Prawo karne skarbowe

Wykłady z prawa karno-skarbowego prof. Konarska-Wrzosek

1. Co nazywamy prawem karno skarbowym materialnym?
Materialne prawo k.s. - określa jakie zachowania naganne stanowią przestępstwa lub wykroczenia skarbowe, jakie za nie grożą sankcje, określa jakie kary i inne środki karne mogą być orzeczone wobec sprawcy, określa jakie są zasady ponoszenia odpowiedzialności karno- skarbowej oraz zasady i dyrektywy wymiaru kary i środków penalnych.

2. Co to jest procesowe prawo karno- skarbowe?
Procesowe prawo karno-skarbowe - normuje przebieg postępowania w sprawach karno-skarbowych, jego stadia, fazy, tryby szczególne w tym postępowanie mandatowe, zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Normują właściwość organów, rodzaje wydawanych orzeczeń, prawo i środki zaskarżenia, krąg podmiotów mających prawa stron i ich uprawnienia.

3. Co określa prawo wykonawcze k-s?
Wykonawcze prawo k.s. - to problematyka wykonania orzeczeń zapadłych w sprawach karno-skarbowych w szczególności:
-kwestie wykonania kar i środków, unormowane odniesienie niż to wynika z mających zastosowanie przepisów k.k.w. np.: egzekwowanie kar i środków karnych.

4. Co to są normy prawa karno-skarbowego?
Normy prawa karno-skarbowego- określane są po łacinie Ultima racio czyli ostatni argument.
Prawo karne jest prawem doskonałym lex perfecta. Przymusza się do określenia zachowań za pomocą sankcji.

5. Jaką rolę pełni prawo karno-skarbowe?
Prawo karno-skarbowe pełni rolę czyli funkcje k.s
a) funkcja ochronna- polega na tym, że prawo k-s chroni przy pomocy sankcji karnych interesy finansowe i budżety państwa, jednostki samorządu terytorialnego i wspólnot europejskich przed czynami, które mogą zaszkodzić w sposób abstrakcyjny lub konkretny
b) funkcja prewencyjno- wychowawcza- sprawuje się poprzez typy zachowań nagannych, czyli określenie czego robić nie wolno, opatrzenie sankcją karną oraz pociąganie do odpowiedzialności za określone przestępstwa czy wykroczenia skarbowe. Działanie wychowawcze jest jednym z działań sankcyjnych.
Prewencja- chodzi o przeciwdziałanie i zapobieganie przestępczości. Prewencja indywidualna i generalna: na jednostkę i ogół społeczeństwa.
Prewencja wychowawcza jest pełniona w różny sposób:
- poprzez tworzenie zagrożeń karnych
c) funkcja prewencyjno- sprawiedliwościowa -sankcje karne mają w sobie planowaną dolegliwość, ma za zadanie ugodzić w dobro sprawcy i być uciążliwa. To zadanie dolegliwości jest aktem sprawiedliwości wstosunku do danego sprawcy. Wymiar kary musi być sprawiedliwy- adekwatny:
- do wagi czynu, jego ciężaru gatunkowego współmierności kary do stopnia społecznej szkodliwości czynu
- do stopnia winy sprawcy
Sprawiedliwość kary jest warunkiem poszanowania prawa przez obywateli.
d) funkcja egzekucyjna- ta sankcja jest realizowana przez szereg instytucji, które zapewniają wyrównanie należności publiczno-prawnych stanowiących uszczerbek skarbu państwa.
e) funkcja gwarancyjna- chodzi o pewne gwarancje dla sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
nullum crimen - nie ma przestępstwa
nulla contrawentio- nie ma wykroczenia
sine lege- bez ustawy
sine culpa- bez winy
Najpierw musi być przepis a później można oceniać zachowanie i pociągnąć do odpowiedzialności. Przestępstwo i wykroczenie co do zasady można popełnić umyślne a nieumyślnie jeżeli kodeks tak stanowi.
Nulla Pena Sine Lege- nie ma kary bez przepisów ustawy. Wobec sprawcy można orzec tylko kary przewidziane w kodeksie karno-skarbowym, przwidziane za dane przestępstwo lub wykroczenie. Nie można stosować kar nieznanych kodeksowi innych niż przewidziane za dane przestępstwo, wykroczenie.
Lex Retro non Agit- prawo nie działa wstecz

6. Co to jest prewencja negatywna?
Prewencja negatywna- działanie poprzez odstraszanie, wzbudzanie strachu poprzez sancje karne a naganne zachowania, a gdy dochodzi do ukarania sprawcy- oprócz tego,że musi on oddać należność to ponosi się jeszcze odpowiedzialność karną. Pociągnięcie do odpowiedzialności karnej nie zwalnia od uiszczenia należności. Ogólnoprewencyjne oddziaływanie prawa karno-skarbowego to oddziaływanie na ogół społeczeństwa czyli prewencja generalna
Prewencja pozytywna- prawo powinno działać pozytywnie kształtując odpowiedzialność prawną społeczeństwa poprzez ukaranie jednego obywatela pokazuje, że prawo działa i powinno się go przestrzegać oraz szanować.

