Zamówienia Publiczne

Wykład I
„Zamówienia publiczne”

E.Przeszło
Przedtermin ustny, Egzamin forma pisemnaTest 15-20 pytań wielokrotnego wyboru, w tym do uzupełnienia (kwoty, organy itp.)

Pozycje:
1. „Prawo zamówień publicznych” nowa ustawa
2. Czajkowski „Prawo zamówień publicznych”- komentarz
3. Henryk Zaleweski „Prawo zamówień publicznych w polskim systemie zamówień publicznych”
4. Emil Norek, Andrzej Panasiuk - komentarze

Zagadnienia ogólne, wprowadzające
Zamówienia publiczne jedna z podstawowych dziedzin prawa i prawa międzynarodowego oraz istotny element gospodarki państwowej. Prz z.p. wykorzystuje się najczęściej środki publiczne. W latach 70 pojawiły się pierwsze regulacje z.p., choć w niektórych państwach pojawiły się wcześniej. W Polsce pojawiły się pierwsze regulacje w 1994r. kiedy uchwalono pierwszą ustawę o z.p. Ustawa z dnia 29.01.1994 Prawo zamówień publicznych.
Pierwsze regulacje powstały w starożytnym Rzymie w podręczniku Witrwiusza
„o architekturze”. Istotą zamówień publicznych było wykonywanie przez ówczesnego architekta (budowniczego) zamówienia zrealizowanego w oparciu o kosztorys jak i cenę ustaloną przez urzędnika reprezentującego władzę publiczną.
Zamówienia publiczne były to umowy, gdzie z jednej strony występował organ państwowy a z drugiej strony występował wykonawca – określany mianem „architekta”. Tego typu umowy były zawierane w oparciu o przepisy prawa prywatnego np. umowa najmu, dzierżawy oraz wykonanie różnego rodzaju robót budowlanych.
W czasach republikańskich z.p. były regulowane przez cenzorów były regulowane przez tzw. lex cenzoria – określano tutaj m.in. roboty i materiały – wykaz materiałów robót wykorzystywanych przy z.p., wskazywano na warunki przetargu (przetarg – najczęściej wykorzystywana forma - procedura, która służy do wyłonienia oferenta, wykonawcy), wskazywano na różnego rodzaju poręczenia gwarancje, które świadczyły o rzetelności roboty, wskazywano na warunki i terminy płatności, które maiły być realizowane przez owych architektów itd.
Zamówienia publiczne to inaczej umowa cywilno-prawna.

Rozwój instytucji z.p. nastąpił przede wszystkim w państwie burżuazyjnym. Istotą tych z.p. było sporządzenie przez Państwo – organy władzy państwowej, wykazu wszystkich produktów, inwestycji, usług jakie miały być realizowane przez konkretnych wykonawców przy czym w tym okresie dawano możliwość korzystania z różnego rodzaju preferencji przez podmioty, które przystępowały do wykonania danego zamówienia. Były to preferencje kredytowe, podatkowe, dewizowe itp.
W państwie kapitalistycznym z.p. nie różniły się od wcześniejszych etapów rozwoju gospodarczego. Postawiono jedynie na wykorzystanie z.p. przy realizacji zadań administracji tj. inwestycji budowlanych, wyposażenia armii, inwestycje w oświacie itp. Te rozwiązania stały się podstawą do przyjęcia rozwiązań na niwie prawa europejskiego, co znalazło odzwierciedlenie głownie w przepisach prawa wtórnego przede wszystkim w dyrektywach UE w zakresie z.p.

Definicja z.p. w sensie szerokim (ogólnym):
Zamówienia publiczne – zakup dóbr i usług dokonywany przez państwo i inne podmioty publiczne.

Cechy (charakterystyka) z.p.:
1. z.p. realizowane są na rzecz podmiotów publicznych tzn. jednostek państwowych i samorządowych. Przedmiotem z.p. mogą być również inne podmioty publiczne, będzie to omówione później.
Podmiot, który zamawia – decyduje co jest przedmiotem zamówienia określany jest mianem podmiotu zamawiającego. Doktryna posługuje się czasem podmiot zlecający ale raczej nie używamy tego pojęcia.
2. realizatorem z.p. może być każda osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.
Realizatorem z.p. jest wykonawca (w prawie międzynarodowym - dostawcą, oferentem, w prawie wspólnotowym dyrektywy posługują się pojęciem kandydat tj. ten, kto ubiega się o zamówienie, ale bierze udział w przetargu ograniczonym).
Wykonawca będzie realizował zamówienie gdy spełni warunki wynikające z ustawy.
3. przedmiot zamówienia – roboty budowlane, dostawy i usługi.
4. zamówienia te opłacane są najczęściej ze środków publicznych (z budżetu państwa czy jednostek samorządu terytorialnego).
5. zamówienia udzielane na podstawie określonych procedur (procedury przetargowe – ograniczone, nieograniczone).

Zamówienia publiczne w aspekcie ekonomicznym
Najistotniejszym elementem jest to, co wpływa na kształt gospodarki. Ekonomiści jeśli oceniają z.p. koncentrują się na przedmiocie z.p. na opisie przedmiotów (elementy robót budowlanych. Najistotniejszą rzeczą jest najkorzystniejsza oferta (cena) – wybierana przez zamawiającego choć nie jest to jedyne kryterium. Z.p. odgrywają ogromna rolę w walce z bezrobociem sprzyjają rozwojowi krajów zacofanych gospodarczo. Istnieją pewne rozwiązania prawne, które przewidują pewne uprzywilejowania na rzecz krajów rozwijających się. Co do zasady nie ma możliwości stosowania preferencji krajowych w polskim prawie z.p.
Umowa w sprawie z.p. próbuje uregulować procedurę z.p. w świecie. Umowa ta zakłada, że pomimo, że jedną z zasad z.p. jest równość to można stosować pewne uprzywilejowanie, dodatkowych preferencji ale tylko w stosunku co do krajów mających status kraju rozwijającego się.
Jeżeli chodzi o walkę z bezrobociem w polskim prawie jest przepis, który przy realizacji z.p. bierze się pod uwagę liczbę osób zamieszkałych na tym terenie.

Zamówienia z punktu widzenia nauk społecznych
Od 1996r. podejmowano pierwsze działania, które mówiły o wykorzystaniu w z.p. elementów tzw. prospołecznych. W 2001r. KE przygotowała komunikat, w którym wskazywano w jaki sposób dochodzi do dyskryminacji na rynku z.p. Podnoszono tu dwie kwestie:
1. dyskryminacje kobiet w z.p.
2. ograniczenie dostępu do rynku z.p. zakładom pracy chronionej

Przy realizacji z.p. trzeba wziąć pod uwagę pewne warunki w jakich są wykonywane pewne czynności, oraz duże znaczenie ma sposób wykonywania tych z.p. przez wykonawców i oddziaływanie na konsumentów. Z.p. bardzo istotnie wpływją na rynek konkurencji, jakość świadczonych usług, wydajność itd.

Zamówienia publiczne w aspekcie prawnym
System z.p. – w Polsce pewien zbiór przepisów. Prawo prywatne – polska doktryna zalicza polskie prawo z.p. do prawa prywatnego.
Kwestia dot. posługiwania się pojęciem z.p.
1. na gruncie prawa międzynarodowego:
· zamówienie rządowe albo zamówienia państwowe - realizowane na rzecz rządu państwa – termin ten nie ma nic wspólnego z tym samym terminem w państwach europejskich
· zamówienia publiczne – termin ustawowy i tylko ten jest właściwy, jeżeli analizujemy polskie regulacje w zakresie zawierania tego typu umów.

Na gruncie prawa międzynarodowego z.p., kontrakty, zmówienia rządowe są to synonimy, jak patrzymy tylko na prawo wspólnotowe posługujemy się tylko z.p. lub umowa dot. roboty budowlane dostawy i usługi.

Charakterystyka zamówień publicznych w prawie wspólnotowym
I. źródła prawa wspólnotowego z.p.:
- prawo pierwotne (prawo traktatowe) w sprawie z.p.
- prawo wtórne (prawo pochodne) – dyrektywy UE w sprawie z.p.

