Immanuel Kant epistemologia.

KANT-EPISTENOLOGIA-Epistemologia-teoria wiedzy, teoria poznania
(episteme - wiedza pewna)
* skąd wiemy to, co wiemy
* kryteria prawdziwości nauka o poznaniu

Istotę jego podglądów stanowi krytycyzm teoriopoznawczy nazywany też transcendentalizmem, wg którego podmiot jest warunkiem przedmiotu, a pojęcia są warunkiem doświadczenia.
Pytaniem podstawowym w zakresie teorii poznania, jakie postawił Kant, brzmiało: czy poznanie jest możliwe "a prio-ri"- niezależne od doświadczenia, o charakterze analitycznym. Odpowiadając na powyższe pytanie twierdząco wyodrębnił trzy gatunki sądów a priori:
1) matematyczne 2) czysto przyrodoznawcze 3) metafizyczne (np. świat musi mieć swój pierwszy początek).

Drugą kategorią sądów wyodrębnioną przez Kanta w teorii poznania były sądy empiryczne, czyli zależne od doświadczenia, nazwane sądami "a posteriori". Krytycyzm poznawczy Kanta uznawał jedynie poznawalność zjawiskowej strony rzeczywistości, co stanowiło pewną formę agnostycyzmu dotyczącego "rzeczy samych w sobie".

Charakterystyczną cechą teorii Kanta był również nacisk na czynniki formalne (formalizm), objawiający się nie tylko w teorii poznania, ale także etyce i estetyce.Według Immanuela Kanta człowiek jest wolny, kiedy impulsem do jego działania jest obiektywny rozum - motywy osobiste nie powinny wpływać na działanie umysłu. Wolny człowiek odrzuca wszystkie niskie motywy, instynkty i pragnienia; zamiast nich odwołuje się do motywów racjonalnych.Działaj tak, jak gdyby zasada twojego działania miała się stać z twojej woli powszechnym prawem natury".Wartość człowieka mierzy Kant nie stopniem rozwoju sfery intelektualnej, lecz kierunkiem, w którym zmierza jego wola. Filozof ten uczynił z człowieka centrum wyznaczające świat poznawalny.