7. Czym jest i co określa kodyfikacja karno-skarbowa?
Kodyfikacja karno-skarbowa
KKS jest siódmą kodyfikacją prawa karno-skarbowego, a wcześniej to był UKS. Ustawy powierzały kompetencje orzecznicze w sprawach o przestępstwa zagrożone grzywną i o wykroczenia finansowe organom państwa.
KKS przełamał siedemdziesięcioletnią tradycję orzekania w sprawach karno-skarbowych przez finansowe organy państwa. Od tego czasu- kompetencje orzecznicze sądów. Organom finansowym państwa pozostała możliwość do pociągnięcia do odpowiedzialności w trybie mandatowym- tylko jeżeli jest to wyktoczenie, grozi niewysoka kara i sprawca wyrazi na to zgodę.

8. Jaka jest budowa kodeksu karno-skarbowego?
Budowa kodeksu karno-skarbowego
Składa się z 191 artykułów. Rozbudowana część ogóla- normuje zasady odpowiedzialności. Ma charakter autonomiczny, to znaczy, że do przestępstw karnych-skarbowych art. 20 p 1 nie mają zastosowania przepisy kk z wyjątkiem p 2.
wyrózniamy trzy tytuły:
I przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe od 1-112
II postępowanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia karno- skarbowe 113- 177
III postępowanie wykonawcze 178-191
Podział tytułu I - na działy:
- dział I część ogólna
- dział II część szczególna
Przestępstwo skarbowe- definicja
Wykroczenie skarbowe- definicja 53 p 2 i 3

9. Z czego składa się część szczegółowa i co to jest sankcja i dyspozycja?
Przepisy części szczególnej mają specyficzną budowę- dwuczłonową- dyspozycje i sankcja.
W dyspozycji- określa się rodzaj nagannego zachowania w którym łączy się odpowiedzialność karno-skarbową. W dziale określa się przy pomocy ustawowych znamion typ rodzajowy przestępstwa lub wykroczenia. Cechu charakterystyczne wskazują podmiot- \" kto\" może się dopuścić np.: podatnik albo \" każdy\". Określenia są również typu:
a) rodzaj nagannego zachowania poprzez określenie czynności wykonawczej
b) okoliczności dotyczące tego czynu
c) czas, miejsce np.: nie wpłaca podatku w terminie
d) skutek np.: przy przestępstwach skutkowych
Ponadto spotykamy znamię czynu. Dyspozycje mogą być formułowane w różny sposób, najczęściej opisowe np.: art. 154

Dyspozycja mieszana- opisowo nazwowa , typowo nazwanej nie ma prawdopodobnie
Drygi człon- sankcja- to ta część przepisu części szczególnej, gdy określany jest rodzaj konsekwencji jakie grożą sprawcy, za czyn którego się dopuścił. Są to sankcje względne określanone. Sankcja określa: rodzaj kary grożącej, oraz w sposób widełkowy- rozmiar. Sąd musi orzec konkretną karę co do rodzaju i wysokości.
Sankcje dzielimy na:
a) proste- prosta budowa i jeden rodzaj kary art. 58 p 1 - kara grzywny do 720 stawek dziennych, od 10-720 stawek dziennych
b) złożona- złożona budowa, przewidują więcej niż jeden rodzaj kary grożącej
Jest możliwość wyboru
a) sankcje alternatywne np.: karze grzywny albo karze ograniczenia wolności
b) sankcje kumulatywne- można orzec co najmniej dwie kary łącznie np.: kara pozbawienia wolności i grzywny
c) alternatywne- kumulatywna- kiedy przewiduje się więcej niż jeden rodzaj kary grożącej przy czym daje możliwość wybory jednej lub dwóch łącznie.

