Stosunki międzynarodowe-spory

POJECIE SPORU I KONFLIKTU.FAZY KONFLIKTU,RODZAJE , PRZYCZYNY SPOSOBY ROZWIAZYWANIA SPOROW:


SPOR:>> oznacza „sytuację, w której punkty widzenia dwóch stron są wyraźnie przeciwstawne”

-brak zgody w przedmiocie kwestii prawnej lub stanu faktycznego, z przeciwieństwem prawnych stanowisk lub interesów między stronami”.

-źródłem sporu międzynarodowego jest zawsze interes podmiotu wywołującego spór: interes taki może być chroniony normą prawa międzynarodowego<…>jednakże bywa i tak, że państwo dąży do przeparcia swego interesu, choć nie może w tym celu powołać się słusznie na prawo międzynarodowe”

-Niekiedy definiuje się spór międzynarodowy w sposób zwięzły jako konflikt interesów pomiędzy państwami.

-spór jako wyraz sprzeczności interesów między państwami. Ze względu na podłoże i charakter wyróżnia się spory polityczne i prawne. Pierwsze ocenia się stosując kryteria:
a. interesów politycznych,
b. racji stanu,
c. żywotnych interesów narodowych.
Natomiast spory, których ocena wynika z konkretnej normy prawa międzynarodowego kwalifikujemy do sporów prawnych.


-Napięcie-„napięcie w stosunkach między państwami”. Napięcie określa się jako stan, w którym występuje antagonizm bez jasno zdefiniowanego przedmiotu nieporozumień lub też pojęcie przedmiotu, istotne dla każdej racjonalnej dyskusji, pozostaje na dalszym planie. W atmosferze napięcia nawet drobne spory nabierają ostrości i zazwyczaj ich pokojowe załatwienie jest niemożliwe tak długo, jak długo istnieje stan napięcia. Ze stanem napięcia wiążą się często lub są ich następstwem kryzysy międzynarodowe. Nie każdy jednak stan napięcia i sprzeczność interesów prowadzą do kryzysów międzynarodowych. Kryzys powstaje dopiero wówczas, gdy próby pogodzenia sprzecznych interesów doprowadziły do impasu i gdy rokowania zostaną zablokowane przez przeciwstawność niemożliwą do usunięcia Konflikt-konfliktami nazywa się spory, które przybrały ostrzejszą formę i w których grozi użycie sił zbrojnych albo leż siły takie zostały już użyte (konflikty zbrojne). Nie zawsze jednak przestrzega się tego rozróżnienia.

1. Podział środków załatwiania sporów
Środki pokojowego załatwiania sporów dzieli się zazwyczaj na środki dyplomatyczne i środki sądowe. W dyplomacji spory pokojowe łagodzą państwa w nim uczestniczące, zachowują dla siebie możliwość wpływania na decyzje do samego końca. Nie decyduje podmiot trzeci. 2. Rokowania bezpośrednie (negocjacje)

SRODKI DYMPLOMATYCZNE:

• Negocjacje określane są jako proces, w trakcie, którego państwa starają się usunąć różnice zdań w drodze wymiany poglądów w celu osiągnięcia porozumienia
• Rokowania bezpośrednie mają tę przewagę nad innymi środkami pokojowego załatwiania sporów, że strona uznająca roszczenie drugiej strony nie czuje, że narzucono jej określoną decyzję, gdyż sama zgodziła się na proponowane rozwiązanie. Rokowania kończy zazwyczaj kompromis. Obie strony powinny wynieść jakąś korzyść z rokowań. Nikt nie chce być „całkowicie przegranym” i widząc taką perspektywę każda strona jest skłonna do kontynuowaniu sporu, nawet gdyby w bliskiej przyszłości straty miały się powiększyć. Ważne znaczenie ma podział rokowań na dwustronne i wielostronne (na konferencjach międzynarodowych z udziałem większej liczby państw). W rokowaniach mogą brać udział nie tylko strony uczestniczące w sporze. Za jedną z form rokowań uważa się także konsultacje, które strony odbywają w wyniku przyjętych wcześniej w tym względzie zobowiązań. Odbywają się one na żądanie jednej ze stron, gdy zajdzie po temu potrzeba lub też w ustalonych odstępach czasu. Brak stosunków dyplomatycznych pomiędzy stronami w sporze nie wyklucza prowadzenia rokowań. Ułatwione są obecnie spotkania na szczycie. Wiele umów międzynarodowych wyraźnie zobowiązuje strony uczestniczące w sporze do przeprowadzenia rokowań, zanim spór zostanie przekazany do komisji badawczej, organu koncyliacyjnego lub sądu międzynarodowego. Rokowanie dwustronne to często ustępowanie słabszego partnera pod naciskiem mocniejszego państwa. Rokowania w dobie współczesnej — procedura pomocniczą, która ułatwia rokowania bezpośrednie między stronami i nawiązuje je w razie ich zerwania
• Funkcja mediatora może polegać na wzięciu w swoje ręce, za zgodą stron, inicjatywy w toku rokowań, na dyskutowaniu ze stronami, łącznie lub osobno, własnych propozycji czy też propozycji przedstawionych przez strony i zmierzających do zakończenia sporu, lub też na stworzeniu kanału komunikowania się stron ze sobą podobnie jak przy dobrych usługach. Jednakże rola mediatora jest bardziej aktywna, przedstawia on, bowiem własne propozycje załatwienia sporu czy też zmniejszenia rozpiętości między rozbieżnymi stanowiskami stron, a nawet niekiedy jest gwarantem osiągniętego porozumienia
• Procedury koncyliacyjne
• koncyliacyjnej zwanej także pojednawcza. Koncyliacja różni się od mediacji tym, że komisja koncyliacyjna sama formułuje propozycję załatwienia sporu, a nie wspólnie ze stronami uczestniczącymi w sporze. Różni się od postępowania rozjemczego lub sądowego, ponieważ postępowanie rozjemcze czy sądowe kończy się wydaniem orzeczenia wiążącego strony, podczas gdy wnioski, do jakich doszła komisja koncyliacyjna, są tylko propozycją skierowaną do stron bez jakiejkolwiek mocy wiążącej. Komisja koncyliacyjna nie jest w swych propozycjach dla stron skrępowana przepisami prawa międzynarodowego i może także zaproponować zmianę obowiązującego stanu prawnego.


