Terroryzm

Terroryzm jest pojęciem politycznym. Słowo terroryzm, szczególnie po zamachach po 11 września, weszło na stałe do codziennego użycia na całym świecie. Dziś to pojęcie kojarzy się głównie z muzułmańskim fundamentalistą najczęściej pochodzenia arabskiego lub środkowo ? azjatyckiego. Termin ?terroryzm? wywodzi się od łacińskiego słowa terror, oznaczającego strach i grozę. Na tej podstawie można zdefiniować terroryzm jako sianie strachu i grozy. Terroryzm jest najczęściej definiowany jako użycie siły lub przemocy przeciwko osobom lub własności z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i w ten sposób wymuszenie na danej grupie ludzi realizacji określonych celów. Działania terrorystyczne mogą dotyczyć całej populacji, jednak najczęściej są one uderzeniem w jej niewielką część, aby pozostałych zmusić do odpowiednich zachowań. Porwanie samolotów, branie zakładników, podkładanie bomb w miejscach publicznych, stosowanie gróźb i szantażowanie to typowy oręż terrorysty.
Przyjmując, więc ogólnie, że terroryzm to akty przemocy lub ich groźba podejmowane celem zaszantażowania zarówno władzy, jak i opinii publicznej można wskazać jego szereg cech charakterystycznych:
- gloryfikacja (wychwalanie) siły jako jedynej i najskuteczniejszej metody walki politycznej;
- okrucieństwo i brak skrupułów moralnych w podejmowanych akcjach, co pokazać ma z jednej strony siłę i determinację terrorystów, z drugiej zaś wzmocnić strach przed terrorystami;
- wzbudzenie silnego i powszechnego poczucia zagrożenia poprzez zastraszenie nie tylko elit politycznych, ale i całego społeczeństwa;
- uzyskanie rozgłosu i zaistnienie w mas mediach, bez masowego audytorium bowiem terrorysta jest nikim;
- polityczny szantaż i wymuszenie określonych zmian politycznych;
- akty przemocy i zbrodni nie zawsze mają doprowadzić do obalenia władzy i przejęcia steru rządów, w wielu przypadkach mają jednak na celu przygotowanie sytuacji rewolucyjnej, tj. doprowadzenia do anarchizacji życia publicznego, zastraszenia i zdemoralizowania funkcjonariuszy państwowych, zademonstrowania siły terrorystów, sprowokowania represji i ograniczania swobód obywateli przez państwo celem upowszechniania nastrojów buntu.
Ruchy terrorystyczne możemy klasyfikować odwołując się do rozmaitych kryteriów, a więc:
- działającego podmiotu,
- celu ataku,
- taktyki walki,
- politycznej strategii,
- założeń doktrynalnych i celów ideologicznych

Zróżnicowanie ruchów terrorystycznych ze względu na działający podmiot, (kto jest terrorystą)
- terroryzm polityczny:
? terroryzm agenturalny ? terroryści są inspirowani, sponsorowani i sterowani przez obce państwo,
? terroryzm ideowy ? terroryści poprzez zbrodnie starają się wcielać w życie idee, które wyznają;

- terroryzm niepolityczny:
? terroryzm kryminalny ? działania mafii i gangów
? terroryzm szaleńców

Zróżnicowanie aktów terrorystycznych ze względu na cel ataku
- terroryzm ekonomiczny ? akty sabotażu i dywersji; polegające na wyrządzaniu szkód i zniszczeń (podpalenia, eksplozje ładunków wybuchowych);
- terroryzm indywidualny ?akty przemocy skierowane przeciwko konkretnym i określonym, przez terrorystów osobom (zamachy, mordy polityczne, porwania)
- terroryzm masowy ? akty przemocy skierowane przeciwko anonimowym i przypadkowo wybranym ofiarom (porwania samolotów, branie zakładników, wysadzanie w powietrze obiektów politycznych).