Dyspozycja prosta- zawiera jeden zespół znamion charakteryzujących czyn.
Dyspozycja złożona- zawiera więcej niż jeden zespół znamion:
- alternatywne, mogą wystąpić
- kumulatywne, (łącznie) brak jednego z członów powoduje, że nie można uznać, że sprawca dopuścił się czynu, przy czynach skutkowych, gdy nie ma skutku to trzeba przyjąć usiłowanie a nie dokonanie
- kumulatywno-alternatywne, mieszane np.: art. 54 p 1

10. Zasady obowiązywania kodeksu karno-skarbowego.
Obwoiązywanie kks w czasie i przestrzeni jak i względem osób.
Odpowiedzialność grozi za czyny naganne popełnione po wejściu w życue kks. Między popełnieniem czynu a pociągnięciem do odpowiedzialności upływa określony czas. W przypadku, gdy w międzyczasie nastąpi zmiana ustawodawstwa karno-skarbowego to obowiązują następujące zasady:

11.Czas popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, chyba że kodeks stanowi inaczej
a) ustalony, jaki w tym momencie obowiązywał stan prawny i w jakim kształcie
b gdy sprawca miał osiągnięty wiek wymagany do odpowiedzialności karnej, art. 5 p 2 - możliwość potraktowania jak nieletniego sprawcy między 17 a 18 rokiem życia
c) gdy sprawca czynu w chwili czynu był poczytalny

12. Jakie są formy popełnienia przestępstwa?
Dwie formy czynu:
- aktywne - działanie
- bierne - zaniechanie, powstrzymywanie się od działania
Przez zaniechanie może popełnić czyn tylko wtedy, jeżeli ciążył na czas obowiązek jakiegoś działania
Czasem trzecią formą czynu jest posiadanie- kombinacje działania i zaniechania czyli utrzymywanie pewnego stanu.
Moment zachowania- przy działaniu łatwo określić kiedy sprawca się czynu dopuścił
Przy zaniechaniu- przyjmuje się za czas popełnienia czynu ostatni moment, chwilę po ostatnim momencie, kiedy możliwe było dopełnienie obowiązku prawnego.
Niektóre czyny są popełnione czynem ciągłym np.: nieoznaczenie produkcji znakami akcyzy, przez kilka dni- rozciągnięte w czasie. Wtedy za popełnienia czas p-stwa określa się okres rozpięty: od- do, ostatni moment zachowania

13. Kolizja ustaw w czasie
W oparciu o którą z ustaw pociągnąć do odpowiedzialności sprawcę jeżeli od chwili popełnienia czynu do chwili pociągnięcia do odpowiedzialności. Odstępstwem od zasady lex retro non agit. Zasadą jest stosowanie ustawy nowej, pod warunkiem, że nie zmienia na gorsze sytuacji prawnej sprawcy. Stosuje się nową ustawę, gdy nie zmienia sytuacji sprawcy na gorsze lub gdy ją poprawia. A gdyby miała pogorszyć sytuację sprawcy to stosujemy ustawę poprzednią. Nie bierze się tylko pod uwagę rodzaju kary ale trzeba sprawdzić jak przedstawia się sytuacja sprawcy pod innym względem. Trzeba wszystko przeanalizować np.: warunki probacyjne
Art. 2 kks- niedopuszczalne jest stosowanie częściowo ustawy nowej i starej. Trzeba określić i stosować albo nową albo starą ustawę. Może to być również ustawa pośrednia- ta która obowiązywała w czasie między starą i nową.

13. Na czym polega zmiana ustawodawstwa?
Jeżeli za dane zachowanie wcześniej była wyższa kara, a po zmianie ustawodawstwa kara jest niższa to tą karę wcześniej orzeczoną obniża się do górnej granicy kary przewidzianej w nowym ustawodawstwie ( do aktualnej)
Jeżeli za dany czyn przewidziany jest środek karny, którego w nowych przepisach nie ma to się go nie wykonuje
Jeżeli za czyn została wymierzona wcześniej kara pozbawienia wolności a teraz grozi tylko grzywna to zmienia się na grzywnę w relacji 1:2 ( jeden dzień pozbawienia wolności odpowiada dwóm stawkom dziennym grzywny)
Kiedy dane zachowanie, które do tej pory było uważane za naganne a według nowej ustawy zostało odpenalizowane ( nie podlega karze) to gdy mamy wyrok za taki czyn to nie powinien zostać wdrożony do wykonania, jeżeli jest już wykonywany to jego wykonanie powinno być wstrzymane a jeżeli kara już została wymierzona to należy dokonać zatarcie skazania.