W państwach członkowskich istniały dość długo tendencje do ograniczania rynku z.p. tylko i wyłącznie do własnych podmiotów, przedsiębiorców, było to związane z preferencjami np. cenowymi, wykorzystanie podmiotów krajowych, czy surowców krajowych przy realizacji zamówień. Bardzo niechętnie realizowano regulacje wspólnotowe mające na celu ujednolicenie zasad i procedur udzielania z.p. Żeby przeciwdziałać tym zjawiskom UE podjęła kroki mające na celu zmotywowanie krajów członkowskich do przestrzegania regulacji dyrektyw, głównie chodziło o system odwoławczy.
Jedną z głównych inicjatyw UE było sporządzenie tzw. Białej Księgi – składała się z dwóch rozdziałów:
I rozdział - dot. zagadnień związanych z dostosowaniem prawa państw europy środkowej i wschodniej do wymogów jednolitego rynku europejskiego.
II rozdział - odnosił się do zagadnień w zakresie, których ustawodawstwo krajowe wymagało dostosowania do regulacji wspólnego rynku.
Tutaj KE wskazywała w jaki sposób dochodzi do naruszeń podstawowych zasad przyznania z.p. wskazywano tu na:
· rozwój korupcji
· podkreślano, że ograniczony jest dostęp do rynku z.p. małych i średnich przedsiębiorców m.in. poprzez brak dostępu do ogłoszeń o z.p.
· wskazywano na ograniczenia z.p. w zakresie ochrona środowiska
· bezpieczeństwo, obronność kraju.

Były to pierwsze działania UE, które wskazywały na przejawy ograniczeń i naruszeń stosowanych przepisów. Podkreślano, że kraje członkowskie notorycznie naruszały przepisy w zakresie z.p.
To miało zapoczątkować podjęcie pewnych działań debatę nad przyjęciem nowych rozwiązań na wspólnotowym rynku z.p. Chodziło tu o wyeliminowanie niekorzystnych zjawisk oraz zaistniała potrzeba wyjaśnienia terminów, instytucji, które występowały w dyrektywach WE. Tego rodzaju debata odbyła się w 1996r przejęto Zieloną Księgę zatytułowaną „ Polityka z.p. UE w poszukiwaniu rozwiązań”. Był ona sporządzona w celu stworzenia tzw. ram tematycznych dla debaty jak poprawić sytuacje na rynku z.p.
Sprawą istotną jest dostosowanie prawa unijnego tj dyrektyw WE do umowy w sprawie z.p. tj. tzw. umowa o zamówieniach rządowych GATT – układ ogólny w sprawie taryf celnych. GATT doprowadził do umowy w sprawie z.p. określa ona zasady procedury z.p. na rynku światowym. Podkreślano, że dyrektywy unijne powinny być spójne.

W źródłach normatywne z.p. wspólnotowego rynku z.p.w Traktatach WE mamy tylko
1 artykuł przepis, który odnosi się do z.p. tj. art.163

Zasady będące podstawą wydawanych orzeczeń przez ETS, zasady funkcjonowania rynku wspólnotowego na które powołują się dyrektywy UE a także inne źródła prawa pochodnego :
- niedyskryminacji (równości)
- swobodnego przepływu towarów
- swobodnego świadczenia usług
- wolnej przedsiębiorczości (swobody działalności gospodarczej)

Prawo wtórne:
I. dyrektywy UE w zakresie z.p. (służą do ujednolicenia przepisów, wiążą państwa co do celu)
· I dyrektywa 1971 rok – dot. robót budowlanych, określała warunki jakie wykonawca ma spełniać przy realizacji z.p., omawiała procedury z.p. szczegółowo została omówiona procedura przetargowa.
Przez kolejne lata zmieniano dyrektywę w zakresie robót budowlanych co doprowadziło, do sytuacji, że do 2004 r. funkcjonowały tzw. 3 dyrektywy bazowe: tj. odrębna na roboty budowlane (pierwsza pojawiła się w 1996r.), na dostawy (1976r.) i na usługi.

Istniały 3 różne przepisy dot. z.p. i ta zielona księga miała je połączyć. I tak w 2004r. przyjęto dyrektywę określoną dyrektywą klasyczną. Poza tymi dyrektywami obowiązywała również dyrektywa sektorowa. Mamy jeszcze dwie dyrektywy odwoławcze.

Od 1996r. trwała debata na temat zmian w systemie udzielania z.p. W lutym 1999r. PE przyjął rezolucje dot. nowelizacji przepisów wskazując na potrzebę wprowadzania zmian m.in. w zakresie wprowadzenia wymogów prospołecznych, proekologicznych, nowych trybów udzielania z.p. itd.

10.05.2000r. Komisja Europejska przyjęła dwie propozycje nowych dyrektyw i ostatecznie 29.01.2004r. Parlament Europejski zatwierdził ostateczne teksty dyrektyw. W Dzienniku Urzędowym UE z dnia 30.04.2004r. opublikowano:
1) dyrektywę klasyczną nr 18 tj. dyrektywa dot. koordynacji procedur udzielania z.p. na dostawy usługi i roboty budowlane.
2) dyrektywę sektorową nr 17 dot. Koordynacji procedur udzielania z.p. przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych.
Obydwie dyrektywy obowiązują od 31.01.2006r.

Dyrektywy odwoławcze:
1) dyrektywa z 1989r. dot. stosowania procedur odwoławczych przy zamówieniach na dostawy, usługi i roboty budowlane
2) dyrektywa z 1992r. dot. stosowania procedur odwoławczych w sektorze gospodarki wodnej, energetyki, transportu, usług telekomunikacyjnych.

Charakterystyka dyrektywy klasycznej i sektorowej:
Cele dyrektyw:
1. przejrzystość aktów obecnie obowiązujących tekstów tj. przepisów instytucji, które wstępowały w dotychczas obowiązujących dyrektywach
2. zmiana progów obowiązywania dyrektyw (sumy, kwoty progowe)
3. walka z korupcją
4. prowadzenie postępowania w drodze elektronicznej i możliwość prowadzenia tzw. dialogu między wykonawcą a zamawiającym, dialog konkurencyjny (nowy tryb udzielania z.p.)

Prawo zamówień publicznych – wykład II 04.03.2006 r.


Cele przyjęcia nowych dyrektyw przez Parlament Europejski i Radę UE:
- potrzeba ujednolicenia, uproszczenia przepisów w dyrektywach bazowych; uproszczenie polegało na doprecyzowaniu pojęć i instytucji, ujednolicenie – połączenie trzech dyrektyw,
- konieczność określenia kwot progowych w jednostce €, a nie w różnych wartościach,
- korelacje dyrektyw z kodeksem GAT,
- potrzeba zapewnienia realizacji wykorzystywania instytucji, które czuwają nad zasadą konkurencji, w szczególności gdy realizatorem zamówienia jest podmiot publiczny,
- istnienie postulatów proekologicznych,
- podkreślano rolę elektronicznego systemu zakupów, który miałby usprawnić dokonywanie zakupów poprzez:
wykorzystanie aukcji elektronicznej - aukcja ma przyspieszyć wybór wykonawcy, można ją stosować nie tylko na dostawy, usługi ale także na roboty budowlane,
dynamiczny system zakupów – istnieje możliwość dokonania wyboru dostawcy w drodze elektronicznej, do określonych wartości kwotowych.
- w dyrektywie sektorowej zwraca się uwagę na wyłączenie sektora telekomunikacyjnego spod regulacji wspólnotowej w związku z jego liberalizacją.

Zamówienia publiczne to umowy o charakterze odpłatnym zawierane pomiędzy instytucjami zamawiającymi a jednym lub więcej wykonawcami, których przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych, dostawa produktów lub świadczenie usług.

PRZEDMIOT ZAMÓWIEN PUBLICZNYCH

1. Dostawy – to kupno, leasing lub najem, kupno na raty itp.

2. Roboty budowlane – wykonanie albo zarówno wykonanie jak i zaprojektowanie robót związanych z jedną z działalności wymienionych w załączniku do dyrektyw.

3. Usługi – inne zamówienia publiczne niż na dostawy czy roboty budowlane ( w załączniku do dyrektyw istnieje podział usług na priorytetowe i niepriorytetowe. Priorytetowe to np. usługi finansowe, badawczo – rozwojowe, informatyczne, niepriorytetowe to np. usługi hotelarskie, transport kolejowy, usługi prawne, restauracyjne).

