Unia Europejska - historia powstania i przystąpienie Polski

I. Rys historyczny.

W kwietniu 1951r sześć państw – Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy – podpisały Traktat Paryski powołując do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Otrzymała ona znaczne uprawnienia w zakresie współpracy państw członkowskich w górnictwie i hutnictwie. Powołana została na 50 lat. W 1955r w Messymi ministrowie spraw zagranicznych postanowili objąć integracją całość gospodarki. W 1957r w Rzymie podpisano traktat Europejską Wspólnotą Gospodarczą (EWG) oraz Euratom – organizacja współpracy państw w przemyśle nuklearnym. W 1973r do Wspólnoty Europejskiej przyłączyła się Wielka Brytania, Irlandia, Dania. W 1981 – Grecja, w 1986r Hiszpania i Portugalia, a w 1995r – Austria, Finlandia i Szwecja. Rząd 12 państw Wspólnoty Europejskiej podpisały w 1992r w Maastricht traktat o utworzeniu Unii Europejskiej – związek państw, które zamierzają poprowadzić wspólną politykę zagraniczną, zawrzeć unię monetarną, poszerzyć współpracę w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa. 1 maja 2004r do Unii Europejskiej przystąpiły kolejne 10 państw: Polska, Estonia, Litwa, Łotwa, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Cypr. Obecnie 4 państwa starają się do przystąpienia do Unii, są nimi Turcja, Chorwacja, Rumunia i Bułgaria.


II. Główne instytucje Unii Europejskiej.

• Rada Europejska
 Najważniejszy organ wyznaczający główne kierunki polityki Unii.
 Tworzą ją przywódcy państw i rządów państw Unii.
• Rada Unii Europejskiej (Rada Ministrów)
 Organ decyzyjny Unii Europejskiej.
 Składa się z przedstawicieli rządów wszystkich państw członkowskich.
 Podejmuje decyzje na podstawie propozycji przedkładanych jej przez Komisję i po konsultacji z Parlamentem Europejskim.
• Komisja Europejska
 Organ wykonawczy Unii.
 W jej skład wchodzi 25 członków, tzw. komisarzy, wybieranych na pięć lat.
 Rolą Komisji jest nadzór nad przestrzeganiem postanowień, traktatów, przygotowywaniem projektów aktów prawnych oraz nadzór nad ich realizacją.
 Siedziba Komisji mieści się w Brukseli.
• Parlament Europejski
 Liczy 732 posłów wybieranych na pięć lat przez obywateli Unii w powszechnych i bezpośrednich wyborach.
 Parlament zatwierdza budżet Unii, kontroluje pracę Komisji, podejmuje inicjatywy ustawodawcze, zatwierdza wnioski o przystąpienie do Unii oraz układy stowarzyszeniowe i umowy handlowe z krajami trzecimi.
• Trybunał Sprawiedliwości
 Najwyższy organ sądowy Unii.
 Składa się z 25 sędziów, po jednym z każdego państwa członkowskiego oraz tzw. rzeczników generalnych. Ich kadencja trwa sześć lat.
 Orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez organy Unii i państw członkowskich z prawem wspólnotowym; rozstrzyga spory między państwami Unii.


III. Szanse młodego pokolenia po wejściu Polski do Unii to:

Program Sokrates został ustanowiony mocą decyzji Parlamentu Europejskiego na podstawie art. 149 Traktatu o Unii Europejskiej, który zobowiązuje wspólnotę do podejmowania działań przyczyniających się do podniesienia jakości edukacji.
Nadrzędnym celem tegoż programu jest poprawienie jakości edukacji
we wszystkich krajach europejskich poprzez:
1. Rozwój współpracy międzynarodowej i mobilności w całym obszarze edukacji.
2. Wzmocnienie wymiaru edukacji w całej unii.
3. Poprawę znajomości języków europejskich.
4. Wprowadzenie innowacji do systemów edukacyjnych.

