Zaburzenia zdrowia psychicznego

Zaburzenia psychiczne to zespół lub wzorzec zachowania
i funkcjonowania, który ma znaczenie kliniczne. Zaburzeniami psychicznymi zajmuje się dziedzina psychologii tj. psychologia kliniczna. Psychologia kliniczna to dziedzina psychologicznych badań i zastosowań, która zajmuje się zapisem i wyjaśnieniem zdrowych i zaburzonych form zachowań oraz przeżywania i funkcjonowania zadań praktycznych polegających na diagnozie zdrowia i/lub zaburzeń w celu zastosowania profesjonalnych, psychologicznych form pomocy i interwencji. Zachowanie człowieka jest zaburzone, gdy nie zaspokaja potrzeb człowieka, głównie rozwoju, nie służy wypełnianiu zadań życiowych wynikających z wymagań otoczenia – uspołecznienia kultury. Zaburzenia psychiczne mogą przejawiać się dolegliwością, upośledzeniem
w co najmniej jednym obszarze funkcjonowania (emocjonalnego, intelektualnego), istotnie większym ryzykiem śmierci, inwalidztwa, bólu oraz znacznym ograniczeniem swobody działania. Na zaburzenia zdrowia psychicznego składają się takie choroby jak: depresja, schizofrenia, zaburzenia psycho – somatyczne, uzależnienia, zaburzenia wieku adolescencji tj. dysleksja, autyzm
DEPRESJA to zespół zaburzeń psychicznych, chorobliwe uczucie smutku, niepokój psychiczny, różnie nasilone zahamowanie, lęk; utrzymuje się przez dłuższy czas i bywa niekiedy przyczyną zamachów samobójczych; jeden z głównych objawów psychozy maniakalno – depresyjnej. Rozpowszechnione zaburzenie psychiczne, na które każdy może zapaść. Osoby urodzone po 1960 roku mają większe predyspozycje do zachorowania, bo nastąpiła zmiana stylu życia
i funkcjonowania (obciążenia, stres, zmiany w systemie rodzinnym, większa samotność).
Depresja składa się z kilku rodzajów:
 depresja normalna – charakteryzuje się tym, że uaktywnia się po stracie bliskiej osoby, pogrąża chorego w żałobie, po pewnym czasie mija;
 depresja jednobiegunowa – to zaburzenie psychiczne, które objawia się tym, że uczucia są bardzo określone tj. smutek, żal, poczucie opuszczenia. 80 – 90% pacjentów cierpi na to zaburzenie;
 depresja dwubiegunowa – naprzemiennie występują stany manii
i depresji. Cierpi na nią 15 – 20% pacjentów. Jest ona podobna do depresji jednobiegunowej, ale występują tu dodatkowo symptomy manii. Stan manii zużywa bardzo dużo energii, dlatego po nim następuje stan odpoczynku, czyli stan depresji;
Depresja występuje w postaci depresji anaklitycznej, która występuje
u niemowląt w okresie 6 – 18 miesiąca życia na skutek separacji od matki. Objawy: dzieci tracą na wadze mimo prawidłowego odżywiania, często chorują przy braku przyczyn biologicznych. Depresja dziecięca występuje na skutek zaniedbania lub zburzenia bariery dzieciństwa. Objawia się smutkiem, brakiem radości, niechęcią do zabawy. Depresja młodzieńcza pojawia się na skutek zmian funkcjonowania (okres krytyczny to okres dojrzewania). Tę postać depresji można poznać, gdy dziecko odmawia sobie przyjemności – karanie siebie za wyimaginowane przewinienia, negatywny stosunek do siebie i swojego ciała (dysmorfofobia). Depresja poporodowa występuje u kobiet w 6 – 12 tygodniu po porodzie. Często może objawiać cię obniżeniem nastroju, chwiejnością emocjonalną, lękiem o utratę dziecka. Kobieta cierpiąca na ten rodzaj zaburzenia nie jest dostępna dla swojego dziecka, co prowadzi do tego, że dziecko źle się rozwija. Choroba występuje częściej u matek chłopców, i co 10 poród wiąże się z depresją. Nie leczona prowadzi do prób samobójczych, może trwać latami. Przyczyną jej występowania jest brak wsparcia kobiety po porodzie.