Kwoty wartości zamówienia decydują o stosowaniu dyrektyw, mają znaczenie ze względu na przedmiot zamówienia (inne kwoty są decydujące przy dostawach inne przy usługach).
4. Kwoty progowe – na podstawie rozporządzenia Komisji Europejskiej z 28.10.2004 r. dokonano zmian dyrektyw w odniesieniu do progów ich stosowania w zakresie procedur udzielania zamówień publicznych.
a) Dyrektywa klasyczna – istnieje obowiązek stosowania dyrektyw do zamówień, których przedmiotem są roboty budowlane przekraczające kwotę 5.923.000 €, w przypadku dostaw i usług jest to kwota przekraczająca 236.000 €.
b) Dyrektywa sektorowa:
Roboty budowlane – kwota przekraczająca 5.923.000 €
Dostawy i usługi – kwota przekraczająca 473.000 €

ZAKRES PODMIOTOWY WG DYREKTYW UNIJNYCH

1. Instytucja zamawiającego (strona zamawiająca):
- organy państwowe,
- organy samorządowe regionalne lub lokalne,
- osoby prawa publicznego – jest to osoba prawna utworzona w celu zaspakajania potrzeb w interesie powszechnym, nie mająca charakteru przemysłowego lub handlowego, finansowana w przeważającej części przez państwo, jst albo inną osobę prawa publicznego, bądź też osobę zależną (zależność kontrolna, finansowa, strukturalna), np. banki państwowe, lotniska, szkolnictwo wyższe, szpitale.
- związek złożony z jednego lub większej liczby w/w podmiotów prawa publicznego (np. porozumienia, stowarzyszenia itp.).

Centralny Podmiot Zamawiający – podmiot publiczny, który zbierał będzie zamówienia z różnych jednostek publicznych i prowadził będzie postępowania (np. dla wszystkich województw w konkretnej tej samej wspólnej sprawie).

2. Wykonawca – osoba fizyczna, osoba prawna lub podmiot publiczny lub związki tych podmiotów.

TRYBY UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH WG DYREKTYW UE

I. Dyrektywa klasyczna:
1. Procedura otwarta (przetarg nieograniczony) – wszyscy zainteresowani wykonawcy mogą składać ofertę po spełnieniu konkretnych warunków.
2. Procedura ograniczona (przetarg ograniczony) – oferty składać mogą konkretni wykonawcy zaproszeni przez zamawiającego).
3. Tryby negocjacyjne – zamawiający będzie negocjował warunki zamówienia z jednym lub kilkoma wykonawcami. Wyróżniamy:
a) procedurę negocjacyjną z uprzednim ogłoszeniem – negocjacje poprzedza ogłoszenie publiczne, uczestniczy w nim co najmniej 3 wykonawców,
b) procedurę negocjacyjną bez uprzedniego ogłoszenia:
z udziałem kilku wykonawców (co najmniej trzech),
z udziałem jednego wykonawcy ( polski odpowiednik – zamówienie z wolnej ręki).
4. Dialog konkurencyjny – pozwala na połączenie procedur przetargu z negocjacjami. Stosujemy go gdy nie można określić ram finansowych konkretnego zamówienia. Polega na udziale tych wykonawców, którzy spełniają warunki przewidziane przez instytucję zamawiającą, zamawiający prowadzi dialog z dopuszczonymi do udziału kandydatami w celu przeprowadzenia jednego lub większej liczby odpowiednich rozwiązań, a następnie po spełnieniu określonych wymogów zamawiający zaprasza wybranych kandydatów do składania ofert. Dialog konkurencyjny ma zastosowanie w przypadkach szczególnie złożonych tzn. gdy instytucje zamawiającego:
nie mogą obiektywnie określić środków technicznych umożliwiających zaspokojenie ich potrzeb lub realizację celów,
nie mogą określić struktury prawnej lub finansowej danego przedmiotu.

Jako mechanizmy uzupełniające stosowanie w/w trybów dyrektywy przewidują możliwość zastosowania aukcji elektronicznej i tzw. systemu zamówień dynamicznych (są to instrumenty uzupełniające, nie są to odrębne TRYBY !!!)

Dyrektywy UE dają możliwość stosowania aukcji elektronicznej, gdy przedmiotem zamówienia są: dostawy, usługi, roboty budowlane oraz gdy przedmiot zamówienia jest wymierny procentowo lub kwotowo (na przykład poprzez aukcję nie można zamawiać projektowania obiektu, czy usług intelektualnych). W polskim systemie jest ograniczona na usługi i dostawy przy zamówieniach o niskiej wartości i jest to tryb a nie element uzupełniający !!!

Dyrektywa sektorowa pozostawia swobodę doboru trybu. Nie muszą nastąpić określone okoliczności aby zastosować określony tryb (w dyrektywie klasycznej tak).

II. Dyrektywy odwoławcze

1. Od dyrektywy klasycznej – określa procedurę możliwości dochodzenia roszczeń przez wykonawcę. Wskazuje na następujące środki odwoławcze sensu largo:
a) środki tymczasowe – mają na celu naprawę domniemanego naruszenia praw czy interesu wykonawcy lub zapobiegnięcia szkodom lub uszczerbkom jakie mógłby pozyskać wykonawca,
b) środki odwoławcze – np. uchylenie decyzji instytucji zamawiającego lub uznanie jej za nielegalną,
c) przyznanie odszkodowania poszkodowanym wykonawcom.
2. Od dyrektywy sektorowej – istnieje możliwość wykorzystania dwóch dodatkowych środków ochrony wykonawców:
a) system atestacji – wydawanie zamawiającemu potwierdzenia, iż w danym czasie stosowane przez niego procedury i praktyki zgodne są z prawem wspólnoty oraz przepisami krajowymi. Atest wydaje instytucja lub osoba legitymująca się odpowiednimi kwalifikacjami z zachowaniem niezależności i bezstronności przy dokonywaniu oceny,
b) system koncyliacji – postępowanie pojednawcze, które ma na celu osiągnięcie porozumienia pomiędzy zamawiającym, a pokrzywdzonym wykonawcą. Postępowanie to prowadzi arbiter wyznaczony przez organy UE.

UMOWA W SPRAWIE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH (kodeks GATT)

Umowę to poprzedza porozumienie w sprawie zamówień rządowych podpisane w Rundzie Tokijskiej. GATT powołano do życia w 1947 r. (wszedł w życie w 1948 r.) GATT w obecnym kształcie jest efektem tzw. rund (było ich 8). Umowa w sprawie zamówień publicznych podpisana została w 1979 r. w Genewie, była efektem Rundy Urugwajskiej (ostatniej) zawartej przez wielostronne porozumienie GATT (GATT – Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu). Umowę w sprawie zamówień publicznych w ramach GATT podpisano 15.04.1994 r. w Marakeszu.

Państwa do momentu powołania GATT państwa stosowały (m.in. w zamówieniach publicznych) różnego rodzaju preferencje na produkty producentów krajowych (w przeliczeniu ceny krajowe były bardziej korzystne). Takie działania państw stały na przeszkodzie zasadzie konkurencyjności, dlatego podpisano tą umowę. Stworzono podstawowe zasady, które pozwoliłyby na jednolite stosowanie zamówień publicznych na rynkach światowych.

1. Zasada konkurencji. wynikają z dyrektyw
2. Zasada jawności.
3. Zasada niedyskryminacji – zabrania wprowadzania dyskryminacji pomiędzy podmiotami. Zakaz gorszego traktowania podmiotów czy produktów z innego kraju.
4. Zasada traktowania narodowego – zakłada, że strony umowy zobowiązane są zapewnić innym państwom w stosunku do produktów i wykonawców traktowanie nie mniej korzystne niż przyznane produktom, usługom i dostawcom krajowym.

Dwie ostatnie zasady wynikają z kodeksu GATT oraz rozwijają zasadę równości wynikającą z dyrektyw.

Umowa o zamówieniach publicznych przewiduje stosowanie preferencji w stosunku do określonych podmiotów, mianowicie: państw rozwijających się (posiadających taki status) poprzez stosowanie środków kompensacyjnych (offsetów) a także stosowanie preferencji cenowych (krajowych). Preferencje takie dopuszczalne są jedynie przy procedurze kwalifikacji do udziału w postępowaniu.

Strony GATT: państwa członkowskie UE, USA, Izrael (państwo rozwijające się), Aruba, Hongkong, Kanada, Korea, Japonia itd.

