Racjonalna gospodarka odpadów

Zanieczyszczenie środowiska to odwieczny problem, który dotyka chyba każdego. Potęgujemy je używając pieców na węgiel lub farb i lakierów w aerozolu. Ale chyba największym zagrożeniem są odpady, które poważnie grożą nam pogrzebaniem pod górą śmieci.
Odpady gromadzone są na wysypiskach - ogromnych terenach wyłączonych z użytkowania przez jakiekolwiek zwierzęta , z nielicznymi wyjątkami jak szczury i mewy. Trujące substancje wymywane i ulatniające się z tych odpadów dostają się do wody, gleby i powietrza szkodząc organizmom żyjącym na przyległych terenach. Jednym ze sposobów na opanowanie tej sytuacji jest lepsze zabezpieczenie wysypisk śmieci, spalarnie lub ostatnio bardzo modny i popularny na zachodzie recykling – czyli przeróbka wtórna odpadów.
Recykling to inaczej wtórne przetwarzanie, które polega na wykorzystaniu odpadów, zużytych elementów (np. części maszyn) do wytwarzania nowych produktów np. makulatury do produkcji papieru, zużytych opon samochodowych jako paliwa w cementowniach. Odpadami nazywamy wszystkie przedmioty oraz substancje stałe, a także nie będące ściekami substancje ciekłe powstające w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej lub bytowe człowieka. Recykling ma duże znaczenie dla ochrony środowiska i jest coraz szerzej stosowany np. niektóre firmy samochodowe dążą do tego, aby możliwe było powtórne wykorzystanie ponad 90% stali i metali kolorowych użytych do produkcji ich samochodów oraz stosują tworzywa sztuczne nadające się do recyklingu. Duże ilości odpadów papierowych, metalowych, plastikowych i szklanych są wykorzystywane powtórnie w tym właśnie procesie.
Podstawowym kierunkiem ochrony środowiska przed odpadami jest ich gospodarcze wykorzystanie, czyli utylizacja. Odpady, których nie można wykorzystać gospodarczo, należy unieszkodliwić lub ograniczać ich uciążliwość dla otoczenia przez rozkład biologiczny albo fizykochemiczny, w tym spalanie, lub bezpieczne składowanie w miejscach do tego przeznaczonych.
Gospodarcze wykorzystanie odpadów to najskuteczniejsza metoda ich zagospodarowania. Odpady, po przeróbce, mogą być wykorzystane w przemyśle lub rolnictwie, m.in. jako surowce wtórne, czyli szkło, plastik, makulatura.
Spalanie to najbardziej radykalna metoda unieszkodliwienia odpadów, zarówno przemysłowych, jak i komunalnych. Odbywa się ono w specjalnie do tego przeznaczonych piecach o różnej pojemności. Piece mają zapewnić możliwie szybkie i pełne spopielenie od odpadów z wytworzeniem produktów spalania nieszkodliwych dla otoczenia.
Jedynym sposobem, który może problem zmniejszyć jest sortowanie śmieci. Przy śmietniku powinny być osobne pojemniki na makulaturę, szkło bezbarwne, szkło kolorowe, plastiki, żelazo i metale kolorowe.
Składowanie odpadów jest najstarszą i najczęściej stosowaną metodą ich zagospodarowania. Nie zagospodarowane odpady bytowe składuje się na wysypiskach. Wysypiskowy sposób składowania odpadów jest uzasadniony brakiem możliwości ich spożytkowania. Wysypisko nie jest więc formą utylizacji odpadów, a sposobem ich zagospodarowania. Składowanie odpadów na urządzonych wysypiskach, czyli na odpowiednio przygotowanych i zabezpieczonych miejscach, nie jest rozwiązaniem ani idealnym ani najtańszym. Wielkość średniego wysypiska wynosi 1-5 ha, natomiast bardzo dużego 10-30 ha.
Według danych służb sanitarno-epidemiologicznych w Polsce jest 1930 legalnych wysypisk, które i tak nie są należycie przygotowane do spełnienia swych funkcji. Statystyką nie są objęte tzw. wysypiska dzikie, które są 10-krotnie bardziej obciążone substancjami szkodliwymi i toksycznymi niż odpady stałe.
A jak powinno wyglądać odpowiednio przygotowane wysypisko? Według zasad, które obowiązują w krajach wysoko uprzemysłowionych, misa przygotowywanego wysypiska musi mieć dno i boki wyłożone materiałem wodoszczelnym, który całkowicie odizoluje śmieci od świata. Na dnie trzeba ułożyć system rur-drenów, które będą odprowadzać wodę do odpowiedniej oczyszczalni ścieków. W trakcie użytkowania wysypiska jeżdżą po nim ciężkie spychacze, ugniatające śmieci, aby ich objętość była mniejsza. Po zakończeniu używania wysypiska, to znaczy po jego napełnieniu, trzeba na wierzchu ułożyć system rur-drenów, które będą zbierać wytwarzające się gazy i odprowadzać je do wykorzystania. Nad rurami wysypisko musi być znowu okryte warstwą materiałów nieprzenikliwych dla gazów i wody. Wreszcie, na wierzch warstwą gruntu- można sadzić rośliny.
Aby uchronić siebie, nasze dzieci i dalsze pokolenia, którym przyjdzie żyć w trudnych chwilach dla ludzkości nie powinniśmy patrzeć obojętnie na to, co się dzieje z naszym domem Ziemią. Choć spowodowaliśmy wiele nieodwracalnych szkód to możemy zapobiec dalszemu niszczeniu się naszej planety. Aby zapobiec wszelkim emisjom gazów, spalin i pyłów do atmosfery i powolnemu zmienianiu się składu powietrza należy: na kominy wszelkich fabryk zakładać filtry, w samochodach montować katalizatory itp. Natomiast, aby chronić gleby należy unikać chemizacji rolnictwa i irygacji gleb. Trzeba też zmniejszyć ilość wycinanych lasów, co sprzyja też zapobieganiu efektowi cieplarnianemu. Ważna jest też ochrona różnych gatunków roślin i zwierząt. Powinniśmy również ograniczać wydobycie surowców nieodnawialnych i zastępować je surowcami wtórnymi, które można uzyskać ponownie z już raz użytych. Bardzo pomocne okazuje się też segregowanie odpadów, co sprzyja odzyskiwaniu surowców wtórnych. Dla ochrony wód powinno budować się oczyszczalnie ścieków i skutecznie zapobiegać wszelkim innym zanieczyszczeniom. Przede wszystkim należy zawsze racjonalnie i przemyślane działać względem środowiska, tak aby nie naruszyć równowagi ekosystemów. Pamiętajmy, że bardzo wiele zależy od nas i naszego indywidualnego postępowania. W innym wypadku może zostać narażone życie ludzkie.