Terroryzm światowy – jego przyczyny i skutki wynikające dla współczesnego świata na przykładzie zamachu na World Trade Center i Pentagon 11 września 2001 roku oraz zamachu w Londynie 7 lipca 2005 roku.

Pojęcie terroryzmu jest dla nas wszystkich bardzo dobrze znane, lecz często trudno nam określić dokładnie własnymi słowami, czym tak naprawdę jest. Terroryzm jest najczęściej definiowany jako użycie siły lub przemocy przeciwko osobom lub własności z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i w ten sposób wymuszenie na danej grupie ludzi realizacji określonych celów. Działania terrorystyczne mogą dotyczyć całej populacji, jednak najczęściej są one uderzeniem w jej niewielką część, aby pozostałych zmusić do odpowiednich zachowań. Szukając tego terminu w encyklopediach jest ono wyjaśniane tak:
?Termin terroryzm wywodzi się od języka greckiego ????/tero - ?drżeć, bać się?; ?stchórzyć, uciec? oraz łacińskiego terror, -oris - ?strach, trwoga, przerażenie?; ?straszne słowo, straszna wieść? i pochodnego czasownika łacińskiego terreo - ?wywoływać przerażenie, straszyć?. Na tej podstawie można bardzo ogólnie zdefiniować terroryzm jako sianie strachu i grozy. Bardziej szczegółowo terroryzm niepaństwowy można zdefiniować roboczo jako ?nieuzasadnione lub bezprawne użycie siły bądź przemocy wobec osób lub mienia, aby zastraszyć lub wywrzeć przymus na rząd, ludność cywilną lub ich część, co zmierza do promocji celów politycznych, społecznych lub finansowych?. Istotą terroryzmu jest to, że przedmiotem działania terrorystycznego są osoby, które nie mają bezpośredniego wpływu na realizację celów, jakie chcą osiągnąć organizacje terrorystyczne. Zatem działania terrorystyczne muszą się charakteryzować znacznym efektem psychologicznym i potencjalnie dużym ?efektem? społecznym i medialnym, aby mogły być skuteczne.?
Jednak tego typu definicje są zbyt ogólnikowe i w żaden sposób nie pozwalają autorytatywnie stwierdzić, co jest, a co nie jest terroryzmem i kogo możemy określić terrorystą. Są one niewystarczające do uchwycenia niezwykle złożonego zjawiska, jakim jest terroryzm. Brak ogólnie przyjętej definicji terroryzmu jest poważnym utrudnieniem natury prawnej w międzynarodowej współpracy instytucjonalnej w zakresie zwalczania terroryzmu oraz osadzania i przekazywania schwytanych organizatorów i sprawców zamachów terrorystycznych.
Znawcy przedmiotu dzielą terroryzm na polityczny, kryminalny oraz na indywidualny i zbiorowy. Terroryzm polityczny ma na celu zmianę ekipy rządzącej, zmianę systemu politycznego, wymuszenie wprowadzenia pewnych rozwiązań prawnych, bądź oderwanie części terytorium od danego państwa i założenie nowego państwa lub przyłączenie go do już istniejącego. Terroryzm kryminalny charakteryzuje się tym, iż terrorysta działa z pobudek "niższych", najczęściej materialnych. Do podstawowego zestawu tego typu działań należą porwania dla okupu, niszczenie mienia, sabotaż oraz szantaż. Podział na terroryzm indywidualny i zbiorowy służy określeniu, czy przedmiotem ataku terrorystycznego staje się konkretna osoba, czy też przypadkowa zbiorowość. W wypadku zabójstwa konkretnego polityka czy porwania biznesmena mówimy o terroryzmie indywidualnym, którego ofiara jest ściśle określona. Jednak większość ataków terrorystycznych motywowanych politycznie jest przejawem terroryzmu zbiorowego, którego ofiarami padają przypadkowe osoby.

