość dokonania potrącenia podatku naliczanego i podatku należnego, czyli tam, gdzie dostawcy i odbiorcy danego przedsiębiorcy także płacą VAT.

STAWKI PODATKU:
podstawowa - 22%
obniżona – 7%
tzw. zerowa – 0%
od 04.09.2000 r sprzedaż nieprzetworzonych produktów rolnych obciążona jest stawką 3%.

W przypadku świadczenia usług, w tym w zakresie handlu i gastronomii podatek należny VAT może być obliczany jako iloczyn wartości sprzedaż i stawki:
18,03% - dla usłaug i towarów ze stawką 22%;
6,54% - stawka 7%;
2,91% - stawka 3%.
PODSTAWĄ OPODATKOWANIA jest obrót, przez co rozumie się kwotę należną z tytułu sprzedaży towarów, pomniejszoną o kwotę podatku.
W imporcie podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło (i ewentualny podatek akcyzowy).

SPOSÓB NALICZANIA PODATKU
wartość netto x stawka podatku = kwota podatku

wartość netto + kwota podatku = wartość brutto

Wb = 500
VAT = 22%
Wn = 409
Podatek VAT = 91


ROZLICZENIE PODATKU:
podatek rozlicza się w układzie miesięcznym;
deklaracje (VAT-7) i wpłaty do US dokonuje się do dnia 25 miesiąca po miesiącu, za który dokonujemy rozliczenie.

TERMIN I MIEJSCE SKŁADANIA DEKLARACJI PODATKOWEJ
Podatnicy podatku od towarów i usług zobowiązani są składać w Urzędzie Skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Wyjątek stanowią podatnicy sprzedający wyłącznie produkty rolne. Mogą oni składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne, w którym powstał obowiązek podatkowy.

KASY REJESTRUJĄCE VAT
Podatnicy sprzedający towar i świadczący usługi w tym również zakresie handlu i gastronomii, na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnych gospodarstw rolnych – są zobowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku przy zastosowaniu kas rejestrujących. Sankcją za niezastosowanie się jest utrata prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% podatku naliczanego przy nabyciu towarów i usług.

VAT dla US = VAT należny - 70% Vat naliczony

Obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i podatku za pomocą kas fiskalnych spoczywa na tych podatnikach, którzy w 2001 roku osiągnęli obrót na kwotę co najmniej 40000 zł. Obowiązek ten spoczywa również na tych podatnikach, którzy w 2001 roku uzyskali mniejsze obroty, ale już wcześniej byli zobowiązani do używania kas fiskalnych.

FAKTURY VAT
Podatnicy podatku od towarów i usług są zobowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności sprzedaż towarów, jej datę, cenę jednostkową bez podatku, wartość sprzedaży, kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.

Obowiązek ten nie ciąży na podatnikach świadczących usługi na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, chyba że taka osoba zażąda wystawienia faktury. W przypadku świadczenia usług oraz przekazania lub zużycia towarów na potrzeby reprezentacji lub reklamy, przekazania towarów oraz świadczenia usług na potrzeby podatnika, wspólników, udziałowców, itp., dokonywania darowizn towarów,a także świadczenia usług bez pobierania należności – podatnicy są zobowiązani wystawić faktury wewnętrzne (może to być jedna faktura wewnętrzna w miesiącu dokumentująca wszystkie czynności dokonywane w tym miesiącu).

Podatnicy muszą przetrzymywać oryginały i kopie faktur przez 5 lat licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę.

ZASADY OBLICZANIA PODATKU
W podatku od towarów i usług podatnik ma prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, związanych ze sprzedażą opodatkowaną. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie występuje podwójne opodatkowanie obrotu.
Prawo do obniżenia podatku należnego w miesiącu w którym podatnik otrzymał fakturę potwierdzającą zakup towarów i usług. Jednak w przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w danym miesiącu wyższa, od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo obniżenia o tę różnicę podatku należnego w następnych miesiącach. Sytuacja taka zachodzi wówczas gdy sprzedaż towarów (usług) dokonywana przez podatnika opodatkowana jest stawką 7% lub 0%, a zakupione przez niego towary opodatkowane były stawką 22%.

