Znaczenie lasów i gospodarki wiejskiej dla rozwoju obszarów leśnych
Lasy są najbardziej naturalną formacją przyrodniczą od wieków nierozerwalnie związaną z krajobrazem Polski, niezbędnym czynnikiem równowagi środowiska przyrodniczego, warunkującym rozwój kraju. Lasy dzięki wniesionej pracy człowieka wykorzystującej naturalne siły przyrody dla potrzeb społeczeństwa stały się nierozłącznym elementem współczesnej i przyszłej cywilizacji. Gospodarka leśna kierując lasami w celu ich ochrony i wykorzystania jest tym rodzajem działalności, który zawiera znaczny udział dóbr i usług o charakterze publicznym, co uzasadnia interwencję państwa przez prowadzenie odpowiedniej dla powszechnych i wspólnych potrzeb społeczeństwa polityki leśnej realizowanej przez leśnictwo i współzależne sektory gospodarcze. Szczególną rolę w ochronie ekosystemów lesnych, ich biocenoz oraz zachodzących naturalnie procesach przyrodniczych odgrywają parki narodowe i rezerwaty leśne. Lasy spełniają bardzo różnorodne funkcje w sposób naturalny lub w wyniku działań gospodarki leśnej. Są to: funkcje ekologiczne (ochronne) zapewniające: stabilizację obiegu wody w przyrodzie, przeciwdziałanie powodziom, lawinom i osuwiskom, ochronę gleb przed erozją i krajobrazu przed stepowieniem, kształtowanie klimatu globalnego i lokalnego, stabilizację składu atmosfery i jej oczyszczanie, tworzenie warunków do zachowania potencjału biologicznego wielkiej liczby gatunków, ekosystemów i wartości genetycznych organizmów a także zapewniające wzbogacanie różnorodności i złożoności krajobrazu, lepsze warunki dla zdrowia i życia ludności oraz produkcji rolniczej; funkcje produkcyjne (gospodarcze) polegające na: zachowaniu odnawialności i trwałego użytkowania drewna, niedrzewnych użytków pozyskiwanych z lasu i gospodarki łowieckiej, rozwijaniu turystyki kwalifikowanej, zyskach ze sprzedaży wyżej wymienionych towarów i usług oraz polegające na tworzeniu stanowisk pracy i zasilaniu podatkiem dochodów budżetu państwa i budżetów samorządów lokalnych; funkcje społeczne, które służą: kształtowaniu korzystnych warunków zdrowotnych i rekreacyjnych dla społeczeństwa, wzbogacają rynek pracy, służą tworzeniu różnorodnych form użytkowania lasu przez społeczność lokalną, zagospodarowaniu terenów zdegradowanych i gleb marginalnych, wzmocnieniu obronności kraju, służą rozwojowi kultury, oświaty i nauki oraz edukacji ekologicznej społeczeństwa. Wzrost jednych funkcji lasu może ograniczać funkcje pozostałe, co rodzi konflikty między nimi. Równocześnie wiele rodzajów funkcji lasów uzupełnia się wzajemnie lub z siebie wynika oraz jest zmiennych w czasie i przestrzeni. Ekologiczne funkcje lasów mają w dłuższej perspektywie czasu istotne znaczenie gospodarcze i społeczne. Poprzez retencję i stabilizację warunków wodnych lasy zmniejszają zagrożenie i rozmiar szkód powodziowych, okresowe niedobory wody w leśnictwie i rolnictwie, ograniczając także zagrożenie pożarowe. Poprzez oczyszczanie atmosfery i regulację klimatu poprawiają warunki zdrowotne społeczeństwa. Produkcyjne funkcje lasów wyrażają się przede wszystkim produkcją drewna - odnawialnego, przyjaznego człowiekowi, surowca ekologicznego będącego podstawą wielu zawodów, tradycji i kultur, wszechstronnie wykorzystywanego, który warunkuje rozwój wielu gałęzi przemysłu. Drewno wiąże i akumuluje ponadto węgiel atmosferyczny, przyczyniając się do ograniczenia efektu cieplarnianego, a także łatwo poddaje się utylizacji, co