jak w || Rzeczypospolitej rozwijała się kultura i nauka

Odpowiedź

ilona9112

Odzyskanie niepodległości dawało państwu polskiemu możliwość prowa-dzenia określonej polityki naukowej, a przed samą nauką stawiało zadanie integracji życia, rozwoju organizacyjnego, a także zachowania tradycyjnych wartości z wolnością nauk i etosem uczonego na czele. Wyrazem wolności nauki miało być istnienie jej autonomicznych instytucji – zetatyzowanych uczelni oraz towarzystw utworzonych przez środowiska naukowe i mających pozapaństwowy charakter. W tym okresie brakowało konsekwentnej polityki naukowej państwa, chociaż istniały próby koordynacji pracy w skali ogólnopolskiej, podejmowane przez ludzi nauki (S.Michalski). Nastąpił znaczny rozwój towarzystw naukowych ogólnych i specjalistycznych – w 1938 było ich łącznie 349. Formułowały one społeczna politykę naukową, utrzymywały szerokie kontakty naukowe z zagranicą i popierały badania w wybranej dyscyplinie. Największy autorytet miała Polska Akademia Umiejętności, związana z UJ, ważną rolę naukową odgrywało założone w 1907 Towarzystwo Naukowe Warszawskie(TNW). W 1938 działały 32 uczelnie akademickie i wyższe szkoły zawodowe. Nastąpił rozwój warszawskiego ośrodka naukowego, który skupiał połowę placówek i instytucji naukowych kraju. Systematycznie wzra-stała liczba ludzi nauki(ok. 6 tys. W 1938), pogłębiał się tez stopień profesjonalizacji, na etatach było ok. 5 tys. pracowników. Oprócz uczelni i towarzystw istniała sieć pozauczelnianych placówek naukowych zajmujących się różnymi dziedzinami. W wielu dziedzinach osiągnięto wysoki, liczący się w świecie poziom. Uznanie za granicą zdobyły prace matematyków warszawskich (W.Sierpiński, K.Kuratowski) i lwowskich (S.Banach, S.Mazur) oraz osiągnięcia lwowsko-warszawskiej szkoły logiki (J.Łukasiewicz, A.Tar-ski, S.Leśniewski). W dziedzinie fizyki zasłużyli się: Pieńkowski-badania liminescencji gazów i cieczy, S.Ziemiecki i M.Mięsowicz - badania nad promieniowaniem kosmicznym, Cz.Białobrzeski-astrofizyka, W.Rubinowicz – teoria kwantów i promieniowania. Największym odkryciem geologii było odkrycie Nadbużańskiego Zagłębia Węglowego przez J.Samsonowicza. Duże osiągnięcia naukowe (często połączone z zastosowaniem w przemyśle i gospodarce)osiągnięto w chemii(W.Świętosławski, K.Dziewoński, J.Zawadzki). Szczególnie wysoki, światowy poziom zdobyła botanika, zoologia, nauki rol-nicze(J.Mikułowski-Pomorski). Do czołowych osiągnięć w dziedzinie nauk lekarskich należy zaliczyć prace L.Hirszfelda na polu mikrobiologii, współtwórcy nauki o grupach krwi oraz R.Weigla, odkrywcy szczepionki przeciwdurowej. Jeśli chodzi o technikę to najbardziej zasłużyli się: T.Hubner-współtwórca energetycznej hipotezy wytrzymałości materiałów, S.Bryła-spawalnictwo, A.Wasiutyński - kolejnictwo oraz W.Budryk- Bezpieczeństwo górnicze. Naukowe podstawy rozwoju polskich konstrukcji lotniczych stworzył C.Witoszyński. Wspomnieć trzeba także o dokonaniach w dziedzinie antropologii(J.Czekanowski), ekonomii (A.Krzyżanowski, E.Taylor), prawa międzynarodowego (L.Ehrlich), archeologii (J.Kostrzewski - współodkrywca osady w Biskupinie), prawa międzyna-rodowego, historii Polski i powszechnej, teorii i historii literatury, orientalistyki, neofilologii, psychologii. Nastąpiło ożywienie badań w dziedzinie teologii i nauk kościelnych. Badania naukowe prowadziły tez środowiska mniejszości narodowych. Na uwagę zasługuje działalność Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie(założony w 1926, m.in. historycy M.Bałaban i E.Ringelblum oraz semitysta i asyrolog M.Schorr), Żydowskiego Instytutu Naukowego w Wilnie, Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki we Lwowie (założony 1879), Ukr. Instytutu Naukowego w Warszawie(zał.1930), należy również wspomnieć o działalności filologa białoruskiego B.Taraszkiewicza. Poważna przeszkodą do jeszcze pełniejszego rozwinięcia badań w latach 1918-39 były ciągłe problemy finansowe, a w rezultacie brak niezbędnego wyposażenia. KULTURA Punkt wyjściowy dla kultury polskiej był niełatwy i opóźniony, gdyż wyrastała ona z kraju o przewadze struktury rolniczej, z nielicznymi ośrodkami cywilizacji przemysłowej. Przeobrażenia zmierzające do wytwo-rzenia nowych wartości kulturalnych, właściwych społeczeństwu przemysłowe-mu, zurbanizowanemu i zdemokratyzowanemu były dość trudne. Odsetek ludno-ści miejskiej wynosił w latach 1921-38 odpowiednio tylko 24,6% i 30%. Mimo wszystko oddziaływanie takich tradycyjnych czynników kulturowych jak szkoła i prasa, oraz nowych jak film i radio, ułatwiało przenikanie wzorców miejskiej kultury masowej do coraz szerszych kręgów ludności, W ślad za tym można zaobserwować powolny proces cofania się tradycyjnej kultury ludowej. Ogólny poziom cywilizacyjny ziem polskich był spuścizną polityki państw zaborczych i I Wojny Światowej. Słaba dynamika przeobrażeń struktury społecznej zahamowania dodatkowo w latach „wielkiego kryzysu” gospodarczego, oddziaływała ujemnie na poziom materialnego bytu ludności, szczególnie wiejskiej. Małe były możliwości awansu społecznego, który najbardziej aktywne grupy pochodzenia robotniczego i chłopskiego zdobywały poprzez intensywne samokształcenie.

Dodaj swoją odpowiedź

Geografia

jak w || Rzeczypospolitej rozwijała się kultura i nauka

Kultura polska elementem kultury europejskiej

Próby reform Rzeczypospolitej w XVII wieku

Gospodarka, nauka i kultura w I połowie XVII wieku.

Sukcesy i porażki Jagiellonów w polityce wewnętrznej i zagranicznej

Barok