Zróżnicowanie działań terrorystycznych ze względu na taktykę walki.
- terroryzm represywny ? akty przemocy i gwałtu stosowane przez reżimy polityczne celem zastraszenia własnego lub okupowanego narodu lub przez ruch polityczny (rewolucyjny, nacjonalistyczny, religijny) celem utrzymania jedności organizacji i wymuszenia poparcia;
- terroryzm defensywny ? przemoc mająca miejsce podczas walki z najeźdźcą, przemoc stosowana celem powstrzymania zmian społecznych i obrony istniejących wzorców kulturowych, także działania odwetowe, a więc kontr terror;
- terroryzm ofensywny ? działania, których celem jest dokonanie zmian politycznych i społecznych poprzez polityczny szantaż i wymuszenie określonych działań na rządzących, zmierzanie do zmiany istniejącego porządku na inny, np. poprzez przygotowanie sytuacji rewolucyjnej.

Zróżnicowanie działań terrorystycznych ze względu na polityczną strategię.
- terroryzm sprawczy bezpośredni ? dążenie do obalenia istniejącego porządku i zastąpienia go nowym reprezentowanym przez samych terrorystów, wiara we własną skuteczność i siłę; dość często ten rodzaj terroryzmu wiąże się z walką ruchów narodowowyzwoleńczych albo rewolucyjnych toczących działania partyzanckie, może przekształcić się w wojnę domową;
- terroryzm sprawczy pośredni ? dążenie do wymuszania zmiany politycznej, lecz bez chęci ze strony terrorystów przejęcia na siebie odpowiedzialności za rządy w kraju; nie jest to więc próba pokonania istniejącego reżimu politycznego, lecz wymuszenia na nim ustępstw; nękanie społeczeństwa atakami przemocy, dezorganizacja i chaos mają skłonić elitę władzy do takich rozwiązań, które zmieniają nieco ustrój polityczny państwa;
- terroryzm na użytek ?propagandy przyczyn? ? ta odmiana sprowadza się głownie do przygotowania sytuacji rewolucyjnej, nie chodzi tu ani o obalenie reżimu ani o pozytywną zmianę polityki, terroryzmu ma pełnić funkcje ?detonatora buntu mas? poprzez wskazanie, że istnieje organizacja, która o określone ideały, zachęca podobnie myślących do przyłączenia się do walki, przez destrukcję, śmierć i zbrodnie zburzyć stabilność społeczną i doprowadzić do upowszechnienia w społeczeństwie radykalnych i autorytarnych nastrojów.





Zróżnicowanie ruchów terrorystycznych ze względu na założenie doktrynalne i cele ideologiczne.
- terroryzm separatystyczny ? jego celem jest doprowadzenie do separacji inaczej secesji, czyli odłączenia od państwa, przeciwko któremu terroryści podejmują walkę, i utworzenia własnego państwa, względnie przyłączenia się do sąsiedniego kraju;
- terroryzm rewolucyjny (lewacki i anarchistyczny) ? jego celem jest zniszczenie państwa poprzez wywołanie rewolucji i obalenie istniejącego ustroju, w następstwie przewrotu powstać ma wolne społeczeństwo złożone z wolnych zrzeszeń i komun (anarchizm) lub nowe porewolucyjne państwo komunistyczne (komunizm, maoizm) w którym władze przejmie terrorystyczne i rewolucyjna awangarda;
- terroryzm nacjonalistyczny (neofaszystowski, prawicowo - totalitarystyczny) ? za pomocą zbrodniczych metod realizuje się skrajne nacjonalistyczne, faszystowskie i szowinistyczne idee; ugrupowania tego rodzaju mają często zwolenników pośród reakcyjnych środowisk wojska, policji i świata polityki; chętnie stosowaną metodą działania jest polityczne bojówkarstwo, a postulowanym programem ? zaprowadzenie rządów ?silnej ręki?;
- terroryzm islamski ? inspirowany religijnymi prawdami Koranu; celem bojowników dżihadu jest walka z niewiernymi oraz odszczepieńcami od wiary i utworzenie kolejnych republik islamskich wzorem Iranu; ten rodzaj terroryzmu rozwinął się pod wpływem rewolucji irańskiej 1979 roku oraz wojny w Afganistanie, a także konfliktu bliskowschodniego; w mniejszym stopniu zagraża krajom Zachodu, w większym zaś krajom muzułmańskim o świeckim reżimie politycznym, w znacznym stopniu działania terrorystów islamskich mają charakter agenturalny, tj. są inspirowane i wspierane przez państwa muzułmańskie dążące do zmiany sytuacji geopolitycznej;
- terroryzm millenarystyczny (sekty religijne, ekoterroryzm) ? jest działem zbrojnym utopistów przekonanych o tym, że świat współczesny jest krańcowo zły, że ludzkości grozi kataklizm oraz że adepci ugrupowania zostali wybrani celem stworzenia nowego i lepszego świata po zaistniałej katastrofie; w działaniach religijnych sekt agresja zwrócona jest przeciw innym lub przeciwko własnym wyznawcom; w ekoterroryźmie podstawowe założenie bazuje na przekonaniu, że źródłem zła jest cywilizacja i technika oraz, że w imię ?oczyszczania biosfery? dozwolone jest każde działanie wymierzone przeciwko cywilizacji, jako niszczenie elektrowni jądrowych, samochodów, plany redukcji liczny ludności itp.