ma duże znaczenie prośrodowiskowe. Społeczne funkcje lasów są w dużej mierze determinowane funkcjami ekologicznymi i produkcyjnymi: większa różnorodność przyrodnicza lasów stwarza szersze możliwości ich wykorzystywania dla potrzeb gospodarczych i społecznych zapewniając miejsca pracy, zaopatrzenie w budulec, opał, tereny wypoczynku i turystyki. Konfliktowość funkcji lasów wyraża się w dotychczasowym antagoniźmie między intensywnym użytkowaniem gospodarczym lub rekreacyjnym a niektórymi funkcjami ekologicznymi jak ochrona różnorodności biologicznej, ochrona gleb. Konflikt występuje także między użytkowaniem turystycznym lasów a funkcjami produkcyjnymi i ekologicznymi (zasmiecanie lasu, niszczenie runa i młodych drzew, zwiększone zagrożenie pożarowe, płoszenie zwierząt etc.). Spełniając wiele ważnych i różnorodnych funkcji lasy są kluczowym elementem bezpieczeństwa ekologicznego kraju i stanowią o tym, że polityka i gospodarka leśna mają rangę strategiczną, podobną jak bezpieczeństwo militarne, socjalne i energetyczne państwa, w którym lasy i leśnictwo także partycypują. Funkcje lasów mogą być uzupełniane przez zbliżone funkcje zadrzewień i zakrzewień, których rola szczególnie wzrasta w terenach o małej lesistości. Stan leśnych zasobów kraju przedstawia aneks nr 1. Szczególnie istotne znaczenie dla charakterystyki stanu lasów i stanowienia polityki leśnej mają następujące cechy lasów Polski: - niewysoka, nierównomierna regionalnie, ale stale wzrastająca lesistość kraju, - stale wzrastająca wielkość zasobów drzewnych w lasach, zarówno w skali kraju jak i na jednostce powierzchni, - zbyt duży udział jednogatunkowych drzewostanów, które nie wykorzystują potencjalnych możliwości produkcyjnych bogatszych siedlisk leśnych, odpowiednich dla lasów wielogatunkowych, - gorszy przeciętnie stan lasów prywatnych i stan ich zagospodarowania w porównaniu z lasami publicznymi, - niezadowalający stan zdrowotny lasów, wzrost liczby gatunków organizmów wyrządzających szkody i coraz częstsze, masowe występowanie szkodliwych owadów, rozprzestrzenianie się rozległych terytorialnie chorób drzew oraz wzrost zagrożenia pożarowego. Głównym zagrożeniem dla leśnych zasobów kraju są spowodowane działalnością człowieka zmiany środowiska przyrodniczego, wśród których za najważniejsze uznać należy: - skażenia atmosfery gazami i pyłami, które stymulują globalne zmiany klimatu, a poprzez zakwaszenie gleb i toksyczne działanie na organizmy, negatywnie wpływają na ekosystemy leśne, sprzyjając występowaniu szkodników i lokalnie powodując zamieranie lasów, - obniżenia poziomu wód gruntowych i częsty deficyt opadów atmosferycznych; wywołuje to osłabienie drzew, ich podatność na ataki szkodników, choroby i wzrost zagrożenia pożarowego, - nierównomierną przestrzenną strukturę lasów wyrażająca się występowaniem wielu małych kompleksów leśnych, która różnicując korzystnie krajobraz, powoduje jednak zwiększenie negatywnych dla tych lasów presji oraz utrudnia zarządzanie, - konsekwencje schematycznej gospodarki leśnej opartej na modelu surowcowym. Potencjalnymi zagrożeniami lasów, głównie w skali lokalnej mogą być: - tendencja do zmiany leśnych form użytkowania terenu na inne formy (osadnictwo, infrastruktura komunikacyjna i inne liniowe inwestycje, zabudowa rekreacyjna, poligony wojskowe, kopalnictwo, przemysł), - wzmożona penetracja lasów przez ludność i przejawy szkodnictwa leśnego, - zanieczyszczanie i zaśmiecanie terenów leśnych.
