"Ruch oporu i państwo podziemne na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej"
Praca kontrolna z historii, semestr VI, rokszkolny 2005/06
"Ruch oporu i państwo podziemne na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej"
Pierwsza siatka konspiracyjna na zimiach polskich powstała we wrześniu 1939 roku w Krakowie. Organizacja ta kierowana przez mjr. Kazimierza Kierzkowskiego przybrała nazwę Orła Białego.Komenda Obrońców Polski obięła swym zasięgiem cały kraj. Bardzo często organizacje podziemne zakładali żołmirze służący w jednej jednosce wojskowej. Tak powstał pod komedą płk. Stanisława Sosabowskiego konspiracyjny związek 21 pp ' Dzieci Warszawy". Najistotniejsza jednak dla przyszłosci Polski Podziemnej decyzja zapadła 27 września w oblężonej Warszawie, kiedy to utworzono Służbę Zwycięstwu Polski. Kierownictwo SZP obieli gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski .
W listopadzie 1939 roku utworzony zostal Związek Walki Zbrojnej. W odróżnieniu od SZP, ZWZ mił być wyłącznie wojskiem polskim w konspiracji. Wszystkie sprawy polityczne i administracyjne przejść miały w ręce władz cywilnych Polski Podziemnej. Pierwszym komendantem głównym ZWZ został przebywający w Paryżu gen. Kazimierz Sosnowski. Dowództwo ogólne na ziemiach okupowanych przez Niemcy powierzono płk. Stefanowi Rokowieckiemu. W lutym 1942 roku na bazie ZWZ powstała Armia Krajowa. Zgodnie z wytycznymi rządu polskiego w Londynie wszystkie organizacje podziemne miały obowiązek bądż podporządkować się w całości AK. Akcja scaleniowa trwała do końca wojny i z roznych przyczyn nie została zrealizowana do końca. Poza AK została sieć terenowa Batalionów Chłopskich, część Narodowych Sił Zbrojnych oraz Armia Ludowa i niektóre samodzielne zgrupowania partyzanckie. Całe terytorium państwa polskiego podzielone zostało na obszary. Komendzie Głównej bezpośrednio podlegały cztery obszary: Wrszawski, Białostocki, Lwowski i Zachodni, obejmujący Pomorze i Wielkopolskę oraz siedem okręgów.
30 czerwca 1943 roku Niemcy aresztowali komendanta głównego AK, gen. Stefana Rakowieckiego. Wywieziony do obozu Sachsenhausen, został pożniej zamordowany z rozkazu Himmlera po wybuchu Powstania Warszawskiego. Po aresztowaniu "Grota" komendantemzostał gen. Tadeusz Komorowski, ps. "Bór". Od wiosny 1944roku z wiązku z realizacją planu "Burza" dochodziło do współdziałania niektórych oddziałów AK z Armią Czerwoną. Po upadku Powstania Warszawskiego ostatnim komendantem AK został gen. Leopold Okulicki, ps. "Niedżwiadek". Wstyczniu 1945roku wydał on rozkaz rozwiązujacy AK. W lutym 1940 roku powstał Plolityczny Komitet Porozumiewawczy, w którym zasiadali przedstawiciele SL,SN,PPS-WRN i SP. Pierwszym Delegatem Rządu został działacz Stronnictwa Pracy , Cyryl Ratajski. Podstawę polityczna Delegatury Rządu, podobnie jak wcześniej Politycznego komitetu Pozrozumiewawczego, stanowiły cztery stronnictwa przedwojennej opozycji: SL,SN,PPS-WRN iSP. Nie było reprezentowane natomiast stronnictwo Demokratyczne i lewica PPS. PS przekształcił się w kwietniu 1943roku w Robotniczą Partię Polskich Socjalistów-RPPS.
W okresie okupacji ruchem ludowym w kraju kierowało Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego "Roch". We wrześniu 1940 roku utworzona zostaje Straż Chłopska . Podstawową jednostką w walce miał być batalion. stąd pożniejsza nazwa Bataliony Chłopskie. Komendantem organizacji został Franciszek Kamiński. Teren kraju podzielono na dziesięć okregów BCh, odpowiadających najczęsciej jednemu lub dwóm województwom. W maju 1943 roku podpisana zostaje umowa scaleniowa pomiędzy komendantami głównymi AK i BCh. Dotychczasowy komendant główny BCh, płk. Franciszek Kamiński stanoł na czele Oddziału I Organizacyjnego Komendy Głównej AK. Wielkie zasługi dla Polski Podziemnej połozył Ludowy Związek Kobiet, kierowany przez Marię Szczawińską. Związek opiekował się rodzinami pomordowanych i uwięzionych, zaopatrywał w żywność i opatrunki oddziały partyzanckie.
W maju 1941 roku powstała Narodowa Organizacja Wojskowa, kierowana przez ppłk. Józefa Rokickiego. Z części nie poporządkowanej AK i skrajnie prawicowego Związku Jaszczurczego powstają Narodowe Siły Zbrojne. Próby podporządkowania NSZ Armi Krajowej nie przyniosły w 1944r. oczekiwanych rezultatów. Niektóre oddziały NSZ czynnie zwalczały komunistów polskich , partyzantów radzieckich, lewicę obozu rządowego, a nawet podejrzanych o poglady lewicowe żołmierzy AK wzięły czynny udział w "Burzy" i Powstaniu Warszawskim