Spory i konflikty międzynarodowe

Spór – jako wyraz sprzeczności interesów między państwami. Może to dotyczyć tzw. Żywotnych interesów państwa i zagrażać utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Są również spory, które wpływają niekorzystnie na stosunki międzynarodowe, lecz nie stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego.
Ze względu na podłoże i charakter sporu rozróżniamy:
- spory polityczne, kwalifikują interesy polityczne, racja stanu, żywotne interesy narodowe itp.
- spory prawne- jego ocena opiera się na określonej normie prawa międzynarodowego. Trybunał Spraw.Międzn. do sporów prawnych zaliczał: spory wynikające z wykładni umowy; każdą kwestię prawa międzynarodowego; ustalenie faktu stanowiącego pogwałcenia prawa międzyn.; rodzaj i zakres odszkodowania należnego za zerwanie zobowiązań międzyn.
Podstawą sporu jest sprzeczność interesów. Oznacza to taki stan stosunków między partnerami na arenie międzyn., który dowodzi brak możliwości pogodzenia interesów obu stron Jest to warunek niezbędny do powstania sporu, aczkolwiek go nie implikuje. Strony sporu manifestują swoją wolę, wysuwając własne żądania, pretensje lub kwestionują inne, a także czasem wyrażają sprzeciw. Spór ma miejsce wtedy gdy przynajmniej dwa państwa wysuwają wzajemne roszczenia.
Napięcie w stosunkach międzyn. może doprowadzić do sporu. Wynikiem napięcia mogą być kryzysy międzynar. Wyrażające stan trudności w stosunkach wzajemnych między państwami, obejmujący przeciwstawność roszczeń, rywalizację, konflikt, a w skrajnej postaci wojnę.
Konflikt międzynarodowy – na ogół poprzedza narastająca sprzeczność interesów i antagonizmu. Dochodzi do k. Wtedy gdy podejmowane są działania polityczne, ekon., milit. w celu narzucenia drugiej stronie swoich racji, a ta z kolei odrzuca je.
Wyróżnia się konflikty werbalne(np. protest, sprzeciw, ostrzeżenie, groźbę) i akcje konfliktowe(np. zerwanie stosunków dyplomatycznych, konfiskata, demonstracja siły lub jej użycie), które doprowadziły do użycia siły, przekształcają się w konflikty zbrojne.
Wyróżniamy też k. na międzynarodowe i nie mające charak. międzyn.:
-międzynarodowe- oznaczają rozciągnięcie w przestrzeni i czasie walkę w dwóch lub więcej podmiotów prawa międzynarodowego
- nie mający chark. międzyn – określa sytuacje w których tylko jedna strona konfliktu ma pełną zdolność prawnomiędzynarodową.
Na podstawie kryterium celu konfliktu można wyróżnić k, obronne, antykolonialne, narodowowyzwoleńcze oraz k. W walce o prymat lub przeciwko niemu, w sferze ekonomicznej, politycznej, rasowej, religijnej i innych.

Źródła i przyczyny sporów i konfliktów międzynarodowych.
Decydujący wpływ na powstanie i sposoby rozwiązywania sporów i konfliktów ma niejednorodność współczesnego świata. Wzrost sporów warunkuje powiększająca się liczba państw suwerennych powstałych w wyniku rozpadu sys. Kolonialnego.
Źródłem sporów są partykularne interesy poszczególnych państw, związków ekonom. Oraz ugrupowań politycznych i militarnych. Spory powstają w warunkach pokoju. Konflikty mogą wynikać z różnych interpretacji umów międzynarodowych.
Przedmiotem spory bywają terytoria oraz granice na lądzie lub morzu, pogłębione prze czynniki narodowe i etniczne. W Trzecim Świecie przyczyną jest dziedzictwo kolonializmu. Religie są też przyczyną wywołania sporów i konfliktów zbrojnych. Wiele sporów można by uniknąć gdyby nie ambicje przywódców państw.

Pokojowe regulowanie sporów międzynarodowych
W karcie NZ postanowiono na drodze pokojowej zgodnie z zasadami sprawiedliwości i prawa międzyn. rozstrzygać międzynarodowe spory i sytuacje, które mogą doprowadzić do zakłócenia pokoju. Postanowiono, że strony w sporze przede wszystkim będą szukały rozwiązania na drodze rokowań, badań, pośrednictwa, pojednania, arbitrażu, rozstrzygnięcia sądowego, odwołania się do org. lub układów regionalnych albo innych środków pokojowych według własnego wyboru. Jest to katalog sposobów regulowania sporów wyznaczony przez ONZ. Podczas rokowań spór może być załatwiony przez jednotonne lub wzajemne ustępstwa i przyjęcie formuły kompromisowej. Rokowania bezpośrednie prowadzą właściwie upełnomocnieni przedstawiciele państwa. W rokowaniach mogą uczestniczyć inne strony pełniąc funkcje dyplomatyczne. Strona trzecia udziela pomocy w ramach dobrych usług lub mediacji. Strona trzecia w uczestniczy jako „honest broker – uczciwy makler”. Oprócz mediacji powołuje się komisje międzynarodowe badające i ustalające faktyczny stan sporu lub korzystają z postępowania pojednawczego, w ramach którego przygotowywany jest projekt porozumienia kończący spór. Wszystkie wymienione regulacje sporów przez strony trzecie nie mają charakteru wiążącego.
Przy załatwianiu sporów, państwa naruszają prawo między narodowe, stosują siłę i groźbę jej użycia, mimo że mają do dyspozycji środki i sposoby pokojowego regulowania sporów