STAN LASÓW POLSKICH
Lasy zajmują w naszym kraju powierzchnię 8756148 ha (grudzień 1995). Lesistość kraju w ciągu ostatnich 50 lat stale rośnie i wynosi 28,0%. Lesistość województw zawiera się w przedziale 12,0% (woj. płockie) - 48,6% (woj. zielonogórskie). Na 1 mieszkańca kraju przypada 0,22 ha powierzchni lasu.
Największą częścią lasów Polski zarządzają Lasy Państwowe - 78,4% a 1,8% znajduje się w parkach narodowych. Lasy prywatne stanowią 17,1% powierzchni lasów kraju, jednak ich udział w centralnej i wschodniej części kraju jest znacznie wyższy, gdzie w wielu województwach o niskiej lesistości udział lasów prywatnych wynosi 30-60% powierzchni lasów: (woj. siedleckie: lesistość 21,1% - lasy prywatne 59% powierzchni leśnej, łomżyńskie odpowiednio: 20,3% - 56%, lubelskie: 15,9% - 50%, bialsko-podlaskie: 22,1% - 42%, sieradzkie: 19,5% - 38%, radomskie: 21,8% - 37%, ciechanowskie: 16,6% - 36%, skierniewickie 13,2% - 32%). Udział lasów gminnych w strukturze własności leśnej wynosi 0,9%, lasów w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa i byłego Państwowego Funduszu Ziemi 1,1% oraz w pozostałych jednostkach 0,7%. Zdecydowana większość lasów kraju występuje na siedliskach borowych (63,1%). Typowe dla warunków Polski siedliska borów świeżych zajmują 29,7%, borów mieszanych 29,6%, lasów mieszanych 18,4%. W drzewostanach dominują gatunki iglaste (77,9%), wśród których największy udział ma sosna (69,4%). Udział gatunków liściastych w składzie drzewostanów ostatnich dekadach wzrósł z 13 do 22,1%. Nadal aktualnym problemem pozostaje nadmiernie uproszczona struktura biologiczna drzewostanów i duży udział drzewostanów o składzie gatunkowym niezgodnym z siedliskiem, co wynika z preferowania w przeszłości monokultur w odnawianiu lasów. Średni wiek drzewostanów wynosi w Lasach Państwowych 55 lat, w lasach prywatnych 36 lat. Zasoby drzewne w lasach wynoszą 1526,0 mln m3 (czyli dwukrotnie więcej niż w 1956 roku), a na 1 ha przypada średnio 172 m3, a w Lasach Państwowych 195 m3 W Lasach Państwowych pozyskuje się obecnie 18-19 mln m3 drewna grubego, a w pozostałych lasach około 2 mln m3. Ogólny stan zdrowotny lasów budzi obawy mimo, że ostatnio nastąpiła jego poprawa. Lasom zagrażają choroby i szkodniki, niekorzystne zjawiska klimatyczne, pożary oraz skażenia powietrza. Lokalnie zagrożenia te doprowadziły do obumierania lasów i stanu klęski ekologicznej (Sudety). Udział uszkodzonych drzew, zarówno liściastych i iglastych, przekroczył 50%. Wskutek silnych wylesień w ubiegłych wiekach oraz bardzo rozproszonych zalesień powojennych polskie lasy są silnie rozdrobnione i izolowane przestrzennie. Lasy państwowe składają się 28 tys. kompleksów leśnych, z których ponad 6 tys. nie przekracza 5 ha powierzchni. Przeciętna wielkość prywatnego gospodarstwa leśnego nie przekracza 1 ha. Gospodarstwo tej wielkości często stanowi kilka oddzielnych działek. Blisko połowa lasów państwowych (48, %) z racji spełniania funkcji pozaprodukcyjnych ma status lasów ochronnych. Są to lasy chroniące glebę przed erozją, wody przed nadmiernym spływem i zanieczyszczeniem, lasy uszkodzone przez przemysł, stanowiące ostoję zwierząt podlegających ochronie gatunkowej, ważne dla bezpieczeństwa kraju, otaczające duże