14. Terytorilny zasięg obowiązywania kks
Przepisy tego kodeksu, jurysdykcja polskich sądów przysługuje wtedy kiedy czyn został popełniony na terytorium Polski, a także na poslim statku wodnym i powietrznym art. 3 p 2

15. Miejsce popełnienia czynu karno-skarbowego
Nie ma obowiązku ograniczenia się do jednego punktu.
Miejsce- to miejsce gdzie nastąpiło zachowanie sprawcy, miejsce gdzie skutek nastąpił lub gdzie miał według zamiaru sprawcy nastąpić.
Jeżeli ustawa rozszerza obowiązywanie- tak jest w przypadku przestępstw i wykroczeń celnych to odpowiada się w Polsce za czyny popełnione za granicą, jeżeli zostały ujawnione w Polsce przez organ celny art. 3 p 4

16. Jak odpowiada osoba mając immunitet dyplomatyczny?
Immunitet dyplomatyczny- jeżeli danego czynu dopuści się osoba korzystająca z tego immunitetu to nie można jej pociągnąć do odpowiedzialności w naszym kraju, jedynie można ją uznać za osobę niepożądaną i dać czas 48 godzin na opuszczenie kraju a jeżeli w tym czasie nie opuści to immunitet przestaje działać. Wtedy można ją pociągnąć do odpowiedzialności. Jeżeli powróci do swojego kraju to od jego władz zależy czy zostanie tam pociągnięty do odpowiedzialności. Może też państwo zrzec się immunitetu i wtedy ta osoba może zostać do odpowiedzialności ( co raczej się nie zdarza).

17.Pojęcia związane z prawem karno-skarbowym
Odpowiedzialność- za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe zabronionych pod groźbą kary przez kks
Przestępstwa skarbowe to czyn człowieka ( nie podmiotu zbiorowego)
Czyn zabroniony- jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie.
Nie będzie czynu zabronionego kiedy jest popełniony pod wpływem przymusu psychicznego nieodpornego lub zachowanie mimo woli.
Przymus psychiczny- wywieranie presji na psychikę po to, by dana osoba wyraziła swoją wolę tak jak my chcemy. Przymus psychiczny może odbywać się za pomocą siły fizycznej lub przez szantaż, działanie typowo psychiczne, wywieranie wpływu poprzez działanie fizycznej siły.

Czyn- formy:
- aktywna- działanie
- bierne- zaniechanie
Za zaniechanie może odpowiadać tylko ten na którym ciąży prawny obowiązek do działania ( np.: przepisy prawa, orzeczenie sądu)
Odpowiedzialność - za p-stwa i wykroczenia karno-skarbowe jest sprężone. Społeczna szkodliwość musi być większa w stopniu wyższym niż znikomym. Nie można pociągnąć do odpowiedzialności za czyn, który podpada pod znamiona ustawy, ale stopień szkodliwości jest mniejszy niż znikomy ( nie można karać za czyny błache)

Odpowiedzialność jest sprężona z winą - nie można pociągnąć do odpowiedzialności z powodu braku winy. Bez winy nie ma odpowiedzialności, chodzi o wymagany rodzaj winy.

18. Co to jest wina?
Wina- podmiot czyli sprawca musi być zdolny do zawinienia czyli musi mieć ukończone 17 lat. Wina poczytalna czyli sprawca jest w pełni władz umysłowych i zdolny do pokierowania swoim postępowaniem.
Wina - jako koncepcja kompleksowa jest to naganny z punktu widzenia ustawy karnej stosunek psychiczny sprawcy do czynu.
Wina może być umyślna i nieumyślna.
Czyn może być popełniony umyślnie- jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia.
Terminy winy umyślnej:
- zamiar bezpośredni - sprawca ma zamiar i chce popełnić czyn
- zamiar ewentualny - sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i się na to godzi. Art. 4 p 2

Czyny nieumyślne - sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego ale go popełnia na skutek niezachowania ostrożności, mimo, że możliwość popełnienia czynu przewidział albo mógł przewidzieć.

Wina nieumyślna świadoma - sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego lecz bezpodstawnie przypuszcza, że tego uniknie. Jest to lekkomyślność.

Wina nieumyślna nieświadoma - niedbalstwo, sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia czynu zabronionego, choć powinien i mógł przewidzieć ( gdyby dołożył staranności)

19. Rozwarstwienie na p-stwa i wykroczenia
Poznajemy czy czyn jest przestępstwem czy wykroczeniem po sankcji art. 53 p 2
Czyn zabroniony - przestępstwo to czyn zabroniony pod groźbą grzywny w stawkach dziennych, pozbawienie wolności lub ograniczenia wolności.
Czyn zabroniony - wykroczenie to czyn zagrożony karą grzywny wyrażoną kwotowo lub wartość przedmiotu czynu lub należności publiczno-prawnej nie przekracza 5- krotności wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia.

