Różnice powieść, a nowela.
Jakie różnice dostrzegasz między powieścią a nowelą?
nowela - zwięzły utwór narracyjny, pisany prozą, o wyraźnej akcji i prostej, najczęściej jednowątkowej fabule; wydarzenia z życia bohatera rozgrywają się w krótkim okresie czasu, przy czym autor unika wszelkich komentarzy, szczegółowych opisów zarówno postaci, jak i sytuacji; istotnym elementem noweli jest pointa, czyli kulminacyjny, końcowy moment wyrażający sens przedstawionych wydarzeń; powieść - rozbudowany gatunek epicki, obejmujący utwory o znacznej objętości i swobodnej kompozycji, pozwalający na łączenie wielu wątków w rozbudowanej fabule, a także powoływanie dużej liczby bohaterów w dowolnej formule świata przedstawionego, umożliwiał najpełniejsze przekazywanie wiedzy i najugestywniejsze przekonanie słuszności własnych racji.
Nowela - zwięzły utwór narracyjny, pisany prozą, o wyraźnej akcji i prostej, najczęściej jednowątkowej fabule; wydarzenia z życia bohatera rozgrywają się w krótkim okresie czasu, przy czym autor unika wszelkich komentarzy, szczegółowych opisów zarówno postaci, jak i sytuacji; istotnym elementem noweli jest pointa, czyli kulminacyjny, końcowy moment wyrażający sens przedstawionych wydarzeń;
Budowa Noweli
• ekspozycja
• zawiązanie fabuły
• rozwój fabuły
• punkt kulminacyjny
• rozwiązanie akcji
• epilog
Cechy noweli
• narrator w trzeciej osobie (przeważnie; zdarzają się wyjątki - "Kamizelka" Prusa)
• utwór jednowątkowy, epicki
• związek przyczynowo skutkowy
• liczba bohaterów ograniczona do niezbędnego minimum
• zredukowane elementy opisowe
• zwięzła, krótka forma literacka
• najczęściej występuje powtarzający się motyw noweli, często podkreślony tytułem
• brak epizodów, komentarzy
Powieść - rozbudowany gatunek epicki, obejmujący utwory o znacznej objętości i swobodnej kompozycji, pozwalający na łączenie wielu wątków w rozbudowanej fabule, a także powoływanie dużej liczby bohaterów w dowolnej formule świata przedstawionego, umożliwiał najpełniejsze przekazywanie wiedzy i przekonanie o słuszności własnych racji.
Franz Karl Stanzel zaproponował trzy podstawowe typy powieści, ze względu na rodzaj narracji, który to podział przyjął się dość powszechnie teorii literatury:
• powieść auktoralna - w której narrator komentuje wydarzenia, ale między nim, a światem przedstawionym istnieje dystans; narrator nie jest bohaterem, nie występuje w świecie przedstawionym - w grupie tej mieści się powieść klasyczna
• powieść pierwszoosobowa - w której narrator występuje w świecie przedstawionym w tym samym miejscu i czasie, co bohaterowie oraz opowiada, co przeżył lub czego dowiedział się od innych; narrator jednak wie więcej niż pozostali bohaterowie - jest to najczęstsza forma powieści autobiograficznej
• powieść personalna - w której trudno wyczuć obecność narratora, gdyż czytelnik patrzy na akcję oczami bohatera; brak w niej komentarzy do działań bohaterów, występuje tylko opis ich zachowań i myśli.
Ze względu na formę występują następujące rodzaje powieści:
• powieść epistolarna - pisaną w formie zbioru listów
• powieść dialogowa - pisana w formie czystego dialogu - bez fragmentów opisowych i czysto-narracyjnych
• powieść rzeka - stanowiąca zbiór minipowieści, pisanych w porządku chronologicznym tworzących jedną całość
• powieść szkatułkowa - pisana w formie zbioru pozornie z sobą niezwiązanych opowiadań - np. opowiadających tę samą historię z punktu widzenia różnych narratorów, lub zbudowanej w formie "opowiadania w opowiadaniu".
• strumień świadomości - powieść nie opisująca wydarzeń zewnętrznych lecz stanowiąca "zapis myśli"