Jaki stan społeczny powstał w Polsce w XIII wieku?

Odpowiedź

WhiteChocolate58

Polska pod koniec panowania Piastów i na początku rządów Jagiellonów była państwem, w którym doszło do wielu przemian społecznych, spowodowanych zarówno bodźcami wewnętrznymi jak również zewnętrznymi. Negatywnie na pozycję państwa polskiego wpłynęły najazdy ze strony Tatarów (1241, 1259), a następnie konflikty zbrojne z Krzyżakami (1308-1521). Pokazało to słabość Polski i konieczność zmian wewnętrznych. Liczne ataki łupieskie ze strony Mongołów pod wodzą Batu Chana spowodowały osłabienie polskiej gospodarki. Wpłynęły one również na konsolidowanie i zespolenie sił państw europejskich (Węgry, Ruś) przeciw Tatarom. Poprawa stosunków z Luksemburgami i Zakonem (pokój wieczysty w Kaliszu 1343) miała doniosły wpływ na wzmożenie ruchu kolonizacyjnego za panowania Kazimierza Wielkiego (1333-1370). Wzbogacanie społeczeństwa przyczyniło się do powstawania w państwie nowych budowli, miast, wsi itd. Udoskonalono także systemy obrony polskich granic. Panowanie Kazimierza Wielkiego stało pod znakiem doprowadzenia do scentralizowania Polski i umocnienia silnej władzy królewskiej. Jednocześnie jednak coraz mocniej swoją pozycję akcentował elitarny stan szlachecki. W późniejszym czasie doprowadziło to do rezygnacji z idei scentralizowanego państwa. Za czasów Kazimierza Wielkiego wytworzyły się też urzędy centralne takie jak: marszałek, podskarbi i kanclerz. Trzynaste i czternaste stulecie było czasem powstawania społeczeństwa feudalnego. Razem ze wzrostem liczby ludności, popytu na żywność, rozkwitem miast i handlu (Polska znajdowała się na głównym szlaku handlowym) przeprowadzona została wielka reforma gospodarcza na wsi. W XIII i XIV w. z warstwy społecznej "wojów" ukształtowała się szlachta jako "stan rycerski". Z czasem zbliżyła się do możnowładztwa i stopniowo utworzyła z nim wspólny stan, do którego przynależało się dzięki urodzeniu, później również w wyniku nobilitacji bądź, w przypadku cudzoziemców, przez indygenat. Podstawę prawną wyodrębnienia się szlachty stanowił immunitet, który zwalniał jej posiadłości od ciężarów wobec państwa (z wyjątkiem służby wojskowej) oraz przekazywał jej władzę nad poddanymi, a potem (od 1374) przywileje szlacheckie przyznawane były przez panujących. Formalnie pierwszy stan stanowiło duchowieństwo, które już w pierwszej połowie XIII w. wyjęto spod władzy sądownictwa książęcego. Przystęp do niego był ogólnie rzecz biorąc otwarty, dzięki czemu w średniowieczu wyższe stanowiska kościelne dosyć często obsadzała "nieszlachta". Pokaźny napływ obcej ludności w XIII w. oraz przemieszczenie granic w XIV w. na wschód spowodowały przekształcenie Polski w państwo różnorodne pod względem językowy i wyznaniowym. Spośród przybyszów najważniejszą rolę odgrywali Niemcy - chłopi osadzani głównie na Śląsku, Pomorzu, Podkarpaciu, w mniejszym stopniu w Wielkopolsce, mieszczanie w dużych miastach, a w mniejszych - część duchowieństwa. Napływowi Niemcy poddawali się polonizacji, ale ich zwarte kolonie na Śląsku i Pomorzu Zachodnim stały się źródłem germanizacji tych ziem. W miastach patrycjat był na ogół niemiecki i ulegał polonizacji dopiero od XV w. Na Podkarpacie przybywali Wołosi, natomiast Ormianie do miast na Rusi. Dużą rolę odgrywali coraz liczniejsi od XIV w. Żydzi. Uciekali oni przed dyskryminacją religijną z zachodu Europy. W Polsce korzystali z opieki władców i możnowładców. Jednak, z powodu swej przedsiębiorczości i szerokiej działalności gospodarczej, rozbudzali rosnącą nieprzychylność mieszczaństwa, które konkurowało z Żydami. Na przyłączonych terenach na wschodzie dominowała prawosławna ludność ruska.

Dodaj swoją odpowiedź

Historia

Jaki stan społeczny powstał w Polsce w XIII wieku?

Polska w XIII wieku

Średniowiecze - opracowanie epoki.

Starożytność i jej nawiązania w literaturze - materiały do matury.

Starożytnosc

Polityka społeczna