20. Okoliczności uchylające winę:
- nieletność - w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyło 17 lat
- niepoczytalność - całkowita ( uchyla odpowiedzialność karno-skarbową). Jeżeli poczytalność była ograniczona w stopniu znacznym to można orzec maksymalną 2/3 górnej granicy, zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia. Dopisać o p-stwach i wykroczeniach

Działanie w błędzie - bład to rozbieżność między rzeczywistością a wyobrażeniem sprawcy o tej rzeczywistości.

21. Jakie są formy popełnienia przestępstwa i wykroczenia karno-skarbowego
Formy zjawiskowe - wszelkie kategorie sprawstwa, jakikolwiek udział w popełnieniu p-stwa skarbowych w jakiejkolwiek ról.
Sprawstwo - każdy kto ma jakikolwiek związek z popełnieniem przestępstwa lub wykroczenia.
Sprawstwo w ścisłym tego słowa znaczeniu- wyróżniamy 2 formy sprawstwa wykonawczego:
- sprawstwo główne - kiedy sprawca działa sam, własnoręcznie dokonuje czynu zabronionego, sprawca wykonawczy
- współsprawstwo - współdziałają ze sobą dwie osoby lub więcej, wspólnie w porozumieniu ( także porozumienie w sposób dorozumiany). Obaj sprawcy odpowiadają za całość

22. W czym przejawia się odpowiedzialność za stadialne formy przestępstwa?
Kiedy sprawca kroczy od niekaralnego zamiaru, kolejne stadia już mogą być zabronione pod groźbą kary.
a) stadium przygotowania popełnienia p-stwa
b) usiłowanie popełnienia p-stwa karno-skarbowego, usiłowanie jest sytuacją kiedy jest ono karane. Mówimy wtedy, kiesy sprawca ma zamiar popełnienia p-stwa k-s umyślnie, usiłowanie jest wtedy gdy sprawca zmierza do popełnienia czynu zabronionego ale do popełnienianie dochodzi
- usiłowanie udolne, które jest w stanie do dokonania
- usiłowanie nieudolne, które nie może doprowadzić do dokonania ale sprawca o tym nie wie np.: użył śroska który nie nadawał się do popełnienia p-stwa, błąd sprawcy który nie wie, że w danej sytuacji nir może popełnić p-stwa. Wyróżnia się tu rozwarstwienie na :
* przestępstwa poważniejsze gdzie łączy się karalność usiłowania zagrożono karą powyżej 1 roku pozbawienia wolności, czyny umyślne
- p-stwa mniej poważne - zagrożone łagodniejszą karą np.: grzywna albo alternatywnie kara grzywny lub pozbawienia wolności do roku. Wtedy usiłowanie jest karalne, gdy kodeks wyraźnie tak stanowi.
Kara za usiłowanie w kks - to maksymalna kara nie może przekraczać 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia

23. Na czym polega czynny żal po usiłowaniu popełnienia p-stwa?
Nie podlega karze za usiłowanie ten kto dobrowolnie od niego odstąpił, zapobiegł skutkom, jednak jest bezskuteczny czynny żal gdy sprawca nie zdołał zapobiec skutkom i można tu zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Za usiłowanie wykroczenia karno-skarbowego sprawca nie podlega karze tylko podlega za dokonanie

24. Na czym polega instytucja odpowiedzialności posiłkowej?
Jest odpowiedzialnością ustanowioną obok odpowiedzialności za p-stwa skarbowe. Odpowiedzialność taką mogą ponosić zarówno osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej. Warunkiem jest jeżeli sprawca czynu zabronionego był zastępcą tego podmiotu, prowadzącym sprawy tego podmiotu np.: prezes, dyrektor, księgowy, inny pracownik, ale faktem jest to że odniosła z p-stwa k- s korzyść lub mogła ją odnieść. Ta osoba działa w imieniu firmy i postępuje tak, że ta firma odniosła korzyść.
Odpowiedzialność posiłkowa może być nałożona tylko w związku z ukaraniem sprawcy karą grzywny lub zobowiązuje do zwrotu równowartości. Za grzywnę można uczynić w całości lub w części inną osobę. Do aktu oskarżenia dołączana się wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej podmiot, który korzyść osiągnął. Musi oddać to co zyskał i zapłacić grzywnę. Nie stosuje się odpowiedzialności posiłkowej do państwowych jednostek budżetowych.