SCHIZOFRENIA to choroba psychiczna o niejasnej etiologii
i różnorodnych objawach. Najważniejsze to otępienie uczuciowe, zamknięcie się
w sobie, zaburzenia myślenia (urojenia i halucynacje). Największe prawdopodobieństwo zachorowania przypada przed 45 rokiem życia, bo później może być to demencja starcza. Okres krytyczny następuje między 24 – 25 rokiem życia. Z perspektywy chorego wszystko, czego doświadcza jest realne, a doznania są bardzo spójne. Urojenia są to fałszywe przekonania odporne na wszelką argumentację podtrzymywanych nawet w świetle obiektywnych i precyzyjnych dowodów.
Urojenia występują jako:
 wielkościowe – chory jest przekonany o tym, że jest kimś ważnym, znanym. Reakcją na zaprzeczenie będzie złość, ucieczka;
 oddziaływania – w ich ramach występuje przekonanie, że jakaś siła działa nad nimi. Ktoś steruje osobą chorą, takie jest jej przekonanie;
 prześladowcze – chory ma poczucie istnienia „ICH”, czyli kogoś kto chce go zabić lub skrzywdzić bliską dla niego osobę;
Halucynacje to fałszywe doznania zmysłowe dające poczucie realności mimo braku bodźców. Widzą i słyszą to, czego nie ma. Schizofrenia to najczęstsze z zaburzeń psychicznych. 1% populacji to pacjenci ciężko chorzy, którzy tracą wsparcie rodziny, pracę, przyjaciół i dom. Choroba bardzo zaburza relacje z otoczeniem i osoby chore wracają do szpitali. Życie schizofreników płynie według pewnego schematu
w szpitalu następuje poprawa => wyjście => pogorszenie => powrót do szpitala. Częstotliwość pojawiania się nowych przypadków to 150 osób na 100 tysięcy. Ludzie szczególnie zagrożeni chorobą to osoby inteligentne. Istnieje możliwość remisji, czyli wycofania się objawów, ale cały czas występuje możliwość pogorszenia w kryzysie.
Schizofrenię dzielimy na:
 schizofrenia paranoidalna – charakteryzuje się systematycznymi urojeniami, głównie prześladowczymi i wielkościowymi. Daje bardzo spójny rodzaj funkcjonowania i nie powoduje degradacji umysłowej;
 schizofrenia zdezorganizowana – objawia się tym, że osoba chora zachowuje się nieporadnie, jego zachowanie jest nie spójne, anormalne. Chory ma niesystematyczne urojenia, nie dba o higienę. W tym przypadku występuje grupa ryzyka prób samobójczych;
 schizofrenia katatoniczna(katatonia – zastyganie w bezruchu) – jej głównymi objawami jest bierność zachowań i nieaktywność emocjonalna. Chory ma stany przechodzące z pobudzenia do osłupienia;
 schizofrenia rezydualna – objawy to izolacja społeczna lub wycofanie się
z kontaktów, zaburzenia w pełnieniu roli społecznej, brak higieny, apatia, przekonanie, że jeśli coś się robi lub nie, to się zdarzy lub nie;
 schizofrenia niezróżnicowana – to zaburzenie zachowania i emocji, którego nie da się sklasyfikować;
ZABURZENIA PSYCHO – SOMATYCZNE to zaburzenia przy których znane są somatyczne objawy, zmiany. Poprzedzają często ważne psychiczne zaburzenia
i mogą nasilać ich objawy. Zaburzenia psycho – somatyczne mają mechanizmy powstawania tj. uwarunkowania dziedziczne, podatność na choroby. Aby się pojawiły muszą wystąpić uwarunkowania biologiczne + duży wstrząs, stres.
Anoreksja to jadłowstręt psychiczny, chorobliwy brak łaknienia występujący zwłaszcza w upośledzeniu wydzielania soków trawiennych, także w chorobach gruczołów dokrewnych, psychicznych i nerwowych. Ma ona cztery wymiary. Pierwszy to odmowa utrzymania ciężaru ciała. Drugi to lek przed przybraniem na wadze mimo niedowagi (narzucanie niskiego progu masy siała). Trzeci to zaburzenie sposobu doświadczania własnego ciała. Człowiek odczuwa siebie jako osobę otyłą
i zaprzecza swojej niedowadze (niemożność wpływania na kształt swojego ciała). Czwarty występuje u kobiet przy nieobecności trzech menstruacji,
u mężczyzn zahamowanie popędu seksualnego, a u dzieci zahamowanie procesu dojrzewania. Chorzy nie zdają sobie sprawy, że odchudzanie staje się ich stylem życia. Jest to sposób radzenia sobie ze stresem, trudnościami psychicznymi. Najczęściej chorują kobiety, a przede wszystkim dziewczęta między 12 – 18 rokiem życia i nie tylko. Anoreksja występuje najczęściej u osób które pracują w takich zawodach jak np.: aktorzy czy modelki. Wyróżniamy jedną postać anoreksji: wczesnodziecięca – która występuje w przypadku zaburzenia relacji matka – dziecko.
