Struktury

Struktura organizacyjna wynika z podziału pracy

Struktura prosta powstaje w momencie gdy w firmie pracują dwie osoby.

Podział poziomy pracy – dzieli funkcje merytoryczne lub obszary odpowiedzialności.

Podział pionowy – oddzielenie funkcji zarządczych od wykonawczych.

Stanowisko pracy – wyposażone w odpowiednie środki i przedmioty pracy, pojedyncza jednostka, która łączy się w komórki.

Komórka organizacyjna – grupa lub zespół jednostki pracy wyposażony w odpowiednie środki kierowane przez zwierzchnika i wykonujący podobne pod względem rodzaju lub przedmiotu podziału.

Samodzielne stanowiska pracy i stanowiska kierownicze nie podlegają wyłącznie do komórek organizacyjnych.

Rodzaje więzi organizacyjnych:
a) Służbowe – istotą są uprawnienia przełożonych do wydawania poleceń podwładnym, określenia zadań i kontroli ich realizacji
b) Funkcjonalne – doradzanie i pomaganie przy wykonywaniu zadań.
c) Technicznie – wyraża się we wzajemnym uzależnieniu członków zespołu podczas realizacji wspólnego zadania
d) Informacyjne – wzajemnie lub jednostronne informowania się w celu przepływu informacji.

Struktury tradycyjne: liniowa, funkcjonalna, liniowo sztabowa

Struktury nowoczesne (elastyczne): macierzowa, dywizjonalna, zadaniowa, sieciowa.

Zalety struktury liniowej: #jedność kierowania tzn. polecenia przychodzą tylko od jednej osoby #indywidualna ściśle określona odpowiedzialność i szybkość decyzji ponieważ podejmuje je jedna osoba.

Wady struktury liniowej: #skupienie w rękach poszczególnych zwierzchników zbyt wielu zadań co wymaga od nich wszechstronności w warunkach szybkich zmian #kierownik nie jest wstanie sam podjąć trafnych decyzji.

Struktura funkcjonalna – podwładni maja przełożonych służbowych decydują o rodzaju wykonywanych zadań i przełożonych funkcjonalnych określających sposób wykonywania zadania. Pracownik może mieć kilku zwierzchników wyspecjalizowanych w określonych dziedzinach.

Zalety str. funkcjonalnej: #możliwość uzyskania kompetentnej rady #sprawowanie bezpośredniego kompetentnego nadzoru.

Wady str. funkcjonalnej: #brak jedności rozkazodawstwa(otrzymywanie sprzecznych poleceń) #trudność w koordynacji czynności kierowniczych.

Struktura liniowo sztabowa: #na czele każdej komórki stoi jeden kierownik który kieruje jej działalność #podporządkowany jest on jednemu kierownikowi wyższego szczebla od którego otrzymuje zadania i wobec którego jest odpowiedzialny za ich wykonanie #kierownik ma do dyspozycji aparat pomocniczy w których zatrudnieni są odpowiedni specjaliści . Aparaty pomocniczy nie ma jednak prawa wydawania poleceń. >>jest to struktura kompromisowa (linia i sztab) która łączy dodatnie cechy struktury liniowej i funkcjonalnej)

Struktura macierzowa składa się z kolumn obrazujących piony funkcjonalne (produkcja zaopatrzenie sprzedaż) i wierszy (zadań lub produktów). Występuje wzajemne przenikanie programów i funkcji. Występuje dwa ośrodki władzy (kierownik funkcji i zadania) których kompetencje krzyżują się tworząc konflikty. Jest to struktura doraźna ponieważ po zakończeniu zadania znikają powiązania poziome i likwiduje się stanowiska kierowników zadań.

Elementy struktury organizacyjnej:#organy zarządzające #stanowisko kierownicze #komórki organizacyjne

Organy zarządzające wykonują najistotniejsze funkcje i dzielimy je na:
a) organy kolegialne – typowe dla spółek prawa handlowego, spółdzielni, stowarzyszeń i fundacji. Mają uprawnienia uchwałodawcze (np. wolne zgromadzenia członków), kontrolne (rady nadzorcze i komisje rewizyjne) lub zarządzająco kierownicze (zarządy).
b) organy jednoosobowe – typowe dla osób fizycznych prowadzące działalność jednoosobową oraz przedsiębiorstw państwowych (dyrektor)

Struktura kierownicza:
a) najwyższy szczebel kierowniczy
 dyrektor (w przedsiębiorstwie państwowym i komunalnym)
 prezes (w spółach i w spółdzielniach)
 indywidualny przedsiębiorca – właściciel
b) średni szczebel zarządzania
 zastępcy kierowników wynikający ze specyfiku prowadzonej działalności
 firmy przemysłowe i budowlane – kierownik do spraw produkcji kier. ds. technicznych i technologicznych
 firmy usługowe – kier. ds. eksploatacyjnych, ds. ruchu i ds. zaplecza technicznego
 firmy handlowe – kier. ds. handlowych, ds. przerobu handlowego i ds. gastronomicznych
 bez względu na rodzaj ds. ekonomicznych, marketingu, pracowniczych i administracyjnych.
c) Najniższy szczebel zarządzania: mistrzowie i brygadziści – są kierownikami ale jednocześnie pracują.

Typy komórek organizacyjnych:
a) Komórki podstawowe które realizują główne zadania: działy produkcyjne w firmie przemysłowej, działy eksploatacyjne w firmie usługowej, sklepy, magazyny, hurtownie w firmie handlowej
b) Komórki pomocnicze pomagające podstawowa: dział transportu i naprawczy
c) Komórki funkcjonalne i administracyjne: dział finansowy, księgowy, personalny, planowania, marketing itd.
d) Komórki socjalne świadczące usługi pracownikom np. szatnie, stołówki, hotel pracowniczym, pracowniczy ośrodek wczasowy.

Hierarchia członów struktury organizacyjnej:#organy zarządcze, #aparat administracyjny (kierownicy wyższych szczebli, kom. funkcjonalne i administracyjne), # aparat wykonawczy (kom. podstawowe i pomocnicze z kierownikami średniego szczebla), #kom. socjalne