24. Jakie kary wyróżnia kks?
Są trzy rodzaje kar: grzywny określonej w stawkach dziennych, kara ograniczenia wolności i kara pozbawienia wolności.
Kara grzywny- określona w stawkach dziennych, dwustopniowe kary grzywny. Liczba stawek dziennych to minimum 10 a maksimum 720. Sąd wymierzając karę robi to według swojego uznania, swobodnego ale nie dowolnego

25. Jakie wyróżniamy dyrektywy wymiaru kary?
- dyrektywa sprawiedliwościowa nakazuje wymierzyć karę w taki sposób aby dolegliwość nie przekraczała stopnia zawinienia sprawcy czyli dostosowanie kary do winy sprawcy. Dyrektywa sprawiedliwościowa nakazuje uwzględnić stopień społecznej szkodliwości czynu, kara ma cele prewencyjne: indywidualna i generalna
- dyrektywa prewencyjna- określa cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma spełniać dla sprawcy, ma na celu wychowanie sprawcy, kara ma oddziaływać na całe społeczeństwo, efektywność w społeczeństwie, że przestępcy są karani, że popełnianie p-stw się nie opłaca.
Dyrektywa wymiaru kary względem młodocianych- chodzi tu o konieczność wychowania poprzez karę. Biorąc pod uwagę te dyrektywy wybieramy wymiar kary - liczbę stawek dziennych

26. Jakie rodzaje sprawstwa wyróżniamy?
Wyróżniamy 2 formy sprawstwa niewykonawczego:
- sprawstwo kierownicze, sprawca nie realizuje czynu sam ale kieruje innymi osobami. Jest mózgiem przestępstwa. Od niego zależy czy, kiedy, jak zostanie popełniony czyn
- sprawstwo polecający, sprawca polecający to taki, który wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie poleca jej popełnienie czynu zabronionego.
Status sprawcy ma także ten, kto zajmuje się sprawami gospodarczymi innej osoby.
Sprawstwo w szerokim znaczeniu:
- podżeganie - podżegacz to osoba, która chcąc aby inna osoba dokonała czynu zabronionego namawia ją do tego ( a ta osoba zamiaru takiego nie ma), tylko do przestępstw, wykroczenia - nie.
Podżegacz odpowiada jak sprawca.
- pomocnictwo , sprawca mając zamiar aby inna osoba popełniła czyn zabroniony swoim zachowaniem ułatwia jej to.
- pomocnictwo rzeczowe, polega na dostarczeniu narzędzi, środka przewozu
- pomocnictwo intelektualne, to udzielanie rad, informacji.
Status pomocnika ma również ten kto wbrew prawnemu obowiązkowi, swoim zachowaniem ułatwia osobie popełnienie czynu zabronionego art. 18 p3 kk

27. Co to jest kara ograniczenia wolności?
Sprawca pozostaje na wolności ale nie może bez zgody sądu zmienić stałego miejsca pobytu, konieczność udzielania wyjaśnień na żądanie sądu co do przebiegu wymierzania kary. Sprawca ma obowiązek wykonywania pracy wskazanej przez sąd, może być orzeczona i wykonana w dwóch wariantach do wyboru: 1. obowiązywanie wykonania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez sąd : w zakładzie pracy lub placówce charakterystycznej na rzecz społeczności lokalnej. Czas trwania minimum 1 m-c, maksimum 12 m-cy. Gdy taka osoba ma problemy zdrowotne lub gdy taka osoba jest pracująca można orzec karę ograniczenia wolności w postaci potrącenia części wynagrodzenia. Osoba zatrudniona podlega odtrąceniu części wynagrodzenia za pracę od 10-25% do skarbu państwa lub na cele społeczne wskazane przez sąd. W art. 26 kks daje bardzo szeroką możliwość orzekania kary ograniczenia wolności, za każde p-stwo zagrożone karą pozbawienia wolności, gdy sąd uzna, że grzywna to za mało a kara pozbawienia wolności to za dużo. Można orzec karę ograniczenia wolności zwłaszcza gdy sąd orzeka równocześnie jeden ze środków kary, można orzec obok kary ograniczenia wolności karę grzywny. Sąd zobowiązuje sprawcę do uiszczenia należności uszczuplonej-obligatoryjnej. Nie stosuje się tego wobec sprawcy p-stwa skarbowego, który wcześniej był skazany z p-stwo skarbowe na co najmniej 6 m-cy pozbawienia wolności.