Terroryzm międzynarodowy
Geneza międzynarodowego terroryzmu, czyli takich działań, w których areną dla terrorysty jest cały świat, sięga lat 40. i konfliktu między osadnikami żydowskimi i ludnością arabską w Palestynie. Za początek międzynarodowego terroryzmu uznaje się porwanie samolotu izraelskich linii lotniczych EL AL. Przez terrorystów z LFWP żądających zwolnienia palestyńskich bojowników z więzień. Odtąd palestyńscy terroryści i ich sojusznicy atakować będą nie tylko dlatego, że są obywatelami Izraela lub USA, porywać samoloty, żądać okupu, stosować polityczny szantaż i dążyć do nagłaśniania w mediach swoich akcji.
W ostatnich latach coraz silniejsze obawy są przed zastosowaniem przez terrorystów broni masowego rażenia bądź podjęcia takich działań, które mogłyby poważnie z destabilizować sytuacje na znacznych obszarach atakowanych państw, jest to, więc obawa przed tzw. superterroryzmem. Eksperci wskazują na niebezpieczeństwo zastosowania broni jądrowej w następstwie zniszczenia elektrowni atomowej, rozpylenia substancji radioaktywnej nad wielkim miastem lub skażenia wody w wodociągach, ewentualnie zdobycia materiałów rozszczepialnych i ?zatrudnienia? fachowców z byłego ZSRR. Również straszliwe konsekwencje mógłby mieć atak za pomocą broni biologicznej, która w bardzo krótkim czasie może dokonać śmiercionośnych spustoszeń w dużych aglomeracjach. Kolejny ?czarny scenariusz? zakłada pojawienie się terroryzmu elektronicznego, czyli potencjalną możliwość destabilizacji systemów komputerowych, paraliżu ruchu lotniczego i kolejowego oraz central telefonicznych, fałszowanie danych bankowych.

Terroryzmem politycznym nazywamy ataki terrorystyczne popełnione przez rząd.

Terroryzm w Polsce
W polskim prawie karnym nie istnieje wyrażenie ?terroryzm?. Najbliższą definicje można znaleźć w rozdziale XX ? Przestępstwa przeciw bezpieczeństwu powszechnemu?, artykuły 163 i dalsze, a także w rozdziale XXXII ? Przestępstwa przeciw porządkowi publicznemu?, Art. 252 1 i dalsze:, ?Kto bierze lub przetrzymuje zakładnika w celu zmuszenia organu państwowego lub samorządowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób do określonego zachowania się, podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat??. Widać wyraźnie, że definicja terroryzmu nie została określona zarówno w prawie polskim, jak i innych europejskich.

