Socjaldemokratyczna Partia Niemiec

I . HISTORIA PARTII

SPD powstała z pierwszych ruchów robotniczych , jakie miały miejsce na terytorium Niemiec w połowie XIX wieku. Cała Europa Zachodnia przechodziła przeobrażenie, na wszystkich płaszczyznach życia : gospodarczego, społecznego i politycznego. Wyodrębniła się grupa ludzi bardzo zamożnych ( np. właściciele fabryk), oraz liczna grupa robotników najemnych. Różnice między obiema grupami były przyczyną nieustających konfliktów.
Wyodrębniły się dwa nurty zorganizowanego nurtu robotniczego: nieliczny , działający na terytorium Prus Zachodnich związek komunistów pod przewodnictwem Karola Marksa i Friedricha Engelsa , oraz licząca 15 tysięcy członków, działająca na terytorium Berlina, Saksonii i Niemiec południowych organizacja robotnicza, pozostająca pod kierownictwem Stefana Borna. Jest to początek pierwszych związków zawodowych .
W 1863 Ferdynand Lasalle zakłada Ogólnoniemieckie Zrzeszenie Robotnicze ( Allgemeiner Deutscher Arbeiterverein ). W 1869 roku August Babel i Wilhelm Liebknecht stwarzają w Socjaldemokratyczną Partię Robotniczą ( Sozialdemokratische Arbeiterpartei ).Ugrupowania te łączą się i powstaje Socjalistyczna Partia Robotnicza Niemiec .( Sozialdemokratische Arbeiterpartei Deutschlands), na kongresie w Gothaer w 1875 roku.
W 1878 roku kanclerz Niemiec , Bismarck zakazuje działalności wszystkich ugrupowań socjalistycznych. Powodem takiej decyzji był dwukrotny zamach na życie cesarza Wilhelma I . Pomimo zakazu , socjaldemokraci stają się licznym i silnym ugrupowaniem i w wyborach do Reichstagu w 1890 roku, uzyskują 19,7% głosów. Powstaje partia SPD. W 1891 w Erfurcie partia opowiada się za ideologią marksistowską. Powstaje tzw. „Program Erfurcki” Postulował daleko idące reformy, w gospodarce i polityce.
W socjaldemokracji rozwijają się , ruchy społeczne, pierwsze ruchy kobiet i młodzieżowe. Umacnia to SPD na scenie politycznej. W Paryżu w 1889 roku , podczas II Międzynarodówki , SPD jest największą partią socjaldemokratyczną w Europie .
Pomimo tych założeń programowych, (zwłaszcza stosunku pracy), popiera politykę Rzeszy podczas I wojny światowej. Wywołuje to konflikt w partii , który prowadzi do jej rozłamu.
Grupa która była przeciwna wojnie i założeniom Rzeszy założyła Związek Spartakusa, a w 1917 roku przekształciła się w Niezależną Socjaldemokratyczną Partię Niemiec.W 1919 roku powstaje Koalicja Weimarska –rządowa koalicja , składająca się SPD, Partii Centrum, i Niemieckiej Partii Demokratycznej. Osiada ona większość w parlamencie, aż do wyborów w Reichstagu w 1920 roku.
W 1922 roku, po militarnej klęsce Niemiec, obie podzielone frakcje SPD doprowadzają do Narodowego Zgromadzenia. W 1922 roku obie części socjaldemokracji łączą się .Następuje stabilizacja politycznego systemu Niemiec. SPD udaje się przeforsować wiele reform w parlamencie w zakresie prawa pracy i polityki socjalnej. W dużych miastach niemieckich staje się poważną siłą polityczną.