28. Co to jest kara pozbawienia wolności i środki karne ?
Jest wymierzana w dniach, miesiącach i latach do 3 lat, a obostrzona do 6 lat.
Kara pozbawienia wolności - Kary co do zasady są urzeczywistnione w sankcji. Mamy możliwość sięgnięcia też do środków karnych i probacyjnych. Oprócz kary są środki karne, które określone były jako kary dodatkowe, w wyższym stopniu oddziaływały prewencyjnie lub były orzekane samoistnie. Sąd może odstapić od wymierzenia kary i orzec:
- przepadek przedmiotów
- przepadek osiągniętych korzyści majątkowych
- podanie wyroku do publicznej wiadomości
- pozbawienie praw publicznych
- zakaz prowadzenia działalności gospodarczej
Funkcje środków karnych - mają na celu uniemożliwienie sprawcy kolejnego p-stwa. Część środków karnych może być rozciągnięta w czasie, orzeka się w latach, minimum rok, najwięcej 5 lat. art. 34 p 4. 80% spraw załatwiana jest w tym trybie
Środki karne mamy:
- niesamoistne - obok kary jako dodatek
- samoistne - jedyna reakcja na czyn przestępczy gdy sąd postanowi odstąpić od wymierzenia kary.

29. Przepadek przedmiotów w kks?
Przepadek przedmiotów - nie można pozostawić sprawcy przedmiotów pochodzących z przestępstwa art. 29. Orzeka się wtedy gdy nie mamy obowiązku zwrócić ich osobie uprawnionej. Zakres ten objąć może tzw. Fruktasfery- przedmioty pochodzące bezpośrednio z p-stwa skarbowego
a) narzędzia które były przeznaczone do popełnienia p-stwa skarbowego
b) opakowania
c) broń, narkotyki, egzotyczne zwierzęta
d) przedmioty połączone z przedmiotem p-stwa skarbowego tak, że nie można ich rozdzielić
e) wytwarzanie, posiadanie, obrót rzeczami które są zabronione
Przepadek orzeka się wtedy gdy kodeks na to pozwala. Może mieć charakter fakultatywny lub przepadek obligatoryjny. Art. 30 k.k.s kiedy przepadek jest możliwy lub jest konieczny. Przedmioty stanowiące przedmiot p-stwa skarbowego podlegają przepadkowi, przestępstwa celne lub dewizowe. Przedmioty nie mogą pozostawać przy przestępcy lub zleceniodawcy. W ramach przepadku można objąć np.: środki transportu. KKS przewiduje na wypadek niemożności orzeczenia w naturze przepadku przedmiotów kks przewiduje możliwość obowiązku zapłacenia określonej kwoty równowartości przedmiotów, których się wyzbyli
KKS przewiduje przepadek osiągniętych korzyści majątkowych pochodzących nie tylko bezpośrednio z przestępstwa, przepadek następuje gdy sprawca popełnił też przestępstwo w ramach zorganizowanej grupie przestępczej i dopuszcza się przestępstw skarbowych i ma z tego stałe dochody.

30 W czym objawia się zakaz wykonywania określonego zawodu?
Zakaz wykonywania zawodu lub innej funkcji art. 41 kk, określa kiedy ten zakaz zajmowanego stanowiska obowiązuje i gdy okazało się że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanego zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem np.: księgowy, doradca podatkowy, prezes, dyrektor. Ten środek karny ma charakter prewencyjny. Można go orzec wtedy gdy kks tak stanowi art. 34 p 2 ( gdy sprawca zasługuje na karę wyjątkowo surową czyli kara pozbawienia wolności). Zawsze trzeba określić o jaką działalność gospodarczą chodzi.

31. Na czym polega pozbawienie praw publicznych?
Pozbawienie praw publicznych - to środek karny będący dolegliwością na honorze, obejmuje odsunięcie od możliwości głosowania, pełnienia funcji w organach samorządowych itp.

32. Co to są środki probacyjne?
Są trzy instytucje:
- warunkowe umorzenie postępowania, jest to najkorzystniejszy środek probacyjny dla sprawcy, będący reakcją na zawinienie sprawcy. Mimo, że sprawca jest odnotowany w KRK ale uchodzi za osobę niekaraną.
- warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary
- warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania reszty kary pozbawienia wolności
Środki Probacyjne- art. 22 p 2 pkt 8 to instytucja warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary będącej reakcją na jego czyn przestępczy. Sprawca figuruje w rejestrze do momentu jeśli będzie warunkowo zwolniony i wtedy uchodzi jako osoba niekarana
Przesłanki przedstawia art. 66 kk warunkowego zwolnienia
- wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne
- czyn jest zagrożony karą nie wyższą niż 3 lata, czyli wszystkie p-stwa k-s
- okoliczności czynu nie budzą wątpliwości
- sprawca do tej pory nie popełnił p-stwa umyślnego
- warunki osobiste sprawcy pozwalają na uzasadnione przypuszczenie że nie popełni w przyszłości p-stwa.
Warunkowe zawieszenie postępowania jest uważana na wstępnym etapie postępowania. Sąd może to uczynić przed prowadzeniem przewodu sądowego lub na wstępnej rozprawie. Okres próby od roku do 2 lat. Sąd obliguje danego sprawcę do obowiązku uiszczenia należności publiczno-prawnej jeśli tego nie zrobi to probacja w jego przypadku zostaje unieważniona. Nie można tego środka stosować wobec osoby, która uczyniła dużą szkodę lub mieli ciągłość w popełnieniu przestępstw karno-skarbowych lub sprawca uczynił sobie z tego źródło dochodu.
W kks można zastosować instytucję warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary. Może dotyczyć wszystkich orzeczonych kar np.: ograniczenia wolności do 2 lat, wykonanie orzeczonej kary grzywny. ( 180 stawek dziennych grzywna, ograniczenia wolności- 90 stawek dziennych). Następuje na okres próby od 3 do 5 lat a w przypadku ograniczenia wolności od 1-3 lat.
Instytucja warunkowego zwolnienia - w stosunku do recydywistów karno-skarbowych może nastąpić po 2/3 kary nie wcześniej niż po 6 m-cach

