Unia Europejska - geneza i cele

UNIA EUROPEJSKA

Geneza

Unia Europejska (UE) to termin określający wspólnotę 25 państw członkowskich połączonych jednolitym systemem wartości, akceptujących określony porządek społeczno gospodarczy.
Tendencje zjednoczeniowe Europy mają swoje korzenie we wspólnej historii i w kulturze narodów.

Rezultaty jakie przyniosła II wojna światowa były niepokojące. Nastał pojałtański porządek świata i ukształtował się dwubiegunowy model stosunków międzynarodowych ? zapadła się tzw. żelazna kurtyna, a Europa podzielona została na dwie strefy wpływów.
W Europie po wojnie idee integracyjne znacznie się ożywiły. Przyczyniło się do tego:

- Nawiązanie współpracy między państwami europejskimi, co było warunkiem udzielenia pomocy finansowej przez Stany Zjednoczone w ramach planu Marshalla.
- Obawa przed wybuchem w przyszłości wojny między państwami Europy (uznano że jedynie integracja gospodarczo-polityczna może zapobiec zbrojnym konfliktom).
- Chęć szybszego zwalczenia głodu oraz restrukturyzacji gospodarek zrujnowanych przez wojnę, co było możliwe dzięki działaniom integracyjnym.
- Dążenie państw europejskich do odzyskania dawnej pozycji na świecie , która utraciły w wyniku II wojny światowej

Koncepcje integracji europejskiej po II wojnie światowej:

- Koncepcja federacyjna zakładała budowę tworu państwowego podobnego do Stanów Zjednoczonych Ameryki (?Stany Zjednoczone Europy?), zastąpienie narodowych struktur ponadnarodowymi organami federacyjnymi.
- Koncepcja konfederacyjna zakładała budowę tzw. Europy Ojczyzn, a więc współpracę rządów bez tworzenia ponadpaństwowych organów wspólnotowych.
- Koncepcja unionistyczna postuluje ograniczenie integracji europejskiej do współdziałania między rządami suwerennych państw.

Historia Unii Europejskiej - etapy rozszerzenia

Członkami założycielami wszystkich trzech Wspólnot było sześć państw zachodnioeuropejskich: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy. Pozostałe państwa przystąpiły do WE, Euratomu i EWWiS na podstawie dyspozycji art. 237 traktatu rzymskiego o WE z 1957 roku.

1951 - 18 kwietnia powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali na mocy Traktatu Paryskiego, podpisanego na 50 lat (termin upłynął 23 lipca 2002 r.). Celem tej organizacji było istnienie wspólnego rynku surowców i produktów przemysłu węglowego i stalowego państw członkowskich: Belgii, Francji, Holandii, Luksemburga, Niemiec i Włoch.

1957 - 25 marca powstały: Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM) oraz Europejska Wspólnota Gospodarcza, na mocy Traktatu Rzymskiego; traktat został zawarty na czas nieograniczony; głównym celem EURATOMU było pokojowe wykorzystanie energii jądrowej. EWG zmieniło nazwę na Wspólnotę Europejską.

1973 - pierwsze rozszerzenie - 1 stycznia wszedł w życie traktat o przystapieniu do WE nowych członków: Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Norwegowie wypowiadają się w referendum przeciw przyłączeniu ich kraju do WE.

1981 - drugie rozszerzenie - 1 stycznia, na mocy układu podpisanego 28 maja 1979 r. Grecja została kolejnym państwem członkowskim WE.

1986 - trzecie rozszerzenie - 1 stycznia Hiszpania i Portugalia stały się pełnoprawnymi członkami WE.

1990 - Po upadku Muru Berlińskiego, zjednoczone Niemcy dostosowują zasady swojego członkostwa do zwiększonej o wschodnie landy liczby mieszkańców.

1995 - czwarte rozszerzenie - 1 stycznia Austria, Finlandia i Szwecja stały się członkami UE. Społeczeństwo Norwegii większością 52,8 % wypowiedziało się przeciwko akcesji z UE.

2004 - piąte rozszerzenie - 1 maja Cypr, Czechy, Estonia, Litwa Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry stały się pełnoprawnymi członkami UE.

Grupa Luksemburska Grupa 5 1 - pierwsza grupa państw EŚiW, która rozpoczęła negocjacje akcesyjne w wyniku decyzji Rady Europejskiej obradującej w Luksemburgu w grudniu 1997 r.
Grupa Helsińska - to sześć państw negocjujących członkostwo w Unii Europejskiej w drugiej turze po uzyskaniu pozytywnej rekomendacji podczas szczytu Rady Europejskiej w Helsinkach w grudniu 1999 r.

