Rola etyki i moralności w życiu społeczeństwa.

Rola etyki i moralności w życiu społeczeństwa jest ogromna. Są to zjawiska spotykane powszechnie ? w pracy, szkole, domu, kościele. Określone zachowania obowiązują, a przynajmniej powinny obowiązywać nas wszędzie, niezależnie, czy znajdujemy się we wspólnocie koleżeńskiej czy na konferencji na skalę światową.
Przede wszystkim należałoby wyjaśnić definicje moralności i etyki. Jednak w praktyce jest to dość trudne, gdyż nie są to zjawiska czysto przedmiotowe, które można opisać idealnie pasującymi słowami. Załóżmy jednak, że moralność to zbiór zasad i poglądów, które regulują życie jednostki w społeczeństwie, a etyka jest filozoficzną nauką, która się tą moralnością zajmuje. Oba pojęcia wzajemnie się więc uzupełniają.
Należałoby zacząć od tego, że moralność wraz z etyką stanowią gwarancję życia człowieka w społeczeństwie. Zakładając oczywiście, że podchodzimy do nich poważnie, a nie je bagatelizujemy. Ludzie w XXI wieku przyzwyczaili się do lekceważenia i łamania ogólnie przyjętych norm i nakazów, nie posiadają potrzeby ich przestrzegania czując się przez to kimś wyjątkowym, innym od reszty społeczeństwa. Ale czy ta inność czyni ich lepszymi? Moim zdaniem ani trochę. Gdyby każdy założył, że moralność i etyka są zupełnie nie potrzebne, a przyjęte od zawsze zasady i poglądy dotyczące pewnych zachowań można łamać, świat wyglądałby jak nieuporządkowane miejsce życia ludzi ?od dziś do jutra?. Jednak pomimo tego, wielu ludzi jako argument popierający łamanie zasad moralnych i etycznych podaje fakt, że powinna być to sprawa osobista każdego człowieka. Nikt nie pomyśli o tym, że gdyby tak właśnie było, ludzie zbłądziliby myśląc jedynie o własnych korzyściach i interesach, spełnianych najczęściej kosztem innych osób. Na szczęście jeszcze nie wszyscy ludzie myślą w kategoriach zaspokajania tylko i wyłącznie własnych potrzeb. Nadal istnieją tacy, którzy potrafią postawić dobro ogółu nad swoje własne. Jako przykłady można tu podać osobę Matki Teresy, która poświęciła się działalności misjonarskiej w Indiach lub Marka Kotańskiego pomagającego osobom z tzw. marginesu społecznego ? uzależnionym od alkoholu, narkotyków, chorym na AIDS. Oprócz tych konkretnych przykładów wspaniałych moralnych zachowań nie możemy zapomnieć o instytucjach i fundacjach pomagających ludziom biednym, porzuconym czy chorym. Przykładem mogą być domy dziecka, schroniska dla bezdomnych, hospicja, domy samotnych matek itp.
Kolejną sprawą, na którą trzeba zwrócić uwagę jest to, że moralność i etyka uczy nas konkretnych zachowań w określonych grupach międzyludzkich. Łączy się to ściśle z poprzednim zagadnieniem, jednak podkreśla szczególnie zachowania jednego człowieka względem siebie i drugiej osoby. Spotykamy się z tym bardzo często, na co dzień. Przede wszystkim podkreślam tu sprawę rywalizację między ludźmi. Obecnie na świecie, szczególnie w ogromnych miastach, występuje tzw. zjawisko ?wyścigu szczurów?. Ludzie pragną zdobyć jak najwięcej w jak najkrótszym czasie przy jak najmniejszym wkładzie własnym. Gdyby zapytać kogoś przypadkowego, co by zrobił mając do wyboru uczciwą konkurencję z niemalże 100% pewnością porażki a niemoralny sposób wygrania jej, większość osób poważnie by się nad tym zastanowiła. Dlaczego? Bo z jednej strony jesteśmy kuszeni możliwością łatwego bogacenia się, ale z drugiej strony wiemy, że jest to niepoprawne etycznie. I nie jest to już tylko sprawa prywatna, o której była mowa wyżej, bo dotyka to każdego człowieka. Chociaż rzeczywiście, wybór zawsze należy do nas. Tylko zastanówmy się, czy czasami nie warto pogodzić się z porażką, zamiast odczuwać później dręczące wyrzuty sumienia, niekiedy nawet przez całe życie.
