Mitologia a sztuka

Mity spotyka się w każdym zakątku świata. Te niesamowite historie wciąć pobudzają wyobraźnię, mimo że dziś nikt nie traktuje ich poważnie. Mity są w dużym stopniu wykorzystywane przez sztukę i ją ukształtowały w różnych jej dziedzinach. Dostojny charakter sztuki greckiej związany był z religią Greków, która przedstawia bogów i boginie jako obdarzanych nadprzyrodzoną mocą ludu. Dlatego ówczesna sztuka koncentrowała się na postaci człowieka niezależnie czy był to wizerunek uczłowieczonego boga czy też podobnego bogu śmiertelnika. Mitologia to wielki zbiór opowiadań o zjadaczu chleba. Nawet jeśli mity opowiadają o bogach to pod ich postaciami można dostrzec ukryte wzorce ludzkich postaw i zachowań. Do znanych mitów należy mit o Prometeuszu, który dla ludzi wykradł ogień. Jego humanitarna postawa jest pełna miłości do człowieka i gotowości poświęcenia się za niego. Ważnym mitem jest również mit o Orfeuszu i Eurydyce. Jest on pełen tragizmu miłości, uczucia które wymaga wielu wyrzeczeń. Jest to piękne ale czasem zgubne. Mity które ucieleśniają marzenia zwykłych ludzi o nadprzyrodzonej sile i sprawności to mity o Herkulesie, Tezeuszu. Prace które wykonał Herkules świadczą o jego nadprzyrodzonych umiejętnościach i niespotykanym bohaterstwie. Mit o Syzyfie wyraża ludzkie marzenia o nieśmiertelności. Podsumowując można powiedzieć że mity nie stanowią same w sobie literatury. Często są jednak wykorzystywane jako tematy dzieł literackich przede wszystkim poematów epickich np. Iliada czy Odyseja. Niektóre mity zwłaszcza te obrazujące egzystencjonalne doświadczenia człowieka zapewne nigdy nie zostaną zapomniane i będą inspirowały artystów jeszcze przez wiele stuleci. Poza tym puenty wynikające z mitów są ważne i nie straciły swego sensu. Można zauważyć duży związek mitologii z poezją. Zauważalny jest motyw Nike z Samotraki. Poetka Maria Pawlikowska-Jasnorzewska porównuje miłość do posągu. Rzeźba urasta do rangi symbolu miłości-ślepej, wiecznie podążającej za ukochanym. W wierszu pt. "Ikar" poeta St-w Grochowiak stara się uchwycić relację między mitem, a rzeczywistością. Postać wzbijającego się w górę Ikara zestawia z kobietą pochylającą się nad balią. W wierszu pt. "Wciąż o Ikarach głoszą" Ernest Bryl ocenia Dedala i jego syna. Uważa, że nie powinno się narażać życia w imię bezsensownych choć efektownych gestów. Inną dziedziną sztuki gdzie widać wpływ mitycznego świata na jej powstanie jest architektura. Wierzenia Greków spowodowały że zbudowano bardzo wiele świątyń poświęconych bogom. Ich wnętrza wypełniały się wspaniałymi rzeźbami i obrazami. Tematyka tych obrazów była związana z mitycznym życiem bogów. Jako, że malarstwo starożytnych Greków nie zachowało się do naszych czasów, najbardziej znaną dziedziną ówczesnej sztuki pozostała rzeźba. Posągi odlewano z brązu, wykuwano w kamieniu i używano marmuru. W pracowniach rzeźbiarskich wykonywano przede wszystkim posągi bogów, którym nadawano postać pięknych, młodych ludzi o spokojnych tchnących powagą twarzach. We wnętrzu wielkiej świątyni w Olimpie gdzie odbywały się igrzyska ustawiono piękny posąg wyrzeźbiony przez Fidiasza. Przedstawiał on na tronie największego z greckich bogów - Zeusa. Dziełem Fidiasza oprócz wielu innych jest olbrzymi posąg boginki Ateny, odlany z brązu. Bogini w pełnej zbroi trzymała w ręku włócznię, której pozłacane ostrze widać było z daleka. Postrzegali je żeglarze i rybacy zanim jeszcze pokazał się ląd. Błysk światła oznajmiał bezpieczny powrót do domu. Epokowe odkrycie w historii sztuki starożytnej Grecji to przejście od wyprostowanych jak strzała posągów do postaci znajdujących się w ruchu. Przykładem jest Hermes boski posłaniec trzymający na ramieniu młodego Dionizosa, Greckiego boga wina i odradzającej się natury. Mitologia znalazła swój oddźwięk również w ceramice. Malowidła zdobiące naczynia produkowane w dużych ilościach przedstawiają obok scen z życia Greków sceny mityczne np. namalowany na Greckiej wazie mit o Perseuszu i Meduzie, której spojrzenie zamieniało człowieka w kamień. Dzięki powiązaniom mitologii, ze sztuką powstał teatr, który był inspiracją religijną. Wywodził się on z kultu boga wina Dionizosa. Ku jego czci chór wykonywał pieśni pochwalne uzupełniane z czasem wystąpieniem aktorów. Dzięki temu ukształtowały się dwa gatunki literackie ; tragedia ; komedia. Sztuki napisane przed wiekami dla ateńskiej publiczności i dziś są w stanie wzruszyć, pouczyć czy rozśmieszyć. Mówiąc o związku sztuki z mitologią nie sposób zapomnieć o wyrażeniach frazeologicznych z mitologii, które wmieszały się w nasz język np.: Syzyfowa praca, pięta Achillesa czy silny jak Herkules. Na zakończenie można stwierdzić, że w naszej europejskiej kulturze związek mitologii ze sztuką jest trwały i to nie tylko w Starożytnej Grecji, która dała światu kanon piękna, ale również związek ten ukształtował naszą polską kulturę.

Źródło :
1. Wiedza powszechna
2. Encyklopedia popularna
3. Świat wiedzy
4. Karol Estreicher - Historia sztuki w zarysie
5. Maria Adamczyk, Bożena Chrząstkowska, Józef Tomasz Pokrzywniak --Starożytność - oświecenie