Wielokulturowość w edukacji

Edukacja w kontekście współczesnego rynku pracy.

Edukacja urasta do rangi jednego z najważniejszych wyzwań przyszłości dla polskiego społeczeństwa. Ma ona podstawowe znaczenie zarówno dla rozwoju ekonomicznego, ponieważ jest warunkiem uruchomienia czynników wzrostu, rozwoju ludzkiego, wykształcenie daje człowiekowi większe możliwości, zwiększa szanse rozwoju talentów, zaspokaja szanse rozwoju talentów i zaspokajania potrzeb i aspiracji.

Znaczenie edukacji jest tendencją w skali globalnej, ponieważ o miejscu poszczególnych krajów w gospodarce światowej decyduje wykorzystanie i rozwijanie wiedzy, szczególnie wiedzy sprzyjającej inwestycjom.

Współczesna gospodarka oparta jest w coraz większym stopniu na wiedzy. Stawia coraz większe wymagania przed ludźmi , zwłaszcza młodymi, wchodzącymi dopiero na rynek pracy. Duża konkurencja na rynku pracy, stały rozwój technologii informatycznych, postępujący proces globalizacji oraz możliwość przepływu zasobów ludzkich w obrębie Unii, powodują, że osoby wykształcone mające wysokie kwalifikacje będą stanowiły o rozwoju poszczególnych krajów.
Osoby nie potrafiące przystosować się do szybko zmieniających się warunków na rynku pracy nie będą potrafiły sobie jej znaleźć, a tym samym będzie wzrastało bezrobocie.

W rozważaniach o zmieszeniu bezrobocia, duże znaczenie ma zmienienie , unowocześnienie polskiego szkolnictwa, systemu edukacji, oraz lepszego dostosowania struktur i treści kształcenia do bieżących i przyszłych potrzeb gospodarki.
Istnieje wzajemne powiązanie edukacji i rynku pracy.

Zmiany na rynku pracy w kontekście procesów związanych

We współczesnym rynku pracy istotne znaczenie maja kompetencje zawodowe odpowiednie do zmiany charakteru i struktury popytu na prace.
Globalizacja ma wiele obszarów oddziałania. Obejmuje procesy gospodarcze, społeczne, polityczne, jak również ich efekty.

Zmiany w globalnej gospodarce powodują odmienne zapotrzebowanie w odniesieniu do zatrudnienia.
Wywołując potrzebę przede wszystkim pracowników umysłowych, czyli tzw. „Robotników umysłowych”. Według P. Druckera produktywność postkapitalistycznego społeczeństwa może być zwiększona jedynie przez stosowanie wiedzy do pracy. Dlatego ludzie muszą przede wszystkim nauczyć się jak się uczyć. Ponieważ w nowym społeczeństwie wiedzy, przedmiot nauczania może mieć mniejsze znaczenie niż zdolność ciągłego uczenia się i posiadanie motywacji w tym kierunku.

Globalizacja wpływa również na zmianę treści, jakie powinny być przekazywane w procesie kształcenia. Obok wysokich umiejętności technicznych niezbędna jest umiejętność łączenia międzynarodowych horyzontów myślenia z narodowymi kulturami, zwyczajami i wartościami.


Mobilność wolnych zasobów pracy

Czynnikiem oddziaływującym na funkcjonowanie współczesnego rynku pracy jest mobilność zasobów pracy.
W ramach polityki Unii przywiązuje się duża role do zwiększania tej mobilności.
Zarówno w aspekcie zawodowym jak i kwalifikacyjnym.
Charakterystyczną cechą polskiego rynku pracy jest mała mobilność siły roboczej, odnosząca się do zmiany miejsca zamieszkania, miejsca pracy, zawodu i kwalifikacji.
Niska mobilność przestrzenna zasobów pracy związana jest z występowaniem od dłuższego czasu z niedostatkiem mieszkań i mało korzystnymi systemami finansowania budowy, oraz dużymi kosztami zmiany miejsca zamieszkania.