Głównymi celami polityki Unii wobec młodzieży to:
 Dążenie do zapewnienia równych szans dla wszystkich w dostępie do edukacji
 Podnoszenie jakości nauczania
 Upowszechnienie znajomości języków państw członkowskich
 Wymiana uczniów, studentów i nauczycieli
 Współpraca szkół i uczelni
 Rozwój kształcenia ustawicznego

Państwa Unii wzajemnie uznają swoje świadectwa szkolne i dyplomy ukończenia studiów, co umożliwia podejmowanie nauki w dowolnym państwie Unii Europejskiej. Wprawdzie Unia dąży do wyrównania szans oświatowych, ale nie oznacza to unifikacji systemów edukacji czy programów nauczania. Każdy kraj sam decyduje, jakich metod kształcenia używa i na podstawie, jakich podręczników to czyni. Rozwojowi edukacji w państwach Unii sprzyja również współpraca międzynarodowa w ramach programów edukacyjnych: Sokrates, Leonardo da Vinci i Młodzież. Uczestnictwo w nich otwiera szerokie możliwości nauki za granicą i nawiązanie owocnej współpracy pomiędzy placówkami oświatowymi.
W Unii Europejskiej funkcjonuje również „swobodny przepływ studentów”. Oznacza to, że student z jednego państwa może studiować w innym na takich samych warunkach, co jego obywatel. W wypadku polskich studentów wejście polski do Unii Europejskiej spowodowało m.in. zniesienie wielu opłat, które musieli ponosić.
Polska przed przystąpieniem do unii podpisała umowy o uznawaniu dyplomów poprzez ośrodki akademickie w Austrii i Niemczech. Ważną rolę w realizacji tych celów pełni Program „Młodzież” przyjęty na okres od 1 stycznia 2000 do 31 grudnia 2006 mający na celu młodym ludziom w wieku od 15 do 25 lat zdobycie wykształcenia, umiejętności i kwalifikacji, tak, aby w przyszłości mogli odgrywać aktywną rolę w społeczeństwie.
Poprzez udział w różnych formach wymiany międzynarodowej uczy poszanowania praw człowieka, tolerancji, szacunku i zrozumienia dla różnic kulturowych w Europie. Studenci i nauczyciele akademiccy z naszego kraju mogą uczestniczyć w programach Sokrates i Erasmus, które proponują współpracę między uczelniami, zwłaszcza z zakresu nauki języków obcych. Studia zagraniczne w ramach programu Erasmus są wliczane w okres studiów na uczelni macierzystej. Aby otrzymać stypendium w ramach tego programu, należy mieć zaliczony pierwszy rok studiów, wykazać się bardzo dobrą znajomością języka państwa, w którym chce się studiować oraz mieć dobre wyniki w nauce.
Po przystąpieniu polski do Unii możemy się swobodnie osiedlać i pracować w dowolnym państwie Unii. Nastąpiło uznawanie równorzędności świadectw i dyplomów, lepsza ochrona konsumentów, wyrównanie standardów w ochronie zdrowia, edukacji i pracy.


IV. Zagrożenia po wstąpieniu do Unii Europejskiej

 Jedynym zagrożeniem, który mógł nastąpić do braku akceptacji w przystąpieniu do Unii Europejskiej było brak udziału ponad 50% ludności uprawnionej do głosowania w referendum, które odbyło się 8 czerwca 2003r.
 Zwiększenie budżetu państwa w celu wniesienia składu do unijnego budżetu.
 Cen towarów i usług na naszym rynku mogły ulec zmianie, ale nie zrównały się z cenami unijnymi.
 W pierwszym okresie przystąpienia mogło wzrosnąć bezrobocie.
 Poprzez przystąpienie do Unii trudniejsze jest porozumiewanie się z innymi obywatelami innych państw ze względu na nie znajomość językową.
 Mieszkańcy Polski obawiali się wykupu ziem oraz dostosowania się do prawa unijnego.
 Obawiali się również utraty suwerenności.