aglomeracje, sanatoria i uzdrowiska, lasy doświadczalne i masowego wypoczynku. Lasy stanowią podstawowe elementy krajowego systemu obszarów chronionych. Tereny leśne w parkach narodowych stanowią 62,8%, w rezerwatach przyrody 65,9%, a w parkach krajobrazowych 55,1%. W Lasach Państwowych znajduje się 849 rezerwatów obejmujących 66,4 tys. ha lasów, około 1740 stref ochronnych wokół stanowisk rzadkich zwierząt chronionych na powierzchni 54,5 tys. ha oraz około 3800 użytków ekologicznych o powierzchni około 14 tys. ha. Wśród lasów różnej kategorii własności, negatywnie wyróżniają się lasy prywatne, charakteryzujące się:
- bardzo silnym rozdrobnieniem działek i kompleksów leśnych, - słabym poziomem zagospodarowania, - niską zasobnością drzewostanów (55% poziomu średniej zasobności lasów państwowych) - niskim przeciętnym wiekiem drzewostanów (36 lat w porównaniu z 55 lat w lasach państwowych) - niskim poziomem pozyskania surowca drzewnego z jednostki powierzchni lasu (ok. 40% poziomu pozyskania w lasach państwowych)
Zgodnie z obowiązującą ustawą o lasach podstawowym zadaniem Lasów Państwowych jest prowadzenie trwale zrównoważonej gospodarki leśnej, realizowane w oparciu o plany urządzania lasu z uwzględnieniem w szczególności następujących celów:
1) zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowie człowieka oraz równowagę przyrodniczą;
2) ochrony lasów, zwłaszcza ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na zachowanie różnorodności przyrodniczej, leśnych zasobów genetycznych, walory krajobrazowe i potrzeby nauki;
3) ochrony gleby i terenów szczególnie narażonych na zniszczenie lub uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym;
4) ochrony wód powierzchniowych, głębinowych i retencji zlewni;
5) produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu.
Gospodarkę leśną prowadzi się według zasad:
1) powszechnej ochrony lasów,
2) trwałości utrzymania lasów,
3) ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów,
4) powiększania zasobów leśnych.
Działy gospodarki leśnej
Gospodarka leśna to dział gospodarki narodowej mający na celu realizację całokształtu zadań produkcyjnych, pozaprodukcyjnych i organizacyjnych w gospodarstwie leśnym.
Gospodarka leśna oparta na podstawach ekologicznych zajmuje się wszechstronnym wykorzystaniem lasu jako źródłem surowca drzewnego i użytków ubocznych jak również utrzymywaniem lasów w trwałej użyteczności przez odnowienia, pielęgnację i ochronę, melioracje, racjonalne użytkowanie, ochronę zasobów genowych i gospodarkę łowiecką.
Cele te realizują wyodrębnione działy gospodarki leśnej, a w szczególności hodowla, ochrona, urządzanie i łowiectwo.
Ochrona lasu
Jest to zespół zabiegów wykonywanych przez Lasy Państwowe i właścicieli lasów, mający na celu podniesienie naturalnej odporności drzewostanów, w zczególności polegających na:
- wykonywaniu zabiegów profilaktycznych i chronnych zapobiegających powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów,
- zapobieganiu, wykrywaniu i zwalczaniu nadmiernie pojawiających się i rozprzestrzeniających szkodliwych dla lasów organizmów,
- gospodarowaniu w lasach zwierzyną w sposób nie zagrażający trwałości lasów i umożliwiający realizację zadań związanych z gospodarką leśną.
