Średniowiecze - kalendarium.
Monarchia Franków:
Vw. – Chlodwig z Merowingów – plemiona
496 - Galia, chrzest
507 – Akwitania
534 – państwo Burgundów
511 - †Chlodwig majordomowie
732 – Poitiers – Młot
751 – Pepin Mały Karolingowie
745 – 755 – Longobardowie Stefan II
768 – Karloman Karol
768 – 814 – Karol
733 – Hadrian – Longobardzi
779 – 804 Sasi
788 – Bawarowie
796 – Arabowie
800 – Leon III
814 – Ludwik Pobożny
843 – Verdun – Lotar, Karol Łysy, Ludwik Niemiec
Powstanie państw narodowych:
Niemcy (X – XII) Francja (X – XII) Anglia (X – XIII)
911 - † Ludwik Dziecię
Konrad (911 – 918)
Henryk I Ptasznik (919 – 936)
933 – Unstruta
Otton I Wielki (936 – 973)
955 – Lechowe Pole
962 – cesarz rzymski
Otton II (973 – 983)
Otton III (983 – 1002)
Henryk II Święty (1002 – 1024)
Konrad II (1024 – 1039)
Henryk III (1039 – 1056)
Henryk IV (1056 – 1105)
1075 – 1081 – inwestytura
1122 - Wormacja 987 - †Ludwik V Hugon Kapet
VI – VII – chrystianizacja – Alfred
1016 – 1042 – Kanut
1066 - † Edward Wyznawca Harold Hastings Wilhelm Zdobywca
Henryk II Plantagenet (1154 – 1189)
1154 – 1259 – FR: Ludwik VII, Filip II August, Ludwik VIII, Ludwik IX, ANG: Henryk II, Ryszard I Lwie Serce, Jan I bez Ziemi, Henryk III
1164 – konstytucje clarendońskie
1170 – Tomasz Becket – Canterbury
1213 – lenno papieskie
1214 – Bouvines + Niemcy + Flandria
1215 – Wielka Karta Swobód
1259 – pokój paryski
Monarchia stanowa:
Anglia: Francja:
1258 – Henryk III Plantagenet Prowizje Oksfordzkie
1264 – Lewes
Szymon z Montfort – 1265 parlament Ludwik IX Święty (1226 – 1270)
Filip IV Piękny (1285 – 1314) 1302 Stany Generalne
Pierwsze państwa słowiańskie:
Państwo Samona
625 – ok. 660 Państwo Wielkomorawskie
Ok. 830 - 906 Państwo czeskie Państwo Bułgarów koniec VI Ruś Kijowska pocz. X
622- powstanie Awarzy 830 – Mojmir
846 – Rościsław
855 – Ludwik Niemiec
863 – Cyryl Metody
895 † Świętopełk X – Przemyślidzi
929 – lenno niem.
Ok. 955 – Morawy, Słowacja, Śląsk Aspurach
846 – chrzest Borysa IX – Ruryk i Oleg
988 – chrzest Włodzimierz Wielki
Wyprawy krzyżowe:
1063 – Aleksander II reconquista
Aleksy Komnen – Urban II 1095 – Clermont
I II III IV Dzie -cięca V Fryderyk II VI VII
1096 - 1099 1147 - 1149 1189 - 1192 1202 - 1204 1212 1217 - 1221 1228 - 1229 1248 - 1254 1270
Normanowie Lotaryńczycy Włosi Królestwo Jerozolimskie Godfryd de Bouillon
1100 - Baldwin 1144 – Muzułmanie Odessa
Ludwik VII Konrad III 1187 – Turcy – Hattin – Gwidon
Barbarossa † Salef
Ryszard Lwie Serce – Cypr
Filip II August – Akka
1129 – Saladyn (Tyr Jaffa) Lombardia Francja – Wenecja Zara
1204 – Cesarstwo Łacińskie – Baldwin
1261 – Ces. Nicejskie Andrzej II Leopold VI
1218 – Jan z Brienne Damietta 1244 – Jerozo –lima
Ludwik IX Święty Ludwik IX Tunis
Templariusze – 1118 – Hugo de Payens 1128 Bernard de Clairvaux
Joannici – 20-te XII
Krzyżacy – 1190
1291 – Akka
Imperium Mongolskie:
