judaizm

Judaizm jest najstarsza spośród trzech „religii Księgi”. Oparta na zasadzie przynależności rasowej , jej wyznawcą staje się każdy, kto urodził się z matki Żydówki. Bardzo rzadko dopuszcza się przyjmowanie wyznawców innego pochodzenia etnicznego. Judaizm to religia, ale także zespół wierzeń, wartości etycznych i postaw wynikających z tradycji i obyczajów narodu żydowskiego.
Judaizm jest jedną z najstarszych i zarazem ciągle żywych religii świata. Opiera się na dwóch podstawowych założeniach:
1) na monoteizmie, czyli wierze w jednego, jedynego Boga, Stwórcę i Pana Wszechświata, który oczekuje od ludzi moralnego postępowania
2) na przekonaniu o posłannictwie Żydów z racji wiecznego przymierza, które Bóg zawarł z nimi, za pośrednictwem Mojżesza na górze Synaj, uznając ich narodem przez siebie wybranym. To przymierze ma znaczenie dla całej ludzkości, gdyż z narodu żydowskiego, jako narodu wybranego wyjdzie Mesjasz i ustanowi królestwo Boże na ziemi. Będzie one przygotowaniem do ostatecznego królestwa w przyszłym świecie, gdzie nastąpi zmartwychwstanie zmarłych i sąd ostateczny oraz powszechny dopełniający dzieło Boże. Cały świat pozna Boga i uzna rolę Żydów.
Rozwój Judaizmu wiąże się ściśle z historią narodu żydowskiego. Jego powstanie opisane jest w świętej księdze judaizmu – Biblii. Według niej dzieje judaizmu rozpoczynają się od mieszkającego w Mezopotamii Abrahama, który usłyszawszy głos jedynego Boga i stwórcy świata Jahwe, udaje się do Palestyny. Za założyciela religii judaistycznej, zarazem twórcę przymierza między Bogiem i ludem izraelskim, a jednocześnie odbiorcę objawień Bożych i wyzwoliciela ludu izraelskiego niewoli egipskiej a także twórcę życia narodowego uznawany jest Mojżesz. Od jego imienia judaizm jest nazywany czasem „mozaizmem”.
Mojżesz dał ludowi Torę, obejmującą pięć ksiąg Mojżeszowych , czyli tak zwany Pięcioksiąg. Komentarzem do Tory jest Talmud. Poszczególne jego części dotyczą zasad szczegółowo regulujących życie Żydów zgodnie z nakazami wiary. Dotyczą one obrzędów, obrzezania, utrzymywania rytualnej czystości, zasad żywienia, modlitwy, zawierania, małżeństw, postu, świąt, Szabatu - tak nazywany jest świąteczny dzień odpoczynku obchodzony przez Żydów w sobotę a rozpoczynający się w piątek wieczorem i trwający do zachodu słońca w sobotę.

Jeśli chodzi o księgi religijne, to Biblia hebrajska relacjonuje stworzenie świata, dzieje hebrajczyków oraz nauki proroków, którzy przekazują Słowo Boże. Z kolei wcześniej wspomniany Talmud zawiera nauczanie mędrców, którzy próbowali interpretować Torę, czyli pięć początkowych ksiąg Starego Testamentu.

Symbolami judaizmu są:
1) Gwiazda Dawida, zwana Tarczą Dawida. Jest to sześcioramienna gwiazda utworzona przez dwa przeplatające się trójkąty
2) menora, świecznik siedmioramienny wykonany z jednej bryły metalu, który już w pierwotnej chacie służył do oświetlania świętego miejsca. Współcześnie także podstawowy element herbu państwa Izrael.

Praktyka religijna. Należy postępować zgodnie z dziesięcioma przykazaniami i przestrzegać zaleceń, dotyczących życia codziennego:
nie pracować w dzień Szabatu, modlić się trzy razy dziennie, nie jeść mięsa niektórych zwierząt (świni, królika, owoców morza). Poza tym u małych chłopców w osiem dni po narodzeniu dokonuje się zabiegu obrzezania. W wieku 12 – 13 lat dzieci obchodzą święto zamykające okres ich kształcenia religijnego: chłopcy – bar-mictwę, a dziewczynki – bat-micwę.

Istotną cechą tej religii jest brak hierarchii i centrum religijnego. Jej wyznawcy gromadzą się w tak zwanych gminach, które mają pełną autonomię. Na jej czele stoją: rabin oraz kantor (śpiewak, solista prowadzący zbiorowe modły). Miejscem kultu Żydów jest synagoga. Nabożeństwom w synagodze przewodzi rabin, zaś odbywającym się w domu – ojciec.
Jeśli chodzi o święta, to ich terminy zmieniają się w zależności od żydowskiego kalendarza. Najważniejsze święto to Jom Kipur, czyli Dzień Pojednania: w dniach poprzedzających święto prosi się bliskich o przebaczenie zła, które się im wyrządziło. Rosz KaSzana to żydowski Nowy Rok. Z kolei święto Paschy upamiętnia wyjście Hebrajczyków Hebrajczyków Egiptu pod wodzą ich proroka Mojżesza.

Judaizm współczesny opiera się na zasadach opracowanych w Talmudzie, które są współcześnie interpretowane jednak na różne sposoby:
- najbardziej tradycyjną jego formą jest Judaizm Rabiniczny. W Judaizmie tym szczegółowo przestrzega się talmudycznej interpretacji Tory. Rabini stoją na straży czystości wiary i jednocześnie sprawują funkcje administracyjne w gminach wyznaniowych. razie wątpliwości w poszczególnych jednostkowych sprawach, wymieniają oni między sobą listy, w których poprzez często wieloletnie dyskusje ustalają wspólne stanowisko.
- Kabała, to odmiana Judaizmu powstała w Hiszpanii. Oprócz czysto racjonalnej interpretacji Starego Testamentu oraz Talmudu Rabini Kabaliści stosowali do rozstrzygania sporów „techniki magiczne”, polegające na czytaniu pewnych fragmentów tych pism tak jakby były „tajnymi kodami”, na przykład co którąś literę lub na wspak. Na tej podstawie wynajdowali w tych tekstach zupełnie nowe treści takie jak nowe proroctwa.
- Chasydyzm – powstał na terenie dzisiejszej Polski i Białorusi. Charakterystyczną cech ą tej odmiany była wiara w szczególny rodzaj bezpośredniego kontaktu niektórych wybitnych rabinów, zwanych Cadykami Bogiem. Cadykowie skupiali wokół siebie szkoły młodych adeptów, którzy oprócz racjonalnego studiowania Talmudu, uczestniczyli rodzaju sesji medytacyjnych.
- Judaizm Reformowany, powstał w XIX wieku w Niemczech. Różni się on od tradycyjnego judaizmu rabinicznego mniej restrykcyjnym podejściem do spraw obyczaju, zwłaszcza ubioru i sposobu odżywiania się.