Następnym godnym uwagi faktem jest postrzeganie moralności i etyki jako sposobu samodoskonalenia. Tak naprawdę każdy człowiek przez cały swój pobyt na ziemi dąży do stawania się lepszym, pomimo tego, że zdaje sobie sprawę z kruchości życia. Jednak tego próbuje tego samodoskonalenia siebie, gdyż wymaga tego od niego społeczeństwo, sytuacja oraz religia. Szczególnie właśnie religia wyznacza normy etyczne i moralne, które mają nam pomóc w życiu. Przykładem jest religia chrześcijańska, w której przestrzeganie Dekalogu, kierowanie się miłością i poświęceniem jest sposobem na osiągnięcie wiecznego szczęścia ? dostanie się do nieba. Jest to także nawiązanie do kolejnego sposobu czynienia siebie lepszym- postrzegania świata jako miejsca, w którym za dobre uczynki zostajemy nagrodzeni, natomiast za złe ukarani. Dzięki temu dążymy do eliminowania złych zachowań i zastępowania ich dobrymi.
Kolejnym aspektem, na który trzeba jednak zwrócić tu uwagę, jest punkt patrzenia człowieka na etykę i moralność. Mimo, że istnieją zasady ogólnie przyjęte przez wszystkich ludzi, np. Nie kradnij, to są też takie, które człowiek indywidualnie interpretuje. Przykładowo jest to nałóg palenia papierosów. Rzecz, która została już zaakceptowana przez większość społeczeństwa, zrozumiana jako prywatna sprawa. Jednak biologicznie jest to doprowadzanie do destrukcji własnego organizmu, więc czy nie narusza to jednego z przykazań moralnych ?nie zabijaj??
Jeszcze inną sprawą jest rozumienie i hierarchia wartości moralnych, którą człowiek wytwarza, jego własny podział na dobro i zło. Stanisław Jerzy Lec stwierdził, że ?Moralność upada na coraz wygodniejsze posłania? i oglądając kolorowe obrazy, które pojawiają się przed naszymi oczyma możemy zaobserwować, że tak właśnie jest. Telewizja, prasa, Internet, radio coraz bardziej poszerzają pole moralnego przyzwolenia na krzywdę ludzką, obłudę, kłamstwo czy erotykę, czyniąc to wszystko rzeczami na porządku dziennym. I tak naprawdę, przestajemy po jakimś czasie dostrzegać w takich zachowaniach zło, bo skoro coś jest ogólnie przyjmowane przez ludzi to musi być dobre. Akceptujemy więc ten model zachowania się i powielamy go. Co więc z naszymi ideałami postaci, które były wspomniane wyżej? Przebijają się one przez to całe zło, zapadając nam w pamięć i odzywają się czasem wraz z głosem sumienia. A to właśnie ono powinno stać na pierwszym miejscu w decydowaniu nad sprawami czysto moralnymi. Musimy uważać, aby zgiełk codziennych, niekiedy przytłaczających nas informacji nie przyćmił moralnych i tak naprawdę etycznie dobrych zachowań.
Ostatnią rzeczą, na którą chciałabym zwrócić uwagę przy ocenie moralności i etyki w życiu społeczeństwa jest pojęcie sprawiedliwości. Pojmowanie jej, podobnie jak we wcześniej opisanych przypadkach dotyczy indywidualnego rozumienia. Moim zdaniem sprawiedliwość istnieje, jednak obserwując świat nie można nie zauważyć, jak powoli zanika pod ciężarem coraz bardziej rozprzestrzeniającego się fałszu. Ludzie powinni to zauważać, bo tak naprawdę sprawiedliwość nie jest żadnym schematem, który należy przyjąć, aby coś mogło być moralnie dobre. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji, od tego, co nakazuje nam nasze sumienie, zakładając, że godzi się ono z dobrymi moralnie zasadami. Co więc jednak należy zrobić, aby sprawiedliwość nie stała się jedynie słowem, które pozostało nam gdzieś w pamięci w związku z tym, co było kiedyś? Przede wszystkim nie wolno o niej zapominać. Trzeba eliminować kłamstwo i wszystko, co z nim związane a także nie udawać, że jest się ślepym na to, co się dzieje. Bierne postawy są bardzo często gorsze od błędnych założeń..
Podsumowując, moralność i etyka są niezbędnymi zjawiskami, jakie istnieją w życiu każdego człowieka. Dzięki nim wiemy, jak odnaleźć swoje miejsce w społeczności, uczymy się dokonywać właściwych wyborów, kształcimy swoje osobowości poprzez zagłębianie się we własne ?ja i mój sposób patrzenia na świat?, jesteśmy w stanie rozróżniać dobro i zło i ocenić obiektywnie zachowania, dzieląc je na sprawiedliwe i te, które sprawiedliwymi nie są. Myślę, że to bardzo ważne role, bo tak naprawdę bez nich życie na świecie byłoby chaotyczne, nieuporządkowane a ludzie pogłębialiby się w obojętności wobec drugiego człowieka.