Historia wychowania - pojęcia

Wychowanie moralne ( KALOKAGATHIA )- kalos –piękny; agathos – dobry.
Grecy głosząc znaczenie wychowania fizycznego dla duchowego rozwoju człowieka, zwłaszcza ukształtowania jego charakteru, zrozumieli że sama dzielność fizyczna nie wystarcza dla doskonałości, jeżeli w parze z nią nie idzie piękność moralna i szlachetność duchowa. Dlatego też od wczesnego dzieciństwa usiłowali wpajać dziecku zdrowe zasady moralne i uczyli je skromnego i pełnego umiaru postępowania. Uważali też wstydliwość młodzieńca za cnotę, dlatego też przyzwyczajali młodzież do unikania rubasznych, rażących ruchów i gestów, chodzenia w milczeniu, do stania i siedzenia w przyzwoitej pozie i skromnego ubioru. Szczególnie wpajano dzieciom szacunek wobec rodziców i starszych. Pilnowano także by młodzież nie stykała się z pospólstwem, unikała tłumnych ulic, gdzie mogłaby być narażona na sceny obrażające jej wstydliwość.
Greckim program wychowania gimnastycznego młodzieży. Stanowił go tzw. PANTATHLON, do którego zaliczano: skakanie, bieg, rzut dyskiem i dzidą, mocowanie się. Program ten zawierał zwykłe ćwiczenia fizyczne, które traktowano jako wstęp do późniejszego wychowania wojskowego.
Samo słowo pedagog pochodzi od greckiego pais - chłopiec i ago-prowadzę, czyli dosłownie ten który prowadzi chłopca (do szkoły). Posada pedagoga nie była zajęciem cieszącym się uznaniem w społeczeństwie ateńskim.
Heros w mito;ogii greckiej, postac zrodzona ze zwiazku człowieka z bogiem, herosi mieli nadzwyczajne zdolnosci, wielka siłe, spryt lib inne przymioty. Byli dowodem przenikania się swiata bogów i ludzi (herakles syn zeusa i alkmeny, perseusz, tezeusz
Palestra (gr palaistra) - w starożytnej Grecji szkoła zapasów i boksu (od gr. pale - zapasy).Zazwyczaj wchodziła w skład gimnazjonu. Członkami palestry byli wolni chłopcy i młodzieńcy, którzy ćwiczyli pod kierunkiem trenera (paidotribes). Publiczne palestry znajdowały się praktycznie we wszystkich greckich miastach oraz okręgach kultowych, gdzie urządzano igrzyska. Istniały również komfortowe palestry prywatne.Dla tego rodzaju szkół przyjęła się jednolita architektura. Palestra była prostokątną budowlą z czterema portykami, które okalały kwadratowy dziedziniec. Po jednej ze stron (zazwyczaj północnej) budowano portyk o podwójnej kolumnadzie. Znajdowały się tu: salki z workami treningowymi (korykeion), szatnia (apodyterion), łazienki, składziki na oliwę i piasek oraz obszerna sala klubowa (efebeion). Pozostałe portyki stanowiły miejsca odpoczynku, spotkań i ćwiczeń. Umieszczano tam kamienne ławy (eksedery) oraz posągi patronów atletów - Heraklesa i Hermesa. Latem ćwiczenia odbywały się na dziedzińcu.
Gimnazjon – w starożytnej Grecji był to zespół tylko częściowo krytych budowli, które były przeznaczone do ćwiczeń fizycznych. Jego centralną część stanowił kompleks bieżni, boisk i portyków. W gimnazjonie znajdowały się też palestra i stadion. Plan gimazjonu zrekonstruowano na podstawie wykopalisk prowadzonych w Delfach, na Delos, Epidauros i Olimpii.
