Samorząd jako forma decentralizacji.
Decentralizacja to system organizacyjny w którym:
•Podmioty administrujące mają ściśle określone kompetencje
•Kompetencje są prawnie określone (samodzielność)
•Realizacja kompetencji podlega nadzorowi weryfikacji (legalizm)
Geneza i rozwój samorządu terytorialnego w Polsce:
A) W Polsce po 1918 roku S.T. jest odzwierciedleniem ustrojów państw zaborczych
B) Konstytucja marcowa z 1921 oparła ustrój Państwa na szerokim samorządzie
Art.3. ,,(...) Rzeczpospolita Polska, opierając swój ustrój na zasadzie szerokiego samorządu terytorialnego, przekaże przedstawicielstwom samorządu właściwy zakres ustawodawstwa, zwłaszcza z dziedziny administracji, kultury i gospodarstwa, który zostanie bliżej określony ustawami państwowymi (..)”
1.Ustawa z 23 03 1933 o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (zwana scaleniową)
a) na całym obszarze gminy
b) powiatowy samorząd na całym obszarze z wyjątkiem Śląska Cieszyńskiego
c) Samorząd wojewódzki był czymś wyjątkowym, gdyż istniał tylko na obszarze województwa poznańskiego i pomorskiego
d) Spod działania ustawy scaleniowej wyłączono m-sto Stołeczne W-wa W 1938 r. wydano ustawę o samorządzie gminy m-sta Stoł. W-wa i przeprowadzono na jej podstawie wybory. Nie wyłoniły one żadnej zdecydowanej większości która by umożliwiała wyłonienie zarządu i do września 1939 r. działał dotychczasowy Zarząd komisaryczny na czele z zasłużonym Stefanem Starzyńskim .
C) Lata 1944-50 wprowadzono model ST z przed. Opierano się na ustawie z 1933 r.
a) Dekret z 23 listopada 1944 r., członkowie rad narodowych nie byli wybierani w wyborach wolnych tajnych itd. wyborach ale byli delegowani przez organizacje polityczne
b) Ustawa z 20 marca 1950 r o terenowych organach jednolitej władzy państwowej; to chwila likwidacji samorządu terytorialnego.
D) 1972 r. Zmiana podziału administracyjnego;
Zastąpiono gromady gminami dwukrotnie od nich większymi, a następnie zniesiono powiaty i województwa a na ich miejsce wprowadzono nowe jednostki o nazwie województw
Ustawa z 20 lipca 1983 r . - o systemie rad narodowych i samorządzie terytorialnym; Pozornie przywrócono samorząd ale nie dokonano decentralizacji kompetencji i jedyne uprawnienia miały charakter opiniodawczy
E) Nowela konstytucyjna z dnia 29 grudnia 1989; wprowadziła do Konstytucji z 1952 r., art. 5 w brzmieniu: ,,RP gwarantuje udział ST w sprawowaniu władzy”
Mała Konstytucja z 17.10.1992 r ;
8 Marca 1990 r. – Ustawa o samorządzie terytorialnym
F) 5 czerwca 1998 r. – ustawa o samorządzie powiatowym i województwa
G) Październik 2002 r. – Wybór wójta, burmistrza, Prezydenta w sposób bezpośredni
Samorząd
•Terenowy (gmina, powiat, województwo)
•Zawodowy
•Gospodarczy
Gmina w strukturze samorządu terytorialnego.
Zadania z mocy ustawy z 8 marca 1990 roku
•Z zakresu infrastruktury technicznej (drogi wodociągi, lokalny transport zbiorowy itp.);
•Z zakresu infrastruktury społecznej (szkoły, kultura fizyczna, ochrona zdrowia opieka społeczna itp..);
•Z zakresu podziału i bezpieczeństwa publicznego (bezpieczeństwo przeciwpożarowe, sanitarne itp.);
•Z zakresu ładu przestrzennego i ekonomicznego (gospodarka terenami, utylizacja odpadów, ochrona środowiska itp.)
Powiat
Zasadniczym zadaniem powiatu jest zaspakajanie ponad gminnych potrzeb zbiorowych m.in. wykonywanie usług publicznych.
Województwo
Realizuje zadania z zakresu polityki regionalnej, a głównie zajmuje się równomiernym rozwojem gospodarczym; właściwym wykorzystaniem innowacyjności rynków regionalnych; racjonalną polityką edukacyjną do szczebla uniwersyteckiego włącznie; przyciąganiem inwestycji
SAMORZĄD ZAWODOWY
Reprezentuje osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów
Klasyfikacja samorządów zawodowych
•Zawodów prawniczych
•Zawodów medycznych i pokrewnych
•Zawodów technicznych
•Zawodów ekonomicznych i pokrewnych
Funkcje wewnętrzne
•Reprezentacyjna
•Ochrona interesów zawodowych członków
•Sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu
•Ustanowienie zasad etyki zawodowej i dbałość o ich przestrzeganie
•Prowadzenie doskonalenia zawodowego
•Prowadzenie ewidencji członków itd.
•Zarządzanie majątkiem samorządu
•Wyznaczanie i prowadzenie postępowań
dyscyplinarnych
Funkcje zewnętrzne
•Decydowanie o możliwości wykonywania danego zawodu
•Decydowanie o pozbawieniu wykonywania zawodu
•Prowadzenie i organizowanie szkoleń zawodowych
•Doskonalenie prawa z zakresu dziedzin swego działania
Samorząd gospodarczy
Jest organizacyjną formą zrzeszania się przedsiębiorców i podmiotów gospodarczych interesów w celu reprezentowania ich interesów wobec władz państwowych i samorządu terytorialnego oraz organizowanie rozmaitych działań sprzyjających rozwojowi przedsiębiorstw.