ZWROT POŚREDNI – przyjęty jako zasada w podatku od towarów i usług – oznacza prawo podatnika do obniżenia, o kwotę nadwyżki, podatku należnego za następne okresy.

ZWROT BEZPOŚREDNI – na rachunek bankowy, przysługuje podatnikom dokonującym sprzedaży towarów opodatkowanych w całości lub części stawką niższą niż 22%.


OPODATKOWANIE ROLNICTWA
Od września 2000 roku podatkiem od towarów i usług została objęta sprzedaż nieprzetworzonych produktów rolnych.

Dwie kategorie rolników:
rolnicy opodatkowani na zasadach ogólnych, rolnik sprzedaje wytworzone przez siebie produkty, naliczając z tego podatek i ma prawo do odliczenia podatku zapłaconego przy nabywaniu towarów niezbędnych do produkcji.
Rolnicy, którzy sprzedają produkty rolne, są zwolnieni od zapłacenia podatku od towarów i usług (tzw. rolnicy ryczałtowi). Dostarczone przez nich płody rolne są opodatkowane stawką 3%, naliczoną przez nabywców płodów będących zarejestrowanymi podatnikami podatków od towarów i usług. Jednocześnie też naliczany ryczałt wypłacany jest rolnikowi i ma stanowić rekompensaty z tytułu braku możliwości odliczenia podatku naliczonego zapłaconego przez niego przy zakupie przez niego , środków do produkcji rolniczej. Rolnik ma prawo zrezygnować ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, pod warunkiem, że w poprzednim roku podatkowym wartość podatku przekroczyła 20000zł.

Zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy podatków rolnych podatek naliczony, w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonywano zapłaty, pod warunkiem, że:
1. zakup produktów rolnych jest związany ze sprzedażą opodatkowaną.
2. Zapłata należności za produkty rolne nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego.
3. W dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej zakup produktów rolnych.

Wbrew ogólnej zasadzie, w przypadku sprzedaży produktów rolnych przez rolnika ryczałtowego fakturę (VATRR) wystawia nie sprzedawca, lecz nabywca. Oryginał przekazywany sprzedawcy, który jest zobowiązany do jej przechowywania przez 5 lat, licząc od końca roku, w którym ją wystawiono.



Mechanizm rozliczania podatku VAT:

W zł, stawka 22%

Faza obrotu Cena sprzedaży netto Wartość dodana w danej fazie Cena sprzedaży brutto VAT naliczony VAT należny VAT dla Urzędu Skarbowego
IA 1000 1000 1220 - 220 220
IIB 3000 2000 3660 220 660 440
IIIC 3500 500 4270 660 770 110
IVD 5000 1500 6100 770 1100 330
RAZEM X X X X X 1100

W IV fazie, stawka 7%

Faza obrotu Cena sprzedaży netto Wartość dodana w danej fazie Cena sprzedaży brutto VAT naliczony VAT należny VAT dla Urzędu Skarbowego
IA 1000 1000 1220 - 220 220
IIB 3000 2000 3660 220 660 440
IIIC 3500 500 4270 660 770 110
IV 5000 1500 5350 770 350 -420
RAZEM X X X X X 350

W II fazie, zwolnione z podatku

Faza obrotu Cena sprzedaży netto Wartość dodana w danej fazie Cena sprzedaży brutto VAT naliczony VAT należny VAT dla Urzędu Skarbowego
IA 1000 1000 1220 - 220 220
IIB 3220 2000 3220 220 - -
IIIC 3720 500 4538 - 818 818
IVD 5220 1500 6368 818 1148 330
RAZEM x x x x x 1368



Podatek akcyzowy

Zakres przedmiotowy
Zakres towarów, które podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym został określony w ustawie z dnia 8 I 1993r. o podatku od towarów i usług oraz akcyzie.

W Polsce przy wyodrębnianiu wyrobów akcyzowych kierowano się:
Względami fiskalnymi (rok 2000 - 27,3 mld zł czyli 19,8% wpływów podatków ogółem)
Niskimi kosztami produkcji w porównaniu do ich ceny rynkowej (np. alkohol)
Tradycją podatkową (np. sól)
Luksusowym charakterem produktu (np. jachty pełnomorskie)
Szkodliwością dla zdrowia i przyczynianiem się do szerzenia się patologii społecznej (wyroby tytoniowe i alkoholowe)
Negatywnym wpływem na środowisko naturalne (np. samochody osobowe)

Podatek akcyzowy jest podatkiem jednofazowym.