Zagrożenia, których zwalczaniem zajmuje się ochrona lasu można podzielić na trzy grupy:
1. zagrożenia biotyczne (powstające w wyniku oddziaływania organizmów żywych)
2. zagrożenia abiotyczne (powstające w wyniku działania czynników nieożywionych np. klimatycznych)
3. zagrożenia antropogeniczne (powodowane działalnością człowieka)
Hodowla lasu
Celem hodowli lasu jest zapewnienie trwałości i wysokiej produkcyjności lasów oraz ciągłości rozwoju i stabilności ekosystemów leśnych przez stosowanie - wzorowanych na procesach naturalnych - metod odnowienia i kształtowania struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanów. Zespół zabiegów odnowieniowych, pielęgnacyjnych i ochronnych dotyczy wszystkich faz rozwojowych drzewostanów i uwzględnia przede wszystkim:
· zróżnicowanie warunków ekofizjograficznych i biotycznych określonych w regionalizacji przyrodniczoleśnej i siedliskoznawstwie leśnym;
· wielofunkcyjny charakter lasu w gospodarce przestrzennej, specyfikę obszarów chronionych i turystyczno-wypoczynkowych, a także lasów na gruntach porolnych i na obszarach zdegradowanych;
· kierunki oraz zasady genetyki i selekcji, reprodukcji lasu, fitomelioracji, doboru rębni, a także zalesiania i uprawy gatunków drzewiastych poza ekosystemami leśnymi.
W doskonaleniu gospodarki leśnej szczególną uwagę zwraca się na uwzględnianie ekologicznych podstaw rozwoju drzew i drzewostanów, poprzez:
· dokładne rozpoznanie warunków glebowo-siedliskowych, niezbędne do zachowania lub przywracania zgodności występujących gatunków z warunkami siedliskowymi;
· realizację powszechnej ochrony przyrody, w tym ochrony ekosystemów o charakterze zbliżonym do naturalnego, lasów łęgowych i olsowych, śródleśnych zbiorników i cieków wodnych, bagien, torfowisk, wrzosowisk, stanowisk rzadkich gatunków roślin i ostoi zwierzyny oraz innych elementów różnorodności biologicznej;
· dostosowanie sposobów zagospodarowania lasów ochronnych do spełnianych przez nie funkcji;
· naturalizację krajobrazu leśnego przez wzbogacanie składu gatunkowego biocenoz leśnych, ograniczanie powierzchni zrębów zupełnych, preferowanie naturalnego odnowienia lasu oraz urozmaicanie brzegowych stref lasu;
· regulację zasobów drzewnych zgodnie z zasadą trwałości; zabezpieczenie realizacji potrzeb hodowlanych i ochronnych lasów oraz wzrostu przeciętnej zasobności drzewostanów;
· zalesianie gruntów, szczególnie w górnych częściach zlewni górskich, w strefach wododziałowych i na obszarach zagrożonych erozją.
Urządzanie lasu
Cel i zakres urządzania lasu W zakres urządzania lasu wchodzi szereg działań zmierzających do uzyskania informacji dotyczących:
1. Stanu posiadania
2. Stanu siedlisk leśnych,
3. Stanu drzewostanów,
4. Stan infrastruktury inżynieryjnej,
5. Potrzeb z zakresu ochrony lasu i ochrony przyrody.
Urządzanie lasu zajmuje się w szczególności opracowaniem dla określonych obiektów (nadleśnictw) planów urządzania lasu, obejmujących, m. in.:
a) opis taksacyjny lasu stanu lasu wykonywany co 10 lat, z uwzględnieniem inwentaryzacji gleb i siedlisk oraz waloryzacji funkcji lasu a także wskazania gospodarcze dotyczące najbliższego okresu planistycznego tj. najbliższych 10 lat.
b) ocenę wyników dotychczasowej gospodarki leśnej.
c) określenie strategicznych celów gospodarowania i dobór odpowiednich metod regulacji zasobów drzewnych, dla zachowania trwałości lasu i ciągłości jego użytkowania z uwzględnieniem wielorakich funkcji spełnianych przez lasy urządzanego obiektu.
d) średniookresowy - ramowy - plan zagospodarowania lasu, zawierający wykazy i zestawienia czynności gospodarczych przewidzianych do wykonania w najbliższym okresie 10 lat.
Do zadań urządzania lasu należy również wykonanie inwentaryzacji wielkoobszarowych dla okresowych ocen stanu lasu i prognozowania rozwoju zasobów drzewnych w Polsce.
Lasy w Polsce występują w zasadzie na terenach o najsłabszych glebach, co znajduje swoje odzwierciedlenie w układzie typów siedliskowych lasu. W strukturze siedliskowej lasów przeważają siedliska borowe, występujące na 60,3% powierzchni lasów; bogatsze siedliska lasowe zajmują 39,7%, z czego olsy i łęgi -3,8%.