SPOSOBY ROZWIAZYWAN. IA SPOROW SADOWNICZE


Sądy międzynarodowe możemy podzielić na sady rozjemcze, czyli arbitraż międzynarodowy, i sądy stale.

• Arbitraż międzynarodowy, czyli rozjemstwo, polega na załatwianiu sporu pomiędzy państwami za pomocą orzeczenia wydanego przez jednego lub więcej arbitrów wybranych przez strony. Pierwsza konwencja haska w art. 37 podaje, że arbitraż „ma za przedmiot rozstrzyganie sporów między państwami przez sędziów z własnego wyboru i na zasadzie poszanowania prawa”. Cechą charakterystyczną arbitrażu — w porównaniu z sądami stałymi —jest bezpośredni wpływ stron na wybór składu sądzącego, a także możność ustalenia przez strony podstaw prawnych orzekania i zasad proceduralnych. Arbitraż ma, zatem tę zaletę, że procedura może mieć charakter poufny, a tym samym strony mają możność ograniczenia politycznych reperkusji sporu. Arbitraż może mieć charakter fakultatywny, jeżeli na oddanie sporu pod arbitraż wymagana jest zgoda obu stron, lub też obowiązkowy (obligatoryjny), jeżeli strony w uprzednio zawartej umowie zgodziły się, że na żądanie jednej z nich spór oddany będzie pod arbitraż. Praktyka wykształciła dwa systemy wyznaczania składu osobowego sądów rozjemczych: 1) tradycyjny system „europejski”, który polega na przekazaniu sporu do rozstrzygnięcia szefowi wybranemu trzeciego państwa (królowi, prezydentowi), 2)system „amerykański”, który polega na oddaniu sporu do rozstrzygnięcia komisji mieszanej [joint commission); komisja jest pięcio- lub trzyosobowa, w jej skład wchodzą po jednej lub dwie osoby delegowane przez państwa uczestniczące w sporze oraz superarbiter powołany za zgodą obu stron. System komisji mieszanej zapewnia z reguły wyższy stopień fachowość. Od wyroku sądu rozjemczego nie ma odwołania, chyba, że strony w kompromisie postanowiły inaczej. 3. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości A. Organizacja MTS Trybunał składa się z piętnastu niezawisłych sędziów wybranych spośród osób o wysokim poziomie moralnym


Podstawą każdego sporu jest sprzeczność interesów. Jest to taki stan wzajemnych relacji pomiędzy państwami, który uniemożliwia im dojście do kompromisu satysfakcjonującego obie strony. Ponad to do powstania sporu może przyczynić się konkretny czyn jednej ze stron, np.:
a. działanie,
b. zaniechanie,
c. znoszenie,
który nadaje sprzeczności interesów charakter:
o polityczny,
o prawny,
o ekonomiczny.
Drugim pojęciem najczęściej stosowanym jest tzw. sytuacja – oznacza napięcie w stosunkach międzynarodowych, które może doprowadzić do sporu i bardzo często jest jego bezpośrednią zapowiedzią. Stan trudności we wzajemnych relacjach, przejawiający się przeciwnymi roszczeniami, rywalizacją, a w najgorszym wypadku wojną nazywamy kryzysem międzynarodowym.