Główne ogólnoświatowe i lokalne organizacje terrorystyczne i ich cele:

? Terroryzm islamski:
? Al.-Kaida (Według deklaracji wojny ogłoszonej przez Osamę ben Ladena celem Al-Kaidy jest radykalizacja istniejących ugrupowań islamskich i utworzenie ich w miejscach gdzie nie występują; zniszczenie Stanów Zjednoczonych, których obecność i polityka zagraniczna postrzegana jest jako główne przeszkody w reformowaniu muzułmańskich społeczeństw)
? Hamas (Za swój podstawowy cel organizacja ta uważa zbudowanie państwa palestyńskiego rozciągającego się od Morza Śródziemnego do rzeki Jordan oraz zniszczenia Izraela.)
? Grupa Abu Sajjafa (Celem grupy jest oderwanie południa Filipin i utworzenie na tych terenach państwa islamskiego na wzór Iranu.)
? Egipski Dżihad Islamski (Ugrupowanie organizuje zamachy na przedstawicieli władz egipskich oraz ataki na obiekty egipskie i amerykańskie.)
? Terroryzm lewicowy:
? Czerwone Brygady ? Włochy (Czerwone Brygady zamordowały byłego premiera Włoch ? Aldo Moro. Aktualnie organizacja ta praktycznie nie istnieje.)
? Świetlisty Szlak ? Peru (Jej celem jest zastąpienie "burżuazyjnych" instytucji peruwiańskich chłopskimi rządami komunistyczno-rewolucyjnymi.)
? Terroryzm prawicowy:
? AUC - Zjednoczone Siły Samoobrony Kolumbii (Celem AUC jest ochrona interesów jego sponsorów, głównie elit ekonomicznych i baronów narkotykowych.)
? OAS ? Francja (grupa terrorystyczna, zwalczająca ideę przyznania niepodległości Algierii, która była w tym czasie francuską kolonią, zamieszkiwaną przez liczną mniejszość francuską.)
? Terroryzm neonazistowski:
? Ku Klux Klan (walczyła o utrzymanie supremacji białych w USA i dążyła do ograniczenia praw ludności kolorowej, katolików i Żydów)
? Terroryzm etniczno ? niepodległościowy:
? ETA (tajna separatystyczna organizacja działająca w Hiszpanii o niepodległość kraju Basków.)
? IRA (organizacja zbrojna walcząca początkowo o niepodległość Irlandii, a od 1921 roku o przyłączenie Irlandii Północnej do Republiki Irlandii.)
? Armata Corsa (Jej głównym celem jest odrodzenie "czystego" ruchu nacjonalistycznego.)

Przykłady działań organizacji terrorystycznych.
Zamach na World Trade Center i Pentagon była to seria ataków terrorystycznych przeprowadzonych 11 września 2001 roku na terytorium Stanów Zjednoczonych za pomocą uprowadzonych samolotów. Dokonało go 19 porywaczy, którzy kupili bilety na 4 samoloty wewnętrznych linii amerykańskich. Podejrzewa się, że wykupili też znaczną część miejsc w tych samolotach, żeby zmniejszyć liczbę ludzi przebywających na pokładzie, co miało ułatwić opanowanie samolotów. Po przejęciu kontroli nad samolotami skierowali je na znane obiekty na terenie USA. Dwa z nich rozbiły się o bliźniacze wieże World Trade Center w Nowym Jorku, trzeci zniszczył część Pentagonu. Ostatni (opóźniony) samolot United Airlines 93 dzięki bohaterskiej postawie podróżnych nie dotarł do celu - rozbił się na polach Pensylwanii ok. 15 min. lotu od Waszyngtonu. Przypuszcza się, że miał uderzyć w Biały Dom lub Kapitol, choć nie jest to pewne. Maszyna nie doleciała do celu, gdyż pasażerowie, którzy dowiedzieli się o losie innych samolotów, zaatakowali porywaczy i doprowadzili do katastrofy samolotu w bezludnym terenie - szczątkowe informacje o ostatnich minutach tego wydarzenia pochodzą z rozmów telefonicznych pasażerów i odtworzenia danych zarejestrowanych w "czarnej skrzynce" samolotu. Na podstawie zapisów rozmów telefonicznych i zeznań świadków (rodzin i rozmówców) dokonano rekonstrukcji wydarzeń sfilmowanej w półdokumentalnym filmie "Lot 93".
