Na czym polega piękno prawdy?

Temat: Na czym polega piękno prawdy?

W swojej pracy postaram się wyjaśnić, na czym polega piękno prawdy. Aby móc wyjaśnić to stwierdzenie potrzeba poznać pierwotne znaczenie słowa ?prawda? i ?piękno? oraz rozłożyć je na czynniki pierwsze. Słowo ?prawda? w języku łacińskim oznacza ?veritas?. Z kolei, ?veritas? wywodzi się od greckiego ?alethei?, które jest całkowitym przeciwieństwem prawdy. Otóż etymologicznie ?alethei? ma sens negatywny. Jak to więc możliwe, by prawda czemuś zaprzeczała? Jej podstawą jest przymiotnik ?alethes?, który składa się z zaprzeczenia ?a? oraz rdzenia ?letho?. Trzon zatem wywodzi się od homeryckiego ?lanthano?, czyli ukrycia, zapomnienia. Prawda zatem w najczystszej postaci oznacza coś ?niezatajonego, nieskrytego?, jak by powiedział Heidegger. Prawda jest jednym z tych pojęć, które w swej codzienności zatraciło swe pierwotne znaczenie. Słowo ?piękno? w starożytnej Grecji wiązało się przede wszystkim z ideą dobra, duchowością, moralnością, myślą i rozumem. Pogląd ten przez wieki uważany był za najtrafniejszy. Obecnie słowo ?piękno? według encyklopedii oznacza pozytywną właściwość estetyczną bytu wynikającą z zachowania proporcji, harmonii barw, dźwięków, stosowności, umiaru i użyteczności, odbieraną przez zmysły. Ponadto to pojęcie jest silnie związane z teorią estetyki, prawdy i dobra. Jak widać obydwa słowa, przez wiele wieków zmieniły swoje pierwotne znaczenie. A cóż one oznaczają razem dzisiaj? Czym jest zatem piękno prawdy?
W tej części pracy chciałabym rozważyć znaczenie prawdy. Prawda może być różna: bolesna, szczęśliwa, wywołująca śmiech lub łzy. Powiadają, że najgorsza prawda jest lepsza od najlepszego kłamstwa. Czasami wolelibyśmy nie usłyszeć prawdy, tym bardziej, jeśli będzie ona dla nas bolesna, a wolelibyśmy żyć w złudzeniach i nadziei. Niekiedy zdarza się, że po usłyszeniu prawdy nasze oczy wypełniają się łzami, a życie zaczyna tracić sens. Czy chcielibyśmy ją wtedy usłyszeć? Nie sądzę.
Oprócz bolesnej prawda posiada swoją piękną stronę, która często przynosi nam radość, uśmiech i energię do dalszego życia. Jak widać prawda ma dwa oblicza. A wszystko zależy od sytuacji, w jakiej się znajdujemy i od aktualnego punktu widzenia.
Na czym polega piękno prawdy? Najważniejsze jest to, że wszystkie związki, przyjaźnie, układy, spółki i organizacje, opierają się na prawdzie. Tworzy ona fundament naszego życia i funkcjonowania. A jak wiadomo bez porządnego fundamentu nie mógłby powstać dom. Prawda jest podstawową kategorią, bez której człowiek nie mógłby normalnie funkcjonować i żyć. Gdyby nikt nie mówił prawdy poszłaby ona w zapomnienie. Czy możliwe jest, aby prawda przestała istnieć?

Rozum: Prawda będzie, zatem istniała, choćby nawet świat zginął.
Augustyn: Nie mogę zaprzeczyć
R.: A jeżeli zginie sama prawda? Czy nie będzie wówczas prawdziwe twierdzenie, że prawda zginęła?
A.: Temu także nikt nie może zaprzeczyć.
R.: A przecież nie może ono być prawdziwe, jeżeli prawda nie istnieje.
A.: Już poprzednio się na to zgodziłem.
R.: A zatem prawda nie może przestać istnieć.

