Reformacja i inne

Przyczyny Reformacji: świetopietrze,dziesiecina, nepotyzm papieski-obssadzanie stanowisk wlasna rodzina, symonia- sprzedaz st. koscielnych , sprzedaz odpustow Skutki Reformacji: podzial kosciola katolickiego,oslabienie wladzy papieza,powstanie nowych nurtów religilnych (luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, arianie), Kontreformacja ,umocnienie wladzy monarchow,rozwoj gospodarczy ,wojy religijne, sobor w Trydencie, wystepowanie jezyka narodowego w liturgii Cechy: Luteranizm:nie uznaje zwierzch. papieza, odrzuca hierarchie koscielna, zniosl celibat,odrzucil kult swietych,tylko 2 sakramenty(chrzest i eucharystia w 2 postaciach) Biblie interpretowal każdy indywidualnie i ona była zrodlem wiary,odrzucenie zakonow Rozwinal sie w Niemczech,Szwecji,Norwegii, Danii a także Prusach Kalwinizm: nie uznaje zwierzch. papieza, odrzuca hierarchie koscielna, zniosl celibat,odrzucil kult swietych,2 sakramenty,zrodlem wiary Biblia wg interpretacji Kalwina, podzial na potepionych i wybranych (predestynacja),pochwala pracy,bogactwo to nagroda za cnotliwe zycie,kraj dzielil się na gminy-konsystor to wladca gminy rozwinal się we Francji, Szwajcarii,Niderlandy a także w Polsce Anglikanizm:glową kosciola król, nie uznaje zwierzch. papieza,rozwiazano zakony, skonfiskowanie dobr koscielnych, pozostala hierarchia,zniesiono celibat, zachowano sakramenty 1524-1525- powstanie chlopskie, 1529-protest poslow,1546-1547-wojna domowa
1555-pokoj w Augsburgu (zasada: czyje panowanie,tego religia) 1566-powstanie w Niderlandach,1609-rozejm-uznanie niepodleglosci stanow polnocnych 1562-wojna miedzy katolikami a hugenotami, 23 sierpnia 1572-Noc Swietego Bartlomieja 1594-zakonczenie wojny,na tronie francuskim Henryk Burbon, 1598-edykt nantejski (gwarantowal hugenotom wolnosc wyznania z wylaczeniem Paryza) 1534-akt supremacji w Anglii 1545-1563-sobor w Trydencie kurialisci-uznawali wyzszosc papieza nad soborem, koncyliarysci-sobor najwyzsza wladza kosciola decyzje soboru: Chrystus w eucharystii,msza swieta ofiarą, podtrzymanie koncepcji wolnej woli i odpowiedzialnosci czlowieka,potepiono indyw. interpretowanie Biblii
biskupi musieli odwiedziac parafie,przebywac w swoich biskupstwach,wprowadzenie ksiag metrykalnych, sprawozdania dla kurii rzymskiej,jezykiem nadal lacina, reaktywacja inkwizycji 1559-ogloszenie indeksu ksiag zakazanych 1534- powstanie zakonu Jezuitow, 1540-rozpoczecie pracy zakonu 1773-kasata Zakonu Jezuitow W XVI wieku cala Ameryka Srodkowa i Ameryka Pld(oprocz Brazylii) pod panowaniem Hiszpanii; pod koniec wieku XV Anglia zaczela kolonizowac Ameryke Pln; pod koniec wieku XVI Francja i Holandia zaczely kolonizowac Ameryke Pln ; W XVIII wieku nasililo się sprowadzanie niewolnikow z Afryki na poczatku zajmowala się tym tylko Portugalia, potem także Hiszpania, Anglia i Holandia. Na zwiekszenie liczby ludnosci wplynela poprawa zywienia,warunkow higienicznych,metod walki z epidemiami. Produkcja: reczny kolowrotek zastapiono warsztatem samoprzasniczym, w hutnictwie i gornictwie wykorzystywano kolo wodne Manufaktura-forma masowej produkcji oparta na zorganizowanej pracy recznej,wystepowal specjalistyczny podzial pracy
Handel europejski dzielil się na 2 okresy: w 1 dominowali Hiszpanie i Portugalczycy, a
także Wlosi (XVI w.); w 2 inicjatywe przejeli Anglicy i Holendrzy. Dualizm gospodarczy
podzial Europy na 2 strefy(granica na rzece Łabie):w Europie przemyslowej odchodzono
od systemu feudalnego i placono rente pieniezna, a Europie Wschodniej nastepowala
refeudalizacja, a rente odrabiano w polu. O hegemonie (dominacje) w Europie od XV do
polowy XVI w. walczyli Habsburgowie, Anglia oraz Francja. 1529-traktat w Cambrai-
Franciszek pozbawiony posiadlosci wloskich 1530-uroczysta koronacja Karola V 1556-abdykacja Karola V-podzielenie terenow habsburskich na 2 czesci: niemiecka w ktorej sklad wchodzily(posiadlosci austriackie,Czechy,czesc Wegry oraz korona cesarska dla Ferdynanda I Habsburga; hiszpanska- tereny Hiszpanii, Niderlandy, krol. Neapolu i Sycylii oraz Ksiestwo Mediolanu odziedziczyl je Filip II. W 1588 Wielka Armada przegrala z flota angielska- pozycja Hiszpanii zaczela slabnac 1525-bitwa pod Pawią zakonczyla spory miedzy Habsburgami,a Francja 1380- bitwa na Kulikowym Polu, wojska moskiewskie wygraly z okupantami 1480-powstanie Ksiestwa Moskiewskiego Baskak-urzednik admin. tatarskiej na Rusi,zbieral podatki od ludzi,mial także kompetencje wojskowe i nadzorcze samodzierżawie-rzady absolutne na Rusi bojarowie-wyzsza szlachta na Rusi 1570-podpisanie rozejmu w walce o Inflanty przez Iwana IV z Zygmuntem Starym oprycznica-ziemia oprocz panstwowej, a takze policyjny aparat ucisku stosowany w XVI w 1584-smierc Iwana Groznego-poczatek wielkiej smuty
1578-10 letni rozejm w polsko-rosyjskiej walce o Inflanty Za panowania Sulejmana II Wspanialego Turcja podbila Bliski Wschod, Tunezje,Egipt i Algierie W 1451 Wegry zostaly podzielone na 3 czesci: zachodnia i polnocna ze stolica w Preszburgu dostala się Ferdynandowi Habsburgowi , centralna z Budapesztem przejela Turcja, a wschodnia jako lenno otrzymal Jan Zygmunt(syn Zapolyi), podzial utrzymal się 150 lat