'Wspólnota kulturowa narodów europejskich'

Kultura jest to całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości który jest przekazywany z pokolenia na pokolenie. Istnieją rózne typy kultury. Zalicza się do nich min. kulture materialną, którą stanowią te przedmioty które są wytworem człowieka lub też są obiektem jego zachowań lub tworów natury, kulturę duchową dotyczącą tych wszystkich tworów które nie mają praktycznego zastosowania, często też nie mają materialnego charakteru oraz kulturę społeczna która dotyczy wzorów i norm postępowania charakterystycznych dla danej zbiorowości.
We współczesnym świecie coraz częściej mówi się o wspólnocie kulturowej wielu narodów. Dotyczy to zwłaszcza starego, coraz bardziej integrującego się kontynentu europejskiego. Aby zdefiniować wspólnotę kulturową narodów, należy najpierw podac definicję pojęcia kultury i narodu. Sam wyraz kultura pochodzi z języka łacińskiego, w którym "agri kultur", oznaczało uprawę roli. Dziś istnieje wiele definicji kultury. Kultura stanowi istotną cechę każdego społeczeństwa, może być przy tym materialna oraz niematerialna. Do kultury materialnej zalicza się wszelkie fizyczne wytwory społeczeństwa, zaś do kultury niematerialnej duchowe wytwory populacji czyli wiedzę, przekonania, wartości, symbole, normy. W szerokim zatem znaczeniu kultura obejmuje wszystko co jest wynikiem działalności ludzkiej. Natomiast słowo naród pochodzi od łacińskiego wyrazu "natio", co oznacza "rodzić się". Naród to historycznie wytworzona, trwała wspólnota ludzi, ukształtowana na gruncie wspólnych losów dziejowych, kultury, języka terytorium i życia ekonomicznego.
Wspólnoty Europejskie, dające początek Unii Europejskiej, powstały jako organizacje mające na celu uporządkowanie sytuacji gospodarczej i handlowej w Europie po zakończeniu II wojny światowej. W początkowej fazie ich istnienia twórcy Wspólnot skupili się na rozwiązywaniu problemów natury ekonomicznej, dopiero w późniejszym okresie okazało się konieczne budowanie poczucia wspólnoty obywateli Europy, czego podstawą stała się kultura i dziedzictwo europejskie. Wyrazem tego była uchwalona na szczycie w Kopenhadze w 1973 r. ?Deklaracja Tożsamości Europejskiej", będąca pierwszą próbą definicji tożsamości europejskiej w oparciu o wspólne wartości takie jak prawa człowieka, demokracja, państwo prawa. Kolejnym krokiem na drodze budowania polityki kulturalnej Wspólnot była rezolucja Parlamentu Europejskiego o ?Ochronie dóbr kultury europejskiej? z 1974, który to po wyborach w 1979 r. powołał do życia parlamentarną komisję ds. polityki kulturalnej. Przełomem w tworzeniu polityki kulturalnej Wspólnot okazała się dopiero jednak ?Uroczysta Deklaracja w sprawie Unii Europejskiej? z 1983 r., w której postanowiono budować poczucie wspólnoty europejskiej przez odwołanie się do wspólnego dziedzictwa kulturowego.
Unia Europejska traktuje kwestie kulturowe jako sferę narodowej suwerenności i dlatego nie dąży do ich ujednolicania ani wprowadzenia wspólnego prawa regulującego politykę kulturalną, włącza się jedynie do tych projektów kulturalnych, które przekraczają możliwości i kompetencje poszczególnych krajów. Po raz pierwszy kulturowy wymiar integracji europejskiej uznano poprzez zapis w Traktacie z Maastricht w 1992 roku, potwierdzony w Traktacie Amsterdamskim w 1997 roku. Głównym celem działań Unii Europejskiej jest zagospodarowanie wspólnej przestrzeni kulturalnej przez rozwój współpracy kulturalnej w Europie. W tym kontekście są wspierane projekty współpracy pomiędzy podmiotami kulturalnymi z krajów członkowskich Unii Europejskiej oraz innych krajów uczestniczących w danym projekcie. Szczegółowymi celami tych działań są:akcentowanie różnorodności kultur, promocja twórczości, ponadnarodowe propagowanie kultury i mobilności artystów, twórców, innych podmiotów i osób profesjonalnie związanych z kulturą oraz ich dzieł, przy szczególnej opiece nad osobami młodymi, pochodzącymi ze środowisk najbiedniejszych, promocja dialogu kulturalnego i wzajemnego poznawania kultur i historii narodów Europy,wykorzystanie nowych technologii w dobie "społeczeństwa informacyjnego" dla celów komunikacji, globalnego porozumienia się i twórczej aktywności zawodowej w dziedzinie kultury, uznanie kultury jako czynnika ekonomicznego oraz czynnika integracji społecznej i obywatelskiej.
Europejski Model Socjalny jest stawiany często jako przykład zmniejszania dysproporcji w poziomie życia ludzi, jednak wraz z początkiem XXI wieku zasada solidarności powinna nabrać dla UE nowego wymiaru. Nie chodzi tu tylko o poszerzenie Wspólnoty o 10 nowych państw, w większości postkomunistycznych i biednych w porównaniu z Europą Zachodnią. Chodzi o podjęcie globalnej odpowiedzialności Europy poprzez położenie nacisku na tzw. zrównoważony rozwój. Oznacza to nie tylko finansowanie pomocy dla ubogich krajów, ale przede wszystkim o fakt pewnego egoizmu i braku szerszego spojrzenia na sprawy świata. Europa nie zdaje sobie sprawy jak bardzo przyczynia się do biedy w Afryce poprzez ogromne subsydia na rzecz Wspólnej Polityki Rolnej.
Po drugie, zadaniem Wspólnoty Europejskiej jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa. Postulat ten jeszcze niedawno odnosił się głownie do kontynentu europejskiego. Obecna sytuacja, gdy wojna w Europie jest trudna do wyobrażenia, wymaga od UE wzięcia odpowiedzialności za sprawy bezpieczeństwa światowego. Tym bardziej, że Europę na to stać. Doświadczenie historyczne wskazuje, że demokracje nigdy nie walczyły ze sobą. Integracja europejska, a także perspektywa członkostwa, jak w przypadku Turcji czy Ukrainy, może być najlepszym narzędziem na przyśpieszenie demokratycznych przemian.
Po trzecie, to właśnie Jan Paweł II wypowiedział słynne słowa o dwóch płucach Europy, Wschodzie i Zachodzie. Były to słowa prorocze, wypowiedziane przecież w momencie, w którym nikomu nie śnił się nawet upadek systemu komunistycznego. Zadaniem więc Wspólnoty Europejskiej jest stopniowa integracja narodów europejskich, która będzie potrafiła pogodzić istniejące między nimi ogromne różnice kulturowe, polityczne i ekonomiczne. Integracja taka powinna odbywać się zgodnie z zasadą jedność w różnorodności. Złamanie tej zasady może oznaczać katastrofę dla projektu europejskiego.
Warto pamiętać, że wspólne wartości na jakich bazuje Unia będą odgrywały ogromną rolę podczas kolejnego możliwego rozszerzenia - o Turcję. Polityka ekumenizmu, jaką prowadzi Jan Paweł II, może być przykładem dla Unii, która skutecznie odsuwa do tej pory perspektywy Turcji na członkostwo. Może to teza daleko posunięta, ale jeżeli zadaniem integracji europejskiej jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa oraz dobrobytu, to nie można pozbawiać jakiegokolwiek państwa szansy na uczestnictwo w takim projekcie ze względu na różnicę kulturową.