Natomiast na niską mobilność zawodową i kwalifikacyjną wpływają takie czynniki jak niedostatki systemu kształcenia zawodowego, który tradycyjnie rozwinięty jest na zbyt wąskie specjalności zawodowe, ale również słabo rozwinięty system ustawicznego kształcenia zawodowego, pozwalającego na doskonalenie, bądź w razie potrzeby zmianę kwalifikacji zawodowych.

Kluczowe znaczenie dla poprawy mobilności siły roboczej a zarazem poprawy elastyczności funkcjonowania rynku pracy ma kształt i rozwój edukacji.


Edukacja i jej wpływ na funkcjonowanie wolnych zasobów pracy

Rosnące znaczenie edukacji jest tendencją dominującą w skali globalnej. Dąży się do stworzenia społeczeństwa i gospodarki które oparte są na wiedzy. Towarzyszy temu wyraźny nacisk na kształcenie ustawiczne, wszechstronnie podejmowane przez całe życie w celu wzbogacenia wiedzy, doskonalenia umiejętności zawodowych i podwyższania kompetencji.

Charakterystyczne dla przedsiębiorstw są zmiany. Zmiany zadań i sposobów ich realizacji. To wskazuje na potrzebę wszechstronnego przygotowania zawodowego zasobów pracy, ale przede wszystkim na konieczność ciągłego uczenia się.
Minęły czasy kiedy po ukończeniu szkoły pracownik mógł przez resztę życia bazować na wiedzy wyniesionej z tej szkoły. Rozwój kariery jest uzależniony przede wszystkim od umiejętności przyswajania ciągle nowej wiedzy.
Umiejętność adaptacji do nowych zadań zależy od umiejętności uczenia się. Tę umiejętność przyszli pracownicy powinni osiągnąć dzięki edukacji szkolnej. Oznacza to, że szkoła powinna przede wszystkim sprawnie uczyć uczenia się.
Solidne wykształcenie ułatwia nabywanie , a na pewno powinno ułatwić nabywanie nowych umiejętności.


Edukacja kobiet jako wyzwanie dla globalnego społeczeństwa wiedzy

Edukacja kobiet jest jednym z najważniejszych wyzwań przed jakimi stoi globalne społeczeństwo wiedzy. To doprowadziło do zastanowienia się nad następującymi kwestiami
-co to jest globalne społeczeństwo wiedzy,
-co oznacza jego prawidłowy rozwój,
-dlaczego właśnie edukacja kobiet jest tak istotna,
-czym różnią się współczesne kobiety od współczesnych mężczyzn,
-jaką rolę mają do spełnienia kobiety w społeczeństwie wiedzy,
-jaka edukacja najbardziej sprzyja rozwojowi globalnego społeczeństwa wiedzy.



Społeczeństwo wiedzy i globalizacja

Społeczeństwo wiedzy charakteryzuje się następującymi cechami;
-dominujący sektor usług w gospodarce,
-rosnący udział usług opartych na wykorzystaniu wiedzy i informacji,
-poszerzeniem dostępu do informacji i wiedzy
-upowszechnieniem się zdolności wykorzystywania technologii informatycznych,
-dominacją specjalistów wykorzystujących wiedzę w karierze zawodowej,
-znaczną innowacją gospodarki i jednostek, a co za tym idzie gwałtownym przyspieszeniem rozwoju,
-społeczeństwo wiedzy jest społeczeństwem ryzyka, ponieważ uzależnienie jego członków od nie zawsze niezawodnych technologii jest ogromne, a cecha ogólnie postrzegana pozytywnie jak innowacyjność pociąga za sobą konieczność ciągłego stawiania się w sytuacji podejmowania dużego ryzyka , konieczności dużej elastyczności, ograniczania poziomu takiej cechy kulturowej jaką jest unikanie niepewności.
-społeczeństwo wiedzy to społeczeństwo samo realizujące się i składające się z samo realizujących się organizacji i jednostek

