Wybory do Parlamentu Europejskiego
Wybory do Parlamentu Europejskiego
Wybory do Parlamentu Europejskiego można inaczej nazwać aktem wyboru, w drodze głosowania, przez obywateli 27 państw członkowskich Unii Europejskiej swych przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego czyli eurodeputowanych.
Przebieg wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego w Polsce nadzoruje Państwowa Komisja Wyborcza.
Parlament Europejski reprezentuje obywateli państw członkowskich na poziomie wspólnotowym. Jest jedyną instytucją europejską wybieraną – od roku 1979 - bezpośrednio przez obywateli i jedynym wielonarodowym parlamentem na świecie wybieranym w wyborach powszechnych. W latach 1958 – 1979 posłowie do Parlament Europejski byli mianowani przez władze państw członkowskich i sprawowali podwójny mandat. Wybory odbywają się co pięć lat.
Zasady wyboru posłów do Parlamentu Europejskiego w Polsce określa ustawa – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego. Uwzględnia ona ogólne zasady przeprowadzania wyborów do Parlamentu Europejskiego przyjęte w prawodawstwie Unii Europejskiej:
• powszechność i bezpośredniość wyborów,
• tajność głosowania w wolnych wyborach,
• nakaz oparcia systemu wyborczego na zasadzie proporcjonalności,
• ten sam czas przeprowadzania wyborów we wszystkich państwach członkowskich,
• wybór posłów na 5-letnią kadencję.
Ponadto prawa wyborcze obywateli Unii mieszkających w danym państwie członkowskim, a nie będących obywatelami tego państwa, są zrównane z prawami wyborczymi obywateli tych państw.
Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego przewiduje, że w Polsce prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) posłów do Parlamentu Europejskiego ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat. Nie mają prawa wybierania osoby: pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu lub ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu.
Prawo wybierania posłów do Parlamentu Europejskiego w Polsce ma również każdy obywatel Unii Europejskiej nie będący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz, zgodnie z prawem, stale mieszka w Polsce. Prawa wybierania nie ma osoba pozbawiona praw wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.
Prawo kandydowania (bierne prawo wyborcze) do Parlamentu Europejskiego przysługuje w Polsce tej osobie mającej prawo wybierania posłów do Parlamentu Europejskiego, która najpóźniej w dniu głosowania kończy 21 lat, nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie, ścigane z oskarżenia publicznego, i co najmniej od 5 lat stale mieszka w Polsce lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Prawo zgłaszania kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego mają partie polityczne oraz wyborcy w ramach zarejestrowanych komitetów wyborczych.
Podział mandatów między poszczególne komitety wyborcze (partii politycznych lub wyborców) jest dokonywany w dwóch etapach. W pierwszym etapie wszystkie 50 mandatów jest dzielone globalnie między komitety wyborcze proporcjonalnie do liczby głosów oddanych w całym kraju na listy tych komitetów. W podziale mandatów uwzględnia się wyłącznie listy tych komitetów wyborczych, które otrzymały co najmniej 5% ważnych głosów w skali całego kraju. W drugim etapie mandaty uzyskane przez dany komitet wyborczy będą rozdzielane między listy okręgowe tego komitetu proporcjonalnie do oddanych na nie głosów w poszczególnych okręgach wyborczych. W celu przeprowadzenia w Polsce wyborów do Parlamentu Europejskiego powołano 13 wielomandatowych okręgów wyborczych.