1206 – Temudżyn (Czyngis – chan)
1211 – 1222 – Turkiestan płn. Chiny, Chorezm, 1223 – Kałka Połowce, Krym
1227 - † Czyngis – chan 4cz. Ugedej – Chiny, Korea, Azerbejdżan, Gruzja
Subugedej (Batu) 1236 - 1238 – Ruś (Nowogród)
1240 – wielka wyprawa tatarska – Chmielnik, Tursk, Legnica (IV 1241); Węgry – Bela IV Dunaj, Wiedeń
Mangu Bagdad 1258, Mezopotamia 1259 † Mangu
Cesarstwo (XII – XIV):
1125 – 1137 – Lotar z Supplinburga 1138 – 1152 Konrad III Hohenstauf
1152 – 1190 – Fryderyk I Barbarossa 1155 cesarz rzymski; 1158 Włochy Dominium Mundi
1177 – Liga Lombardzka, papież (Legnano) 1183 Konstancja
1190 – 1197 – Henryk VI 1194 Sycylia
1210 – Innocenty III – klątwa Otton IV Brunszwicki
1212 – 1250 – Fryderyk II Sztauf (Bouvines) Grzegorz IX – klątwa gwelfi P gibellini C
1250 – 1254 – Konrad IV
1256 – 1273 – wielkie bezkrólewie
1273 – 1291 – Rudolf von Habsburg Przemysł Ottokar II Przemyślida (Suche Kruty)
1298 – 1308 – Albrecht I Habsburg Henryk VII (1310 – Jan Luksemburski – Czechy)
1314 – 1347 – Ludwik IV Wittelbach
1346 – 1378 – Karol IV Luksemburski
1378 – 1400 – Wacław Luksemburski
1180 – Barbarossa – księstwa szczepowe
1220 i 1232 – Fryderyk II przywileje
1356 – Złota Bulla Karol IV elektorzy (król Czech, arcybiskupi: moguncki, koloński, trewirski; Książe saski, margrabia brandenburski i palatyn reński)
Obodrzyńcy, Wieleci Konrad Wettyn, Albrecht Niedźwiedź, Henryk Lew
1160 – Dźwina – chrystianizacja Bałtów 1202 Zakon Kawalerów Mieczowych
1167 – Bogusław wasalem Lwa; 1181 lennik cesarza
1249 – 1250 – ziemia lubuska Nowa Marchia
1237 – Krzyżacy + Kawalerzy Mieczowi
Sąsiedzi Polski:
Czechy: Węgry: Ruś: Litwa:
1140 † Sobiesław I rozbicie
1140 – 1173 – Władysław II
1197 – 1230 – Przemysł Ottokar I
1230 – 1253 – Wacław Węgry, Austria
1253 – 1278 – Przemysł Ottokar II Austria, Styria, Koryntia, Kraina 1276 – oddał nabytki
1278 – 1305 – Wacław II 1290 -91 Małopol. 1296 Wielkop. Pom. Gd. 1300 – król PL
Wacław III (1301 – 06 – Węgry) od 1305 Czechy i PL
1310 Luksemburgowie 955 – pokonani przez Niem.
997 – 1038 – Stefan I Święty z Arpadów (1001)
XI – Słowacja
1063 – 1074 Salomon
1074 – 1077 – Ge(j)za
1077 – 1095 – Władysław I Święty Chorwacja
1095 – 1114 – Koloman Dalmacja
XIII – Połowcy
1240 – 41 Tatarzy
1246 † Babenbergowie AUS – utrata Styrii
1307 – 1342 – Karol I Robert Andegaweński
1342 – 1382) – Ludwik I Wielki Dalmacja, Bośnia
1387 – 1437 – Maria + Zygmunt Luksemburski 978 – 1015 – Włodzimierz I Wielki Święty Świętopełk (Kijów)
1019 – 1054 – Jarosław I Mądry
1113 – 1125 - - Włodzimierz II Monomach – czapka
1125 – 1132 – Mścisław I
1223 – Kałka (Połowcy, Mongołowie)
1236 – 1242 – najazdy
1240 – Aleksander Newski – Newa Szw.
1242 – jez. Czudzkie
Księstwo Moskiewskie (Daniel):
1325 – 1340 – Iwan Kalita
1359 – 1389 – Dymitr Doński
1380 – Kulikowe Pole (Mamaj)
1448 – Kościół praw.