Wśród wizji globalizacji, jest również teoria globalizacji kulturowej, którą również można odnieść do społeczeństwa opartego na wiedzy.
Ulf Hannerz wprowadza pojęcie globalnej ekumeny, czyli kulturowego systemu światowego. Dzieli on świat na centra i peryferie. Wpływy kulturowe maja tu zwykle jeden kierunek.
Jedna z wizji globalizacji kulturowej – globalna homogenizacja , mówi o całkowitej dominacji kultury cywilizacji zachodniej.
Tak więc globalizacja to upowszechnienie pewnych trendów rozwojowych Zachodu w pozostałych kulturach. W samym sercu tego procesu znajduje się wiedza i informacja. Stanowią one tu zarówno przedmiot jak i narzędzie tej ekspansji.
Najbardziej sprawiedliwy rozwój społeczeństwa wiedzy, powinien po prostu prowadzić do stworzenia równych warunków funkcjonowania różnym społeczeństwom, klasom, warstwom, grupom społecznym i jednostkom, szczególnie zaś tym do tej pory upośledzonym. Czyli właściwy rozwój nie nastąpi przy braku równouprawnienia wszystkich czy to jednostkowych czy grupowych czy systemowych aktorów społecznych.

Edukacja kobiet

Jedna z podstawowych dyskryminowanych czy upośledzonych grup w większości kultur są kobiety. Powszechnym jest przekonanie, że biedę światową dźwigają w większości kultur kobiety, przede wszystkim czarne kobiety. Cierpią największą biedę, a najczęstszą tego przyczyna jest ich słabe wykształcenie.
Szczególnie w społeczeństwach cywilizacji zachodu ta aktywność wzrasta. Wydaje się, że mimo upośledzenia na rynku pracy coraz częściej odczuwają one coraz większą potrzebę samorealizacji i emancypacji, oraz tworzenia swojej tożsamości i układania autobiografii przez edukację i pracę.

Badania na podstawie powszechnego spisu ludności wykazują, ze tendencje zmian w Polsce są bardzo widoczne.

Wykształcenie wyższe w Polsce

Kobiety Mężczyźni
Rok 2003 10,4% 9,3%
Rok 1988 5,9% 7,2%


Edukacja kobiet jest trudna ponieważ, aby ją przeprowadzić należy tak zorganizować gospodarkę, aby była ona możliwa bez przykrych konsekwencji np. dla rodziny.
Równouprawnienie dla kobiet w dziedzinie edukacji, a później na rynku pracy powinno przynieść wiele korzyści dla innowacyjnej gospodarki społeczeństwa wiedzy.
Pierwiastek kobiecy stanowi uzupełnienie pierwiastka męskiego. Zdolności umysłowe obu płci wydają się komplementarne. Kobiety i mężczyźni myślą inaczej, ale to może się okazać gwarancją rozwoju, postępu. Różnorodność jest warunkiem ekspansji.

Różnice współczesnych kobiet i współczesnych mężczyzn.

Oczywiście poza różnicami fizycznymi, oraz tzw. płci mózgu czyli różnicach psychologicznych, pojawiają się również różnice szczególne dla społeczeństwa wiedzy.

Refleksyjność i podmiotowość.
Jedni traktują refleksyjność jako zaletę, np. A. Giddens, inni jako właściwość niekoniecznie pozytywną, np. U. Beck.
Refleksyjność to stałe monitorowanie działania swojego i innych. Ciągłe odnoszenie się do siebie. Dialog prowadzony ze sobą na temat własnego zachowania, życia w ogóle. Pozwala to zwiększyć możliwość kreowania swojego życia, planowania, ustalania celów, w miarę jak analizujemy stały dopływ informacji, stale zwiększamy stan posiadania wiedzy.
Anthony Giddens pisze nawet o tzw. Polityce życia, czyli dążeniu do samorealizacji na poziomie indywidualnym. Najważniejsze jest samoświadomość – kreowanie własnego życia, w przeciwieństwie do dawnego zdawania się na opatrzność.
Aby osiągnąć podmiotowość człowiek musi posiadać następujące cechy, umiejętność twórczej interpretacji siebie, swoich pragnień, projektowania swojego świata
Z przeprowadzonych badań nad planowanie i kreowaniem życia wynika że to kobiety w znacznej mierze mają większą skłonność do planowania i kreowania życia.