Ustalono ostatecznie, iż w zamachu zginęły 2752 osoby (stan na 29 października 2003), w tym pięciu Polaków. Bardzo duże straty poniosły służby miejskie, głównie straż pożarna i policja - w trakcie akcji ratunkowej poległo ponad 300 funkcjonariuszy. Całkowitą liczbę ofiar ocenia się na 5.856 osób - łącznie z 266 pasażerami porwanych samolotów i 189 osobami, które poniosły śmierć w ataku terrorystów na Pentagon. Ustalając liczbę ofiar i ich tożsamość po raz pierwszy w historii posłużono się na wielką skalę badaniami materiału genetycznego, które były praktycznie jedynym sposobem identyfikacji szczątków ofiar.
Zamach na World Trade Center był pierwszą udaną operacją tego typu i pociągnął za sobą więcej ofiar i strat materialnych niż jakikolwiek inny akt terroru w dotychczasowej historii Stanów Zjednoczonych i świata.
Niemalże cały świat z przerażeniem przyglądał się fali ataków terrorystycznych w USA, Do Waszyngtonu napływały kondolencje i zapewnienia o gotowości do niesienia pomocy. Atmosfera świętowania panowała natomiast wśród Palestyńczyków na Zachodnim Brzegu Jordanu, gdzie na ulice wyległy tłumy ludzi, śpiewając ?Bóg jest wielki?. Niektórzy strzelali w powietrze.
Po zamachu wskazywano wielu podejrzanych (m.in. amerykańskie milicje niechętne władzom federalnym i antyglobalistów). Ostatecznie winą obarczono organizację al-Kaida dowodzoną przez Osamę bin Ladena. Jednak niektórzy wierzą, że za atakiem stały Mossad lub CIA. 29 października 2004 roku arabska telewizja satelitarna Al-Dżazira nadała wystąpienie Osamy bin Ladena, w którym wziął on na siebie odpowiedzialność za zamachy z 11 września 2001 roku i zagroził ich powtórzeniem. Oświadczył, że ataki terrorystyczne na USA to przejaw walki o wolność. Atak ten był bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia tak zwanej "wojny z terroryzmem", której pierwszym etapem był atak na rządzony przez talibów Afganistan, gdzie przebywał Osama bin Laden oraz zaostrzenie środków bezpieczeństwa (m.in. na lotniskach) i wprowadzenie w wielu krajach ustaw antyterrorystycznych, które w niektórych przypadkach ograniczają prawa obywatelskie.

Londyn, 7 lipca 2005 roku, czwartek, godzina 8.51 czasu londyńskiego w metrze znajdującym się miedzy stacjami Liverpool Street i Aldgate eksplodowała bomba podłożona w trzecim wagonie metra niszcząc całkowicie pociąg, uniemożliwiając ewakuację pasażerów. Początkowo informowano, że wybuchły podziemne instalacje elektryczne jednak, gdy bomby wybuchły w kolejnych pociągach nikt nie miał wątpliwości. Londyn padł ofiarą zamachu terrorystycznego. Po pierwszej eksplozji miały miejsce kolejne dwie mniej więcej w tym samym czasie. Godzina 8.56, w pociągu znajdującym się między stacjami King?s Cross i Russell Square eksploduje bomba podłożona w czole składu pociągu niszcząc go na tyle, iż ciała ofiar zamachu wynoszono z niego do niedzieli. Ten wybuch spowodował największe straty w ludziach. Trzecia bomba eksplodowała w drugim wagonie pociągu ok. godziny 9.17 który wyjechał dopiero co ze stacji Edgware Road. Wybuch był tak potężny, iż skład wykoleił się z szyn przebijając mur, oddzielający go od drugiego toru i uderzając w pociąg jadący w przeciwnym kierunku. I wreszcie godzina 9.47 wybucha bomba podłożona w autobusie lini nr 30 na Tavistock Square. W zamachach zginęło 56 osób (w tym 3 Polaków) a ponad 700 zostało rannych. Wybuch spowodował chaos komunikacyjny. Setki Brytyjczyków przemierzało ulice stolicy na piechotę usiłując dostać się do swoich domów. Uruchomiono dodatkowe linie autobusowe, działały koleje naziemne, zaś przed godziną 16 uruchomiono stację kolejową Liverpool Street.
