Spółki
1.Spółka – to związek 2 lub więcej osób które działają dla wspólnego celu np. osiągnięcia zysku z prowadzonej działalności gospodarczej. Wspólnicy łączą posiadane środki co pozwala im na prowadzenie działalności na większą skale niż w przedsiębiorstwie jednoosobowym.
Funkcjonowanie spółek regulują:
-określone przepisy prawa (kodeks cywilny, kodeks spółek handlowych)
-wspólnicy którzy w ramach obowiązujących przepisów samodzielnie rozstrzygają wiele zasad współpracy i zapisują je w umowie lub statucie.
W spółkach osobowych- decydujące znaczenie dla ich funkcjonowania mają wspólnicy ich kwalifikacje i wykonywana przez nich praca. Za zobowiązania spółki osobowej wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem co w praktyce oznacza że w sytuacji upadłości takiej spółki jej wierzyciele np. dostawcy mają prawo do żądania wzrostu swojej działalności z majątku osobistego wspólników.
Funkcjonowanie spółek kapitałowych: opiera się na kapitale wspólników. W spółkach tych wspólnicy odpowiadają za zobowiązania jedynie do wysokości wniesionych wkładów co oznacza że wierzyciele takich sp. mogą otrzymać zwrot swojej należności natomiast osobisty majątek wspólników pozostaje nie naruszony nawet wtedy gdy długi spółki przekraczają jej majątek.
2.Sp. Cywilna:
Powstanie i działalność sp. cywilnej regulowane są przepisami kodeksu cywilnego. Do podjęcia działalności w firmie sp. cywilnej potrzebna jest pisemna umowa zawarta przez wspólników która może być zawiązana bez udziału notariusza. W umowie należy m.in. określić cel gospodarczy sp. Do jej zawarcia wystarczy zgodne oświadczenie woli wspólników. Wspólnikami sp. cywilnej mogą być zarówno osoby fizyczne i osoby prawne. Szczególnym obowiązkiem wspólników sp. cywilnej jest wniesienie wkładu. Wniesienie przez wspólników wkładu np. w postaci własności i innych praw majątkowych a także nabyte przedmioty własności i prawa oraz środki pieniężne składają się na wspólny majątek wspólników. Sp. cywilna należy do grupy spółek osobowych i nie ma osobowości prawnej nie jest właścicielem wspólnego majątku. Właścicielami wspólnego majątku są wspólnicy a nie spółka. Za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiadają swoim majątkiem solidarnie. Oznacza to że odpowiadają oni zarówno swym majątkiem wspólnym jak i każdy z nich odpowiada solidarnie całym swym majątkiem indywidualnym. Sp. cywilna musi podjęcie działalności gosp. Zgłosić do ewidencji działalności gosp. prowadzonej przez gminy
3. Sp. jawna – chociaż należy do spółek prawa handlowego swym charakterem zbliżona jest do spółki cywilnej. Sp. jawna należy do grupy spółek osobowych nie ma osobowości prawnej. W myśl kodeksu handlowego spółka jawna jest spółką która prowadzi we wspólnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze a nie jest inną spółką handlową. Sp. jawną zawiązuje się na postawie umowy zawartej przez wspólników na piśmie i nie wymaga ona formy aktu notarialnego. Sp. należy wpisać do rejestru przedsiębiorstw w sądzie w którego okręgu ma ona siedzibę. Do zawarcia sp. jawnej nie jest wymagane wniesienie jakiegokolwiek kapitału. Każdy ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki solidarnie majątkiem nie tylko wkładem wniesionym do spółki.
4.Sp. Komandytowa – jest spółką w której występują wspólnicy dwóch kategorii: jedni odpowiadający nieograniczenie za zobowiązania spółki całym swym majątkiem (komplementariusze) i drudzy którzy odpowiadają za zobowiązania sp. tylko do wysokości wniesionego do sp. wkładu (komandytariusze) Sp. komandytową zalicza się do sp. osobowych. Nie ma ona osobowości prawnej. Do jej powstania oprócz umowy konieczne jest ponadto dokonanie wpisu do rejestru. Prawo prowadzenia sp. a także prawo jej reprezentowania przysługuje tym wspólnikom którzy odpowiadają nieograniczenie za zobowiązania sp.