Unikanie niepewności
W Polsce mamy dość dużą tolerancję niepewności. Można ryzykować tezę, że wróży to dobrze naszej gospodarce, bowiem postęp idzie tak szybko, ze nie na wszystko się można przygotować. Potocznie uważa się ze kobiety są bardziej przywiązane do stabilności, jednak w dzisiejszym świecie muszą one co raz częściej walczyć o awans, wykazywać chęć zmian, bycia lepszymi on mężczyzn.

Interaktywność i elastyczność
Kobiety i mężczyźni maja dwa różne style kierowania i zarządzania. W modelu interaktywnym, gdzie panują zasady współpracy, system nagród jest tak stosowany by doceniane były osiągnięcia grupowe i indywidualne. Ten system stosowany jest przede wszystkim przez kobiety. Mężczyźni wolą jednak model nakazu i kontroli, gdzie panuje hierarchia, decyzje przekazywane są od góry do dołu, autorytet to ten który jest na górze i zawsze wie najlepiej.
Organizacje zmieniają się tak szybko, ze to raczej kobiety będą sobie w stanie radzić lepiej nic mężczyźni na stanowiskach menadżerskich.
Przewiduje się że globalizacja wywoła głód etniczności i tożsamości kulturowej. Nastąpi akceptacja różnic kulturowych, doceniona zostanie rola kobiety.

Jaka edukacja najbardziej sprzyja rozwojowi kobiet i globalnego społeczeństwa wiedzy.
Refleksyjny system edukacji
System edukacji, to system organizacji. Organizacje samouczące się, są przyszłością. Organizacje muszą być dzisiaj refleksyjne ciągle odnosić się do siebie, monitorować swoje działanie, stawiać sobie krótko i długoterminowe cele.
Zestawienie cech organizacji sieciowej oraz tradycyjnej


Organizacja tradycyjna Organizacja sieciowa
-panuje przekonanie że wiedza jest skoncentrowana na wyższych szczeblach-dokładność pracowników w wykonywaniu poleceń-zachowania stabilizuje się drogą formalizacji-sukces to opanowanie zbioru umiejętności zawodowych i społecznych -zamiast klasycznych czynników produkcji pojawia się wiedza, i jest rozpowszechniana w całej instytucji-samodzielność pracowników w podejmowaniu decyzji-poszukuje się innowacji-sukcesem jest posiadanie lub nabycie umiejętności adaptacyjnych



Razem czy osobno?
Uczeni twierdzą, że dziewczynki czy kobiety uczący się razem z chłopcami wiele tracą.
Kobiety bardziej się podporządkują, bardziej są nastawione na słuchanie, podczas gdy chłopcy częściej przerywają rozmówcy. Mężczyźni wyrażają swoje odczucia w grupach mieszanych, podczas gdy kobiety bardziej otwierają wśród kobiet.
Wydaję się wiec ze prowadzenie niektórych zajęć w grupach nie koedukacyjnych byłoby wręcz wskazane.
Jednak nie należy wprowadzać takiego typu nauczania w całym systemie edukacji.

Specjalne projekty wsparcia
Mimo ze kobiety często maja wyższe wykształcenie, nie radzą sobie na rynku pracy. Być może środkiem zaradczym byłoby tu uświadamianie kobiet że mimo wykształcenia, muszą jeszcze uwierzyć we własne siły. Powinny one mieć możliwość uczestniczenia w kursach, na których będą otrzymywały wzajemne wsparcie. Powinny być przeszkolone w kwestiach obowiązującego prawa pracy, żeby najlepiej pogodziły życie zawodowe z rodzinnym i macierzyństwem.