W wiekowej strukturze lasu dominują drzewostany II i III klas wieku, zajmujące odpowiednio 23,4% i 22,9% powierzchni. Największy udział, ponad 50%, w wielkości zasobów drzewnych, mają drzewostany w wieku 41 - 60 i 61 - 80 lat; ich powierzchnia wynosi odpowiednio 22,9% i 17,8% ogólnej powierzchni lasów. Drzewostany powyżej 100 lat w PGL Lasy Państwowe zajmują powierzchnię 7,8% co odpowiada 12,4% miąższości zasobów drzewnych.
Wskaźnikami zmian struktury wiekowej drzewostanów są stały wzrost udziału drzewostanów w wieku powyżej 80 lat, z ok. 0,9 mln ha w 1945 r. do ok. 1,5 (bez KO, KDO) mln ha w 2000 oraz wzrost przeciętnego wieku drzewostanów, który w roku 2000 w Lasach Państwowych wynosił - 57, a w lasach prywatnych w 1999r. - 40 lat.
Struktura zasobów leśnych z punktu widzenia składu gatunkowego drzewostanów
W lasach Polski dominują gatunki iglaste - 76,5% powierzchni lasów i 78,2% ich miąższości, a przede wszystkim sosna (łącznie z modrzewiem -68,2% powierzchni).
Zasobność drzewostanów
Szacunkowe zasoby drzewne w lasach zarządzanych przez PGL LP na dzień 01.01.2000 r osiągnęły około 1466,1 mln m3 grubizny brutto. W lasach prywatnych i gminnych na 01.01.1999 r. zasoby drzewne wynoszą 188,6 mln m3 grubizny brutto. Po zestawieniu wielkości zapasu w PGL LP i wielkości zasobów w pozostałych formach własności zaktualizowanych na dzień 01.01.2000, łączny, szacunkowy zapas lasów Polski wynosi około 1724 mln m3 grubizny brutto.
Według stanu na 01.01.2000 r., w odniesieniu do powierzchni leśnej ogółem, przeciętna zasobność drzewostanów zarządzanych przez PGL LP wynosiła 211 m3/ha, natomiast w lasach prywatnych i gminnych 119 m3/ha według stanu na 01.01.1999.
Zmiany zasobów drzewnych
W latach 1980-2000, w lasach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe, przyrost grubizny drewna brutto wyniósł około 899 mln m3. W tym czasie pozyskano 495 mln m3 grubizny, co oznacza, że 404 mln m3 grubizny brutto, odpowiadające około 45% całkowitego przyrostu, zwiększyło zasoby drzewne na pniu.
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie
Przyrost przeciętny roczny miąższości grubizny brutto liczony z okresu ostatnich 20 lat (1980 - 2000) wynosi 6,59 m3/ha. Natomiast przyrost przeciętny roczny grubizny brutto, z ostatnich trzech lat, wynosi w Lasach Państwowych 8,48 m3/ha.
(Dane wg BULiGL i GUS)
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie obejmuje swoim zasięgiem lasy południowo-wschodniej Polski, prawie cały obszar województwa podkarpackiego.
W imieniu Skarbu Państwa lasami na pow. 415 tys. ha zarządza 27 Nadleśnictw.
Jest to Region o bardzo wysokiej lesistości (38 %), dochodzącej w nadleśnictwach bieszczadzkich nawet do 90%.
Wśród głównych, lasotwórczych gatunków drzew, na północy króluje sosna, w części południowej natomiast przeważają buk i jodła. Większość lasów RDLP zaliczona jest do ochronnych.
Uwzględniając kategorie ochronności wyróżniamy tutaj m.in. lasy wodo i glebochronne, lasy w granicach miast, uszkodzone przez przemysł, ostoje zwierząt chronionych.