V. Droga Polski do Unii Europejskiej – kalendarium

9 września 1989 - Polska i Wspólnoty Obywatelskie podpisują umowę w sprawie handlu i współpracy gospodarczej
26 stycznia 1991 - powołanie przez polski rząd Pełnomocnika do Spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej
16 grudnia 1991 - podpisanie Układu Europejskiego? Umowy o stowarzyszeniu Polski za wspólnotami europejskimi oraz ich państwami członkowskimi; w tym tez roku Polska zostaje przyjęta do Rady Europy
1 marca 1992 - wchodzi w życie umowa przejściowa, mówiąca o wcześniejszym obowiązywaniu niektórych postanowień zawartych w umowie o stowarzyszeniu Polski z Wspólnotami Europejskimi
4 lipca 1992 - Prezydent RP zostaje upoważniony przez Sejm do ratyfikacji Układu Europejskiego
9 maja 1993 - Polska otrzymuje status partnera stowarzyszonego Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE)
21,22 czerwca 1993 - Rada Europejska na posiedzeniu w Kopenhadze ustaliła polityczne i gospodarcze warunki przystąpienia krajów Europy Środkowej i Wschodniej do Unii Europejskiej
17 października 1993 - Prezydent RP ratyfikuje Układ Europejski
1 lutego 1994 - Układ Europejski wchodzi w życie
8 kwietnia 1994 - Polska składa wniosek o Członkostwo w UE
8-9 grudnia 1994 - Rada Europejska podczas posiedzenia w Essen przyjmuje postanowienia związane ze strategia przyjmowania państw stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej
2 maja 1995 - Publikacja tzw. „Białej Księgi” pt. „Przygotowanie Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z Rynkiem Wewnętrznym Unii Europejskiej”
8 sierpień 1996 - zostaje uchwalona przez Sejm ustawa o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej
28 stycznia 1997 - Rada Ministrów przyjmuje i przekazuje do Sejmu dokument pt. Narodowa Strategia Integracji, który przewidywał, iż negocjacje członkostwa Polski w EU rozpoczną się na początku 2998 roku i zakończa się około 2000 roku ratyfikacja traktatu akcesyjnego przez Parlament Europejski, państwa członkowskie UE oraz przez Polskę.•16 Lipca 1997 Komisja Europejska ogłasza w AGENDZIE 2000 pozytywna opinie dotycząca polskiego wniosku o przystąpienie do UE
31 marca 1998 - rozpoczynają się negocjacje dotyczące członkostwa Polski w UE (pierwsze posiedzenie Konferencji Międzyrządowej RP-UE)
29 kwietnia 1998 - w odpowiedzi na unijny dokument Partnerstwo dla Członkostwa w UE Komitet Integracji Europejskiej przyjmuje Narodowy Program Przygotowania Polski do Członkostwa w UE
10 listopada 1998 - otwarto w Brukseli negocjacje dotyczące pierwszych siedmiu dziedzin (Drugie posiedzenie Konferencji Międzyrządowej RP-UE)
11 grudnia 1998 - Polska przekazała następne piec stanowisk negocjacyjnych dotyczących:
- prawa spółek
- ochrony konsumenta i zdrowia
- stosunków zewnętrznych
- statystyki
- unii celnej
29 stycznia 1999 - Polska przekazała trzy następne stanowiska negocjacyjne dotyczące:
- swobodnego przepływu towarów
- polityki konkurencji
- unii gospodarczej I walutowej
12 lutego 1999 - Polska przekazuje swoje stanowisko dotyczące:
- rybołówstwa
19 kwietnia 1999 - zamknęliśmy negocjacje dotyczące statystyki a miesiąc później zakończyliśmy negocjacje w: •- telekomunikacji i technologii informacyjnych,
- polityki przemysłowej
- ochrony konsumentów i zdrowia
24 maja 1999 - Polska przekazuje stanowiska negocjacyjne dotyczące
- polityki socjalnej i zatrudnienia
- energii
15 lipca 1999 - Polska przekazała stanowiska negocjacyjne dotyczące
- swobody przepływu kapitału
- swobody przepływu usług
- polityka transportowa
30 lipca 1999 - Polska przekazała stanowisko negocjacyjne dotyczące
- swobodnego przepływu osób
5 sierpnia 1999 - Polska przekazuje stanowisko negocjacyjne dotyczące:
- obszaru kontroli finansowej
8 października 1999 - Polska przekazuje stanowiska negocjacyjne dotyczące:
- ochrony środowiska
- wymiaru sprawiedliwości
- spraw wewnętrznych
22 października 1999 - Polska przekazuje stanowisko negocjacyjne dotyczące:
- podatków
30 listopada 1999 - Polska przekazuje stanowiska negocjacyjne dotyczące:
- polityki regionalnej
- Budżetu i finansów
16 grudnia 1999 - Polska przekazuje stanowisko negocjacyjne dotyczące:
- rolnictwa
1 stycznia 2003r. - rozpoczęło się przewodnictwo Grecji w UE. Grecy przygotowywali traktat o przyjęciu nowych państw.
Miedzy styczniem a marcem - kończy się spisywanie liczącego ok. 6 tys. stron traktatu akcesyjnego. Dokument dotyczył wejścia do UE wszystkich 10 państw, lecz każde ma osobna cześć, w której zapisano m.in. wynegocjowane okresy przejściowe.
Dnia 22 stycznia – odbyły się wybory parlamentarne w Holandii. Nowy parlament będzie musiał ratyfikować traktat o przyjęciu Polski i innych państw, do UE. Dotychczasowy był jednym z najbardziej sceptycznych wobec rozszerzenia.
W marcu 2 komisja spraw zagranicznych Parlamentu Europejskiego przygotowuje raport na temat rozszerzenia i referendum na Malcie, a w
pierwszej połowie kwietnia (przed szczytem UE w Atenach) - na podstawie raportu Parlament wyraził 99 swoja opinie na temat rozszerzenia.
Dnia 16 kwietnia - w czasie uroczystego szczytu UE w Atenach. Pod Akropolem podpisany zostaje traktat akcesyjny. W ciągu roku między kwietniem 2003 a kwietniem 2004 - traktat ratyfikowały parlamenty 15 państw UE. W każdym odbyła się debata na temat kandydatów. W niektórych, np. holenderskim czy austriackim, była bardzo gorąca. Nikt nie spodziewa się jednak odrzucenia traktatu przez któryś z parlamentów.
8 czerwca - odbyło się 6 referendum w sprawie wejścia do UE w Polsce.
1 Lipca - rozpoczyna się przewodnictwo Włoch w Unii Europejskiej. W tym miesiącu
Komisja Europejska ogłosiła raport o gotowości naszych instytucji i urzędów do wchłaniania i gospodarowania funduszami strukturalnymi. Na tej podstawie Unia mogła stwierdzić, ze nie spełniamy wymogów w jakiejś dziedzinie i wykluczyć nas z akcesji.
1 Stycznia 2004 - rozpoczyna się przewodnictwo Irlandii w UE.
1 Maja 2004 r. - weszliśmy do Unii. Od tej pory liczy ona 25 członków.