Do wyrobów akcyzowych aktualnie należą:
1. Używki: wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego z wyłączeniem drożdży, wyroby winiarskie, piwo, tytoniowe i alkoholowe z udziałem ponad 1,2% alkoholu
2. Dobra luksusowe: jachty pełnomorskie, sprzęt elektroniczny wysokiej klasy, kamery wideo, wyroby perfumeryjne, broń palna myśliwska, gazowa, wyprawione skóry zwierząt szlachetnych.
3. Produkty zanieczyszczające środowisko: naftowe i syntetyczne paliwa płynne, samochody osobowe, opakowania z tworzyw sztucznych
4. Sól, energia elektryczna
5. Inne: wyposażenie obiektów rozrywkowych, karty do gry, gaz płynny do tankowania pojazdów, do butli turystycznych o masie do 5 kg.

Podmiot
Zgodnie z przepisami ustawy podatnikiem akcyzy są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej i osoby fizyczne.
Producenci lub importerzy wyrobów akcyzowych
Usługodawcy w zakresie wyrobów akcyzowych
Nabywcy wyrobów akcyzowych, od których nie pobrano podatku akcyzowego lub pobrano w kwocie niższej niż należna
W sytuacji nadmiernych ubytków lub zawinionych niedoborów w następujących wyrobach akcyzowych: wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego, wyroby winiarskie, piwo, wyroby tytoniowe

Ponadto podatnikami akcyzy są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej i osoby fizyczne w przypadku gdy:
Dokonują sprzedaży papierosów powyżej ceny detalicznej wyznaczonej i wydrukowanej przez producenta na pojedynczym opakowaniu papierosów
Po 1 marca 2001r. dokonują sprzedaży papierosów, które nie zostały oznaczone ceną detaliczną.



Obowiązek podatkowy
Zgodnie z art. 34 z ustawy opodatkowaniu podlegają wyroby akcyzowe uczestniczące w wykonaniu następujących czynności:
Sprzedaż
Eksport(zwolniony) i import

Opodatkowaniu akcyzą podlegają takie czynności, które w świetle ustawy traktowane są na równi ze sprzedażą - tak jak w podatku VAT

Dla niektórych wyrobów akcyzowych (paliwa silnikowe i oleje smarowe, wyroby spirytusowe, piwo, wino, wyroby tytoniowe) obowiązek podatkowy powstaje w momencie przemieszczenia tych wyrobów poza teren zakładu, w którym zostały wyprodukowane.

Opodatkowaniu akcyzą podlegają także nadmierne ubytki i zawinione niedobory niektórych wyrobów akcyzowych.

Przedmiotem opodatkowania podatkiem akcyzowym może być również zużycie wyrobu akcyzowego: spirytusy na które obowiązują różne stawki podatku akcyzowego w zależności od przeznaczenia tego spirytusu.

Podstawa opodatkowania podatkiem akcyzowym:
U producenta - obrót wyrobami akcyzowymi
U importera - wartość celna powiększona o należne cło
Ilość wyrobów akcyzowych, jeżeli podatek oblicza się wg stawek kwotowych.

Art. 37. Stawki maksymalne odpowiednio u producenta i importera:
Wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego 95% i 1900%
Paliwa 80% i 400%
Wyroby winiarskie, piwo, pozostałe alkohole i wyroby tytoniowe 70% i 230%
Samochody osobowe 40% i 65%
Pozostałe wyroby akcyzowe 25% i 40%

Stawka akcyzy dla energii elektrycznej wynosi zarówno u producenta i importera 0,02 zł za 1 kWh

Stawki akcyzy ustalone są procentowo bądź kwotowo przez Ministra Finansów, który ma prawo do:
Obniżenia stawki akcyzy
Ustalić minimalną stawkę akcyzy dla papierosów
Zwolnić niektóre towary z akcyzy

Skala w podatku akcyzowym ma charakter proporcjonalny.