33. Co to są środki zabezpieczające?
Środki zabezpieczające - art. 22 p 3 Ich zadaniem jest zabezpieczenie społeczeństwa przed kolejnymi naruszeniami prawa przez osobę która z jakiś względów nie może ponosić odpowiedzialności karnej np.: znikomość społeczna czynu, niepoczytalność, gdy warunkowo umorzono postępowanie lub gdy zachodzi inna okoliczność np.: gdy sprawca działał w błędzie lub gdy sąd potraktował go jako nieletniego sprawcę. Wtedy korzysta się tu z UPN. Mogą mieć te środki charakter środków leczniczych lub nieleczniczych. Jest czasem konieczność odizolowania sprawcy i umieszczenie go w zakładzie psychiatrycznym, w ośrodku odwykowym lub w ośrodku dla osób uzależnionych od narkotyków.

34. Jakie KKS przewiduje sytuacje nadzwyczajne:
- złagodzenie kary - przesłanki określone w kodeksie karnym: w warunkach przewidzianych w ustawie, wobec młodocianego, wobec którego sąd zastosował środki wychowawcze, w przypadkach uzasadnionych, gdy kara byłaby niewspółmierna do popełnionego czynu. Można odstąpić od wymierzenia kary i wymierzyć jedynie środek karny lub odstąpić od wymierzenia środka karnego gdyby jego wymierzenie było obligatoryjne.
- obostrzenie kary - sytuacje zostały określone w art. 37 p 1 kks np.: popełnienie p-stwa skarbowego o dużej wartości, uszczerbek dużej wartości, recydywa skarbowa, przestępczość w warunkach struktur zorganizowanych. Możemy wymierzyć karę sprawcy surowszą niż przewiduje ta sankcja.

35. Jakie kary grożą na p-stwa skarbowe?
Kary grożące za wykroczenie skarbowe:
- grzywna jest określona kwotowo, widełkowo od 1/10 najniższego wynagrodzenia do 20-krotnej wysokości najwyższego wynagrodzenia. Sprawa może się toczyć w trybie uproszczonym nakazowym w formie nakazu karnego do 200 stawek dziennych nie przekraczającym 8 tys 240 złotych. Można wymierzyć karę w formie mandatu karnego

36. Jakie są środki karne za wykroczenia?
Są trzy środki karne za wykroczenia
- możliwość dobrowolnego poddania się odpowiedzialności
- przepadek przedmiotów
- ściągnięcie należności orzeczonego przepadku przedmiotów art. 49 p 2 kks
Gdy ustawa przewiduje wartość tego środka nie można orzec przepadku środka przewozowego

37. Na czym polega przedawnienie p-stw i wykroczeń skarbowych?
- przedawnienie karalności czynów, kiedy nie można pociągnąć do odpowiedzialności karnej
- przedawnienie wykonania kary lub środka karnego. Np.: przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności- przedawnienie kary 5 lat od momentu popełnienia p-stwa, wykroczenia -1 rok od czasu popełnienia czynu.
-
38. Na czym polega zatarcie skazania?
Opiera się na pewnej fikcji prawnej. Po upływie określonego czasu w ustawie zdejmuje się z osoby piętno osoby skazanej. Skazanie uważa się za niebyłe, usówa się wpis o skazanym.
Terminy: Kpw - 10 lat od wykonania, darowanie kary lub przedawnienie jej wykonania z mocy prawa
Kpw do 3 lat -skazany może się ubiegać o wsześniejsze zatarcie skazania, na wniosek - po 5 latach wykonanej kary.