To prawda. Św. Augustyn powiedział coś, co niewielu ludzi potrafiłaby dzisiaj przyznać. Prawda nie może przestać istnieć. Wyobraźmy sobie świat, w którym nie byłoby prawdy? Ludzie zawsze by kłamali, a odpowiedzi udzielali według swoich nastrojów i potrzeb. Liczyłaby się tylko jedna osoba, myślelibyśmy tylko o sobie, o własnym JA. Nie mogłyby istnieć przyjaźnie, związki, rodziny. Nie byłoby zaufania. Świat stałby się pełen okrucieństw, pogardy dla innych, brutalności i agresji. Po przedstawieniu sobie takiej wizji łatwo przychodzi odpowiedź na pytanie, czym jest piękno prawdy. To wartość, dzięki której potrafimy normalnie żyć, funkcjonować, nadal żyć z innymi ludźmi. Aby jeszcze lepiej zrozumieć piękno prawdy powinniśmy zastanowić się nad jej przeciwieństwem: nad kłamstwem
Słowo ?kłamstwo? encyklopedia wyjaśnia nam następująco: ?Kłamstwo, kłamanie - nieprawdziwa, fałszywa wypowiedź, której celem jest świadome wprowadzenie w błąd innych osób - nie jest kłamstwem wypowiedź mylna wygłaszana w przekonaniu o jej prawdziwości?. Bardzo ważnym faktem jest poznanie mechanizmu kłamstwa, dzięki któremu potrafilibyśmy mu zapobiegać. Pozwala ono jeszcze na stosowanie odpowiednich metod wychowawczych u dzieci w wieku 3-8 lat. Symbolem kłamstwa jest rozdwojony język. Obraz ten jest zaczerpnięty z języka żmii. Można przypuszczać, że symbol ten nawiązuje do kuszenia Ewy i jej kłamstwa z raju. Kłamstwo sięga czasów starożytnych. Ludźmi nie miotały sprzeczności i wyrzuty sumienia. Istniało określenie na akty, które my nazywamy kłamstwem z tym, że miało ono pozytywny wydźwięk, łączyło się głównie z podstawowymi zadaniami poetów, czyli z umiejętnością tworzenia fikcji. Nie istniało rozróżnienie pomiędzy fikcją, świadomym wprowadzaniem w błąd, fałszem, dlatego zjawisko to nie wiązało się z żadnymi konsekwencjami. Sofokles pytany, czy kłamstwo zasługuje na pogardę, odpowiadał: ?Nie, jeśli kłamstwo może nas ocalić?. W starożytności było to zachowanie o charakterze pozytywnym. W dzisiejszych czasach kłamstwo jest kojarzone z zachowaniem negatywnym, chociaż konsekwencji z tego nie potrafimy wyciągać.
Dlaczego wymagamy prawdy i szczerości od innych osób, a potępiamy oszustów i kłamców? Skoro sami nie potrafimy być wobec siebie szczerzy. Wydaje się, że kłamstwo wdarło się już na stałe w nasze życie. Dlaczego? Ponieważ dzięki niemu możemy żyć w swoim świecie iluzji i imaginacji. Kłamstwo wymaga od nas pomysłowości i przebiegłości używamy go, gdy chcemy przechytrzyć innych, postawić na swoim, ponieważ świat wtedy wydaje się być piękniejszym (przynajmniej dla nas, a nie dla ludzi, których okłamujemy), łatwiej czasem powiedzieć kłamstwo niż prawdę, chcemy pokazać swojemu przeciwnikowi, że nie jest godny rozmowy z nami. Powodów, dla których kłamiemy jest tyle samo ile kłamstw. Kłamstwo wdarło się do naszego codziennego życia: polityki, biznesu czy handlu. Nawet w Biblii można znaleźć przykłady oszustw i kłamstw. W ?Księdze Rodzaju? Abraham dopuszcza się oszustwa polegającego na tym, że swoją żonę podaje za siostrę i oddaje na dwór faraona. Także bezbożny król Achab zginął w wyniku skutecznego oszustwa uknutego przez ducha za pozwoleniem Pana! W tym przypadku oszustwo było środkiem do realizacji celu ? zniszczenia grzesznika. Augustyn Aureliusz (IV i V w.) podzielił kłamstwa na 9 kategorii, począwszy od kłamstwa służącego pomocy, poprzez takie, które rani innych, aż po najgorszy rodzaj ? kłamstwa dotyczącego religii. Warto przytoczyć zdanie Kanta na ten temat: ?Kłamstwem bowiem ma się nazywać to, co narusza czyjeś prawo, a nie każde wprowadzanie w błąd?. Pokazuje on już różnicę między kłamstwem a wprowadzaniem w błąd czy nieświadomym mówieniem nieprawdy. Kolejnego moralnego przewartościowania kłamstwa dokonał Voltaire: ?Kłamstwo jest grzechem, jeśli wyrządza zło, jest wielką cnotą, jeśli czyni dobro.? Voltaire ukazuje, że to czy kłamstwo jest dobre, czy złe potrafimy sami ocenić według własnego uznania i aktualnego punktu odniesienia.
