Hinduizm

Religia, którą nazywamy hinduizmem jest właściwie bez nazwy. Uczy ona, że prawda istnieje poza nazwą i formą a wszystkie drogi, które prowadzą do boga są dobre. Jako najstarsza religia, matka wszystkich religii, uznaje wszystkie religie. W swej długiej historii widziała wiele religii, które przychodziły i odchodziły. Była świadkiem powstania i upadku religii Egiptu i Persji. Sama zrodziła wiele religii, jak na przykład: buddyzm, dżinizm, czy sikkhizm. Wywarła wpływ na islam, chrześcijaństwo i taoizm.
Podwaliny pod judaizm położył Mojżesz pod koniec II tysiąclecia przed Chr. Buddyzm został założony przez Siddharthę Gautamę w połowie I tysiąclecia przed Chr. Chrześcijaństwo powstało na przełomie er jako wynik nauki Jezusa. Wreszcie islam pojawił się za pośrednictwem proroka Mahometa. Nie wiemy jednak kto stworzył sanatana dharmę, czyli odwieczne prawo, religię hinduistów. Tradycja wspomina o siedmiu riszich twórcach wed lub wg innej wersji o czternastu, lub o jeszcze większej liczbie; mówi się nawet, że było ich sto tysięcy. Sami hindusi księgi wedyjskie określają terminem śruti , czyli objawieniem Przyjąć zatem można, że hinduizm jest religią objawioną, która nie ma swego założyciela, tak jak uprzednio wymienione. Podobnie jak nie mają swego założyciela religie starożytnych Greków, Babilończyków czy Egipcjan.
Od religii założonych, z wyjątkiem judaizmu, różni się ona jednak tym, że nie jest religią uniwersalną, tzn. hinduizm przeznaczony jest jedynie dla ograniczonego kręgu wyznawców, w tym wypadku obejmuje tylko cztery warny społeczeństwa hinduskiego. Takie jest na ogół powszechne mniemanie. Jednakże musimy wziąć pod uwagę, że właściwie nikt nie zabrania wierzyć i stosować się do prawa odwiecznego, czyli wyznawać hinduizm. Mogą jego wyznawcami być ludzie spoza kast, jak również mogą być jego wyznawcami Europejczycy i Amerykanie. Przykładem tego jest tzw. misja Czajtanii i wspólnoty krisznaitów, powstałe pod wpływem Towarzystwa Świadomości Boga Kriszny. Jednak muszą się oni dostosować do obowiązujących praw, tj. nie wolno im wchodzić do niektórych sanktuariów, nie wolno im powtarzać pewnych mantr i wykonywać zakazanych rytuałów. W tak rozszerzonym sensie hinduizm też jest religią uniwersalną i patrząc z tego punktu widzenia, nawet chrześcijaństwo ani islam nie są religiami uniwersalnymi, gdyż większa część społeczeństwa, czyli kobiety są w podobny sposób dyskryminowane, ponieważ np. nie mogą pełnić funkcji kapłańskich. Właściwie w takim razie tylko buddyzm jest religią uniwersalną, chociaż i tutaj istnieją różnice w uprawnieniach kobiet i mężczyzn, ale są to różnice tylko w szczegółach. Innym dowodem, że hinduizm jest religią uniwersalną może być fakt jego rozprzestrzeniania się; najpierw na południe Indii, gdzie przyjęły go narody drawidyjskie, a następnie na wschód do krajów pd. wsch. Azji. Należy także wziąć pod uwagę to, że hinduizm w historii nigdy nie prowadził szerokiej akcji misjonarskiej, chociaż w XX w. prowadzi się taką działalność, zarówno w Europie jak i w Ameryce.
Uczeni historycy przyjmują, że hymny Rigwedy powstały w okresie od X–XIII wieku przed Chr., tzn. około trzy i pół tysiąca lat temu. Oczywiście w tak długim przedziale czasu musiało się dużo zmienić w wierzeniach i obrzędach, zwłaszcza, że prawa religijne nie są i nie były nigdy tak skodyfikowane i zdogmatyzowane jak w innych religiach. Religia hindusów nieustannie fermentowała i owocowała nowymi poglądami. Same wedy nie są jednorodne. Inna jest filozofia samhit a inna upaniszad . Na ogół zgodnie się przyjmuje, że poglądy istniejące po powstaniu tych ostatnich, tak bardzo się różniły od pierwotnej religii Wed, że zaczęto nadawać nowemu prądowi nową nazwę – braminizmu, aby odróżnić go od pierwotnych wierzeń, czyli wedyzmu. Gdy z kolei braminizm zaczął ulegać erozji pod wpływem nowych poglądów buddyjskich i innych heterodoksyjnych szkół, wynik tych wpływów objawił się jako nowa religia, zwana dzisiaj hinduizmem. Oczywiście poza Indiami, gdyż w samych Indiach religia ta nie ma żadnej nazwy. Po prostu jest to odwieczne prawo - sanatana dharma.
Hinduizm zatem ma dwa znaczenia. Pierwsze, szersze znaczenie to religia obejmująca wedyzm, braminizm i hinduizm w węższym znaczeniu, który obejmuje wierzenia od II wieku do czasów dzisiejszych.
Należą też do niego różne kierunki filozoficzne: sankhaja, joga, wedanta.
Hinduizm jest religią monoteistyczną polegającą na tym, że cześć oddaje się jednemu bogu, który przejawia się pod postaciami wcieleń i żeńskiej energii. W hinduizmie obowiązuje doktryna uznanie autorytetu Wed i pierwszeństwa kasty braminów, zasada ahinsy, uznanie prawa karmana i sansary oraz trzech ścieżek zbawienia.
Ogólna liczba wyznawców hinduzimu określana jest na ok. 640 mln. Obejmuje: Indie, część Pakistanu, Sri Lankę (Cejlon), Nepal, Sikkim, Bali, Trynidad.
Hinduizmu bóstwa
Najważniejszymi pośród bóstw są: Brahma, Wisznu i Śiwa, którzy łączeni są w triadę.