Rumunia i Bułgaria mogą wejść do UE w styczniu 2007 r., o ile dokończą dostosowanie prawa i zdecydowanie przyspieszą walkę z korupcją i zorganizowaną przestępczością (warunki wymienione w Traktacie o przystąpieniu podpisanym 25 kwietnia 2005 r.). Komisja Europejska w październiku oceni, czy ten warunek spełniły. Gdyby się okazało, że oba kraje nie przyspieszyły reform, Komisja zaproponuje, by rozszerzenie nastąpiło w 2008 r.

Cele Unii Europejskiej

Integracja europejska, której uwieńczeniem jest Unia Europejska, miała służyć poprawie warunków życia w Europie oraz trwałemu i stabilnemu rozwojowi gospodarczemu.
I choć warunki życia w Europie uległy w przeciągu ostatnich kilkudziesięciu lat znacznej poprawie, podwyższanie stopy życiowej ludności pozostaje nadal priorytetem Unii.

Ekonomiczne, społeczne i polityczne cele Unii Europejskiej zawarte są w:

- Traktatach tworzących wspólnoty Europejskie, - Jednolitym Akcie Europejskim,
- Traktacie z Maastricht,
- Traktacie z Amsterdamu.

Cele ekonomiczne i społeczne zostały określone przede wszystkim w Traktatach tworzących poszczególne Wspólnoty i są realizowane przez wspólnoto?we organy, które wydają akty prawne skutkujące zbliżaniem bądź ujednolicaniem ustawodawstwa państw członkowskich.

Cele polityczne zostały zapisane w Jednolitym Akcie Europejskim oraz w Traktacie z Maastricht. Nie podlegają realizacji poprzez ujednolicanie prawo?dawstwa, lecz są przedmiotem współpracy państw członkowskich. Organy Wspólnot mogą jedynie inicjować i koordynować tę współpracę. Cele polityczne osiągane są na płaszczyźnie międzynarodowej, a nie ponadnarodowej.

Głównym celem UE jest poprawa życia ludności, umożliwienie obywatelom państw członkowskich swobodnego osiedlania się i podejmowania pracy w dowolnym miejscu, na obszarze Unii raz zapewnienie stabilnego rozwoju gospodarczego.

Cele społeczne i gospodarcze Unii realizowane są na płaszczyźnie ponadnarodowej.

Cele polityczne realizowane są w ramach współpracy państw członkowskich na płaszczyźnie międzynarodowej.

Cele ekonomiczne i społeczne:

Podstawowym zadaniem jest zwiększanie spójności ekonomicznej i społecznej w ramach Unii oraz:
- zapewnienie trwałego i nie inflacyjnego wzrostu gospodarczego z poszanowaniem środowiska naturalnego,
- popieranie rozwoju wymiany międzynarodowej, - zapewnienie wysokiego poziomu zatrudnienia i opieki społecznej,
- podnoszenie stopy życiowej i jakości życia ludności,
- zapewnienie ciągłości zatrudnienia.
Pierwszym etapem realizacji powyższych celów było zniesienie opłat celnych i innych ograniczeń w handlu między państwami członkowskimi, co umożliwiało swobodny przepływ towarów na całym obszarze Wspólnot. kolejne kroki polegają na coraz ściślejszej koordynacji narodowych polityk gospodarczych, utworzeniu wspólnego rynku i unii gospodarczo-walutowej ze wspólną walutą.
Wspólnoty mają przyczyniać się do poprawy warunków życia nie tylko w państwach członkowskich ale i w zależnych od nich terytoriach zamorskich. W traktacie EWG przewidziano w związku z tym instytucję stowarzyszenia z krajami i terytoriami zamorskimi, mającą służyć poprawie warunków życia i rozwojowi gospodarczemu na tych obszarach.

Cele polityczne:

Ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii:
- umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich,
- zachowanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego,
- ukształtowanie wspólnej polityki obronnej,
- wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich poprzez wprowadzenie obywatelstwa Unii,
- popieranie współpracy międzynarodowej,
- rozwijanie i konsolidacja demokracji oraz rządów prawa,
- umacnianie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności.
Realizacji celów politycznych służyć mają wprowadzone przez Traktat z Maastricht wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa oraz współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.