Kłamstwo ujawnia negatywne uczucia dla innych: pogardę, strach, przemoc czy chęć wykorzystania. Gdy dorastamy i odkrywamy potęgę kłamstwa, zamiast odpowiadać na niego prawdą, również kłamiemy. Kłamstwo wchodzi nam w nawyk i coraz trudniej jest nam z niego zrezygnować. Możemy rozróżnić kilka rodzajów kłamstw. Decydujemy się kłamać dla czyjegoś dobra, z grzeczności, z obawy przed odrzuceniem, dla podwyższenia własnej samooceny czy ?obrony? twarzy lub po prostu, aby sprawić komuś krzywdę czy ból.
Prawda również posiada dwa oblicza. Zazwyczaj jest dobra, ale również posiada i złą stronę. Oszukiwanie kogoś z premedytacją sprawia ból, rozczarowanie i powoduje czasem niszczenie ?psychiczne? danej osoby. Dlaczego więc kłamiemy? Ponieważ tak jest prościej. Czasem łatwiej tak pominąć niektóre rzeczy i fakty. Jesteśmy już przyzwyczajeni do kłamstw. Dzięki kłamstwu możemy poznać prawdziwą cenę prawdy. I ją docenić.
Jak widać prawda jest powiązana z kłamstwem. Gdyby kłamstwo nie istniało, nie mogłaby też istnieć prawda.
Człowiek zawsze dąży do poznania całej prawdy. O wszystkim i o wszystkich. Bez prawdy człowiek nie mógłby istnieć, byłby nikim. Gdy człowiek nie zna całej prawdy i wie o tym ?zjada? go ciekawość. Poprzez tę ciekawość człowiek poznaje wiele nowych rzeczy: zgłębia historię, poznaje zachowania ludzkie, odkrywa to, co nieznane dla niego, czerpie nowe wiadomości, rozwija swoją osobowość i kształtuje charakter. Wiele osób uczy życia zgodnie z prawdą. Potwierdzają to słowa Chrystusa z Nowego Testamentu, Ewangelii, według Św. Jana:
?Ja się narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie, każdy, kto z prawdy jest, słucha głosu mego".
Nie można być obojętnym wobec prawdy, nie można sprowadzić jej do spraw nieistotnych ani nie można się o nią nie troszczyć. Można żyć w niewiedzy - ale czy to nie wtedy właśnie pragnie się prawdy? Można także prawdę stłumić, przygasić czy zagłuszyć poprzez kłamstwo, fałsz czy głupotę, ale aby kłamać musimy znać prawdę, musimy z własnej decyzji wyprzeć się jej. Prawda jest dla nas bardzo ważna, ponieważ może ona odmienić to, co domaga się zmiany.
Żyć prawdą, czyli żyć uczciwie. Czyli jak? Być tym, kim się jest naprawdę, prowadzić życie bez samookłamywania, bez udawania, bez kłamstwa, bez fałszu. A co to znaczy żyć prawdziwie? To znaczy nie udawać kogoś, kim nie jesteśmy, nie uciekać od kogoś, kogo mamy w sobie. Prawda odmienia każdego i stopniowo wchodzi w nasze życie, choć często nie chcemy lub nie potrafimy tego dostrzec. Zamiast żyć prawdą chcemy ją rozumieć, poznawać, opisywać, badać, ale nie chcemy stanąć razem z nią ramię w ramię. Skoro najlepiej nam wychodzi głoszenie komuś prawdy, osądzanie kogoś, dlaczego nie robimy tego w stosunku do siebie? Boimy się prawdy o sobie, swoich grzechów, błędów. Zamiast przyjrzeć się w swojemu życiu, poprawić je, wolimy wytykać błędy innych. Zamiast żyć w pokorze, spokoju, uczciwości, wolimy osądzać innych uważając, że my jesteśmy bez skazy, bez problemów czy win.