Brahma jest konstruktorem wszechświata, lecz jego moc i elementy stwórcze pochodzą od Wisznu, i to On, a nie Brahma, jest także zachowawcą i utrzymującym wszechświaty. Siwa doprowadza do końca każdy okres zwany kalpą, aż do zagłady świata. Brahma jest bogiem osobowym, przedstawianym jako brodaty mężczyzna, niekiedy z czterema lub pięcioma głowami i czterema ramionami. Żoną Brahmy jest Saraswati.

Życie Brahmy wymierza cykl kosmicznego czasu. Po upływie stu lat życia Brahmy płomienie ognia mają pochłonąć wszystko razem z nim samym. Przez dalsze sto lat kosmos ma istnieć w umyśle Wisznu, aby w oznaczonej chwili pojawić się z nowym demiurgiem. Obecnie - wg hinduizmu - żyjemy w pierwszym dniu 55 roku obecnego Brahmy (w wieku kali jung - upadku religii i etyki).

Wisznu jest przedstawiany jako dobry i przyjazny. Ma on postać młodzieńca z błyszczącym diademem, siedzącego na kwiecie lotosu, jeżdżącego na mitycznym ptaku Garudzie, albo spoczywającego na wężu świata.

Hinduizmu etyka

W etyce hinduizmu akceptowane są trzy cele życiowe i zarazem drogi do szczęścia:

1) dążenie do osiągnięcia doskonałości moralnej (dharma - postawa, to, co stałe).

2) uczciwe dążenie do osiągnięcia majątku, władzy i innych pożytecznych rzeczy (artha - korzyść, zysk).

3) dążenie do osiągnięcia rozkoszy zmysłowej (kama - miłość, przyjemność erotyczna). Zasady kamy wyjaśnia - Kamasutra (zasady miłości erotycznej).

Hinduizmu kult

Ma charakter indywidualistyczny. Polega na oddawaniu czci przez składanie ofiar w świątyniach głównie z kwiatów, owoców, orzechów kokosowych, beteli. Wyciągnięcie rąk, śpiewanie hymnów, mycie bóstwa, ubieranie go, malowanie, noszenie w procesjach, palenie przed nim kadzideł i lamp.

Ofiary krwawe zdarzają się jedynie w kulcie Kali. Składane są z bawołów, kóz, owiec, kogutów. W domach znajdują się małe kapliczki lub ołtarzyki bóstw, gdzie dokonuje się codziennej ofiary (pudży). Ważnym obrzędem kultowym są święte kąpiele (zwłaszcza w Gangesie), przypisuje się im moc usuwania wszelkich skaz oraz przewinień, moc uwalniania od chorób i dolegliwości.

Zwłoki powszechnie pali się na stosie (dawniej wraz z ciałem męża palono wdowę, praktyka ta (sati) została zakazana przez Anglików w 1829). Ascetów grzebie się, nadając ciału pozycję kuczną.

Hinduizmu święta

W hinduizmie obchodzi się bardzo dużo świąt, należą do nich m.in.: "święto świateł" (diwali), święto narodzin Kryszny, święto Wisznu-Dżagannathy (Pana świata), święto Siakti - związane z zabiegami magicznymi, polegającymi na pozyskaniu żeńskiej energii, w czasie którego używa się środków odurzających i odbywa się ceremonie orgiastyczne.
Okres trwania świata liczony jest długością życia Brahmy i wynosi 311 040 miliardów lat ludzkich.
Są cztery jego okresy, nazywane juga.

Pierwszy z nich, krita juga, jest okresem idealnym, nie ma w nim bóstw ani jakiejkolwiek hierarchii.
Trzy następne, treta, dwapara i kali, cechują się postępującą degeneracją moralności istot go zamieszkujących.