VI. Warunki, na jakich została przyjęta Polska do Unii Europejskiej

Banki i fundusze emerytalne:
Integracja z Unią w tej dziedzinie jest już bardzo zaawansowana.
Od 1 Października 2004r można zakładać konta w krajach 15 i przeprowadzać operacje krótko terminowe (zakładanie lokat). Do 2008 roku polskie banki spółdzielcze dostosują się do unijnej minimalnej wielkości kapitałów własnych, a polskie biura maklerskie będą zobowiązane wypłacić każdemu klientowi jego pieniądze, nie więcej niż 20 tyś. Euro, jeżeli zbankrutują. Wkrótce zostaną liberalizowane zasady inwestowania w UE przez działające w Polsce fundusze.

Budżet:
Polska będzie wnosiła do budżetu Unii składkę stanowiącą około 1,1% naszego dochodu narodowego, czyli około 2.4 miliarda euro. W latach 2004-2006 transfery Brukseli będą o 6,4 miliarda euro wyższe niż nasza składka. Żeby poprawić sytuację budżetu w pierwszych trzech latach członkostwa otrzymujemy około 1 miliarda euro z Unii Europejskiej.

Cła:
Z dniem integracji zniknęły wszelkie cła między Polską a Unią Europejską. Teraz na zasadzie wzajemności obowiązuje ona już tylko w handlu rolnym z Unią. Polska przyjęła 04-2006 także zewnętrzną taryfę celną Unii, co umożliwiało na trzykrotne obniżenie ceł. Przystąpimy też do porozumień o wolnym handlu, jakie Bruksela podpisała z wieloma krajami świata 1 od Turcji i Stanów Zjednoczonych po Amerykę Łacińską i Afrykę.