Matka Teresa z Kalkuty powiedziała: ?Pokora jest prawdą?. W tym zdaniu można zobaczyć wolność, poznanie życia i wiedzę o życiu innych i o samych ludziach. Ale czym jest pokora? Według najbardziej ogólnej definicji jest to słuszna, właściwa postawa wobec Boga, bliźniego i samego siebie, jest to rozeznanie i uznanie właściwej hierarchii wartości i bytów. Można uznać to, że wiemy o tym, że jesteśmy ludźmi słabymi, że możemy się mylić i upadać. Nie jest to upokorzenie ani uczucie niedowartościowania. Jest to głos naszego sumienia. Jest to pozytywne i obiektywne poznanie samego siebie. Aby więc poznać prawdę, musimy najpierw w pokorze poznać prawdę o samym sobie.
?Co stanowi największą przeszkodę dla prawdy?
?Niechęć, by stawić czoło faktom? ?
Często nie chcemy poznawać prawdy, bo boimy się faktów. To prawda. Ukazuje się wtedy jej bolesne oblicze. Choć tak naprawdę nie wiemy, co nam przyniesie prawda, boimy się jej. Czasem przez zwykły strach nie chcemy jej poznawać ani zgłębiać. Zdarza się tak, że nic nie stoi na przeszkodzie do poznania prawdy a nie chcemy jej usłyszeć, wolimy żyć nadzieją i marzeniami. Sami wybieramy kłamstwo. Boimy się, że w jednej sekundzie nadzieja, którą żyliśmy rozleci się w kilka kawałeczków i nie będziemy w stanie zebrać ich w jedną całość. A przecież mogłoby się zdarzyć, że prawda przyniesie nam dobrą nowinę, da dobra wiadomość i zamiast złudzeń mielibyśmy prawdziwe życie.
Na czym polega piękno prawdy? To coś niepowtarzalnego, co niesie ze sobą nadzieje, ale i możliwość smutku. To do nas należy czy i jak będziemy głosić i dysponować prawdą. Prawda potrafi więcej od kłamstwa, bo ono trwa tylko chwilę, ukrywając to, co najcenniejsze. Fałsz potrafi zamroczyć każdego, lecz zawsze prawda wyjdzie na jaw, bo to ona jest niezniszczalna. Zawsze jest lepsza od najpiękniejszego kłamstwa. Piękno prawdy polega na tym, że, mimo, że czasem rani to zawsze jest ważniejsza od kłamstwa. Prawda płynie prosto z serca, polega ona na szczerości i zaufaniu?
?Choćbyśmy cały świat zeszli w poszukiwaniu Piękna, nie znajdziemy go nigdzie, jeżeli nie nosimy go w sobie? R. W. Emmerson. Także piękno prawdy tkwi w każdym człowieku, bo jest ono czymś w rodzaju ujęcia pożądanego rezultatu procesu poznawczego, określającego obiektywne właściwości, które budzą pozytywne odczucia estetyczne. To podstawowa kategoria w estetyczno-filozoficznej teorii poznania (epistemologia). Prawda jest zawsze jedna, zawsze prawdziwa i piękna, ale na różny sposób jest odbierana i rozumiana ? nie zawsze jest taka, jaką byśmy chcieli, ale zawsze czysta i niezmienna. Dlatego piękno prawdy jest rozumiane jako je ideał, który w dzisiejszych czasach każdy próbuje odnaleźć, jednocześnie czując lęk przed skutkami tego odkrycia.
Georges Bernanos powiedział: ?Nadzieja jest ryzykiem, które warto podjąć? tak samo jest z prawdą. To o nią trzeba walczyć, lecz nie jest ona bezbronna. Kiedyś ktoś mi powiedział, że jest ona najsilniejszą bronią na świecie, bo przed nią nie ma obrony. Jednak należy pamiętać, że tak samo należy być szczerym ze samym sobą jak z innymi, bo prawda powinna zaczynać się od nas samych, a nie tylko od tego, co mówimy innym. Dlatego zacznijmy naprawiać świat od siebie a nie od innych.