Przykład.
Przedsiębiorstwo A produkuje wyroby akcyzowe, na które ustalono stawkę podatku akcyzowego 20%
1. Koszty produkcji 50 zł
2. Zysk 30 zł
3. Stawka podatku 20%
Oblicz cenę wyrobu uwzględniając akcyzę, a także VAT (22%)


Cena netto=



Należny podatek VAT 22% ze 100 = 22 zł
Cena netto = 100zł
Cena brutto = 122zł
Przykład
Firma B importuje wyroby akcyzowe dla których ustalono stawkę podatku akcyzowego 25% wartości celnej powiększonej o cło a stawka celna =30%
Rozliczanie tego importu w dokumencie odprawy celnej będzie następujące:

Wartość celna 30%
Wartość celna + cło = 30+(30*30%)=39zł
Akcyza = 25% *39zł=9,75zł
VAT = 22%*(wartość celna+cło+akcyza)=22%*48,75=10,72


Zasady rozliczania podatku akcyzowego
Rozporządzenie ustala dwa terminy płatności podatku akcyzowego:
Wstępne dzienne wpłaty dokonywane nie później niż do 25 dnia, licząc od dnia opuszczenia przez wyrób terenu zakładu w którym został wyprodukowany
Ostateczne za okresy miesięczne płatne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Dzienne wpłaty tylko dla wyrobów:
Paliw
Olejów smarowych
Wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego
Piwa
Wyrobów tytoniowych

Dla pozostałych wpłaty ostateczne.

Przy imporcie obowiązek uiszczenia akcyzy następuje w terminie i na warunkach określonych dla zapłaty cła.

Kontrola ze strony państwa.
Przemyt ze względu na wysoką akcyzę jest opłacalny i przynosi duże straty dla budżetu. Dlatego oznacza się towary banderolami.
Znaki akcyzy mogą mieć postać:
Banderoli
Znaków cechowych
Pieczęci

Gdy używamy przedmiot niszczymy znak akcyzy. Banderole są wydawane podmiotom gospodarczym z tytułu zapłaty zaliczki na podatek akcyzowy.


Podatek dochodowy od osób fizycznych (POF)
POF został wprowadzony do polskiego systemu podatkowego w 19992r. Obecnie płaci go 24 mln. ludzi.
Podstawa prawna- - zasady funkcjonowania pof reguluje ustawa z 26.07.91 o pof
Przedmiotem opodatkowania- jest fakt osiągnięcia dochodu. Dochodem jest nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym. Przewaga kosztów na przychodami jest nazywana stratą.
PRZYCHODY- są to pieniądze, wartości pieniężne (wartość, na jaką wystawiony jest czek lub weksel itp.), wartość otrzymanych świadczeń w naturze (wartość otrzymanych dóbr i usług) oraz wartość wszystkich innych nieodpłatnie uzyskanych świadczeń (np. czynsz opłacany przez pracodawcę)

WYŁĄCZENIA Z PRZYCHODÓW
PRZYCHODÓW pof wyłączono następujące przychody: z działalności rolniczej, gosp. leśnej, z tyt. spadku i darowizn, z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznych umów (np. kradzież, przemyt itp.), oraz z tyt. podziału wspólnego majątku małżonków.
Przychody z niektórych wskazanych powyżej źródeł opodatkowania są innymi podatkami. Do przychodów z dział. rolniczej, przych. z gosp. leśnej oraz przych z tyt. spadków i darowizn stosuje się odpowiednio p. leśny, p. rolny, oraz p. od spadków i darowizn. Przychody z pozost. źródeł pozostają nieopodatkowane.
PRZYCHODY Z POZAROLNICZEJ DZIAŁ. GOSP. i działów specjalnych prod. rolnej są kwoty faktycznie uzyskane oraz kwoty należne po wyłączeniu udzielonych bonifikat, strat oraz należnego p VAT.
KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodów z wyjątkiem kosztów niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów(KUP).
W ustawie nie wymieniono rodzajów kosztów KUP, a jedynie wskazano te koszty, które mogą być zaliczane do KUP.
Decyzja o zaliczeniu innego kosztu do KUP wymaga zawsze uprzedniej oceny, czy poniesiony koszt przyczynił się bezp. do osiągnięcia przych z danego źródła. Np. KUP przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gosp. będą faktycznie poniesione i udokumentowane wydatki m.in. na zakup materiałów do prod., wynagrodzenia pracowników, opłaty za zużytą energię do prod. a także koszty administracyjne funkcjonowania podatnik. KUPO są również odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wart. niem i prawnych.