Zamach na londyńskie metro i autobus miał miejsce w trakcie trwania w Szkocji w Glenealgles szczytu najbogatszych państw świata i Rosji G-8 oraz w dzień po wyborze Londynu na stolicę letnich igrzysk olimpijskich w 2012 roku, wreszcie rozpoczęty w Wielkiej Brytanii 3 dni wcześniej proces szejka Hamzy al. Masriego oskarżonego o związki z Al-Kaidą.
Do przeprowadzenia zamachów przyznała się nieznana do tej pory organizacja pod nazwą Tajna Grupa Dżihadu Al-Kaidy w Europie. "Bohaterscy bojownicy narodu arabskiego! Nadszedł czas zemsty na syjonistycznym, prowadzącym krucjatę rządzie brytyjskim. To odpowiedź na masakry, jakich Wielka Brytania dopuszcza się w Iraku i Afganistanie" - stwierdziła w oświadczeniu, przekazanym dwiema drogami: poprzez Internet i redakcję arabskiego dziennika "Al-Kuds al-Arabi". Czy taka organizacja istnieje i czy naprawdę jest związana z Al-Kaidą, nie wiadomo.

Terroryzm na świecie jest ciągle aktywną formą wlaki. Oprócz wyżej opisanych przykładów cały czas napływają ze świata informacje o kolejnych aktach terroryzmu. W ostatniej dekadzie słyszeliśmy między innymi o:
? 1998
o 7 sierpnia - wybuchy bomb w ambasadach USA w Tanzanii oraz Kenii
o 15 sierpnia - wybuch bomby podłożonej przez Real IRA w Omagh (Irlandia)
? 1999
o 19 marca - wybuch bomby we Władykaukaziu (Rosja)
o 4 września - wybuch bomby w samochodzie-pułapce w Dagestanie (Rosja)
o 21 października - atak rakietowy na plac w Groznym (Czeczenia)
? 2000
o 25 lutego - eksplozja na promie płynącym do Ozamis (Filipiny)
o 12 października - wybuch na amerykańskim niszczycielu (wybrzeże Jemenu)
? 2001
o 1 czerwca - zamach w nocnym klubie w Tel Awiwie (Izrael)
o 9 sierpnia - zamach w pizzerii w Jerozolimie (Izrael)
o 10 sierpnia - zamach w pociągu pasażerskim w Luandzie (Angola)
? 2002
o 12 października - zamach islamskich terrorystów w kurorcie Kuta na Bali (Indonezja)
o 28 października - Zamach na hotel i próba zestrzelenia samolotu w Mombasie
o 27 grudnia - zamach bombowy dokonany przez czeczeńskich partyzantów na siedzibę prorosyjskiego rządu Czeczenii w Groznym
? 2003
o 5 stycznia - dwa wybuchy bombowe w Tel Awiwie (Izrael)
o 11 czerwca - wybuch bomby podłożonej przez Hamas w pobliżu bazaru w Jerozolimie (Izrael)
o 1 sierpnia - eksplozja ciężarówki z materiałem wybuchowym na dziedzińcu szpitala Północnokaukaskiego Okręgu Wojskowego w Mozdoku (Północna Osetia)
o 19 sierpnia - eksplozja ciężarówki przed siedzibą ONZ w Bagdadzie (Irak)
o 12 listopada - zamach na kwaterę włoskiej policji w Nasiriji (Irak)
? 2004
o 6 lutego - eksplozja w moskiewskim metrze
o 11 lutego - zamach samobójczy przed ośrodkiem rekrutacyjnym do armii irackiej w Bagdadzie (Irak)
o 2 marca - do serii wybuchów podczas ważnego dla szyitów święta Aszura doszło w Bagdadzie i Karbali (Irak)
o 11 marca - zamach w Madrycie
o 1-3 września - atak zbrojny na szkołę w Biesłanie (Północna Osetia)
? 2005
o 21 lipca - zamach w Londynie
o 23 lipca - zamachy bombowe w Szarm el-Szejk (Egipt)
o 9 listopada - Zamach na hotele w Ammanie
? 2006
o 15 czerwca - zamach na Sri Lance
o 11 lipca - 7 eksplozji w pociągach i na stacjach sieci kolei podmiejskiej w Bombaju (Indie).
