Auschwitz
Auschwitz stał się dla świata symbolem terroru, ludobójstwa i Holokaustu. Utworzony został przez hitlerowców w 1940 roku na przedmieściach miasta Oświęcimia, które podobnie jak i inne tereny Polski, było okupowane przez Niemców w czasie II wojny światowej. Nazwa miasta Oświęcim została zamieniona na Auschwitz i stała się również nazwą obozu.
W ciągu następnych lat obóz został rozbudowany i składał się z trzech głównych części: Auschwitz I , Auschwitz II-Birkenau, Auschwitz III-Monowitz oraz z ponad 40 podobozów. Początkowo w obozie więzieni byli i ginęli Polacy. Później osadzono w nim również radzieckich jeńców wojennych, Cyganów oraz więźniów innych narodowości. Od 1942 roku obóz stał się miejscem największego masowego mordu w dziejach ludzkości, dokonanego na europejskich Żydach w ramach hitlerowskiego planu całkowitej zagłady tego narodu. Większość z deportowanych do Auschwitz Żydów - mężczyzn, kobiet i dzieci bezpośrednio po przywiezieniu kierowano na śmierć w komorach gazowych Birkenau.
Pod koniec wojny esesmani, usiłując zatrzeć ślady swych zbrodni, rozpoczęli demontaż i niszczenie komór gazowych i krematoriów oraz innych obiektów a także palenie dokumentów.
Więźniów zdolnych do marszu ewakuowano w głąb Rzeszy.
Tych, którzy pozostali w obozie oswobodzili żołnierze Armii Czerwonej w dniu 27 stycznia 1945 roku. 2 lipca 1947 roku ustawą polskiego Sejmu na obszarze dwóch zachowanych części obozu: Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau utworzono
Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Warunki mieszkalne, choć różne w poszczególnych okresach istnienia obozu, były zawsze katastrofalne. Pierwsze transporty więźniów spały na słomie rozrzuconej na betonowej posadce, później wprowadzono sienniki. W sali która z trudem mogła pomieścić 40-50 osób spało około 200 więźniów. Wprowadzone trzypiętrowe prycze nie poprawiły w większym stopniu warunków mieszkalnych. Na jednym poziomie pryczy leżało zazwyczaj 2 więźniów. Za okrycia służyły brudne, poszarpane kawałki kocy.
Wartość całodziennego wyżywienia więźniarskiego wynosiła około 1300-1700 kalorii. Na śniadania więzień otrzymywał około pół litra kawy, lub wywaru z ziół na obiad około litr bezmięsnej zupy przygotowanej najczęściej z przegniłych jarzyn. Kolacja składała się z około 300 gramów czarnego gliniastego chleba, niewielkiej ilości dodatków np. 20g kiełbasy i płynu z ziół lub kawy.
„BLOK SMIERCI”
Podwórze pomiędzy blokiem nr 10 a 11 ogrodzone jest z dwu stron wysokim murem . Drewniane zasłony na oknach bloku 10 miały uniemożliwić obserwację przeprowadzanych tutaj egzekucji. Przed „Ściana Straceń” esesmani rozstrzelali kilka tysięcy więźniów, głownie Polaków. Esesmani wymierzali również karę chłosty oraz karę słupska, polegającą na wieszaniu więźniów za wykręcone do tylu ręce.
Obok egzekucji i komór gazowych skutecznym środkiem wyniszczenia więźniów była praca. Prace nakazywano więźniowi często biegiem i bez odpoczynku. Tempo pracy, głód oraz nieustanne bicie zwiększały śmiertelność.
Przez cały okres istnienia Auschwitz ewidencja obozową objęto około 400 000 więźniów i więźniarek różnych narodowości. Wskazówki obozowego zegara bezlitośnie i monotonnie odliczały czas życia więźnia