Razem dają one "wiek", pod koniec którego nastąpi zniszczenie. Po przerwie wypełnionej ciemnością znów będą "narodziny" złotego wieku.

Tysiąc podobnych nawrotów składa się na pół eonu równego jednemu dniu lub nocy Brahmy. Doba Brahmy trwa tysiąc dni, kończących się zagładą.

Po upływie stu lat życia Brahmy płomienie ognia pochłoną wszystko, razem z nim samym. Dalsze sto lat kosmos będzie istniał potencjalnie w umyśle Wisznu, aby w oznaczonej chwili pojawić się z nowym demiurgiem.
Według wierzeń hindusów, żyjemy teraz w pierwszym dniu 55 roku obecnego Brahmy, dokładniej zaś w wieku kali juga, upadku religii i etyki.

Kiedy dokona się już akt stworzenia nowej epoki w dziejach świata, funkcja starego Brahmy kończy się. Wraz z nadejściem nowej ery rodzi się nowy Brahma, który tworzy nowy świat. Czas między rozpadem starego świata a powstaniem nowego obejmuje jeden dzień Brahmy, co równa się 4 miliardom 320 milionom lat ludzkich. Kiedy dobiega końca jeden dzień Brahmy, następuje rozpad świata w skutek pożaru i wody.
Po jednym dniu Brahmy następuje równie długa noc, w ciągu której świat pozostaje w spoczynku. 360 dni i 360 nocy Brahmy stanowią jeden rok Brahmy, a jego życie trwa 100 takich lat. Okres ten nazywa się para (311 040 miliardów lat ludzkich) i obejmuje jeden cykl dziejów świata.
Po jednej para następuje wielkie rozwiązanie - mahapralaja - pożar świata.
Każdego dnia Brahmy tworzony jest wszechświat, a każdej nocy unicestwiany. W hinduizmie współistnieje wiele kierunków i szkół. Nie zwalczają się one wzajemnie, ponieważ reprezentują różne poglądy na temat zbawienia i uważane są za równoważne.
Hinduizm to religia wzajemnej tolerancji.

Oprócz bogów trimurti panteon hinduistyczny obejmuje kilka milionów bóstw. Właściwe zrozumienie całości jest niemożliwe bez poznania skomplikowanej symboliki, w której imię boga, kolor jego skóry, a nawet gesty czy układ palców mają znaczenie. to wszystko wiąże się ściśle z lokalną mitologią i kulturą.

Według hinduizmu przeznaczenie człowieka i jego los nierozerwalnie związane są z wszechświatem.
Podobnie jak świat podlega cyklom Brahmy, tak człowiek odradza się na ziemi w kolejnych wcieleniach poprzez wędrówkę dusz zwaną samsara.

Koncepcja reinkarnacji nie ogranicza się do zaistnienia czegoś fizycznego, ale zawiera też elementy religijno-moralne. Życie doczesne i jego jakość warunkują formę, w jakiej hinduista odrodzi się w przyszłym życiu. W zależności od tego, jak wypełni swoje zadanie, odrodzi się w wyższej lub niższej warstwie społecznej, a nawet pod postacią zwierzęcia.

Z samsarą związany jest charakterystyczny dla kultury hinduistycznej system kastowy. Przynależność do danej kasty zależy od urodzenia, a przejście z jednej kasty do drugiej nie jest możliwe za życia - jedyną formą awansu społecznego jest reinkarnacja.
Z tego powodu śmierć w hinduizmie traktuje się zupełnie inaczej niż w innych kulturach - przyjmuje się ten fakt spokojnie, a nawet radością, gdy człowiek pewny swoich dobrych uczynków oczekuje ponownego przyjścia na świat w wyższej kaście. Cykl powtórnych narodzin nie jest nieskończony - można go przerwać i właśnie to stanowi główny cel wyznawców hinduizmu.

Wyzwolenie z cyklu, zwane mokszą, nie zostało wyraźnie określone, choć na ogół uważa się je za zjednoczenie z absolutem, wszechjednią - najwyższą wiedzą, czy nawet z bogiem jako przejawem absolutu. Filozoficznie, mistycznie pojmowany absolut jest stanem bez skazy i bez czynu, niezniszczalnym, wiecznym, niepojętym, samoistniejącym i wszechwiedzącym. Jako najwyższa świadomość ma cechy prawdy, wiedzy, nieskończoności, dobra, piękna, bytu i szczęścia. Osiągnąć ten stan może tylko bramin płci męskiej ( bramin jest najwyższym, doczesnym wcieleniem, najdoskonalszą formą cyklu reinkarnacji).

Prowadzą do niego trzy drogi:

karma - droga uczynków - działanie opierające się na przestrzeganiu obyczajów danej kasty.
dżniana - droga poznania - polegająca na czerpaniu mądrości nie na osiąganiu jej poprzez medytację.
bhakti - droga oddania - oddawanie czci absolutowi uosabianego przez jednego z licznych bogów, niekiedy zwanego brahmanem.