Edukacja:
Polska zapewniła nauczanie w ojczystym języku dzieciom obywateli Unii Europejskiej przebywającym w naszym kraju. Na podobne traktowanie będziemy mogli liczyć my, jeżeli zamieszkamy w którymś kraju członkowskim.
Euro w Polsce:
Pod koniec 2004 roku kurs złotego do euro został wspólnie ustalony i może się wahać tylko o 15%. Przejdziemy na euro, jeżeli przez dwa lata utrzymamy ten kurs, a dodatkowo nasz deficyt budżetowy spadnie poniżej 3% PKB, dług państwa nie wzrośnie powyżej 60% PKB, a inflacja i stopy procentowe nie przekroczą więcej niż 15% średniej eurolandu.

Fundusze strukturalne:
Fundusze strukturalne stanowią największą część pomocy Unii dla Polski. Jedna trzecia pójdzie na tzw. Fundusz spójności, z którego finansowane są (do 85% wartości) duże inwestycje:- drogi, mosty, oczyszczalnie ścieków, itp. Pozostałe dwie trzecie przeznaczono na sześć programów strukturalnych: konkurencyjność przedsiębiorstw, bezrobocie, rolnictwo, rybołówstwo, ochrona środowiska w zakresie lokalnym, ochrona środowiska i rozwój regionalny.

Gaz:
Od 1 stycznia 2003 roku Polska dostosowała się do unijnych reguł liberalizacji rynku gazu. Ci, którzy zużyją przynajmniej 25 milionów metrów sześciennych gazu rocznie (chodzi głównie o elektrownie), mogła wybierać swobodnie dostawcę. Od 10 sierpnia 2003 roku limit zużycia zostanie obniżony do 15 milionów metrów sześciennych.

Leczenie za granicą:
Wraz z przystąpieniem do Unii koszty leczenia Polaków za granicą w krajach UE są na zasadzie wzajemności zwracane przez kasy chorych. Dotyczy to jednak tylko nagłych wypadków i szczególnych zabiegów.

Górnictwo i hutnictwo granicą:
Hutnictwo przechodzi zasadniczą przemianę. W zamian za ok. 3.3 miliarda złotych z Brukseli na pomoc publiczną polskie huty zmniejszą moce produkcyjne o około 10% i ograniczą zatrudnienie. Zmieni się także profil produkcji, koncentrując się na tzw. wyrobach płaskich.

Prawa konsumentów:
Operatorzy telekomunikacji czy pocztowi, oferują tzw. Usługi powszechne, czyli dostęp do telefonu nawet w oddalonych miejscowościach oraz możliwość wysłania taniego listu w kraju. Zasada ostrożności, nie pozwala na wprowadzanie na rynek żywności genetycznie modyfikowanej, dopóki nie będzie dowodów, że jest w pełni bezpieczna.

Rezerwy ropy:
Do 2009 roku Polska zgromadzi strategiczne rezerwy ropy odpowiadające 90 dniom zużycia w całym kraju. Koszty zostaną w dużej części przerzucone na konsumentów.

Rolnictwo:
Produkcja części kluczowych artykułów rolnych takich jak: mleko, zboża, rośliny oleiste, cukier, tytoń, skrobia ziemniaczana, a także hodowla bydła są limitowane. W zamian rolnicy dostali dopłaty bezpośrednie do ich produkcji, które z każdym rokiem będą rosły (począwszy od 45% w 2004 roku) aż do osiągnięcia najpóźniej w 2013 roku poziomu obowiązującego w krajach 15.

Ziemia:
Przez 12 lat od przystąpienia do Unii Europejskiej obywatele krajów członkowskich nie będą mogli swobodnie kupować w Polsce ziemi, będą musieli uzyskać pozwolenie MAWIA. Dopiero od 2016 roku kupią bez ograniczeń ziemie rolną i lasy. Wynegocjowaliśmy pięć lat okresu przejściowego na zakup tzw. drugich domów, (czyli nieruchomości rekreacyjnych, w których obywatele UE nie będą mieszkać na stałe).