Bulimia Nerwoza to żarłoczność psychiczna, która objawia się nadmiernym jedzeniem w określonych sytuacjach + zachowanie kompensacyjne zapobiegające tyciu. Innym objawem jest jedzenie w przeciągu od kilku do kilkunastu godzin
w zdecydowanie za dużej ilość. Chory nie może zapanować nad ilością jedzenia, ponieważ nie odczuwa głodu ani nasycenia, ale za to poczucie winy, depresje. Jedzenie to jego sposób radzenia sobie z życiem. Zachowania kompensacyjne czyli prowokowanie wymiotów, zażywanie środków przeczyszczających czy poszczenie. Częstotliwość objawów to co najmniej 2 razy w tygodniu. Samoocena osoby chorej wyznaczona jest przez kształt i wagę ciała. Bulimia występuje najczęściej u kobiet,
u których dieta nie przyniosła skutku. U mężczyzn i chłopców zachorowania występują w mniejszym stopniu. Część zachorowań odnotowuje się u dziewcząt
w okresie dojrzewania.
Przyczyny zaburzeń jedzenia:
 uwarunkowania kulturowe (społeczne oczekiwanie atrakcyjności);
 uwarunkowania rodzinne – występowanie podobnych zaburzeń w rodzinie oraz depresje;
 uwarunkowania indywidualne – zaburzony obraz własnej osoby, nie tylko somatyczny. Osoby chorujące na choroby somatyczne koncentrują się na własnym ciele z chęci ładnego wyglądu.
ZABURZENIA WIEKU ADOLESCENCJI – to problemy dzieci które występują w kontekście dorastania. Te problemy mogą jednak spowolnić rozwój intelektualny. Dziecko nie ma poczucia problemu, potrzeby zmiany, traktuje je jako element funkcjonowania swojej osoby. Dziecko nie potrafi mówić wprost o swoim problemie,
w przeciwieństwie do dorosłego. Problemy dzieci mają związek z rodzicami i ich problemami. Dlatego problemy dzieci mogą pełnić określone funkcje w rodzinie np.: dziecko może być delegatem w przypadku gdy małżeństwo rodziców zbliża się do rozpadu.
Funkcjonowanie dziecka jest zaburzone gdy:
 dziecko nie spełnia oczekiwań związanych z wiekiem i kontekstem kulturowym w jakim jest wychowywane;
 problem jest uporczywy i nasilony, nie zdarza się jednorazowo i nie ma wytłumaczenia przez np.: przeżycia;
 problem zaburza funkcjonowanie dziecka i innych pozostających z nim w relacji;
Jeżeli występują 3 z podanych kryteriów daje to powód do niepokoju.
Zaburzenia zachowania wieku dorastania to:
Zaburzenia związane z zachowaniem destrukcyjnym np.: ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psycho – ruchowej z deficytem uwagi. Objawia się problemami
z emocjami (zachowania lękowe, agresja), trudności w koncentracji, utrata kontroli nad otoczeniem, dzieci nie radzą sobie z tempem swojego życia. Zaburzenia emocjonalne – lęk separacyjny (problemy z adaptacją nowych warunków) i fobie. Zaburzenia nawyków i odżywiania – moczenia nocne, anoreksja, jąkanie.
Dysleksja to grupa zaburzeń:
 dysgrafia (trudności w opanowaniu znaków graficznych);
 dysortografia (niestosowanie reguł ortograficznych przy ich znajomości);
 dysleksja (trudności z czytaniem), dyskalkulia (trudności w nauce matematyki);
Autyzm to objaw zaburzeń psychicznych, wycofanie się w świat zniekształconych chorobowo przeżyć wewnętrznych, głównie urojeń; objaw schizofrenii, też dziecięcej choroby psychicznej.