Józef Czesław Babicki

Józef Czesław Babicki – urodzony 20 sierpnia 1880 r. w Michałowicach. Zmarł 22 listopada 1952 r. w Łodzi. Pedagog, teoretyk, praktyk i działacz społeczny. Po ukończeniu galicyjskiej szkoły średniej zgodnie z wolą rodziców podjął naukę na Politechnice Lwowskiej. Jednak jego fascynacja literacka i humanistyczna doprowadziła go do przeniesienia się na Uniwersytet, na filozofię. Chciał grać w teatrze, grywał natomiast w amatorskich zespołach, uczęszczał na liczne spektakle. Myślał o wstąpieniu do szkoły aktorskiej. Jego rodzina jednak zadecydowała inaczej i z Galicji przeniosła się wraz z nim do Królestwa. Najpierw Łomża, później Łowicz, gdzie Babicki pracował, jako nauczyciel. Był nauczycielem domowym i w prywatnych szkołach. Jego doświadczenie i obserwacja jako nauczyciela i wychowawcy doprowadziły do stworzenia tzw. RODZINKOWEGO SYSTEMU OPIEKI WYCHOWAWCZEJ. System ten był początkowym stadium dzisiejszych rodzinnych domów dziecka. Gdy zmarł to na łódzki cmentarz został odprowadzony przez grupę wychowawców i wychowanków z domu dziecka.
W 1928 roku został zatrudniony w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej gdzie zainicjował powstanie systemu opieki nad dziećmi. W w926 roku współzałożył związek zawodowy wychowawców, w którym sam działał.
Swoją działalność opiekuńczo wychowawczą prowadził głównie w okresie zaborów i Polski Międzywojennej, lecz również prowadził ją w okresie II wojny światowej. Okresy te zdecydowanie inne od współczesnych. Panowały wtedy inne warunki społeczno – polityczne.
Babicki walce o prawa dziecka do szczęścia i wszechstronnego rozwoju poświęcił niemalże całe swoje życie. Rozpowszechniając swoje teorie na terenie zakładów opiekuńczych, trafiając do wychowawców i kierowników takich zakładów miał za zadanie wzbogacenie dziecka w głównej mierze o kontakty uczuciowe.
Główne zagadnienia koncepcji jego propagowanego systemu wychowawczo – opiekuńczego to:
- poznanie dziecka
- prawo dziecka do miłości
- szacunek oraz jego ogólne dobro
Kładł nacisk na dzieci pozbawione naturalnych warunków rozwoju, dzieci opuszczone, które według niego z pewnych przyczyn nie mają, lub nie mogą mieć naturalnych warunków koniecznych do wzrastania i rozwoju. Ogromna wiedza psychologiczna Babickiego pozwala przenikać mu w psychikę takich dzieci i do wysnucia stwierdzeń, że dziecko takie nabywa skłonności do ujemnej kompensacji i bezwładu społecznego. Dlatego proces wychowawczy takich dzieci jest trudniejszy do zainicjowania jak w przypadku dzieci z rodzin pełnych. Zwracał szczególną uwagę wychowawców na to by pamiętali, że dziecko jest kuźnią człowieczeństwa, że posiada inne od dorosłych cech y psychiczne, które należy piastować z ogromnym szacunkiem i ostrożnością by kształtować go na człowieka gotowego sprostać wymogom społeczeństwa.
Do głównych wzorów w jego pracy opiekuńczo – wychowawczej zaliczamy rodzinę. To ona swym modelem przyczyniła się do powstania zainicjowanego przez Babickiego systemu opiekuńczo – wychowawczego. Grupa wychowanków od 8 – 10 (zwanej przez Babickiego rodzinka) zamieszkiwała razem we wspólnym mieszkaniu, mieszkania takie były wydzielane w każdym zakładzie dla każdej grupy wychowawczej. W grupach tych rolę opiekuna obejmowały starsze wiekiem dziewczyny lub chłopcy, zwane „mateczką” lub „ojczulkiem”. Opiekunowie posiadali zdecydowanie większe wyrobienie społeczne, charakteryzowali się troską i serdecznością w wielkim wymiarze. A mieszkańców domu mateczki i ojczulkowie dobierali sobie sami. Kolejno miały miejsce zebrania mateczek, mające na celu omówienie problemów lub podzielenie się sukcesami wychowawczymi w domach.
Babicki przykładał dużą miarę do rozplanowania przestrzeni w zakładach, do ich umeblowania. Według niego dziecko ma prawo do słońca, powietrza, przestrzeni, indywidualności. Kładł duży nacisk na prywatność dziecka, na estetykę podawania posiłków, według niego emaliowana miska uczy ordynarności, braku odpowiedzialności. Te wszystkie szczegóły były dla Babickiego bardzo ważne, aczkolwiek nie były kluczowe w jego koncepcji. Najważniejsza dla niego jednak była troska o rozwój intelektualny dziecka. Ważne było by dziecko zdobyło, co najmniej minimum wiedzy z zakresu szkoły powszechnej. By urzeczywistnić swoje założenia, kładł nacisk na:
- regularne uczęszczania wychowanka do szkoły ( poza zakładem opiekuńczym)
- kontakt wychowawców ze szkołą
- oddzielne dla każdego dziecka podręczniki i przybory szkolne
- ścisłe wypełnianie obowiązków domowych w stosunku do szkoły
- zapewnienie miejsca i czasu do zadań domowych
- tworzenie atmosfery sprzyjającej nauce
Ponadto obowiązkiem zakładu było umożliwienie wychowankom zdobycia zawodu według ich zainteresowań. Dla Babickiego młody człowiek był również inspiracją do napisania kilku dzieł. Najważniejsze to: „Wychowanie dziecka opuszczonego w placówkach opiekuńczo – wychowawczych” z 1929 roku czy „Jestem opiekunem” z roku 1935.
Bibliografia:
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Babicki
Babicki J.C.: Wychowanie dziecka opuszczonego w zakładzie opiekuńczo-wychowawczym. Warszawa 1929.
Kamiński A.(red): Pedagogika opiekuńcza Józefa Czesława Babickiego. Warszawa 1980.
Karolczuk-Kędzierska M.: Wielka encyklopedia Polski. Kraków 2004.