Cyprian Kamil Norwid - biografia.
CYPRIAN KAMIL NORWID (1821-1833)
- poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk; 1831-1837 uczył się w warszawskim gimnazjum, którego nie ukończył, następnie w szkole malarskiej; 1842 wyjechał z Warszawy i udał się do Włoch, gdzie rozpoczął studia rzeźbiarskie; 1846 aresztowany w Berlinie i oskarżony o współdziałanie w wydarzeniach rewolucyjnych na ziemiach polskich, nabawił się w więzieniu częściowej głuchoty; następnie przebywał w Brukseli, gdzie zdecydował się ostatecznie pozostać na emigracji; 1848 przebywał w Rzymie, w następnym roku w Paryżu; brał czynny udział w życiu emigracji.
- związany se stronnictwem księcia A.J. Czartoryskiego; kłopoty osobiste, m.in. niespełniona miłość do M. Klaregis oraz problemy finansowe spowo- dowały wyjazd do Ameryki w 1852, gdzie również mu się nie powiodło; 1854 powrócił przez Londyn do Paryża; w okresie powstania styczniowego próbo- wał włączyć się w bieg wydarzeń, m.in przy pomocy politycznych memoriałów; jako artysta plastyk zdobył uznanie wśród Francuzów i został 1868 człon- kiem Socit des Artistes, a także współpracował z Socit Philologuique; żył w coraz większym osamotnieniu, uważany za dziwaka; 1877 z powodu biedy zamieszkał w opiekuńczym Zakładzie św. Kazimierza na przedmieściu Paryża - lvry, gdzie zmarł; 1888 jego zwłoki zostały przeniesione do grobu zbiorowego w Montmorency pod Paryżem; za życia opublikował tylko nieliczne utwory; od 1840 ogłaszał wiersze w czasopismach; od 1848 seria traktatów poetyckich i dramatów: "Wigilia" (Paryż 1848), "Pieśni społe- cznej cztery strony" (Poznań 1849), "Niewola" (powstanie 1848-1849, wy- danie Lipsk 1864), "Psalmów-psalm" (powstanie 1850, druk w "Wiadomościach Literackich" 1933), dramat "Zwolon" (powstanie 1848-1849, wydanie Poznań 1851), poetycki traktat o sztuce "Promethidion" (powstanie 1848-1850, wydanie Paryż 1951); w cyklu artykułów "Listy o emigracji" ("Dziennik Polski" 1849) nakreślił program artystyczny postulujący antyromantyczną "literaturę czynu"; w 1856 napisał poemat epicki osnuty na dziejach starożytnych "Quidam" (opublikowany w jednym wydanym za życia zbiorze jego wierszy pt. "Poezje", Lipsk 1863); do arcydzieł prozy polskiej na- leżą cykle "Czarne kwiaty" (o wybitnych polskich pisarzach i artystach) oraz "Białe kwiaty", opublikowane w dodatku miesięcznym do "Czasu" 1856- 1857; w lipskim zbiorze znalazły się także m.in. traktaty poetyckie "Pięć zarysów", "Rozmowa umarłych"; 1865-1866 przygotował do druku swój najlepszy zbiór wierszy "Vade-mecum", na który nie znalazł za życia wy- dawcy, opublikowany dopiero w 1947; w latach 1865-1833 udało mu się ogłosić drukiem zaledwie 21 wierszy i traktat poetycki "Rzecz o wolności" (Paryż 1869); nie zdołał wydać ani wystawić wielkich dramatów, np. "Noc tysięczna druga", "Wanda", "Za kulisami", "Kleopatra", "Aktor", "Miłość czysta u kąpieli morskich"; w rękopisach (częściowo zaginionych) pozostawały przez wiele lat m.in poematy "Assunta" ("Przewodnik Naukowy i Literacki" 1907) i "A Dorio ad Phrygium" (fragmenty ogłoszone 1915), nowele, np. "Stygmat" i "Ad leones"; Norwid odkryty na nowo w początku naszego stulecia, głóównie przez Z. Przesmyckiego-Miriama, uważany jest za jednego z najbardziej oryginalnych pisarzy polskich, którego twórczość cechuje wyrafinowany artyzm i filozoficzna głębia; teksty Norwida wykorzy- stano w filmach: "Popiół i diament" (1958) A. Wajdy - jako napis z poematu "Promethidion" umieszczony na płycie renesansowej nagrobka, a odczytywany przez Maćka Chełmickiego; "Chimera na polskiej drodze" (1969) - filmie populularno-naukowym K. Muchy o twórczości J. Malczewskiego;