Dostosowanie kultury organizacyjnej szkoły do zagadnienień wielokulturowości.

Szkoła to miejsce zetknięcia różnych pokoleń, płci, klasy społecznej, religii czy regionu.
Jednak nasilające się procesy globalizacji, prowadzą do zetknięcia się ludzi z różnych kultur. Powstają różnice narodowościowe , czy etniczne.

Bardzo ważne jest pokierowanie zagadnieniami wielokulturowymi, gdyż zależy od tego funkcjonowanie szkoły.

Wielokulturowość powinna sprzyjać działalności szkoły, a nie stawać się źródłem konfliktów czy segregacji.


Szkolna kultura organizacyjna.
Kultura organizacyjna , to zwyczajowy sposób myślenia i działania , podzielanym i przyswajanym przez pracowników. Kultura w szkole powinna poprawiać jej efektywność działania i funkcjonowania.
Powinna
-integrować pracowników wokół wspólnych celów
-utrwalać zasady stosunków międzyludzkich
-wywoływać potrzebę ciągłego doskonalenia się
-wpływa na charakter kontaktów szkoły z otoczeniem

Występują jednak bariery kulturowe w funkcjonowaniu szkoły. Dominuje kultura władzy, charakteryzująca się silna pozycją dyrektora, utrudniająca umieszczenie ucznia, rodzica czy pracownika w centrum zainteresowania, bo przecież to on powinien być zbiorowym klientem szkoły.
Kultura organizacji szkoły wymaga ewolucyjnej zmiany. Sam proces zmiany jest trudny do przeprowadzenia. W współczesnej szkole wiele obowiązujących obecnie założeń oraz wzorców odbiega od tych, które panowały w poprzednim ustroju społecznym. Podmioty zaangażowane w działalność szkoły różnicują się coraz bardziej pod względem narodowościowym, etnicznym, regionalnym, klasowym czy przynależności do grup subkulturowych

Istnieje wiele odmiennych środowisk i czynników kulturowych o dużym znaczeniu dla organizacji, oraz że ludzie wywodzący się z tych rozmaitych środowisk mogą współistnieć i cieszyć się powodzeniem w danej organizacji. W przypadku szkoły trzeba tu jeszcze dostrzec zróżnicowanie pod względem płci, wieku, konflikt pokoleń, religii, sprawności fizycznej, czy orientacji seksualnej. Widać wiec, że większość procesów szkolnych ma charakter międzykulturowy.
Aby szkoła podnosiła jakość swoich działań musi dostrzegać problemy wielokulturowości, zrozumieć je, oraz dostosować odpowiednio kulturę. Kadra zarządzająca powinna załączyć do stosowanych metod i koncepcji zarządzania te proponowane przez zarządzanie wielokulturowe.

Istota i atuty zarządzania międzykulturowego.
Wielokulturowść w szkołach pogłębi się poprzez np.
-zatrudnianie nauczycieli obcokrajowców,
-rozszerzenie kontaktów ze szkołami za granicą,
-wymiana dzieci i młodzieży w ramach współpracy międzynarodowej,
-przyjmowaniem uczniów innych narodowości.

To powoduje ze przed dyrektorami szkół pojawia się konieczność umiejętności pracy z ludźmi zróżnicowanymi kulturowo.

Wg Kożmińskiego, zarządzanie międzykulturowe koncentruje się na zachowaniach organizacyjnych w układach międzynarodowych, na interakcjach ludzi pochodzących z więcej niż jednej kultury. Opiera się na założeniu, ze kultura wywiera wpływ na sposób odgrywania ról organizacyjnych. Polega na świadomym dążeniu do zmiany organizacji, tak aby mogła lepiej radzić sobie z wielokulturowością.

