Zagadnienia z filozofii

FILOZOFIA (egzamin)
Arystoteles
Arystoteles jako pierwszy dokonał wydzielenia się poetyki. Potraktował ją jako część filozofii praktycznej.
Podstawowym terminem w teorii sztuki (przejętym od Platona) był mimesis, czyli naśladowanie. Wyróżnił substancję jako byt samodzielny. Może być rozumiany jako materia, forma, złożenie. Wyróżnił Boga jako najdoskonalszą istotę i duszę jako formę i substancję. Przyjaźń traktował jako jedną z najważniejszych cnót.

Bóg :
W filozoficznej myśli przyjmuje różne definiowanie i określanie w zależności od epoki.
Szkoła z Eleatów jako jedna z pierwszych interpretacji Boga pojmuje jako wewnętrzną siłę działającą w świecie, lecz nie poza światem. Koncepcja panteistyczna czyli Bóg został utożsamiony ze światem.
Arystoteles wyróżnił dualizm Boga i świata. Ukazywał, iż Bóg jest celem świata.
Dualizm – pogląd oparty na przekonaniu, że rzeczywistość składa się z dwóch
niesprowadzalnych do siebie czynników; dualizm metafizyczny – istnienie materii i ducha,
dualizm antropologiczny – rozróżnia ciało i duszę.
W późniejszym okresie rozwoju filozofii św. Tomasz z Akwinu uważał Boga za stwórcę. Bóg stworzył świat nie dlatego, że musiał ale dlatego, że chciał, kierowała nim wola.

Byt, teoria bytu:
Zdaniem Heraklita Nie ma bytu, jest tylko zmiana, stawanie się. Czy coś jest, czy nie jest? Przy pytaniu, którym odpowiedź wskazuje : jest i zarazem nie jest, czyli przechodzi z jednej rzeczy w drugą, z jednego stanu w drugi.
BYT – podstawowe pojęcie ontologii ma oznaczenie wszystkiego tego, co jest, co istnieje w jakikolwiek sposób.

Cnota i cierpienie:
Tym co zakłóca szczęście człowieka, są afekty, czyli uczucia zanadto kierowane bezrozumnym popędem. Stoicy wykazywali cztery takie negatywne uczucia : nadmierna przyjemność, smutek, żądza i strach. Jeśli się im ulegnie, prowadzą do cierpienia, dlatego zalecali apatię, czyli uwolnienie od afektów. Stawało się to możliwe wtedy, gdy człowiek starał się żyć na sposób rozumowy, kierując się cnotą.
Już Heraklit mówił – „poznaj samego siebie”. To wezwanie oznaczało dla niego poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o dobro odpowiednie dla ludzi. W przekonaniu Sokratesa najwyższym dobrem człowieka jest cnota. Tym pojęciem Grecy pierwotnie określali sprawność fizyczną, dzielność, z natury przynależną danej rzeczy. Cnotę więc wskazywał jako warunek szczęścia. Człowiek nie rodzi się z cnotą (wg. Sokratesa) lecz się jej uczy w ciągu swojego życia. Jeśli cnota jest rozumiana jako dobro jest wiedzą to zło jest niewiedzą.
Cnota – pierwotnie „dzielność”, „odwaga” wojownika; w sensie etycznym – zespół cech uważanych za najwyższe dobro człowieka.

Idea:
Samodzielne byty niezłożone, niezmienne, wieczne, doskonałe i duchowe, będące prawzorami zmiennych rzeczy materialnych, które poznaje się rozumowo.

Epikureizm;
Szczęście utożsamione z przyjemnością rozumianą jako brak cierpień i zmartwień; źródłem nieszczęścia są lęki przed poczuciem niespełnienia, cierpienia, bogami, śmiercią.
Przekonanie epikurejczyków dotyczyło stwierdzenia, iż wszelkie poznanie odbywa się za pomocą zmysłów. Epikureizm zalicza się do filozofii hellenistycznej. Epikur wyobrażał sobie budowę świata na sposób materialistyczny, jego zdaniem istnieją tylko ciała, które człowiek postrzega zmysłami, oraz próżnia, w której możliwy jest ruch. Najważniejszą dziedziną Epikura była etyka. Przyjemność definiowali jako brak cierpień i trosk. Cierpienie mogło mieć charakter cielesny z wyniku niezaspokojenia jakiś potrzeb.

Stoicyzm:
W etyce – samowystarczalna cnota najwyższym dobrem człowieka i warunkiem szczęścia; zalecenie uniezależnienia się od wszelkich zewnętrznych okoliczności oraz życia zgodnego z naturą; postulat wyzbywania się negatywnych uczuć (afektów); (336 p.n.e – 264 p.n.e).

Platonizm:
Dualizm świata składającego się z wiecznych idei i będących ich niedoskonałym odwzorowaniem rzeczy realnego świata; Idea Dobra na szczycie hierarchii bytów; dualizm w człowieku – materialne ciało i nieśmiertelna dusza. Charakterystyka duszy i ciała. Dusza – to, co stałe i niezmienne. Ciało – to, co zmienne i śmiertelne. Platon przedstawił filozofa jako miłośnika wiedzy, dążącego do prawdy i idei dobra. Główne aspekty myśli platońskiej przedstawia metafora.

Dobro i zło:
Dobro jako najwyższa cnota prowadząca do szczęścia. Dobro to, to co pożyteczne. Idea dobra stała się celem każdego bytu. Zło traktowane jest jako niebyt.