RDLP w Krośnie obejmuje swym zasięgiem m.in. Bieszczady, Beskid Niski, Pogórze Przemyskie, fragmenty Roztocza i Kotliny Sandomierskiej. Połączenie tak urozmaiconego, pięknego krajobrazu z bogactwem leśnych siedlisk oraz wybitnymi walorami przyrodniczymi, turystycznymi i kulturowo – historycznymi, czyni z tego zakątka Polski teren wyjątkowo atrakcyjny pod względem turystycznym i dydaktycznym.
Szczególnie wartościowe obszary i obiekty przyrodnicze objęte zostały na terenie RDLP ochroną prawną. Utworzono tutaj m.in. 57 rezerwatów przyrody – m.in. leśnych, florystycznych, torfowiskowych, krajobrazowych, przyrody nieożywionej o łącznej powierzchni ponad 8.5 tys. ha. Wielkoobszarowej ochronie prawnej poddano ponad 280 tys. ha lasów i obszarów leśnych w postaci 8 parków krajobrazowych. Dwa z nich: Park Krajobrazowy Doliny Sanu i Ciśniańsko-Wetliński wraz z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym i obszarami chronionymi na Ukrainie i Słowacji tworzą Międzynarodowy Rezerwat Biosfery “Karpaty Wschodnie” powołany przez UNESCO w 1992 roku. System ochrony przyrody uzupełniają obszary chronionego krajobrazu, których wyznaczono na Podkarpaciu 17. Obejmują one wszystkie większe kompleksy leśne RDLP. Bogactwo przyrodnicze podkarpackich lasów chronione jest ponadto przez indywidualne formy ochrony przyrody (liczne pomniki przyrody i użytki ekologiczne – m.in. bagna, oczka wodne, wilgotne enklawy śródleśne).
Naturalne bogactwo przyrodnicze tych terenów i proekologiczna gospodarka łowiecka prowadzona w Lasach Państwowych powodują, że w lasach Podkarpacia licznie reprezentowane są prawie wszystkie gatunki zwierząt żyjących w naszej strefie klimatycznej. W lasach RDLP najliczniej występują : sarny (ok. 27 800), jelenie (ok. 9 600) oraz dziki (ok. 3 400). Najbardziej różnorodna jest fauna Bieszczadów i Beskidu Niskiego. Spotkać tam można m.in. rzadkie zwierzęta chronione : wilki (ok. 450 szt.), żubry (ok. 160), niedźwiedzie (ok. 90).
Ochrona przyrody i koncepcja ekorozwoju, uwzględniająca zachowanie wszystkich istotnych wartości i funkcji lasów to podstawy prowadzonej przez leśników gospodarki leśnej.
Pozyskanie drewna, jako odnawialnego surowca dla przemysłu, odbywa się w ramach niezbędnych cięć pielęgnacyjnych i odnowieniowych - jest to zaledwie ok. 50% rocznego, bieżącego przyrostu drewna na pniu. Dzięki temu każdego roku zasoby leśne Podkarpacia powiększają się o ok. milion m3 drewna.
Wzrasta również średni wiek drzewostanów – jest tutaj najwyższy w Polsce i wynosi 69 lat. Co roku nadleśnictwa RDLP w Krośnie zakładają nowy las, wysadzając ponad 35 mln sadzonek drzew oraz zalesiają ok. 500 ha gruntów porolnych.
Starając się ułatwić nam wszystkim korzystanie z dobrodziejstw lasu, krośnieńscy leśnicy udostępniają najciekawsze i najwartościowsze pod względem przyrodniczym jego fragmenty budując śródleśne parkingi, wyznaczając pola biwakowe i ścieżki przyrodnicze (jest ich na terenie RDLP ponad 30). W lasach wytyczane są ścieżki konne, rowerowe oraz tworzone tzw. “zielone klasy” dydaktyczne. W leśniczówkach, leśnych hotelach i ośrodkach wypoczynkowych na turystów czeka kilkaset miejsc noclegowych, m.in. w Lesku, Mucznem, Sękowcu, Cisnej i Teleśnicy n. Soliną. Lasy to największe bogactwo Podkarpacia. Wspólne, narodowe dobro, nad którym opiekę powierzono leśnikom. Odwiedzając lasy RDLP w Krośnie przekonajmy się sami, że są one w dobrych rękach.