Z kolei Adler podkreśla, że zarządzanie międzykulturowe bada zachowania ludzi w organizacjach na całym świecie i szkoli ludzi do pracy w organizacji gdzie pracownicy i klienci pochodzą z różnych obszarów.

Wnioski dotyczące bezpośrednio praktyki szkolnej;
-dyrektorzy szkół muszą dostrzec potrzebę kierowania wielokulturowością, jeżeli będzie taka potrzeba to również skorygowania własnej postawy wobec zjawiska,
-konieczne jest zrozumienie różnic kulturowych, zarówno przez kadrę kierowniczą jak innych uczestników szkolnego życia,
-należy unikać postaw etnocentrycznych, czyli takich, gdzie własna grupa jest w centrum własnych spraw, a wszystkie inne są porównywalne i oceniane przez odniesienie do niej, tworzą się więc podziały na lepsze i gorsze wartości kulturowe, tendencje do oceny kultur według własnych kryteriów,
-dostosowanie kultury organizacyjnej do problemów wielokulturowości, zidentyfikowania i analizy charakterystycznych norm i wartości, oceny i na ile akceptują one różnorodność?
-zasadniczym zadaniem zarządzania międzykulturowego jest stworzenie warunków dla lepszej współpracy pomiędzy zróżnicowanymi podmiotami działalności szkoły, szukanie skutecznych rozwiązań problemów będących pochodną zróżnicowania,
-zarządzanie międzykulturowe to również szansa na zbudowanie postaw szacunku wobec odmiennych wartości.


Dostosowanie kultury organizacyjnej szkoły do wielokulturowości.
Można dostrzec i wyróżnić trzy podejścia do kultury.
1. traktuje kulturę jako zmienna niezależną i stara się szukać związków pomiędzy kultura narodową a efektywnością zarządzania.
2. Ujmuje kulturę jako zmienna wewnętrzną i rozpoznaje relacje pomiędzy kultura organizacyjną a efektywnością
3. Stara się analizować organizacje od strony emocji i symboli, przy tym podejściu organizacja nie tyle ma kulturę, co jest kulturą.

Zarządzanie wielokulturowe wymaga umiejętnego połączenia tych wszystkich podejść. Należy zarówno dostrzec wpływ kultury danego kraju, jak i potrzeby uzewnętrznienia dotychczasowej kultury organizacji i oceny jej wyczulenia na wielokulturowość.



Hofstede na podstawie badań wyodrębnił cztery grupy norm i wartości kulturowych, odziaływujących na zarządzanie a zarazem determinujących postawy i zachowania pracowników.
-indywidualizm-kolektywizm
-stopień unikania niepewności
-dystans w stosunku do władzy
-męskość-kobiecość

W jaki sposób powyższe wartości wpływają na funkcjonowanie szkoły?
Indywidualizm. Objawia się na przykład
-potrzebą aktywnego udziału uczniów w zajęciach,
-intensywną komunikacją na linii nauczyciel – uczeń,
-spontanicznym formowaniem grup uczniowskich,
-otwartym traktowaniem konfliktu.

Kolektywizm.
-niechęć do zabierania głosu w grupie uczniowskiej,
-niewielka potrzebą komunikacji pomiędzy uczniem a nauczycielem,
-unikaniem konfrontacji,
-zdecydowanym podziałem na grupy.

Silny stopień unikania niepewności
-ściśle zaplanowany przebieg zajęć dydaktycznych,
-nauczyciel w roli eksperta,
-sporadyczne polemiki z prowadzącym,

Nijaki stopień unikania niepewności
-swobodniejsza struktura zajęć,
-częste dyskusje uczniów z nauczycielami, zdolne nawet podważyć opinie prowadzącego.