5.Sp. partnerska – Projekt ustawy – prawo spółek handlowych zawiera też regulację spółki partnerskiej. Miała być to spółka osobowa przeznaczona do wykonywania określonego wolnego zawodu (lub kilku zawodów) pod własną firmą. Wspólnikami (partnerami) tej spółki mogły być wyłącznie osoby fizyczne.
6.Sp. komandytowo-akcyjna- jest zaliczana do sp. kapitałowych. Nie została uregulowana w kodeksie handlowym i nie występuje w obowiązującym prawie polskim. Sp. ta należy wpisać do rejestru przedsiębiorstw w sądzie. Sp. kom-akc. Znana jest obecnie w wielu państwach Europy kontynentalnej (np. Niemcy Francja Włochy Szwajcaria) nie występuje natomiast w prawie angielskim czy amerykańskim. W systemach prawnych gdzie występuje ta spółka przyjmuje się że jest ona wyposażona osobowość prawną a uczestniczyć w niej musi co najmniej jeden wspólnik osobiście odpowiedzialny. Pozostali wspólnicy są to tzw. akcjonariusze komandytowi. Obejmują oni kapitał zakładowy spółki i nie odpowiadają za jej zobowiązania. Wspólnik odpowiadający za zob. sp. całym swym majątkiem wnosi do niej wkład który nie wchodzi do kapitału zakładowego.
7.Sp. ZO.O. – Może być utworzona przez jedną lub więcej osób w każdym prawnie dopuszczalnym celu. Wspólnicy nie odpowiadają za zob. sp. Umowa sp. powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Wspólnicy jako współwłaściciele sp. wnoszą wkłady w formie pieniężnej lub nie pieniężnej (aportu) które tworzą kapitał zakładowy sp. Kapitał ten powinien wynosić co najmniej 50000zł i jest dzielony na udziały o równej albo nie równej wartości nominalnej. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 500zł.
Władzami sp. są:
-zgromadzenie wspólników
-rada nadzorcza lub komisja rewizyjna
-zarząd
Sp. podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców i z chwilą dokonania wpisu nabywa osobowość prawną.
8.Sp. Akcyjna – Funkcjonuje na podstawie notarialnie sporządzonego STATUTU spółki oraz wpisu do rejestru przedsiębiorstw. Kapitał zakładowy sp. nazywany kapitałem akcyjnym powinien wynosić co najmniej 500000zł. Kapitał ten dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Wartość nominalna tej akcji nie może być niższa 1zł. Akcjonariusze nie odpowiadają za zob. sp. za zob. odpowiada sp. swoim majątkiem. Akcjonariusze otrzymują dywidendę (część zysku przypadające na akcje) Część zysku może być przeznaczona na dodatkowe wynagrodzenia dla członków zarządu zwane tantiemami.
Władzami sp. są:
-walne zgromadzenie akcjonariuszy
-rada nadzorcza lub komisja rewizyjna
-zarząd
9.Sp. z udziałem zagranicznym- stanowi wspólne przedsięwzięcie kapitału zagranicznego i może funkcjonować jako sp. zo.o. lub sp. akcyjna. Organem nadzorującym tej sp. jest Prezes Agencji do Spraw Inwestycji Zagranicznych
10.Sp. dominująca – to spółka handlowa która dysponuje bez pośrednio lub pośrednio większością głosów lub jest uprawniona do powoływania czy odwoływania większości członków zarządu bądź też członków rady nadzorczej innej sp. zwanej sp. zależną albo więcej niż połowa członków zarządu sp. kapitałowej jest jednocześnie członkami zarządu sp. zależnej.
Sp. powiązana – jest sp. kapitałową w której inna sp. handlowa posiada co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na wolnym zgromadzeniu.
Firma – to urzędowa nazwa sp. handlowej podlegająca ochronie prawnej.
Prokurent – pełnomocnik handlowy upoważniony do wszystkich czynności związanych z prowadzeniem sp. handlowej.