Strony zamawiające wg kodeksu GATT:
- centralne organy administracji rządowej,
- administracja lokalna, regionalna,
- inne podmioty dokonujące zakupów zgodnie z postanowieniami umowy GATT.

I. ZAKRES PRZEDMIOTOWY ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH WG UMOWY GATT

1. Dostawy, usługi, roboty budowlane.
2. Kwoty progowe:
Roboty budowlane: 5.000.000 SDR
Dostawy: 130.000 SDR
Usługi: 200.000 SDR

Progi te nie są jednolite dla wszystkich państw które podpisały umowę GATT. Kwoty te zależą od regulacji poszczególnych państw, od jej wysokości zależy dopuszczenie na dany wewnętrzny rynek zamówień publicznych, np. Izrael – 8 mln SDR, Japonia – 4,5 mln SDR jeśli wykonawca to organ rządowy, jeśli samorządowy – 15 mln SDR).

II. TRYBY UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH WG UMOWY GATT

1. Przetarg nieograniczony.
2. Przetarg ograniczony.
3. Procedura negocjacyjna – bezpośredniego zamawiania.

III. ŚRODKI ODWOŁAWCZE PRZEWIDZIANE W UMOWIE GATT

1. Konsultacje – tryb mediacyjny, który ma doprowadzić do porozumienia między zamawiającym a dostawcą. W przypadku niekorzystnego zakończenia negocjacji w stosunku do wykonawcy może wnieść on odwołanie w terminie 10 dni od powzięcia wiadomości o przesłankach do odwołania.
2. Wniesienie odwołania - ma rozstrzygnąć spór.

Tryb przystąpienia do umowy GATT jest bardzo skomplikowany. Państwa z drugiej strony wolą chronić swoje rynki wewnętrzne, dlatego wolą nie przystępować do takiej umowy i stąd tak małe zainteresowanie jej podpisywaniem przez wiele państw.


FUNKCJONOWANIE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH W POLSCE

GENEZA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH (OD II RP)

I. Regulacje obowiązujące na terenach zaborów w zakresie zamówień publicznych (1918 r.):
- rosyjska ustawa o dostawach i robotach rządowych – zabór rosyjski,
- przepisy o udzielaniu zamówienia na dostawy i roboty wydane przez Ministra Robót Publicznych oraz Handlu i Przemysłu – zabór pruski,
- Rozporządzenie Pełnego Ministerstwa Austriackiego z 1909 r. dotyczące oddawania przedsiębiorstwom dostaw i robót państwowych – zabór austriacki.
II. Pierwszy akt prawny (nie ustawa !!) – dekret z 1918 r. w przedmiocie utworzenia Urzędu Rozdzielczego w celu centralizacji zamówień rządowych.
III. W 1925 r. powołano komisję ekonomiczną ministrów, która podjęła uchwałę w sprawie zamówień rządowych zagranicą. Określono tzw. zamówienia zagraniczne (po raz pierwszy pojawiło się to pojęcie). Zgodnie z treścią uchwały zamówienia zagraniczne to dostawy wyrobów zagranicznych bez względu na to, czy zostały one nabyte bezpośrednio od wytwórcy zagranicznego, czy też za pośrednictwem firmy (handlowej) mającej siedzibę w Polsce.
Warunkiem zawarcia umowy w sprawie zamówień zagranicznych było uzyskanie zgody Ministra Przemysłu i Handlu, który badał czy dane zakupy nie mogły być dokonane w Polsce.
IV. Od 1926 r. podjęto próbę opracowania programów zamówień rządowych i m.in. 1930 r. w ramach Ministerstwa Przemysłu i Handlu powołano specjalną komisję dla uzgodnienia programów inwestycji i zakupów instytucji państwowych.
W 1932 r. powołano tzw. stałą komisję przez Ministra Przemysłu i Handlu, która sporządziła program zamówień rządowych i samorządowych i dokonała podziału zamówień na okręgi i przedsiębiorstwa państwowe.
V. Następnym aktem prawnym w zakresie zamówień publicznych była ustawa (pierwsza ustawa !!) z 1933 r. o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz instytucji prawa publicznego. Ustawa składała się z 4 art. Wskazywała m.in. na strony zamawiające (m.in. Skarb Państwa, jednostki czy zakłady reprezentujące Skarb Państwa, PKP, Poczta, Telegraf i Telefon, jst, podmioty prawa publicznego), warunki zamówienia. Wymogi o charakterze formalnoprawnym jakie musiały spełniać podmioty ubiegające się o zamówienia wynikały już z rozporządzenia RM z 1937 r. o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz instytucji prawa publicznego. Rozporządzenie to wskazywało m.in. na tryby udzielania zamówień publicznych:
- pisemny przetarg ofertowy nieograniczony,
- pisemny przetarg ofertowy ograniczony,
- publiczny przetarg ustny,
- zamówienie z wolnej ręki,
- zakup bezpośredni ze zwykłym rachunkiem.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
VI. W 1948 r. uchwalona została ustawa o dostawach, robotach i usługach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz niektórych kategorii osób prawnych. Były to zamówienia planowane przez organy administracji rządowej. Zamówienia publiczne były kontrolowane; realizowane były ze wzg. na charakter zamówienia przez spółdzielnie, związki samorządowe, przedsiębiorstwa państwowe, osoby prywatne mogły brać udział w zamówieniach publicznych tylko wówczas gdy wcześniej wymienione podmioty nie były zainteresowane danym zamówieniem, po spełnieniu określonych warunków.
VII. Ustawa z 1957 r. o dostawach, robotach i usługach na rzecz jednostek państwowych. Możliwość uczestnictwa osób prywatnych w zamówieniach publicznych także była wprowadzana w drodze wyjątku. Zamówienia publiczne realizowane były bezprzetargowo (zbierano oferty, ale na tym cały tryb się kończył).
Szczegółowe uregulowania do ustawy z 1957 r. zawierało Rozporządzenie Ministra Handlu Wewnętrznego z 1958 r. w sprawie zasad i trybu udzielania zamówień publicznych na dostawy, roboty i usługi przez państwowe jednostki handlowe. Rozporządzenie to zostało uchylone Rozporządzeniem Ministra Handlu Wewnętrznego z 1963 r. Zgodnie z tym ostatnim rozporządzeniem podmiotem zamawiającym były państwowe jednostki handlowe, za które uważano państwowe przedsiębiorstwa handlu hurtowego i detalicznego oraz państwowe przedsiębiorstwa przemysłu gastronomicznego. Wykonawcami zamówień były jednostki państwowe, spółdzielnie, organizacje społeczne, spółki handlowe (w których ponad 50% kapitału zakładowego posiadały jednostki państwowe) pod warunkiem, że miały zgodę Ministra Handlu na prowadzenie działalności gospodarczej. Inne podmioty mogły ubiegać się o zamówienia publiczne, gdy w/w nie były nimi zainteresowane.
Jednostki państwowe w owym czasie miały pozycję uprzywilejowaną i nie realizowały zamówień w oparciu o jakikolwiek tryb bez progów kwotowych (jedynie podmioty prywatne uczestniczyły w przetargu w oparciu o tryb przetargu).
VIII. Rozporządzenie z 1975 r. Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług w sprawie zasad i trybu udzielania przez państwowe jednostki handlowe zamówień na dostawy, roboty i usługi. Rozszerzono katalog wyłączeń, zaostrzono przepisy w stosunku do osób prywatnych ubiegających się o zamówienia. Zamówieniami zajmowały się jednostki gospodarki uspołecznionej.
IX. Ustawa z 1982 r. o planowaniu społeczno – gospodarczym. Wprowadziła pojęcie zamówienia rządowe. Ustawa stwierdzała, że jednym z celów określonych w planach centralnych i terytorialnych miały być umowy zawierane przez organy administracji państwowej z jednostkami gospodarki uspołecznionej, a także umowy zawierane przez jednostki gospodarki uspołecznionej z innymi organizacjami gospodarczymi, które miały przybrać formę zamówień rządowych lub tzw. programów operacyjnych.
X. Uchwały samoistne RM (z 1983, 1984, 1985) dotyczące działalności inwestycyjnej, nauki i techniki, kultury, które stanowiły podstawę udzielania zamówień rządowych w tym okresie.
XI. Rozporządzenie RM z 1987 r. w sprawie szczegółowego trybu i zasad zlecania zamówień rządowych oraz ich realizacji ( moc obowiązywania do 1990 r.). Analiza tego rozporządzenia pozwala na określenie następujących kwestii dotyczących zamówień rządowych:
1. Realizacja zamówień następowała na podstawie umowy zawartej pomiędzy jednostkami zamawiającymi, a wykonawcami w oparciu o wykaz zamówień sporządzony przez RM. Umowa ta miała charakter umowy cywilnoprawnej, przy czym wszelkie działania dotyczące tej umowy podlegały regulacji administracyjno-prawnej.
2. Przedmiotem zamówień mogły być zadania z zakresu nauki, techniki, wynalazków, realizacji inwestycji, dostawy materiałów, świadczenia usług, wyroby.
3. W przypadku zamówień na realizację inwestycji oraz dostawy i świadczenia usług, zawarcie umowy poprzedzał przetarg (zasadą był przetarg nieograniczony, wyjątkowo ograniczony po uzyskaniu zgody Urzędu Antymonopolowego).
4. Realizatorzy zamówienia korzystali z szeregu preferencji ekonomicznych (np. zaopatrzenie w paliwo, surowce, materiały) i gwarancji finansowych (np. dotacje).
5. Przewidziano rozwinięty system kontroli polegający m.in. na nadzorze organu założycielskiego nad podmiotem wykonującym zamówienie.
XII. W 1993 r. Sejmik Samorządu Terytorialnego, Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej oraz Krajowa Reprezentacja Budownictwa podpisały porozumienie w sprawie przeprowadzenia przetargu na roboty budowlano – montażowe.
10.06.1994 r. uchwalono ustawę o zamówieniach publicznych. W 2004 r. uchylono ją ustawą z 29.01.2004 r. o zamówieniach publicznych. Zmiana nastąpiła w związku z harmonizacją rynku zamówień publicznych do wymagań UE. Po 10 latach stosowania konkretnych przepisów była potrzeba ich doprecyzowania, wprowadzenia konkretniejszych uregulowań, wprowadzenia nowych instytucji (Urząd Zamówień Publicznych). Poprzez harmonizację nastąpiło wprowadzenie jednolitych przepisów, definicji, doprecyzowanie pojęć.