Duży dystans władzy oznacza
-traktowanie nauczyciela z szacunkiem, ( im starszy tym większy szacunek)
-nauczyciel jest organizatorem całego procesu dydaktycznego,
-uczniowie mogą zabierać głos tylko wtedy gdy są o to poproszeni,
Mały dystans władzy powoduje
-relacje między nauczycielem a uczniami mają charakter partnerski,
-uczniowie nierzadko współuczestniczą w organizacji zajęć, w trakcie których swobodnie zabierają głos.

Męskość
-to silna rywalizacja,
-niepowodzenia w szkole mogą być przyczyną tragedii życiowych,
-szanuje się nauczycieli o dużej wiedzy.

Kobiecość
-możliwość samorealizacji,
-mniejsze współzawodnictwo,
-nauczyciela ceni się za przyjazne nastawienie i umiejętności interpersonalne.

Znajomość tych zależności pozwala podejmować decyzje służące budowaniu właściwych kontaktów międzykulturowych w szkole, unikania nieporozumień na tle różnic, oraz kształtowanie kultury szkoły pozwalającej na podnoszenie jakości usług edukacyjnych.

Aby dostosować kulturę szkoły do pożądanego kształtu kultury organizacyjnej należy przeprowadzić badania. Powinny one dotyczyć;
-stosunku do różnic narodowościowych, rasowych i etnicznych; czyli czy w szkole nie mamy do czynienia z dyskryminacją na tym tle, dotykająca uczniów, nauczycieli czy rodziców.
-zróżnicowania pod względem płci; czy występują bariery dla kobiet, utrudniające awans zawodowy, czy występuje mobbing, molestowanie seksualne?
-stosunku do starszych pracowników; czy nie dyskryminuje się osób starszych, nauczycieli, rodziców, czy są trudności komunikacyjne między młodymi i starymi, które utrudniają realizacje zadań dydaktycznych, czy kształtuje się postawy szacunku wobec starszych?
-postaw względem różnic religijnych; czy w szkole przestrzega się tolerancji religijnych?
-postaw wobec różnic klasowych; czy na tym tle dochodzi do segregacji?
-traktowania osób niepełnosprawnych; jaki jest stosunek do osób mających zaburzenia, czy nie ma barier architektonicznych?
-stosunku do osób o odmiennej orientacji seksualnej; czy jest to problem tabu, podtrzymywany mitami i stereotypami, jakie szanse na kontynuowanie pracy maja osoby o ujawnionej odmiennej orientacji, jak problem różnic na tym tle przedstawiany jest uczniom?

Źródła i techniki uzyskania informacji na te tematy można sprowadzić do;
-zidentyfikowania elementów kultury, które można zaobserwować, a odnoszących się do poszukiwanych informacji, np. przystosowanie architektury do potrzeb osób niepełnosprawnych, symbolika ubioru, zachowania ludzi, sposób komunikowania, rytuały,
-badania dokumentów szkoły, misji, wizji, wartości w regulaminach, protokółach,
-wywiadów, badań ankietowanych, obejmujących uczestników procesu edukacyjnego; nauczycieli, uczniów, rodziców, pracowników administracji.

Badanie zebranego materiału pozwoli na zidentyfikowanie obecnego obrazu kultury organizacyjnej, jej uzewnętrznienie oraz dokonanie analizy rozbieżności między aktualna, a oczekiwana, pożądana kulturą. Uchwycenie rozbieżności pozwoli na opracowanie projektu zmiany a następnie wprowadzenie go w życie.

Dopasowanie kultury organizacyjnej szkoły do wielokulturowości to proces delikatny, wymagający umiejętności przekraczania barier, łamania stereotypów, zrywania z postawami etnocentrycznymi.
Zarządzanie międzykulturowe w szkole będzie nabierało co raz większego znaczenia w miarę postępującej globalizacji. Jego zadaniem będzie uczynienie ze szkoły w pełni organizacji wielokulturowej. Wymagać to będzie ciągłego doskonalenia kultury organizacyjnej szkoły, likwidowania przeszkód i wyzwalania siły z różnorodności.