Charakterystyka czystości wód powierzchniowych. Klasy czystości wód powierzchniowych
Klasy czystości wody :
• Klasa pierwsza
Wody w tej klasie charakteryzują się bardzo dobrą jakością: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1, b) wartość wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływanie antropogeniczne.
• Klasa druga
Wody w tej klasie można określić jako wody o charakterze dobrym: a) spełniają w odniesieniu do większości jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wskazują na niewielki wpływ oddziaływania czynników antropogenicznych
• Klasa trzecia
Wody w danej klasie określić można jako wody zadowalające: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wskazują na umiarkowany wpływ oddziaływania czynników antropogenicznych
• Klasa czwarta
Wody tej klasy scharakteryzować można jako niezadowalającej jakości: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wskazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych.
• Klasa piąta
Wody danej klasy identyfikować można z wodami złej jakości: a) nie spełniają wymagań określonych dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wykazują na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych.
Ogólna charakterystyka wód naturalnych.
Woda występująca w przyrodzie stanowi wodny roztwór substancji nieorganicznych i organicznych, jak również zawiera koloidy i zawiesiny. Substancje znajdujące się w wodzie są pochodzenia naturalnego lub antropogenicznego. Woda, będąc bardzo dobrym rozpuszczalnikiem, zawiera prawie wszystkie substancje naturalne występujące w skorupie ziemskiej, a także coraz częściej substancje wytwarzane przez człowieka. Stężenia poszczególnych substancji uzależnione są od ich powszechności w przyrodzie i rozpuszczalności w wodzie oraz od wielu różnorodnych procesów fizyko-chemicznych.
Podstawowymi składnikami wód są kationy: wapnia Ca2+ sodu Na+ magnezu Mg24" oraz aniony: węglanowe HCO3-, siarczanowe SO42-, chlorkowe Cl-, a także krzemionka Si02. Zawartość i proporcje jonów podstawowych zależą od składu chemicznego utworów geologicznych znajdujących się w zlewni. Działalność człowieka może mieć znaczny wpływ na skład chemiczny wód powierzchniowych i podziemnych. Skażenie wód np. substancjami promieniotwórczymi, kwasami i metalami ciężkimi, będące skutkiem arogancji cywilizacyjnej człowieka, ma często bardzo duży i nieprzewidywalny zasięg.
Rodzaje i pochodzenie zanieczyszczeń wód
Głównym źródłem zaopatrzenia ludzi w wodę są wody powierzchniowe, przede wszystkim zaś wody płynące, oraz wody podziemne, zalegające w płytkich warstwach geologicznych. Prawie cała ilość pobieranych przez człowieka wód wraca do wód powierzchniowych w postaci wód zużytych, obciążonych różnymi substancjami mineralnymi i organicznymi. Ładunki zanieczyszczeń wprowadzane do wód powierzchniowych płynących, które są głównym odbiornikiem ścieków pochodzenia antropogenicznego, przyczyniają się do problemów przy dalszym ich użytkowaniu. Zanieczyszczenia wód można podzielić na zanieczyszczenia pochodzenia komunalnego, przemysłowego i rolniczego.
Specyfika funkcjonowania sił zbrojnych, jako organizacji mającej istotny udział w życiu społecznym, powoduje powstawanie określonych rodzajów uciążliwości dla środowiska naturalnego, w tym również dla środowiska wodnego, narażonego na uciążliwości związane z wprowadzaniem ze ściekami określonych ładunków zanieczyszczeń.
Wskaźniki jakości wód
Wskaźniki jakości wody służą do określania przydatności wody do określonych celów. O możliwości użycia wody do zaspokojenia różnorodnych potrzeb decydują rodzaj i ilość zawartych w niej substancji. Podstawowymi grupami wskaźników, stanowiącymi o przydatności wody są:
a) wskaźniki fizyczne - temperatura, barwa, zapach, mętność, smak;
b) wskaźniki chemiczne - odczyn pH, utlenialność, BZT5 - biochemiczne 5-cio dobowe zużycie tlenu, ChZT - chemiczne zużycie tlenu, twardość (ogólna, węglanowa, niewęglanowa, przemijająca), zasadowość oraz zawartości: związków azotu, chlorków, siarczanów, żelaza, manganu, fluoru, gazów rozpuszczonych w wodzie, pierwiastków śladowych, substancji trujących oraz sucha pozostałość i strata po prażeniu,
c) wskaźniki biologiczne - zawartość bakterii w objętości próbki wody.
Wody naturalne prawie zawsze zawierają mikroorganizmy, są nimi zanieczyszczone szczególnie otwarte zbiorniki wodne, do których spływają wody deszczowe oraz do których odprowadzane są ścieki. Intensywność rozwoju bakterii w wodzie uzależniona jest od warunków termicznych, warunków świetlnych, stopnia natlenienia i obfitości substancji pokarmowych. Charakterystykę biologiczną wody wyraża się mianem coli, która określa najmniejszą objętość wody (wyrażoną w cm3), w której znaleziono jedną bakterię pałeczki
OCHRONA PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI WOD POWIERZCHNIOWYCH
Do najważniejszych i zarazem podstawowych zadań ochrony środowiska wodnego jest stworzenie alternatywnych planów, które będą obejmować wszystkie ważne i mniej ważne zagadnienia, a także zadbanie o kompleksowe, długoterminowe prognozy dotyczące korzystania z zasobów naszego kraju (z uwzględnieniem potrzeb gospodarki).
Zmniejszenie negatywnego wpływu zanieczyszczeń uzyskuje się poprzez proces oczyszczania. Oczyszczanie ścieków to proces polegający na usuwaniu substancji szkodliwych (zanieczyszczeń), mające na celu jak największe zmniejszenie ich negatywnego wpływu na odbiornik (wody powierzchniowe i grunty). Maksymalne oczyszczenie jest niemożliwe, jednak jesteśmy w stanie oczyścić ściek w ponad 90%. Osiągamy to poprzez pastowanie kolejnych procesów (biologicznych, fizycznych, chemicznych). Cały obiekt służący oczyszczaniu ścieków nazywamy oczyszczalnia.
Problemem naszych wód powierzchniowych jest eutrofizacja. Ostatnimi czasy nad ich brzegami powstawały wsie, potem miasta, ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe, z których ścieki odprowadza się właśnie do jezior w postaci najczęściej nieczyszczonej. Ludzie wiedzą o tym, że wody mają zdolność do samooczyszczania i nadwerężają jej możliwości. W tym wypadku należy całkowicie odciąć dopływ ścieków do zbiorników wodnych, natomiast przypadku wód pochodzących z pól uprawnych należy zastosować odpowiednie zabiegi agrotechniczne.
Jak każdy z nas może chronić wodę:
• Ograniczyć zużycie wody;
• Stosowanie katalizatorów w pojazdach mechanicznym;
• Stosowanie nawozów naturalnych;
• Stosowanie biodetergentów;
• Nie zaśmiecanie rzek oraz jezior (a także ich okolic);
• Ograniczyć zużycie środków chemicznych;
• Nie czyścić samochodów w pobliżu wody;
• Nie zanieczyszczać wód poprzez wylewanie ścieków.