ŹRÓDŁA POLSKIEGO PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

1. Źródła formalne (akty normatywne)
a) Konstytucja,
b) Prawo międzynarodowe (prawo wspólnotowe, dyrektywy, rozporządzenia)
c) Ustawy:
- ustawa zamówienia publiczne (Dz.U. Nr 96 poz. 959 z 2004 r.),
- Kodeks cywilny,
- KPA,
- Prawo budowlane ( -> roboty budowlane),
- Ustawa o finansach publicznych z 2005 r. (-> środki publiczne, podmioty zamawiające),
- Ustawa o cenach,
- Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
2. Akty wykonawcze:
- Rozporządzenie Prezesa RM z 30.03.2004 r. w sprawie regulaminu postępowania przy rozpatrywaniu odwołań (Dz.U. Nr 56 poz. 547),
- Rozporządzenie Prezesa RM z 07.04.2004 r. w sprawie rodzaju dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz.U. Nr 71 poz. 64).
3. Inne źródła:
- Orzeczenia zespołu arbitrów – organ rozpatruje odwołania, wydaje orzeczenia:
- Orzeczenia sądów powszechnych,
- Orzeczenia ETS.



Prawo zamówień publicznych – wykład III 19.03.2006 r.


Ustawa prawo zamówień publicznych

Systematyka ustawy (ustawa składa się z IX działów).

Dział I – zawiera przepisy ogólne
Rozdział 1 – przedmiot regulacji: zawiera terminy, podstawowe pojęcia zawarte w słowniczku składającym się z 13 punktów (do zapamiętania !!), określa podmioty, wyłączenia stosowania ustawy.
Rozdział 2 – zasady udzielania zamówień
Rozdział 3 – ogłoszenia: kierowane do organów UE dotyczące zamówień o dużej wartości.
Dział II - Postępowanie o udzielenie zamówienia
Rozdział 1 – zamawiający i wykonawcy
Rozdział 2 – przygotowanie postępowania
Rozdział 3 – tryby udzielania zamówień
Oddział 1: przetarg nieograniczony
Oddział 2: przetarg ograniczony
Oddział 3: negocjacje z ogłoszeniem
Oddział 4: negocjacje bez ogłoszenia
Oddział 5: zamówienie z wolnej ręki
Oddział 6: zapytanie o cenę
Oddział 7: aukcja elektroniczna (w nowej ustawie zmiana na licytację elektroniczną,
sama procedura nie ulega istotnym zmianom)
Rozdział 4 – wybór najkorzystniejszej oferty
Rozdział 5 – dokumentowanie postępowań
Dział III – przepisy szczególne – także do egzaminu. Rozdział o udzielaniu zamówień publicznych na zasadach szczególnych w nowelizacji ustawy zostanie wykreślony.
Rozdział 1 – konkurs
Rozdział 2 – udzielanie i wykonywanie koncesji na roboty budowlane
Rozdział 3 – zamówienia sektorowe
Rozdział 4 - postępowania na zasadach szczególnych
Dział IV – umowy w sprawach zamówień publicznych
Dział V – Prezes Urzędu Zamówień Publicznych – nie obowiązuje do egzaminu
Dział VI – środki ochrony prawnej – w nowelizacji będą zmiany w tym zakresie
Rozdział 1 – przepisy wspólne
Rozdział 2 – protest
Rozdział 3 – odwołanie
Rozdział 4 – skarga do sądu
Dział VII – odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy
Dział VIII – zmiany przepisów obowiązujących
Dział IX – przepisy końcowe

Rozporządzenie Prezesa RM z 07.04.2004 r. w sprawie rodzaju dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego jakich może żądać zamawiający od wykonawcy – określa tryb składania dokumentów potwierdzających złożenie wymaganych dokumentów – rozporządzenie to ulegnie zmianom po wprowadzeniu nowelizacji ustawy prawo zamówień publicznych.

Zmiany które wprowadza nowelizacja ustawy prawo zamówień publicznych (PZP):
1. Dodany zostanie nowy tryb – dialog konkurencyjny – tryb podobny do negocjacji z ogłoszeniem, dlatego zmianie ulegną także przepisy regulujące negocjacje z ogłoszeniem.
2. Wprowadzony zostanie konkurs na określone prace + 2 dodatkowe rozdziały dotyczące umów ramowych i dynamicznego systemu zakupów. Obecnie o umowach ramowych mówi się w ramach zamówień sektorowych, po zmianie będą możliwe na każdym etapie. Dynamiczny system zakupów polega na korzystaniu ze środków elektronicznych (np. zakupy, zamówienia przez Internet, ale nie jest to tryb!!). Na polskim gruncie PZP licytacja elektroniczna dotyczy małych kwot zamówień usług i dostaw, nie dotyczy zamówień robót budowlanych.
3. Usunięty zostanie funkcja obserwatora, który do tej pory nadzorował zamówienia o bardzo dużych kwotach.
4. Rozszerzony zostanie zakres ustawowego słowniczka (obecnie jest to 13 punktów, ma być 15).
5. Zmianie ulegnie definicja robót budowlanych.
6. Zmienione zostaną progi stosowania ustawy. Kwota 600 tys. € nie jest to kwota decydującą o stosowaniu przepisów PZP. Odrębne przepisy rozporządzenia Prezesa RM zadecydują o kwotach progowych poszczególnych zamówień i to te kwoty będą decydujące. Rozporządzenie to będzie określało także inne obowiązki stron postępowania, np. składanie wymaganych dokumentów.
7. Zmieniony zostanie katalog wykluczeń – kiedy wykonawca nie może uczestniczyć w postępowaniu z powodu nierzetelności – dostosowanie w tym zakresie do dyrektyw UE.
8. Zmienione będą zasady przekazywania informacji przez wykonawców (oferent ma wybór) – korzystanie ze środków elektronicznych nie wyłącza zasady pisemności.
9. Zmienione będą środki ochrony prawnej: skarga przysługiwać będzie także zamawiającemu (w zamówieniach o dużych wartościach – 20 tys.€ - roboty budowlane, 10 tys.€ - zamówienia i dostawy).