Zwalczanie terroryzmu
Walkę z terroryzmem można podzielić na dwa rodzaje - pierwszy, to walka doraźna - walka z terrorystami, oraz organizacjami terrorystycznymi. Jest to sposób mało skuteczny - wszystkich terrorystów nie da się zabić, co chwilę mogą powstać nowi. Porównać to można do zwalczania efektów choroby bez usuwania przyczyn. Drugim - skuteczniejszym sposobem jest likwidowanie przyczyn terroryzmu - przyczyną jest zwykle niezadowolenie społeczne połączone z przekonaniem, że terroryzm jest najlepszą, a często nawet jedyną drogą do poprawienia sytuacji. Likwidować przyczyny można poprzez poprawianie sytuacji ekonomicznej ludzi w obszarach, gdzie terroryzm jest największy; zaspokajanie ich innych potrzeb łączone z edukacją, która tworzy dojrzałe społeczeństwo będące w stanie zmieniać swoją sytuację za pomocą innych środków niż terror, społeczeństwo nie poddające się łatwo manipulacjom prowadzącym do stosowania przemocy.

Czynniki powodujące ataki terrorystyczne
Pierwszą teza, jaką należy postawić jest to, że wszystkie działania terrorystyczne mają jasno określony cel, są zaplanowane. Bezład i chaos, który nastaje po akcie terroru powoduje fałszywe wrażenie, iż czynu dokonał przypadkowy szaleniec nie zdający sobie sprawy z tego, co robi. Głównym celem terrorystów jest zwrócenie na siebie uwagi. Nie chodzi o to by zniszczyć budynek czy zabić człowieka. Grunt to uderzyć w to, co on symbolizuje, dlatego niemal po każdym zamachu prawie natychmiast mamy przyznających się do winy terrorystów. Jak widać główną intencja działań terrorystycznych jest wywołanie ogólnego strachu. Istotą działań terrorystycznych jest ich spektakularność. Dlatego akty przemocy muszą być dosadne i pochłonąć wiele ofiar. Każdy obiekt, który jest symbolem lub może się nim stać, będzie w kręgu ich zainteresowań. Grupy stosujące przemoc wiele razy udowodniły, że nie ma dla nich celów nieosiągalnych. Wynika to przede wszystkim z determinacji członków. Cechą charakterystyczną definiującą terrorystów, jest to, że nie uznają oni granic, terenem ich działania może być każdy kraj często nie związany bezpośrednio z celem postulatów organizacji. Walczy się w mieście i poza nim. Zasada jest jedna im bardziej spektakularna akcja tym większy rozgłos i lepszy efekt. Terroryści zawsze chcą być nazywani określeniami zastępczymi typu wojownik, bojownik o wolność, rzecznik ludu. Terroryści chcą być bezosobowi, niezidentyfikowani. Najbardziej, bowiem boimy się tego, co nieznane i niewidoczne. Większość członków grup to wykształceni ludzie, specjaliści w wielu różnych dziedzinach. Bojownicy działają bezlitośnie, ponieważ ofiary są dla nich bezosobowe. Terrorystów nie ogranicza ani prawo międzynarodowe, ani granice państw.
Terroryści nie widzą bólu, jaki zadają niewinnym ofiarom i ich rodzinom. Dla nich śmierć ludzka jest niczym, w imię swego Boga i ideologii niszczą ?pogan? i giną na ulicy. My zwykli ludzie uważamy ich za terrorystów, oni w swoim mniemaniu nazywają siebie ?męczennikami?. Wierzą, że im więcej ludzi zabiją, tym większa będzie ich nagroda w raju.

Obecnie mamy do czynienia z nową generacją terrorystów. Oznacza to, że konieczna jest zmiana myślenia o terroryzmie i sposobach jego zwalczania. Należy uznać zjawisko dzisiejszego terroryzmu za poważny problem natury międzynarodowej.