? 2007
o Zamach bombowy w Indiach 19 lutego 2007 - wybuch bomb w pociągu "Przyjaźń" kursującym pomiędzy Indiami, a Pakistanem

Walkę z terroryzmem można podzielić na dwa rodzaje - pierwszy, to walka doraźna - walka z terrorystami, oraz organizacjami terrorystycznymi. Jest to sposób mało skuteczny - wszystkich terrorystów nie da się zwalczyć, w każdej chwili do organizacji mogą przecież dołączyć nowi ochotnicy. Porównać to można do zwalczania efektów choroby bez usuwania przyczyn.
Drugim - skuteczniejszym sposobem jest likwidowanie przyczyn terroryzmu - przyczyną jest zwykle niezadowolenie społeczne połączone z przekonaniem, że terroryzm jest najlepszą, a często nawet jedyną drogą do poprawienia sytuacji. Likwidować przyczyny można poprzez poprawianie sytuacji ekonomicznej ludzi w obszarach, gdzie terroryzm jest największy; zaspokajanie ich innych potrzeb (wolność - religijna, światopoglądowa, akceptowalny system polityczny) łączone z edukacją, która tworzy dojrzałe społeczeństwo będące w stanie zmieniać swoją sytuację za pomocą innych środków niż terror, społeczeństwo niepoddające się łatwo manipulacjom prowadzącym do stosowania przemocy.
Po zamachach z 11 września 2001 roku większość państw wzmożyła kontrole na lotniskach, które teraz trwają nawet do dwóch godzin. Trudniej jest dostać wizę do wielu krajów a obcokrajowcy muzułmańscy są dodatkowo fotografowani i przepytywani przed wjazdem na teren np. do USA. W wielu państwach powstały specjalne siły i jednostki do zwalczania i walki z terroryzmem. FBI utworzyło programy komputerowe do przechwytywania danych i uniemożliwiające komunikowanie się domniemanym terrorystom. Do walki z terroryzmem włączyło się wiele państw, które wcześniej nie myślały o tym jednak wydarzenia, jakie przyniósł tamten dzień ukazały jak wielkim zagrożeniem jest terroryzm. Głównie, dlatego, ze nigdy nie możemy powiedzieć dokładnie, kiedy taki atak nastąpi. Są one dokładnie zaplanowane i nic nie wskazuje na to, że cos może się stać. Państwa Unii Europejskiej po zamachach w Madrycie w 2004 roku podpisały Deklarację o Zwalczaniu Terroryzmu, gdzie do najważniejszych postanowień należały:
- solidarności pomiędzy państwami członkowskimi w obliczu zagrożenia terrorystycznego,
- stworzenia ram koncepcyjnych wkładu Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obronności w walce z terroryzmem,
- zredukowanie dostępu terrorystów do środków finansowych i in. zasobów ekonomicznych,
- wzmocnienia środków bezpieczeństwa na granicach oraz zwiększenia skuteczności wykrywania fałszywych dokumentów.

Walka ze zjawiskiem terroryzmu powinna sięgać korzeni tego zjawiska, a nie ?leczyć? jego symptomy. Dlatego w interesie całego świata leży zwalczanie przyczyn terroryzmu. A korzeniem terroryzmu jest bieda. Rzesze ludzi na całym świecie żyje w nędzy. Około 1,2 miliarda ludzi na ziemi nie ma co jeść. Taki stan rzeczy można - i należy - zmienić. Nie możemy tych ludzi pozostawić w nędzy i mieć nadzieję, że zaakceptują swój los i nie będą się buntować.
Prawdziwą metodą walki z terroryzmem jest zmiana układów ekonomicznych na świecie i stworzenie możliwości nie tylko przeżycia, ale godnego życia dla jednej czwartej ludzkości. Drugim niezbędnym elementem jest edukacja. Edukacja zaś wymaga uczciwości - dla wielu polityków być może pojęcia abstrakcyjnego. Jednak jest niewyobrażalne, by dało się prowadzić walkę o prawa człowieka i demokrację, gdy samemu łamie się własne zasady. Walka z terroryzmem wymaga mobilizacji wszystkich obywateli. W duchu czujności, 11 marca będzie od teraz oficjalnym europejskim dniem pamięci ofiar terroryzmu.