W latach 30-tych XX wieku, przychodzi kryzys, który obejmuje wszystkie aspekty życia na całym świecie. . Następują radykalizacja społeczeństwa niemieckiego głęboki rozłam w środowisku socjaldemokratycznym. W Niemczech rośnie popularność kanclerza Adolfa Hitlera. SPD jest jedyną partią która głosuje przeciw niemu. Terror nazistowski uniemożliwia funkcjonowanie opozycji. Wielu działaczy wyjeżdża na emigracje. W Pradze a później w Londynie , zostaje utworzony zarząd emigracyjny(Sopade). Głównym zadaniem partii jest organizowanie grup oporu. W 1934 wychodzi „Manifest Praski” , który nawoływał do współpracy z lewicowymi i lewackimi organizacjami.
Po zakończeniu II wojny światowej w zachodniej strefie okupacyjnej odradza się ruch socjaldemokratyczny. Przewodniczącym SPD zostaje Kurt Schumacher. We wschodniej strefie okupacyjnej SPD zostaje zmuszone (1946r) do sojuszu politycznego z Komunistyczną Partią Niemiec KPD ., której przewodniczy Wilhelm Pieck . Powstaje SED. Jednakże współpraca nie układa się, wielu członków SPD jest aresztowanych , wielu decyduje się na emigrację.
W 1949roku, powstaje Republika Federalna Niemiec. W pierwszych wolnych wyborach SPD uzyskuje 29% głosów. Nie osiąga jednak przewagi nad partia CDU , która jest jej najpoważniejszym konkurentem.
W 1952 roku nowym przewodniczącym socjaldemokratów zostaje Erich Ollenhauer . Partia zaczyna być spójna, i łączy się w jedność. Odbudowuje swą pozycję na arenie politycznej. W ich programie , głównym punktem staje się doprowadzenie do ponownego zjednoczenia Niemiec.
W 1959 roku, SPD podczas zjazdu w Bad Godesberg ogłasza program odnowy., tzw.. Godesberger Programm, który to mówi o konieczności współpracy z innymi ugrupowaniami politycznymi i ruchami społecznymi. W 1966 roku liderzy partii – Willy Brandt i Herbert Wehner wprowadzają partię do rządu w ramach Wielkiej Koalicji jaką zawarło SPD z CDU. W 1969 roku SPD ponownie wchodzi do rządu , tym razem w koalicji z FDP. Willy Brandt zostaje kanclerzem Niemiec .Jego polityka jest prozachodnia, proeuropejska. Dąży także do poprawy stosunków dyplomatycznych z krajami z Bloku Wschodniego. W 1972 roku zostaje on ponownie wybrany na kanclerza RFN. Jednakże , ustępuje ze stanowiska , po zdemaskowaniu szpiega z NRD w jego Kancelarii. Jego miejsce zajmuje Helmut Schmidt .
W 1982 rokuFDP opuszcza koalicje i decyduje się na utworzenie rządu z CDU. SPD przechodzi do opozycji. W 1987 roku, Willy Brandt rezygnuje z funkcji przewodniczącego partii . Jego miejsce zajmuje Hans -Johen Vogel. W 19…. Upada mur berliński. Umożliwiło to utworzenie na terytorium NRD- SPD. Jej twórcami byli: Markus Merkel i Martin Gutzeit.. w 1990 roku doprowadzili oni do współpracy z zachodnimi partnerami , jeszcze przed powstaniem jednego Państwa Niemieckiego do zjednoczenia obu partii.
W 1989 roku, w Berlinie, uchwalono nowy program SPD. Jest on odpowiedzią na nową sytuację geopolityczną w Europie. Mówi on o sytuacji całego społeczeństwa, spójnej , prężnej gospodarce, o ochronie środowiska i wspólnej , nowej polityce.
W 1998 roku SPD pod przewodnictwem Oskara Lafontain wygrywa wybory parlamentarne. W 2002 roku , powtarza swój sukces. Tym razem jednak , przewodniczącym partii jest Gerhard Schroeder. SPD wchodzi w koalicję z Partią Zielonych . Gerhard Schroeder zostaje kanclerzem Niemiec. Głównymi celami koalicji jest niwelowanie różnic , które pogłębiają się w społeczeństwie, nierówności społecznej, naprawa finansów państwa i reforma systemu podatkowego.
Po wyborach w 2002 roku socjaldemokracja jest najsilniejszym ugrupowaniem w Niemczech.