1462 – 1505 – Iwan III Srogi 1480 Tat. Moskwa trzeci Rzym Mendog (Auksztota + Żmudź)
1316 – 1341 – Giedymin
1345 – 1377 (Jawnuta) – Olgierd brat Kiejstut
1377 – 1392 Jagiełło 1385 ukł. w Krewie Jadwiga, chrzest (1386)
Niewola awiniońska:
XIII/ XIV – Filip IV Piękny – Bonifacy III († 1303) Klemens V Grzegorz XI
1378 – Urban VI i Klemens VII wlk. schizma
1414 – Konstancja Marcin V
1431 – Bazylea
1439 – Florencja
Wojna stuletnia:
1337 – Flandria ukł. z Anglią. Edward III Plantegenet (1327 -1377) pretendent do tronu Francji, Filip VI Valois konfiskata Gujenny
Etap I 1339 - 1347 1340 – Ecluse
1346 – Edward III Bretania Francja (Crcy) Calais ANG.
1347 – „czarna śmierć”
Etap II 1355 - 1347 Langwedocja (Edward ks. Walii „czarny Książe” – Normandia Henryk Lancaster – Jan Dobry)
1356 – Poitiers delfin Karol Wielki Ordonans (1357)
1358 – żakeria – Jakub Bonhomme
Etap III 1359 - 1360 Brtigny k. Charters Edward III Akwitania, Ponhieu, Mantreuil, Calais, zwrócił zamki Walezjuszy
1346 – 11360 – Karol V Mądry
Etap IV 1369 – 1377 1369 – Sąd parów
1372 La Rochelle (Bretania – Jan IV de Montfort)
1377 – 1413 zawie- szenie broni Anglia:
1377 – 1399 Ryszard II (Jan z Gandawy ks. Lancaster)
1381 – Wat Tyler
1399 – Henryk IV Lancaster
Francja:
1380 – 1422 – Karol VI Szalony (Armaniacy Ludwik ks. Orleański – Burgundczycy Jan Nieustraszony)
Etap V 1415 - 1453 1413 – 1422 – Henry V Lancaster
1415 – Azincourt Francja 3 cz.
1420 – Troyes
1422 – Henryk VI ANG. Karol VII Zwycięski (1422 – 1435)
1428 – Orlean 1429 Joanna d’Arc († 1431)
1435 – Arras – Burgundia (Filip Dobry)
1444 – Tours
1449 – 1453 – Normandia, Gujenna FR. 1453 – Castillon Bordeaux, Gujenna
1450 – 1458 – wojna dwóch róż (Lancasterowie – biała, Yorkowie – czerwona)
Tudorzy: Henryk VII (1485 – 1509) Henryk VIII (1509 – 1547)
Imperium tureckie w XIV i XV w:
Osman I (1280 – 1324) – emirat – Anatolia 1356 Gallipoli spahisi janczarzy
1362 – 1389 – Murad I Adrianopol
1371 – Marica (Ludwik Węgierski) Macedonia
1389 – Kosowe Pole Serbia
1365 – Nikopolis
1402 – Ankara(Tamerlan – Bayezid I)
1421 – 1451 – Murad II (Węg. Jan Huynady)
1444 – Warna (Władysław Jagiellończyk) Bałkany
1453 – Konstantynopol (Stambuł)
Wielkie odkrycia geograficzne:
Majowie Jukatan XII – Toltecy (Cziczen Ica i Matapan)
Aztekowie XIII Meksyk (Tenochtitlan)
Inkowie (Andy – Kolumbia Chile). Pismo sznurowe.
Portugalia:
1415 – Maroko (Henryk Żeglarz) 1471 – równik
1487 – Bartłomiej Diaz przyl. Dobrej Nadziei
1497 – 1498 – Vasco da Gama Kalkuta
XV/XVI – Afryka: Mozambik, Zanzibar i Aden; Azja: Cejlon, wyspy Goa, Jawa, Sumatra, Borneo, Makao. 1542 – Japonia 1549 – Brazylia
Imperium Hiszpańskie:
1479 – wyspy Kanaryjskie
12 X 1492 Krzysztof Kolumb (Izabela Kastylijska) – Bahama, Kuba, San Domingo Ameryka (Amerigo Vespucci)
XVI – Floryda, Luizjana , Nikaragua, Honduras, Meksyk
1519 – 1522 – Ferdynand Magellan Sewilla – Pacyfik, Ocean Indyjski, Afryka, Atlantyk)
1519 – Ferdynand Cortez Meksyk Gwatemala, Salwador konkwistadorzy
Franciszek Pizarro – Peru (Buenos Aires)
1493 – Aleksander VI – wpływy
Średniowiecze polskie:
Początki państwa polskiego:
IX – „Geograf bawarski” : Wolinianie i Pyrzyczanie (Pom. Zach.) Ślężanie, Dziadoszanie, Opolanie i Gołęszyce (Śląsk), Wiślanie, Lędzice (Małop.), Goplanie (Kujawy).