ZRYCZAŁTOWANE KUP:
Ustalenie faktycznych KUP z niektórych źródeł jest jednak bardzo trudne. Dlatego też oprócz k. faktycznych w omawianym podatku występują również tzw. koszty zryczałtowane a w przypadku niektórych źródeł przychodów kosztów w ogóle się nie nalicza. Koszty zryczałtowane ustala się mdzy. innymi przy osiąganiu przych.: ze stosunku pracy, stosunku służbowego, większości rodzajów dział. wykonywanej osobiście (np. z umowy zlecenia i o dzieło, jeżeli umowy te zostały zawarte na kwoty wyższe niż 143 zł)
Miesięczny KUP ze stosunku pracy, stosunku służbowego i pracy nakładczej itp. wynosi 96,26 zł ( w skali roku 2002 będzie to 1155,12 zł)
Przykład naliczania podatku od mieś wynagrodzeń.
1. Przych podat. (płaca brutto) 1000
2. KUP (1155,12/12) 96,26
3. składka na ubez społ poz. 1*18,71% 187,10
4. dochód pracownika (poz 1-2-3) 716,64
5, podstawa opodatkowania (zaokrąglamy poz 4 ) 717
6. zaliczka na pod przed zmniejszeniem (poz 5*19%) 136,23
7. kwota zmniejszająca pod w mieś wg skali podatkowej(518,16/12) 43,18
8. Skł na bezp. zdrowotne ((poz 1-3)*7,75%) po zaokrągleniu do pełnych zł 63
9. zaliczka na pod do wpłaty do US (poz 6-7-8)po zaokrągl. do pełnych dziesiątek groszy 30,1
10 kwota netto podlegająca wypłacie (poz 1-3-8-9) 719.80

W przypadku pozost. źródeł przych koszty zryczałtowane wynoszą 20 lub 50%

przykłady
1. Umowa zlecenia bez prawa autorskiego 20%
5 zl/h 25 h P= 200 D= P-KUP D=200-(200*20%)=160 Podatek= 160*20%=32 wynagr netto= 200-32=168
2.Umowa zlecenia z prawem autorskim 50%
200 zl/h 5h P=1000 D= K-KUP D=1000-(1000*50%)=500 podatek= 500*20%=100 Wnetto=1000-100=900
3. Umowa zlecenie
Wn=300 300=(x-0,8*0,2x) D=x-(x*20%)=0,8x 300=0.8x x= 357,14 Wb=468,75-357,14 KUP=20%

Koszów nie nalicza się przy osiąganiu przych m.in.: z emerytur i rent, ze sprzed nieruchomości, z posiadania kap. pieniężnych (np. z tytułu odsetek od zgromadzonych oszczędności na rach bankowym, z tyt. dywidend itp.), z tryt wygranych konkursach, jeżeli kwota, na którą została zawarta umowa nie przekracza 143 zł.

Koszty niestanowiące KUP
Ustawodawca wykazał 54 rodzaje kosztów, które z różnych względów nie mogą być zaliczone do KUP, koszty te są bardzo zróżnicowane i trudne do usystematyzowania wg innego kryterium. Biorąc pod uwagę cel, jaki ustawodawca zamierza realizować poprzez te koszty, większość większość z nich można podzielić na 3 gr.
I. koszty i straty, które zapobiegają dwukrotnemu zaliczeniu tych samych kosztów do KUP i dodatkowemu opodatkowaniu( np. straty w śr trwałych trwałych części pokrytej odpow. amortyzacją oraz otrzymanym odszkodowaniem od bezp..)
II. koszty, które ograniczają możliwości nieuzasadnionego i sztucznego podwyższania kosztów w celu obniżenia podstawy opodatkowania (kary grzywny)
III. W wielu przypadkach do KUP można zaliczyć koszty do pewnego limitu. Limity te mają ograniczyć popyt przeds. na dobra wyższego rzędu (np. odpisy amort. na samochód osobowy do wysokości 20 tys., euro, koszty reprezentacji , reklamy nie prowadzonej w środkach masowego przekazu do wysokości 0,25% przych podatkowego