STRUKTURA WEWNĘTRZNA I ORGANIZACYJNA
Socjaldemokratyczna Partia Niemiec jest podzielona na okręgi (Bezirk). Obszar okręgu jest ustalany przez zarząd partii. Natomiast okręgi ustalają sobie wewnętrzne podziały na podokręgi(Unterbezirk) , które to określają sobie granice związków lokalnych(Ortsverein).
Członkami partii mogą być obywatele Niemiec którzy utożsamiają się z ideologią partii oraz ukończyli 14 rok życia. O przyjęciu kandydata decyduje zarząd związku lokalnego (Ortsverein).Ma na to cztery tygodnie. Końcową decyzję podejmuje podokręg (Unterbezierk), na jego posiedzeniu. W przypadku odrzucenia kandydatury, można odwołać się do zarządu okręgu (Bezirk). Jego decyzja jest ostateczna.
Kandydat jest przyjmowany na okres próbny, który trwa 12 miesięcy. Po tym terminie , jeśli kandydat nie budzi zastrzeżeń zostaje on przyjęty do grona członków partii. Każdy członek przynależy do związku lokalnego. Przynależność do innej partii jest niedozwolona. Nie można także współpracować lub kandydować z ramienia innej partii. Członkiem partii przestaje się być w przypadku śmierci, własnej rezygnacji lub wykluczenia. Każdy członek partii ma obowiązek popierania jej statutu, wykonywanie jego zaleceń i propagowanie partii w działalności politycznej.
Wyborcy SPD t o przeważnie ludzie młodzi w wieku od 18 do 39 lat. Są to ludzie z klasy średniej, wykształceni, drobni wytwórcy, urzędnicy niższego i średniego szczebla oraz robotnicy przemysłowi . Na SPD głosują w większości mieszkańcy miast niż wsi. Kobiety częściej niż mężczyźni popierają tę partię w wyborach. Jest także popierana przez niemieckie związki zawodowe.
Zjazd Partii jest zwoływany co dwa lata. Jest on najwyższym organem SPD. Uczestniczy w nim 400 delegatów , wybranych podczas partyjnych zjazdów okręgowych. Ilość otrzymanych mandatów jest proporcjonalna do liczby członków partii w poszczególnych okręgach. Zachowany jest podział, tzn. że przedstawiciele jednej płci nie mogą stanowić więcej niż 60% ogólnej liczby delegatów. W zjeździe biorą udział także członkowie komisji kontrolnej , rady partyjnej oraz członkowie SPD zasiadający w Bundestagu i w Parlamencie Europejskim .
Kierowaniem SPD zajmuje się zarząd partii. Składa się on z przewodniczącego, pięciu zastępców, sekretarza generalnego , skarbnika oraz członków. Zarząd partii jest wybierany przez delegatów w tajnym głosowaniu. Kandydaci są wybierani bezwzględną większością głosów. W przypadku gdy nie ma takiej większości , decyduje większość względna.
Do zadań sekretarza generalnego należy koordynowanie działań partii, kieruje centralą partii i jest odpowiedzialny za prowadzenie kampanii wyborczej do Bundestagu.
Do zarządu partii należy prowadzenia finansów partii. Ponadto, zarząd jest jedynym, legalnym , prawnym reprezentantem partii w jej kontaktach z innymi podmiotami polityczno-prawnymi. Kontroluje struktury organizacyjne i ich działalność polityczną i pozapolityczną.
Rada partyjna jest ciałem opiniodawczym i składa się z 90 członków.
Komisja kontrolna składa się z dziewięciu członków. Bada działalność zarządu partii i rozpatruje zażalenia na nią zgłoszone. W komisji nie może zasiadać nikt z zarządu partii.
Zjazd partii kontroluje uczestników, ustala porządek obrad , wybiera kierownictwo. Do jego zadań należy też przyjęcie raportu z działalności Zarządu, komisji kontrolnej , wybór nowego Zarządu Partii i komisji kontrolnej, a także rozpatrywanie złożonych wcześniej wniosków (minimum osiem tygodni przed zjazdem).
Nadzwyczajny zjazd partii może być uchwalony przez obradujący Zjazd co najmniej ¾ głosami Zarządu i jednomyślnością komisji.
Gdyby Zarząd partii chciałby podjąć uchwałę o rozwiązaniu partii (lub o jej zjednoczeniu z innym ugrupowaniem), musiałby zwołać głosowanie prawyborcze. Określa się dzień i godzinę głosowania. Głosowanie by się odbyć ma czas do 3 miesięcy od dnia podjęcia decyzji o glosowaniu prawyborczym. Tajne i bezpośrednie glosowanie odbywa się w okręgach, a każdy członek SPD który nie zalega z płatnością składek (za ost.3 miesiące), ma prawo głosu.
Wybór na stanowisko kanclerza jest ustalany w drodze prawyborów które można zarządzić na odstawie decyzji Zarządu Partii(większością zwykłą), Zjazdu Partii (min.3/4 głosów), zarządów okręgów (2/5 głosów) lub wolą członków partii(10%). Wybrany zostaje kandydat , który otrzymał bezwzględną większość głosów.
Statut partii może zostać zmieniony jedynie poprzez decyzję zjazdu partii (min.2/3 głosów).