ZASADY PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

1. Traktowane są jako postulaty kierowane albo do pracodawcy albo organu stosującego prawo.
2. W znaczeniu dyrektywalnym – zasada jest wyrażona w formie normatywnej i jest najczęściej klauzulą generalną. Jeśli nie są wprost sformułowane to można je wywieść z analizy poszczególnych przepisów prawnych.

Ustawa PZP wymienia pięć podstawowych zasad wzorem zasad UE:
1. Zasada konkurencji.
2. Zasada jawności. wynikają z dyrektyw
3. Zasada równości.
4. Zasada obiektywizmu i bezstronności (dotyczy tylko zamawiającego).
5. Zasada prymatu.
W literaturze występują jeszcze:
6. Zasada powszechności.
7. Zasada celowości postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Zasada konkurencji – konkurencja musi być wolna, występować musi na wolnym rynku, aby mówić o konkurencji w ramach PZP, dlatego zasadą szerszą jest zasada konkurencyjności, wolnej konkurencyjności. Pojęcie konkurencji nie zostało uregulowane (definicja normatywna tego pojęcia pojawia się w Mołdawii i Japonii). Konkurencja oznacza rywalizację co najmniej dwóch podmiotów na rynku zamówień publicznych. O konkurencji w ZP można mówić w przypadku wykonawców, którzy chcą zdobyć jakieś zamówienie. Zamawiający musi przestrzegać wolnej konkurencji, nie może podejmować takich działań, które zakłócą na rynku ZP tą zasadę. Ustawodawca poza wolną konkurencją eksponuje konkurencję uczciwą (art. 7 ust. 1), jej adresatem jest podmiot zamawiający na każdym etapie postępowania ZP. Do konkurencji uczciwej odwołują się także przepisy szczególne, podstawowym aktem prawnym decydującym o zakresie uczciwej konkurencji jest ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 r. oraz ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z 2000 r. - która chroni rynek przed praktykami monopolistycznymi. Praktyki monopol. też nie mogą mieć miejsca na rynku ZP.

Instrumenty ochrony konkurencji (umowny podział):
1. Instrumenty prawne o charakterze podmiotowym dotyczące uczestników postępowania:
a) wykluczenie wykonawcy z postępowania o udzielenie ZP,
b) wyłączenie zamawiającego (pracowników podmiotu zamawiającego),
c) obowiązek złożenia oświadczeń i dokumentów przez wykonawców w celu potwierdzenia ich wiarygodności.
2. Instrumenty o charakterze przedmiotowym:
a) sporządzenie specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) – podstawa sporządzania ofert. Każdy wykonawca ma równy dostęp do informacji o zamówieniu – m.in. tak jest realizowana zasada konkurencyjności.
3. Instrumenty kontroli udzielania ZP:
a) kontrola Prezesa Urzędu ZP – uprzednia lub następcza,
b) kontrola środków ochrony prawnej,
- kontrola protestacyjno-odwoławcza – w wyniku skorzystania z protestu czy odwołania,
- kontrola sądowa.
c) kontrola zamówień wynikająca z odrębnych przepisów – uprawnienia NIK, RIO.


Ograniczenia tej zasady:
1. Zamówienia z wolnej ręki (są to zamówienia w których zamawiający negocjuje warunki umowy z konkretnym wykonawcą). Zasada ta nie jest tutaj wyłączona: zamawiający musi dokładnie określić przedmiot zamówienia, ograniczenie występuje jedynie w ilości podmiotów.
2. Ograniczenie zasady wolności umów:
- brak swobody wykonawcy, powierza wykonanie ZP temu, kto złożył najlepszą ofertę,
- kształtowanie treści umowy – postanowienia umowy zależą od postanowień SIWZ.
4. Możliwość zmiany treści postanowień np. w określonych przypadkach.
5. Prawo odstąpienia zamawiającego od umowy.

Zasada równości (art.7) – zamawiający ma zapewnić równe traktowanie wszystkich wykonawców (bez względu na kraj pochodzenia, ich strukturę organizacyjną). Zasada ta znalazła uszczegółowienie w innych przepisach (art. 57 ust. 5 – po noweli będzie to art. 58 ust.4). Instytucje które gwarantują równość m.in. równy dostęp wykonawców do informacji o zamówieniu = ogłoszenia o zamówieniach, równy dostęp do protokołu z udzielenia ZP. Zasada ta jest często podkreślana przy udzielaniu koncesji w zamówieniach sektorowych. Istnieje potrzeba równoczesnego informowania np. wszystkich wykonawców o SIWZ.
Odstępstwa od tej zasady w obecnym stanie prawnym:
1. Dopuszcza się uprzywilejowanie w przypadku zamówień sektorowych (art. 138 c).

Zasada obiektywizmu i bezstronności (art. 7 ust. 2) – wszelkie czynności podejmowane przez zamawiającego powinny być dokonane bezstronnie i obiektywnie. Instrumenty, które zasadę potwierdzają:
- wyłączenie po stronie zamawiającego.

Zasada jawności (art. 8) – postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. Jawność = prawo dostępu do informacji o zamówieniu, głównie za pośrednictwem ogłoszenia wg UE. W Polsce – dostęp do informacji od momentu wszczęcia postępowania, wgląd do dokumentów.
Potwierdzeniem zasady są przepisy odnoszące się do:
1. Ogłoszeń.
2. Jawności umów (art. 139 ust.3).
3. Obowiązku informowania wykonawców o czynnościach zamawiającego np. zawiadomienie o wykluczeniu wykonawcy.
4. Wyjaśnienia SIWZ i dostarczenia jego wszystkim wykonawcom.
5. Podania informacji o wykonawcy, cenie, terminie wykonania zamówienia.
6. Przekazania informacji o unieważnieniu postępowania.
Art. 8 ust. 3 – zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji o warunkach zamówienia w przypadkach gdy wynika to z innych przepisów prawa.
Ograniczenia tej zasady:
1. Art. 8 ust. 3 – nie wolno ujawniać informacji które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
2. Zachowanie poufności w negocjacjach (tryby negocjacyjne).

Zasada pisemności (art. 9) – wszelkie czynności pomocnicze dla celów dowodowych dokonywane są w formie pisemnej. Natomiast oferta i umowa muszą być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Art. 27 ustawy po nowelizacji – oświadczenia, wyjaśnienia, wszelkie informacje dokonywane muszą być w formie pisemnej, mogą być składane faksem, elektronicznie – wybór należy do zamawiającego. Wybrany sposób nie może ograniczać konkurencji, zawsze dopuszczalna jest forma pisemna (poza wyjątkami ustawowymi np. licytacja elektroniczna). Postępowanie z reguły prowadzone jest w języku polskim, ale dopuszczalny jest inny język za zgodą zamawiającego.

Zasada prymatu trybów przetargowych (art. 10) – podstawowym trybem jest przetarg ograniczony i nieograniczony. Pozostałe tryby są możliwe po zaistnieniu przesłanek określonych w ustawie. Jeśli będzie wykorzystany dodatkowy tryb bez spełnienia tych przesłanek Prezes Urzędu ZP może skierować wniosek do sądu o unieważnienie postępowania, grożą za to sankcje finansowe dla zamawiającego.
Ograniczenia:
1. Nie ma prymatu trybów przetargowych na zamówienia na określone usługi (art. 5) – usługi niepriorytetowe.
2. Udzielanie zamówień sektorowych następuje na podstawie przetargu ograniczonego lub nieograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem – są one sobie wtedy równoznaczne.

Zasada powszechności – oznacza, że wydatkowanie środków publicznych przez podmioty zamawiające podlega regulacji ustawy PZP.

Zasada celowości postępowania o udzielenie ZP (w oparciu o ogólną definicję ZP) – zamawiający jest związany celem każdej procedury zmierzającej do udzielenia ZP. Nie wolno bezcelowo uruchomić postępowania przetargowego, żeby np. zbadać sytuację na rynku, ponieważ zamawiający poniesie odpowiedzialność majątkową.


