Zmiana kary orzeczonej

ZMIANA KARY ORZECZONEJ
I. WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE
- trzecia z instytucji poddania sprawcy próbie
- polega na skróceniu okresu pobytu skazanego w zakładzie karnym, gdy taki dalszy pobyt nie jest już konieczny
1. Przesłanki
- podstawowa przesłanka – odbycie przez skazanego pewnej części kary, na którą został skazany
- skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu przez niego co najmniej połowy kary, jednak nie wcześniej niż po 6 miesiącach
- skazany w warunkach recydywy specjalnej – można go zwolnić po upływie 2/3 kary, ale nie wcześniej niż po roku
- skazany w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej – można go zwolnić po odbyciu ¾ kary, ale nie wcześniej niż po roku
- skazany na 25 lat pozbawienia wolności – może być warunkowo zwolniony po odbyciu 15 lat kary
- skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności – może być warunkowo zwolniony po odbyciu 25 lat kary
sąd może np. zdecydować w wyroku, że przedterminowe zwolnienie skazanego będzie możliwe po odbyciu większego ułamka kary niż ½ albo, że skazany na dożywotnie pozbawienie wolności nie będzie mógł być zwolniony przed odbyciem 30 lat kary
pozytywna prognoza kryminologiczna w stosunku do skazanego (art. 77 1) sąd może zdecydować o warunkowym zwolnieniu, jeżeli:
- właściwości i warunki osobiste skazanego,
- jego podstawy,
- sposób życia przed popełnieniem przestępstwa,
- okoliczności popełnienia
- zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary
uzasadniają przekonanie, że sprawca po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego i że nie popełni nowego przestępstwa. Pozytywna prognoza oznacza przekonanie, że kara osiągnęła swe cele indywidualno-prewencyjne

2. okres próby
- warunkowe zwolnienie następuje na okres próby, w zasadzie jest on równy części kary pozostałej od odbycia, ale nie może on być krótszy niż 2 lata i dłuższy niż 5 lat
- w przypadku recydywistów – okres próby może być krótszy niż 3 lata
- w razie warunkowego zwolnienia skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności okres próby wynosi 10 lat, można go poddać dozorowi kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub odpowiedniej instytucji
- wobec skazanego recydywisty, młodocianego, który popełnił przestępstwo umyślne i skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności – oddanie pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe
jeżeli prognoza co do sprawcy okazała się trafna i okres próby przebiegł pomyślnie karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia

3.odwołanie warunkowego zwolnienia
niepomyślny przebieg okresu próby powoduje odwołanie warunkowego zwolnienia:
- nie zalicza się wtedy na poczet kary okresu spędzonego na wolności
- nie można ponownie zwolnić skazanego warunkowo przed upływem roku od osadzenia skazanego w zakładzie karnym
- przy karze dożywotniego pozbawienia wolności przed upływem 5 lat
odwołanie obligatoryjne – jeżeli zwolniony w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia
odwołanie fakultatywne – jeżeli zwolniony w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy dopuścił się innego przestępstwa lub została orzeczona inna kara niż pozbawienie wolności bez warunkowego zawieszenia, gdy uchyla się od dozoru, wykonywania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych
4. warunkowe zwolnienie przy zbiegu kar
zbieg kar – dwie lub więcej kar nie podlegających łączeniu, które skazany ma odbyć kolejno
- skazanego można zwolnić warunkowo po odbyciu 15 lat pozbawienia wolności, nawet jeżeli nie odbył ułamka kary
np. X został skazany na nie podlegające przepisom o karze łącznej kary 12 lat, 14 lat i 8 lat pozbawienia wolności. W sumie ma odbyć 34 lata pozbawienia wolności. Połowa kary, której wymaga art. 78 1 wynosi 17 lat. Mimo to, na zasadzie art. 79 2 może być zwolniony już po 15 latach



II. KARY ZASTĘPCZE I ZMIANA KAR W TOKU ICH WYKONYWANIA
- jeżeli w ciągu 30 dni od daty wezwania przez sąd grzywna nie zostania zapłacona, podlega ściągnięciu w drodze egzekucji
- w razie bezskuteczności egzekucji sąd może zmienić grzywnę nie przekraczającą 100 dziennych stawek, po uprzednim wyrażeniu zgody przez skazanego na pracę społecznie użyteczną; praca ta może trwać od 1 do 12 miesięcy
- jeżeli skazany mimo możliwości nie zapłaci grzywny w terminie ani nie podejmie określonej pracy społecznie użytecznej i zostanie stwierdzone, że nie można jej ściągnąć w drodze egzekucji – sąd orzeka wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności
- wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności może być warunkowo zawieszone na okres od roku do 2 lat
- skazanego na karę ograniczenia wolności, który odbył co najmniej połowę orzeczonej kary, przy czym przestrzegał porządku prawnego i sumiennie wykonywał pracę wskazaną przez sąd, spełnił nałożone na niego obowiązki i oznaczone środki karne, sąd może zwolnić od reszty kary, uznając ją za wykonaną. Zwolnienie takie można określić jako zwolnienie przedterminowe, które ma charakter bezwarunkowy
- jeżeli chodzi o pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania stanowisk lub wykonywania zawodu, zakaz prowadzenia pojazdów – uznaje się je za wykonane, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok

III. UŁASKAWIENIE
- stosowanie prawa łaski należy do kompetencji Prezydenta RP
- w ramach stosowania prawa łaski można zmniejszyć orzeczoną karę, darować ją w całości lub uchylić wszelkie skutki skazania o charakterze publicznym np. decyzja o zatarciu skazania
- nie można zmieniać decyzji sądowych o charakterze cywilnoprawnym
- decyzja o ułaskawieniu może zawierać postanowienie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary lub o warunkowym zwolnieniu
- ułaskawienie nie może dotyczyć środków zabezpieczających
- ułaskawienie może polegać na tzw. abolicji indywidualnej – na przebaczeniu popełnionego przestępstwa, nawet jeżeli nie została jeszcze orzeczona kara za to przestępstwo, co uniemożliwia wszczęcie lub nakazuje umorzenie postępowania karnego w takiej sprawie
- ułaskawienie jest aktem o charakterze indywidualnym, dotyczy konkretnej, oznaczonej co do tożsamości osoby

IV. AMNESTIA
- jest aktem generalnym
- przewiduje złagodzenie lub darowanie kar za popełnione przestępstwa w określonych kategoriach spraw, wyodrębnionych w oparciu o kryterium typów przestępstw, kategorii sprawców, kryterium rodzaju i wysokości orzeczonych kar, lub też w oparciu o te kryteria stosowane łącznie
- wymaga formy ustawowej i nie jest adresowana do osób oznaczonych co do tożsamości
- polega na darowaniu lub łagodzeniu kar, a nie na darowaniu i puszczeniu w niepamięć przestępstwa