Trzebowianie, Bobrzanie (Ślask), Mazowszanie (Mazowsze), Polanie (Wielkop.)
Państwo Polan (Warta, Noteć) Ziemowit Leszek Siemomysł
Mieszko I (960 – 992):
965 – Kujawy
966 - chrzest
967 – 972 – Pomorze Zach. (972 – Cedynia – Hodon)
981 – Włodzimierz Wielki odebrał Grody Czerwieńskie
990 – 992 Dagome iudex
973 i 983 popierał opozycję antycesarską Henryka Kłótliwego
Quedlinburg Otton I Bolesław
Bolesław I Chrobry (992 – 1025):
992 – 1002 – usunął braci i Dobrawę
997 † Wojciech Sławnikowic
999 – arcybp. Gniezno
1000 – Gniezno – Otton III (włócznia św. Maurycego B; Ramię św. Wojciecha, 300 woj. O)
1002 – 1005 – Milsko i Łużyce (Henryk II – Wielecki, Czesi) 1005 – Poznań (utrata Łuż, Mil, Czech)
1007 – 1013 – Magdeburg 1010 - Śląsk 1013 – Merseburg Lennik z Łuż, Mil. (B – Ruś, H – Italia)
1015- 1018 – 1017 Niemcza. 1018 – Budziszyn Łuż, Mil, Morawy – Bol.
1018 – Grody Czerwieńskie
Mieszko II Lambert (1025 – 1034):
1028, 1030 – Saksonia (Konrad II)
1030/31 – Bezprym (niem, ros) †1032, od Polski odpadły Grody Czerw. (Jarosław Mądry), Morawy (Brzetysław) Łuż, Mil. (Konrad II)
1038 – 1039 Brzetysław (Wielkop.) , Czesi (Małop, Śl.), Masław (Mazowsze), Pomorze Wsch.
Kazimierz I Odnowiciel (1034 – 1058):
1039 – Powrót (Kraków)
1047 Mazowsze, Pomorze (pomoc Jar. Mądr.)
1050 Śląsk (1054 Kwedlinburg – trybut Czechy)
Bolesław II Szczodry (1058 – 1079):
1073, 1077 – Ruś Kijowska, złupił Kijów, samodzielność Pomorza
Władysław I Herman (1079 – 1102):
Zależność od Henryka IV; palatyn Sieciech
1093 – Zbigniew (Śląsk)
1098 – Zbigniew (Wielkop, Kujawy, ziemia łęczycko – sieradzka), Bolesław (Małopol, Śląsk)
Bolesław III Krzywousty (1106 – 1138):
1109 – Głogów, Psie Pole (Henryk V)
1113 – 1122 – Szczecin Pom. Zach. Pomorze Gdańskie (1116 – 1123)
1135 – Lotar II – Merseburg – hołd lenny z Pomorza (1136 poparcie dla Kościoła)
1140 – biskupstwa: kruszwickie (Włocławek), pomorskie (Wolin), Lubusz
Ustawa sukcesyjna:
Władysław Wygnaniec: Śląsk, ziemia lubuska
Bolesław Kędzierzawy: Mazowsze i Kujawy
Mieszko Stary: Zachodnia Wielkopolska z Poznaniem
Henryk: ziemia sandomierska
Salomea: ziemia sieradzko – łęczycka
1117 – Skarbimir
Władysław Wygnaniec (1138 – 1146):
Zjazd w Łęczycy, 1141 † Salomea
Bolesław IV Kędzierzawy (1146 – 1173):
- 1157 i 1173 – Barbarossa - hołd lenny (Krzyszków, Poznań)
Mieszko III Stary (1173 -1177, 1198 – 1201, 1202):
Książę krakowski Kazimierz II Sprawiedliwy (1177 – 1194):
1180 – wiec w Łęczycy (ius spolii), po † biskup Pełka, wojewoda Mikołaj); Bogusław I zachodniopomorski lennikiem Barbarossy 1188 biskup pomorski zerwał z Gnieznem
Leszek Biały (1202 – 1227):
1217 w Dankowie – Leszek Biały i Henryk Brodaty w Sądowlu Władysław Laskonogi – układ o przeżycie
1227 – pomoc Laskonog. (Wielkop.) Gąsawa (Władysław Odonic, Świętopełk) w Marcinkowie † Leszek
Władysław Laskonogi - 1228 – 1231
Adoptował syna Leszka – Bolesława. Małopolska – brat Leszka – Konrad Mazowiecki, Wielkop. – Odonic Henryk Brodaty (Konrad ziemia łęczycko – sieradzka)
Henryk Brodaty (1231 – 1238):
1234 – Pobożny zdobył Wielkop.