ZAKRES PODMIOTOWY USTAWY PZP

1. Podmiot zamawiający (art. 2 pkt. 12 słowniczka) – zamawiającym jest osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej zobowiązana do stosowania ustawy.
Podstawy stosowania ustawy:
- dostawy, usługi, roboty budowlane,
- podmiot zobowiązany do stosowania ustawy (zgłaszania zamówienia).
Rozwinięcie definicji ustawowej znajduje się w art. 3 – zapamiętać !!!
Art. 3 podmioty zobowiązane stosować przepisy PZP:
a) jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o
finansach:
organy władzy państwowej (Sejm, Senat, Prezydent RP),
organy administracji rządowej
o centralne organy administracyjne (kierownicy urzędów centralnych),
o terenowe organy administracyjne (wojewoda, Urzędy Wojew.)
organy kontroli państwowej (Rzecznik Praw Człowieka, KRRiTV),
sądy i trybunały (NSA, TK, sądy powszechne),
jst (ich organy i związki).
b) jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, zakłady pomocnicze,
c) fundusze celowe: powołane ustawowo, których przychody pokrywane są ze środków publicznych np. PFRON – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
d) jednostki badawczo-rozwojowe (ustawa z 1985r.) mają pewną samodzielność, prowadzą działalność m.in. w formie ośrodków badawczo-rozwojowych.
e) państwowe szkoły wyższe: państwowe szkoły wyższe zostały zaliczone do jednostek prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej. W 1997 r. Trybunał Konstytucyjny ustalił powszechnie obowiązującą wykładnię terminu „użyteczność publiczna” na gruncie ustawy o zamówieniach publicznych z 1994 r. Zgodnie z uchwałą TK stwierdził, że państwowe i komunalne jednostki organizacyjne wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej, to takie jednostki państwowe i komunalne, które zostały utworzone w celu wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej polegające na zaspakajaniu potrzeb społecznych o charakterze ogólnym, których działalność nie jest nastawiona na maksymalizację zysku.
samodzielne publiczne ZOZ-y: szpitale, pogotowia, żłobki, przychodnie, sanatoria. W przypadku świadczeń zdrowotnych, świadczenia usług transportu sanitarnego obowiązują inne procedury niż przetargowe,
państwowe lub samorządowe instytucje kultury: biblioteki, muzea, opery, operetki, galerie itp.
ZUS,
KRUS i zarządzanie przez nią jednostki,
NFZ – wyłączenia jak wyżej dot. świadczeń zdrowotnych i transportowych,
PAN + jednostki przez nią tworzone,
państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonania zadań publicznych (np. Agencja Rozwoju Rynku Rolnego).
ust. 2
f) inne niż w/w podmioty będące państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej:
np. Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” w doktrynie domniemywa się także: Rzecznika Praw Dziecka, IPN, wszelkie jednostki organizacyjne utworzone przez wojsko, policję, straż pożarną, ale istnieją spory na tym tle.










ZAMÓWIENIA PUBLICZNE IV 6.05.006r.


Osoby (podmioty) prawa publicznego – art. 3 ustawy
3 przesłanki określające podmioty prawa publicznego:
1. jest to os. prawna,
2. utworzona w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym nie mającym charakteru przemysłowego ani handlowego,
3. jeżeli podmioty wyżej wymienione pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio finansują je w ponad 50%, lub posiadają ponad połowę akcji lub udziałów, lub sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego.

(ogólnie mówiąc chodzi o podmioty nie nastawione na zysk).

Orzecznictwo ETS – charakterystyka podmiotów prawa publicznego:
1. osoby pr. publicznego realizują potrzeby o charakterze powszechnym tzn. potrzeby, których zaspokajanie związane jest z wykonywaniem zadań publicznych i leży w interesie ogólnospołecznym
2. chodzi o każdą aktywność, która nie ma na celu zaspokajania potrzeb indywidualnych, a zatem chodzi o potrzeby zbiorowe społeczeństwa np. zaopatrzenie w energię elektryczną, gazową, cieplną, rozwój nauki, opiekę zdrowotną
3. musimy wskazywać na osoby prawne utworzone w szczególnym celu, a więc chodzi tu o cel, który wynika z aktu prawnego będącego podstawą utworzenia tej osoby.
Ogólnie chodzi o:
1.statutowy cel działalności
2. bezpośrednia lub pośrednia zależność kapitałowo nadzorcza

Podmioty prawa publicznego na gruncie prawa polskiego
1. fundacje (utworzone przez Skarb Państwa i uzależnione od Skarbu Państwa),
2. podmioty, które zaspokajają potrzeby ludności (PKP, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej), TVP S.A. i Polskie Radio S.A. z wyłączeniami (art. 4)
3. spółki komunalne, które są powołane do realizacji zadań użyteczności publicznej

Wykonywanie zadań własnych przez jednostki samorządu terytorialnego (dotyczy to sp. komunalnych). O realizacji tych zadań mowa jest w:
1.ustawie o samorządzie gminnym
2. ustawie o gospodarce komunalnej

W przypadku gdy gmina wykonuje zadania publiczne przy pomocy jednostek organizacyjnych utworzonych w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych i działających w ramach osobowości prawnej jedn. samorz. teryt. mamy do czynienia z samodzielnym wykonywaniem zadań przez gminę. W tym przypadku nie stosuje się ustawy Pr. Zam. Publ.

Jeżeli spółka utworzona przez gminę zostanie wyposażona w określony majątek gminy w celu wykonywania przez spółkę zadania własnego j.s.t. , nie stosuje się wówczas ustawy PZP.

Stanowisko takie zajął NSA, który w orzeczeniu z sierpnia 2005r. stwierdził, że powierzenie zadań użyteczności publicznej jednostce organizacyjnej gminy w drodze aktu kreującego tą jednostkę nie stanowi udzielenia zamówienia publicznego. Nie stosuje się w tym przypadku ustawy PZP.

4. związki podmiotów wyżej wymienionych
5. podmioty sektora użyteczności publicznej
(art. 3a) Są to inne podmioty niż wyżej wymienione (1-4) jeżeli zamówienie jest udzielane w celu wykonania jednego z rodzajów działalności o których mowa w art. 132 (np. wydobywanie gazu ziemnego, ropy naftowej, węgla kamiennego i brunatnego, zarządzanie lotniskami, portami morskimi, usługi w zakresie transportu autobusowego, świadczenie usług pocztowych), a działalność ta wykonywana jest na postawie praw szczególnych lub wyłącznych albo jeżeli podmioty o których była mowa powyżej pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio są finansowane w ponad 50% lub posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub posiadają ponad połowę głosów wynikających z udziałów albo akcji, lub sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub maja prawo do powoływania ponad połowy składu organu zarządzającego.

Prawami szczególnymi lub wyłącznymi są prawa przyznane w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej polegającej na zastrzeżeniu wykonywania określonej działalności dla jednego lub większej liczby podmiotów, jeżeli spełnienie określonych odrębnymi przepisami warunków uzyskania takich praw nie powoduje obowiązku ich przyznania.

6. (art. 3 pkt 5) inne niż jednostki sektora finansów publicznych i państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej jeżeli są finansowane ze środków publicznych w ponad 50% i dotyczy to zamówień o dużych wartościach i jeżeli przedmiotem zamówienia są roboty budowlane np. w zakresie inżynierii lądowej, wodnej, budowy szpitali, obiektów sportowych

7. (art. 3. pkt 6) inne podmioty niż wymienione w pkt 1 i 2 jeżeli zamówienie finansowane jest z udziałem środków, których przyznanie jest uzależnione od zastosowania procedur udzielania zamówień publicznych

8. (art. 3. pkt 7) podmioty, którym podmioty publ. (1-4) udzieliły koncesji na roboty budowlane, w zakresie, w jakim udzielają zamówienia w celu jej wykonania (koncesja art. 2 pkt 4)

Dział II Rozdział 1 „ Zamawiający i wykonawcy”
Zamawiający:
1. pracownik jednostki zamawiającej
2. kierownik zamawiającego (art. 2 pkt 3 – definicja, art. 18 – odpowiedzialność)
3. komisje przetargowe,
4. osoby trzecie, które mogą prowadzić postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego

! Art. 19 Obligatoryjnie powołuje się komisję przetargową jeżeli wartość zamówienia przekracza 60 tys. Euro
! art. 20 i 21
Kto powołuje członków komisji – kierownik zamawiającego
Z ilu członków się składa komisja – co najmniej z 3
Obowiązki komisji przetargowej


Zamówienia wspólne – art. 16

Centralny zamawiający – (art. 15a) wyznacza się po to aby zrealizował zamówienie na rzecz jednostki administracji rządowej
1. Centralny zamawiający ma dokonać przede wszystkim wyboru najkorzystniejszej oferty, zaś poszczególne jednostki administracji rządowej będą zawierały umowy z wykonawcą, który je złoży.
2. Centralny zamawiający będzie tez mógł zawrzeć umowę i przekazać nabyte towary poszczególnym jednostkom
3. Centralny zamawiający będzie mógł prowadzić postępowanie wyłącznie w celu zawarcia umowy ramowej z jednym lub kilkoma wykonawcami, a poszczególne jednostki zawierają umowę w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub z wolnej ręki
(umowa ramowa – art. 2 pkt 9a )

Wyłączenia po stronie pracowników zamawiających (art. 17):
1. podmioty, które ubiegają się o udzielenie zamówienia
2. w przypadku zaistnienia powiązań rodzinnych między zamawiającym a wykonawcą
3. w przypadku powiązań zawodowych między zamawiającym a wykonawcą (przed upływem 3 lat)
4. powiązania prawne lub faktyczne między zamawiającym a wykonawcą, takie, które mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do ich bezstronności
5. jeżeli osoby reprezentujące podmiot zamawiający zostały skazane za przestępstwo związane z postępowaniem dot. Zamówienia publicznego.