Znajdowały się tam:
szatnia (apodyteron),sale do nacierania ciał oliwą (elaiothesion),sale do nacierania ciał piaskiem - do masażu (konisterion),salki z workami piasku do ćwiczeń w zadawaniu ciosów, eksedry, nisze z ławkami - sale wykładowe, rekreacyjne, do rozmów i dyskusji, sala ćwiczeń dla młodzieży (ephebeidon), boiska do gry w piłkę (sphairisterion), bieżnie (dromos), miejsce do ćwiczeń w zapasach (palestra), łazienki (balaneion) i łaźnie (pyriaterion)
Gimnazjony były integralną częścią greckich miast. Początowo budowano je z drewna, a od IV wieku p.n.e. zaczęto stawiać je z kamienia.
W gimnazjonach również nauczano i stąd współczesne szkoły średnie noszą nazwę gimnazjum.
Efebia to rodzaj służby wojskowej, która rozpowszechniła się i zyskała ramy organizacyjne w starożytnej Grecji około IV wieku p.n.e. Efeb był to młodzieniec w wieku 18-20 lat, odbywający tego typu obowiązkową służbę wojskową trwającą np. w Atenach, dwa lata. Ukończenie studiów wojskowych, stanowiło o przyznaniu statusu obywatela. Element ten, w późniejszym czasie stracił jednak istotne znaczenie społeczne, stając się kształceniem zastrzeżonym wyłącznie dla elity.
. Retoryka była nauka bardzo popularna w Rzymie. Polegała ona nie tylko na nauce układania słów, ale także kształtowania głosu, akcentowania pewnych zgłosek czy przybierania najwłaściwszej pozy ciała.
mówca - krasomówstwo, sztuka wymowy, nauka zasad umiejętnej argumentacji i pięknego oraz sprawnego wysławiania się.
Powstała w starożytnej Grecji (dwie odmiany stylu retorycznego: attycyzm i azjanizm) przed V wiekiem p.n.e. Została spopularyzowana przez sofistów, zwłaszcza Protagorasa, Gorgiasza i Izokratesa.Podręcznikiem kanonicznym do retoryki jest tekst Arystotelesa Sztuka retoryki z IV wieku p.n.e. Z retoryki klasycznej wywodzi się większość figur stylistycznych stosowanych obecnie w literaturze i poezji.Najsłynniejszymi mówcami starożytności byli Demostenes i Cyceron.
Siedem sztuk wyzwolonych (łac. septem artes liberales, właściwie siedem umiejętności godnych człowieka wolnego), podstawa wykształcenia w okresie późnej starożytności oraz średniowiecza. Owe siedem sztuk dzielone było na dwie mniejsze grupy – trivium i quadrivium. „
SIEDMIU SZTUK WYZWOLONYCH ” czyli: gramatykę, retorykę, dialektykę, arytmetykę, geometrię, astronomię i muzykę .
Trivium obejmowało gramatykę, co w owym czasie oznaczało biegłość w łacinie, dialektykę, czyli logikę i retorykę, czyli sztukę układania mów. Trivium było na ogół wstępem do kolejnego etapu nauki.
Quadrivium
Na średniowiecznych uniwersytetach quadrivium uważane było za przygotowanie do studiów filozofii i teologii. Obejmowało ono geometrię, arytmetykę, astronomię i muzykę. Quadrivium można traktować jako naukę o liczbach: czystych (arytmetyka), rozważanych w przestrzeni (geometria), w czasie (muzyka) i w czasie, ruchu i przestrzeni (astronomia).
Kanwą tego podziału było monumentalne, encyklopedyczne dzieło Warrona z Reate, zatytułowane Disciplinarum libri IX (Dziewięć ksiąg naukowych).
Termin pochodzi od Marcjanusa Kapelli, który w V wieku stworzył podręcznik wszystkich wykładanych w szkole nauk (składający się z siedmiu ksiąg) i nazwał je "siedmioma sztukami wyzwolonymi". Kasjodor w VI wieku w swoich Institutiones dostosował podręcznik Kapelli na użytek Kościoła. W średniowieczu uzyskanie tytułu magistra siedmiu sztuk wyzwolonych stanowiło podstawę do dalszych studiów uniwersyteckich na kierunkach prawa, medycyny lub teologii.
Paidea – stworzony przez Greków typ wych. Przez wprowadzanie w kult. humanistyczną
Artete