Henryk II Pobożny (1238 – 1241):
1241 – Legnica (Tatarzy)
Bolesław IV Wstydliwy (1243 – 1279):
1249 – Bolesław Rogatka – Lubusz (Wilbrand) 1250/1251 – Brandenburczycy
Leszek Czarny (1279 – 1288)
Henryk IV Probus (1289 – 1290):
Poparcie kasztelana Sułka; Łokietek – Sandomierz
Przemysł II Wielkopolski (1290 – 1296):
Wacław II Przemyślida (1291 – 1305):
1292 – Sandomierz (Łokietek – lennik – Sieradz). 1300 – król
Władysław Łokietek (1304/05 – 1333):
1305 - † Wacław III (Ołomuniec); Wielkop.
1308 – margrabiowie brandenburscy – Gdańsk (Bogusza Krzyżacy)
1308 – 1309 – Krzyżacy – pomorze Gd. (Tczew i Świecie)
Łokietek – biskup Jan Muskata
1310 – 1312 – bunt wójta Alberta (Małop.) 1312 Jan Luksemburski
1313 – 1314 – bunt Wielkop. Głogowczyk (Poznań – wójt Przemek)
20 I 1320 – Wawel – koronacja
1329 – utrata ziemi dobrzyńskiej
1331 – Płowce
Kazimierz Wielki (1333 – 1370):
Reforma monetarna, rada Królewska kanclerz, podskarbi, podkanclerzy, nie wysyłał dziesięciny i świętopietrza, prawo statut piotrkowski (Wielkop.) statut wiślicki (Małop. 1346 – 7).
1356 – Sąd Najwyższy Prawa Niemieckiego na Zamku Królewskim
Monarchia stanowa – Corona Regni
1355 – rozerwanie sojuszu luksembursko – krzyżackiego – Wyszehrad (Karol Robert) . Kraków – 20 tys. kop groszy praskich
1340 † Jerzy II 1366 Ruś Halicka z Haliczem i Lwowem, część Włodzimierskiej
1350 – układ z Karolem Robertem Andegaweńskim (Ruś Hal. 100 tys. florenów)
1343 – Elżbieta + Bogusław V
1345 – Śląsk (Czechy) 1348 Namysłów (Karol IV Luksemburski)
1351 – Mazowsze
1350 – układ z Danią 1364 – Drabim, Czaplinek; 1365 – von Osten Santok, Drezdenko
1364 – kongres krakowski – Wierzynek
Stosunki polsko – krzyżackie XIII – XVIw:
1226 – Konrad Mazowiecki sprow. Krzyż.
1234 – inwestytura papieska na Prusy (falsyfikat kruszwicki)
1308 – margrabiowie brandenburscy Pom. Gdańskie (1309 Krz.)