III PLATFORMA PROGRAMOWA
SPD popiera trójpodział władzy i jego formę wykonawczą czyli federalizm . Dostrzega jednak niedoskonałości tego systemu.
W założeniu SPD, państwo jest strukturą otwartą , dostosowującą się do potrzeb wolnego społeczeństwa obywatelskiego. Społeczeństwo powinno mieć prawnie zagwarantowane tyle swobód obywatelskich ile jest to możliwe . Podstawowym zadaniem państwa jest zapewnienie tych swobód. Nowoczesne społeczeństwo potrzebuje państwa sprawnego w działaniu , jednak możliwie mało kosztownego. Powinno się ograniczyć administrację państwa, wprowadzić reformę systemu wertykalnego przesyłu informacji. Zagwarantowanie ogólnodostępnej edukacji , bezpieczeństwa socjalnego , sprawnej policji i sądownictwa.
SPD widzi zagrożenie w dużych , zamkniętych grupach , w braku zainteresowania działalnością państwa i jego polityką wielu obywateli Niemiec . Bardzo niski poziom ludzi biorących w głosowaniu w wyborach lokalnych i federalnych . Podstawowym założeniem SPD jest zbliżenie państwa do jego obywateli. Sposobem na to ma być rozbudowa struktur władzy lokalnej, w miastach i na wsi.
Polityka socjalna jest utożsamiana z solidarnością społeczną.
Państwo socjalne ponosi odpowiedzialność za podziały społeczne i w swoim działaniu powinno je możliwie skutecznie niwelować . Polityka finansowa państwa musi być podporządkowana wymogom bezpieczeństwa socjalnego obywateli a to wymaga głębokiej reformy niemieckiego systemu gospodarczego . Sprawiedliwy podział dóbr , wykorzystanie postępu technologicznego dla potrzeb socjalnych , zagwarantowanie prawa do pracy, chronienie dóbr naturalnych. SPD opowiada się za systemem gospodarki mieszanej .
Gospodarka mieszana to połączenie własności prywatnej, państwowej i spółdzielczej. Ważne jest zachowanie płynności rynku.
Globalizacja jest jednym z zagrożeń załamania się systemu. Duży kapitał i korporacje zagrażają średnim i małym przedsiębiorstwom niemieckim. Państwo niemieckie musi wspierać małą i średnią wytwórczość , która z racji swej różnorodności szybciej dostosowuje się o wymogów rynku i bardziej przyczynia się do rozwoju ekonomicznego Niemiec. . Należy zaostrzyć obszar wolnej konkurencji.
Charakterystycznym elementem współczesnych systemów politycznych są grupy nacisku i grupy interesu. Zjawisko to jest zauważalne na każdym szczeblu struktur państwowych. SPD , która jest partią masową , silną , wpływową jest silnie powiązana z tymi grupami. Bardzo mocno jest związana z związkami zawodowymi (np. Federacja Niemieckich Związków Zawodowych DGB).
SPD to partia silna i bardzo popularna w Niemczech., to spowodowało wypracowanie mocnych wzajemnych stosunków miedzy partią a grupami nacisku.. Jest to bardzo niebezpieczne połączenie , gdyż jak wiadomo polityka połączona z grupa interesu może dać nieoczekiwane i negatywne rezultaty .
















BIBLIOGRAFIA:

1. Bieniada R., Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD) , w: red.) Konstanty Adam Wojtaszczyk Partie polityczne w niemieckiej debacie politologicznej i socjologicznej Elipsa , Warszawa 2004
2. Niclauss K., Das Parteiensystem der BRD , Paderborn 1995
3. Zieliński E. , Transformacja ustrojowa NRD w kontekście zjednoczenia Niemiec, w: (red.) Konstanty Adam Wojtaszczyk , Wewnętrzno- polityczne i międzynarodowe aspekty zjednoczenia Niemiec, część pierwsza, warszawa 1991,
4. www.spd.de/partei/geschichte
5. www.spd.de/wahlprogramm

Praca z przypisami jest w załączniku.