Wykonawca: (art. 2 pkt 11)
Osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, która złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego

Oferty wspólne (art. 23)
Wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia.
Warunkiem jest wyznaczenie pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Przy ofertach wspólnych wykonawcy mogą zawrzeć umowę konsorcjum lub umowę spółki cywilnej.

W przypadku zamówienia na roboty budowlane wykonawcą jest koncesjonariusz.
Przy konkursie wykonawcą jest uczestnik.

Warunki udziału w postępowaniu o udzielenie zamówień publicznych – (art. 22) (są one wymienione w ogłoszeniach przy wszystkich trybach oraz są elementem specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ).:
Warunki te dotyczą:
- posiadania uprawnień do wykonywania określonych czynności
- posiadania niezbędnej wiedzy i doświadczeń oraz dysponowanie potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonywania zamówienia
- taka sytuacja ekonomiczna i finansowa, która zapewnia wykonanie zamówienia
- fakt, iż dany podmiot nie podlega wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego

Przesłanki wykluczenia (art. 24)
1. wyklucza się wykonawców, którzy w ciągu ostatnich 3 lat przed wszczęciem postępowania wyrządzili szkodę nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie
2. dotyczy wykonawców w stosunku do których otwarto likwidację lub których upadłość ogłoszono
3. dotyczy wykonawców zalegających z opłatami, z uiszczeniem podatku, składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadków gdy uzyskali oni zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
4. osoby fizyczne, które prawomocnie skazano za określone przestępstwo
pkt 5, 6, 7 – spółki osobowe prawa handlowego – dot. przestępstw popełnionych przez wspólników
pkt 8 osoby prawne – spółki kapitałowe akcyjna i z oo. – przestępstwa, których dopuszczają się osoby będące członkami zarządu.

Katalog przestępstw: przestępstwa związane z udzieleniem zamówienia publicznego, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących racę zarobkową, przestępstwa skarbowe, przeciwko obrotowi gospodarczemu.

Zgodnie z art. 297 kk podlega karze pozbawienia wolności ten, kto w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego w związku z zamówieniami publicznymi przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument.
Tej samej karze podlega ten, kto wbrew ciążącemu obowiązkowi nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie lub ograniczenie zamówienia publicznego
Przepisy kk przewidują również odpowiedzialność osoby, która w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udaremnia lub utrudnia przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą działającą na szkodę instytucji, na rzecz której jest dokonywany (art. 305 kk).

5. wykluczenie podmiotów zbiorowych wobec, których sąd orzekł zakaz ubiegania się o zamówienie publiczne na podstawie przepisów ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary


Kwestie dotyczące obowiązku składania dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publ. jakich może żądać zamawiający od wykonawcy reguluje rozporządzenie Prezesa RM z 7.04.2004r.
Rozporządzenie wskazuje jakie dokumenty składa wykonawca w celu:
1. potwierdzenia uprawnienia do wykonania pewnej czynności: odpis właściwego rejestru KRS albo zaświadczenie z ewidencji działalności gospodarczej, koncesji, zezwolenia lub licencji, informacje z KRK, zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, ZUS – (to są dokumenty urzędowe)
2. potwierdzenia odpowiednich umiejętności, doświadczenia i wiedzy, potencjału technicznego: informacje na temat przeciętnej liczby zatrudnionych pracowników, wykaz niezbędnych narzędzi i urządzeń, wykaz wykonanych w okresie ostatnich 5 lat robót budowlanych, wykaz wykonanych w okresie ostatnich 3 lat dostaw i usług
3. potwierdzenia sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia: informacje z banku, polisy, inne dokumenty ubezpieczeniowe, sprawozdania finansowe
( pkt 2 i 3 to dokumenty prywatne)

Zgodnie z art. 26 zamawiający żąda złożenia dokumentów przez wykonawców jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w rozporządzeniu Prezesa RM.

Forma składania dokumentów –
Są składane w formie oryginału lub kopii poświadczonej za zgodność przez wykonawcę, w formie elektronicznej.
Zamawiający może żądać oryginału lub notarialnie poświadczonej kopii wyłącznie w przypadku gdy kopia jest nieczytelna albo budzi wątpliwości co do prawdziwości – to wynika z projektu rozporządzenia.

Wyłączenia w stosowaniu ustawy (3 rodzaje wyłączeń)
1. wyłączenia przedmiotowe (art. 4)
2. wyłączenia w przypadku procedury uproszczonej (art. 4a) – sytuacja gdy udzielane są zamówienia o wartości do kwoty 60 000 Euro nie stosuje się przepisów dot. obowiązku publikacji ogłoszeń w Biuletynie Zamówień Publicznych, terminów składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, terminów składania ofert, ofert wstępnych i ofert orientacyjnych oraz przepisów ustawy dot. odwołań i skarg.
3. (art. 5) wyłączenia dotyczące usług, które są wymienione w ustawie – w przypadku usług (z art. 5) zamawiający może nie stosować przepisów ustawy dotyczących: terminów składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub terminu składania ofert, wadium itd.



Prawo zamówień publicznych – wykład V 20.05.2006 r.


Zakres przedmiotowy

Przedmiotem zamówień publicznych są tylko umowy odpłatne, nie mogą nim być np. umowa zamiany, użyczenia, darowizny. Przedmiotem są usługi, dostawy i roboty budowlane.
Roboty budowlane (art. 2 pkt. 8) nauczyć się wszystkich definicji ze słowniczka !!! – odesłanie do ustawy prawo budowlane. Realizacja obiektu budowlanego w rozumieniu prawa budowlanego za pomocą dowolnych środków zgodnie z wymaganiami zamawiającego.
Terminy związane z obiektem budowlanym oraz innymi związanymi z robotami budowlane tłumaczone są poprzez odesłanie do prawa budowlanego.
Obiekt budowlany w rozumieniu prawa budowlanego:
1. Budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi.
2. Budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, np. mosty, cmentarze, lotniska, drogi. Wszystko to co nie jest budynkiem i obiektem małej architektury.
3. Obiekt małej architektury, np. obiekt kultu religijnego – kapliczki, krzyże przydrożne, posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, huśtawki, drabinki, piaskownice, śmietniki.

Dostawy (art. 2 pkt.2) – nabywanie rzeczy, praw oraz innych dóbr w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, najmu, dzierżawy oraz leasingu. Chodzi tutaj o wszelkie umowy cywilnoprawne, nazwane czy nienazwane. Istotne jest aby było określone w nich na jaki okres czasu własność zostanie przeniesiona i jaka jest cena. Przedmiotem dostaw mogą być: rzeczy ruchome i nieruchomości, przynależności, pożytki cywilne i naturalne, przedsiębiorstwa, energia, prawa majątkowe zbywalne, prawa własności intelektualnej, prawa autorskie, wierzytelności.

Usługi (art. 2 pkt. 10) – wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy. Mamy z nimi do czynienia bardzo często przy umowach zlecenia. Należy bardzo starannie analizować umowy, aby nie pomylić usług z dostawami.

Zamówienia mieszane (art. 6) – mamy z nimi do czynienia gdy prze