1332 – Krz. Kujawy
1335 – Wyszehrad (Karol Robert i Jan czeski)
1339 – Warszawa proces (Galhard de Calceribus, Piotr, syn Gerwazego)
1404 – Raciąż
1411 – pokój w Toruniu (ziemia dobrzyńska)
1414 – 1418 – Konstancja (Mikołaj Trąba, Paweł Włodkowic – Jan Falkenberg)
1420 – arbitraż Zygmunta Luksemburskiego
1422 – (X) – Melno
1397 – Związek Jaszczurczy
1440 – Związek Pruski
1454 (prośba; Chojnice) – 1466 – wojna trzynastoletnia
1456 – Bornholm
1426 – Święcin (Piotr Dunin), Zalew Wiślany
1466 – Toruń (PL: Pom. Gd, ziemię chełmińską i Michałowską, dominium warmińskie, KRZ: lenno, hołd, Królewiec)
1511 – Albrecht Hohenzollern
1519 – ostatnia wojna z Zakonem
1525 – Kraków (luteranizm, sekularyzacja, Senat, 10 IV – hołd lenny)
Rozwój przywilejów stanowych XIII – XVw:
1180 Łęczyca Kazimierz Sprawiedliwy Ius spolii (biskupi), ograniczył stacje
1210 borzykowski L. Biały K. Opolski W. Odonic K. Mazowiecki Potwierdzenie
1228 W Cieni Władysław Laskonogi Potwierdzenie
1290 Wrocław Henryk IV Probus Biskup wrocławski – dobra nysko – otmuchowskie
1291 lutomyski Wacław II Przemyślida Rycerstwo Krak. monopol na urzędy, nienakładanie podatków, żołd, starosta
1346/7 Piotrkowski, wiślicki Kazimierz Wielki Prawa – sądownictwo ziemskie, zróżnicowanie społeczne
1355 Buda Ludwik Andegaweński Zniesienie podatków i stacji
1374 koszycki Ludwik Andegaweński Zniesienie podatków, poradlny obniżony, urzędy
1386
1388 Krakowski
Piotrkowski Władysław Jagiełło Potwierdzenie
1422 Czerwińsk Władysław Jagiełło Nietykalność dóbr, monety, zakaz łączenia sędziego i starosty
1430
1433 Jedleński
Krakowski Władysław Jagiełło Neminem captivabimus sine iure victum, podkomorzy,
1454 Cerekwica Nieszawa Kazimierz Jagiellończyk Zjazdy ziemskie – pospolite ruszenie, kary za zbiegostwo chłopów
1493 piotrkowski Jan Olbracht Senat, sejm walny
1496 piotrkowski Jan Olbracht Przypisanie chłopa do ziemi, mieszczanie ziemia (1543 sprzedaż)
Unie polsko litewskie XIV – XVIw:
1835 Krewska Władysław Jagiełło Chrystianizacja Litwy, Jadwiga, jeńcy, skarbiec do Krakowa, „applicare”
1401 Wileńsko - radomska Jagiełło, Witold 1395 – zerwanie; 1399 – Worskla (Tatarzy) Jagiełło supremus dux.
1413 horodelska Jagiełło, Witold 47 rodzin – herby – bojarzy, urzędy na Litwie, przywileje, odrębność
1432 - 1434 grodzieńska Jagiełło Świdrygałła vs Zygmunt Korybutowicz – po jego † Litwa do PL
1440 - 1447 Kazimierz Jagiellończyk Namiestnik – wielki książę – formalne zerwanie unii
1447 -1569 Odnowienie unii personalnej
1492 Jan Olbracht Osobny wybór (Aleksander) – formalne zerwanie
1501 Piotrkowsko - mielnicka Aleksander 1500 – Wiedrosza (Moskwa) nie wszedł w życie
1 VII 1569 lubelska Zygmunt August 1566 – sejmiki powiatowe, sądy ziemskie i wojewódzkie. Inkorporacja Wołyń, Bracławszczyznę, Kijowszczyznę i Podlasie. Wspólny władca, parlament, polityka zagraniczna, odzielme urzędy, administracja, skarb i wojsko. Unia realna Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Polityka dynastyczna Jagiellonów w XV i XVI w:
1434 – 1444 – Władysław Jagiellończyk († Warna)
Czechy – Jerzy z Podiebradu, Węgry – Maciej Korwin, PL – Kazimierz Jagiellończyk (Elzbieta Rakuszanka) 1468 (Władysław) – 1471 Czechy
1479 – Ołomuniec (Korwin – Morawy, Śląsk, Łużyce)
1492 – 1501 – Jan Olbracht
1515 – Wiedeń Ludwik Jagiellończyk + Maria Habsburg; Anna Jagiellonka + Ferdynand Habsburg.
1526 – Mohacz (Turcja)
Nabytki terytorialne Polski w XVw:
1412 – Lubowla grody spiskie
1443 – Zbigniew Oleśnicki księstwo siewierskie
1456 – księstwo oświęcimskie
1466 – Pom. Gd, Warmia
1462 – ziemia rawska, gostyńska i bełska
1476 – ziemia sochaczewska
1495 – ks. płockie
1387 – 1497 – Hospodarstwo Mołdawii – lennik – Stefan III Wielki.