Typy i modele programów profilaktycznych.

1. Z książki Moniki Springer
- typy i modele programów profilaktycznych
- ogniwa rozwoju programu
- planowanie programu
- wdrażanie programu
- cechy skutecznego programu
2. Fazy przystosowania się do picia. Role rodziców i dziecka w rodzinie alkoholowej
Ad. 1 Typy i modele:
- programy informacyjne wyrastające z wiary w ludzkie możliwości samodoskonalenia się poprzez podejmowanie odpowiednich decyzji. Głównym celem programu jest dostarczanie informacji o wszystkich formach pomocy, niebezpieczeństwie zjawiska niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży, wpływie na ich zachowywanie się. Przekazują wiedzę o prawidłowych zachowaniach. Działania : odpowiednie wykorzystanie środków masowego przekazu – ulotki, wykłady, broszury itp.
- programy edukacyjne opierają się na założeniu, że ludzie w swoim działaniu kierują się koniecznością zaspokajania podstawowych potrzeb takich jak: miłość, bezpieczeństwo czy poczucie własnej tożsamości. Zakłada że osoby mające trudności podejmowaniu decyzji, komunikacji, nawiązywaniu relacji itp. mają z reguły problemy w zaspokajaniu swoich potrzeb w sposób konstruktywny dla siebie jak i społeczeństwa. Te programy pomagają rozwijać podstawowe umiejętności życiowe. Działania rozwijające takie umiejętności jak radzenie sobie ze stresem, podejmowanie decyzji. Odbywają się w szkołach. Ważnym elementem jest uwzględnienie przygotowania zawodowego i planowania kariery zawodowej.
- Programy alternatywne opierają się na założeniu, że zaspokajanie potrzeby w sposób akceptowany społecznie i satysfakcjonujący dla niego sprawi, że nie będzie on podejmował działań destrukcyjnych wykorzystywanych pierwotnie do zaspakajania tych potrzeb. Oferują pozytywne alternatywy przez stymulowanie działań społecznych. Podstawowym elementem tych programów jest to, że młodzi ludzie mają zapewnianą realną możliwość współtworzenia programu i uczestnictwa w nim.
- Programy interwencyjne – zmierzają do pomagania jednostkom w identyfikowaniu swoich problemów i poszukiwania możliwości ich rozwiązania. Są to programy z grup wysokiego ryzyka. Podstawowe techniki interwencji to: poradnictwo indywidualne i rodzinne, telefon zaufania, sesje konfrontacyjne. Można podzielić je na: programy profesjonalne – bazujące na pracy profesjonalistów idą w kierunku identyfikacji młodzieży z grup wysokiego ryzyka oraz skutecznego włączania młodzieży do pomocy w odpowiedniej placówce. Programy rówieśnicze – Program opierający się na założeniu , że rówieśnicy wywołują silny wpływ pozytywny na swoich kolegów.
- Program zmian środowiskowych – nakierowane jest na identyfikację i zmianę tych czynników środowiska społecznego i fizycznego które sprzyjają zachowaniom patologicznym.
- Zmiany przepisów społecznych – z reguły ukierunkowane na całą lokalną społeczność. Stosuje się zmiany przepisów prawnych, zmiany rozporządzeń lokalnych, ograniczenie źródeł do patologii społecznej.

Ogniwa rozwoju programu:
- Planowanie programu: faza oceny potrzeby danej społeczności, faza sformułowania stwierdzeń problemowych, faza określenia celów, faza opracowywania zadań, faza majaca wymiar praktyczny i polegająca na przełożeniu zadań na konkretne kroki, faza dotycząca źródeł warunkujących sprawne skuteczne działanie, faz polegająca na określeniu potrzebnej pomocy ze źródeł lokalnych, faza polegająca na określeniu specyfiki oceny która będzie prowadzona podczas procesu, faza określające potencjalne zagrożenia i trudności,
- Wdrażanie programu profilaktycznego – działania nie mogą być przypadkowe. Konkretne techniki to: wolontariat, sieć czyli tworzenie sieci kontaktów, wywieranie wpływów, mobilizacja społeczeństwa,
- Ocena skuteczności programu – oparta na wcześniej wyznaczonych wskaźnikach, Powinno to dotyczyć wkładu, kontekstu, postępów, wyników,
Cechy skutecznego programu profilaktycznego:
- informacja – opracowanie komunikacji między uczestnikami programu.
- Niezawodność – rozpoznawalna przez odbiorców, profesjonalistów i fundatorów
- Kompetencje – standardy techniczne oraz profesjonalna wiedza
- Dostępność – jasno określone kryteria kwalifikacyjne umożliwiające łatwe włączenie się do programu
- Zewnętrzny wizerunek – prosta, jasna wizytówka programu
- Elastyczność – umiejętność dostosowania działań do indywidualnych potrzeb
- Bezpieczeństwo i zaufanie – zapewnienie standardów w zakresie ochrony prywatności, dyskrecja itp.
- Stosunek odbiorców – relacje oparte na empatii, życzliwości i poszanowaniu odrębności.
- Różnorodność prowadzonych działań – możliwość wyboru różnorodnych form oddziaływań profilaktycznych., kompatybilność i przejrzystość poszczególnych elementów.
- Prawa klienta – jasno sformułowane i przestrzegane prawa klienta
Inne cechy:
- cele konkretne i mierzalne
- różnorodność działań polegająca na wykorzystaniu wielu form
- różnorodne cele i populacje. Powinni być włączeni wszyscy przedstawiciele lokalnej społeczności
- możliwość oceny skuteczności
- wrażliwość na potrzeby uczestników
- integracja z innymi działaniami wspierającymi zdrowie
- włączenie lokalnej społeczności
- długoterminowość
- wielość poziomów i systemów
- reklama i promocja
- powtarzalność.