Zarządzanie finansami

Podmiotem gospodarczym jest podmiot prowadzący działalność gosp w celach zarobkowych i na własny rachunek.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest os fiz, os prawna oraz mniemająca osobowości prawnej spólka prawa handlowego, która we własnym imieniu, zawodowo, podejmuje i wykonuje działalność gospodarczaą.Za przeds uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gosp.

Formy przedsiębiorstw prywatnych:
1. Przedsięb jednoos
2. Spółki osobowe:
a) spółki prawa cywilnego
b) jawne spolki handlowe
c) komandytowe
d) komand-akcyjne
3. Spółki kapitałowe
a) akcyjne
b) z.o.o.
4. Spółdzielnie

Podmioty gosp sektora publicznego:
-przeds państwowe funkcjonują-państowe przeds użyteczności publ

Kapitały:
1. Własne
a) podstawowy:
-pochodzi od właścicieli przedsiębiorstw
-wyposażony w sposób bezterminowy
-pełni funkcje; finansową (źródło finansowania dzial przeds), stanowi bazę gwarancyjną dla wierzycieli (im wyższy tym bezpieczniej), stanowi (nie zawsze) granicę odpowiedzialności za za zobowiązania właścicieli przes wobec osób trzecich
b) zapasowy
-może pochodzic od włascicilei przeds lub może być kapitałem wypracowanym przez przeds
-pełni funkcję finansową (źródó finanse potrzeb przeds)
-funkcja ochronna wobec kapitału podstawowego
2. Obce

Kapitały własne w podmiotach gosp
1. Przedsięb państwowe
- fundusz założycielski- pochodzi z dotacji ze skarbu państwa,może być podniesiony z dotacji w okresie dzial przeds
-fundusz przedsiębiorstwa- pełni role kap zapasowego, powstaje nie z dotacji ale z części zysku wypracowanego w rentownym momencie sprzedaży
2. Spółka akcyjna
-kap akcyjny- ilość wyemitowanych akcji * nominalna wartość
-kap zapasowy- obligatoryjny, jedyna spólka która ma określona wielkośc kapitału. Tworzony z nadwyżki ceny emisyjnej akcji nad nominalna (po pokryciu kosztów emisji), z odpisów zysku netto (8%zysku netto, 1/3 kap zak.)
-kap rezerwowy
3. Spolka z o.o.
-kap zakładowy-jest określany, nie może być mniejszy niż 50 tys zl. Obliczany jako iloczyn wydanych udziałów i wartość nominalnej 1 udziału lub suma iloczynów.
-kap zapasowy-jest ale nie określony
-kap rezerwowy
4. Spółdzielnie
-fundusz udziałowy-pełni rolę kap podstawowego. Obliczany jakos suma udziałow wniesionych przez członków (spółdzielcow) spółdzielni. Nie muszą być równe wkłady.
-fundusz zasobowy- odpowiednik k zapasowego. Tworzony ze źródeł: Wpłata wpisowego,część nadwyżki bilansowej (zysku) po opodatkowaniu po rozdzieleniu miedzy spółdzielców
5. Firma prowadzona przez osobę fiz we własnym imieniu i na własne ryzyko.
-kap zakładowy- zwany własnym, nie uregulowany przez ustawę
-kap zapasowy

Kapitały obce w podmiotach gospodarczych
1. Kapitały obce długoterminowe (pożyczone na okres dłuższy niż rok)
–dlug kredyty bankowe
-dlug pożyczki (uzyskiwane w drodze emisyjnej lub nieemisyjnej)
2. Zobowiązania bieżące (krótkoterm)
-bankowe kredyty krotkoterm
-zobow wobec dostawców
-zobow publiczno-prawne (cła, podatki, ZUS)
-zobow wobec pracowników (wynagrodzenia)
-fundusze specjalne
-rozlicz międzyokresowe bierne

CELE PRZEDSIĘBIORSTWA:
1. Max zysku
2. Przetrwanie i rozwój
3. Realizacja celów społecznych
4. Max wartości podmiotu gosp.

1. Warunki jednoznacznego definiowania kryterium zysku:
a) decyzje podejmowane są w warunkach pewności
b) dotyczą stosunkowo krótkiego okresu
c) zysk musiałby być kategoria stricte ekonomiczna

Zysk nie może być jednoznacznym celem firmy gdyz:
A) firma działa w warunkach niepewności
–nie można jednoznacznie przewidzieć ich konsekwencji
-rozpatrywane rozne warianty działań o róznym poziomie spodziewanego zysku charakteryzują się równocześnie innym prawdopodobieństwem, żę zysk ten zostanie osiągnięty w oczekiwanej wysokości (ryzyko)
-ostatecznie zysk staje się zmienna losowa, która może być maksymalizowana tylko po uwzględnieniu skłonności do ponoszenia ryzyka
B) Skutki decyzji rozciągają się na kilka okresów:
-zachodzi zmiana wartości strumieni pieniężnych w czasie (zarówno nakładow jak i efektow), nakłady i efekty ponoszone i uzyskiwane wczesniej sa oceniane wyzej niż nakłady i efekty okresów pozniejszych
-decyzjami, których skutki rozciągają się na kilka okresów są przede wszystkim decyzje inwestycyjne, wymagające szczególnie precyzyjnego rachunku.Jezeli proste kryterium max zysku nie jest odpowiednie do przygotowania decyzji inwestycyjnych, nie może być tym samym traktowane jako uniwersalne kryterium wyboru
C) Zysk jest kategorią księgową
-jego wysokość zależy od przyjętych konwencji (norm prawa)
-powyższe asady są zmienne w czasie
-nie odzwierciedla całości nadwyżek finannsowychpozostajacych w przeds (amortyzacja, rezerwy, bardziej adekwatna jest kategoria cash flow)

Przetrwanie i rozwój- cel niezbędny, realizacja tego celu nie odzwierciedla interesow wlascieciela firmy.

Cele społeczne- każde przeds istnieje jedynie dlatego, ze umozliwia wspolprace i osiąganie korzyści przez rozne grupy społeczne. Reprezentują one roznymi interesami wlasnymi dla których realizacji gotowe sa da poniesienia określonych nakładów.
Grupy, nakłady, korzysci
1.Klienci,pracodawcy, właściciele: zaplata za towar, praca, inwestycje; towar,place,zysk
2.Pozyczkodawcy, dostawcy, panstwo; udzielone pozyczki,dostarczone materialy, infrastruktura publiczna; odsetki,zaplata za meterialy, podatki,

Max wartości podm gosp
-celem działalności gosp każdego czlowieka jest max bogactwa, zas pod gosp-max wartsci podmiotu dzieki której nastepuje max bogactwa właścicieli
-podstawowy cel

Ograniczenia:
-niezbedne jest istnienie przejrzystych stosunkow własnościowych (własność prywatna)
-nie wszystkie formy organizacyjno-prawne poddaja się rynkowym kryteriom wyceny wartości:
*przedsieb kierowane jednoosobowo prez wlascieciela-brak podstaw do wyceny
*podmioty notowane na rynkach sformalizowanych-peln możliwości wyceny wartości w sposób zobiektywizowany

KOSZT KAPITAŁU
Finansowanie-ma na celu zaopatrzenia firmy w roznego rodzaju kapitały.Moze być rozpatrywane w płaszczyznach uwzględniających
-strukture kapitalu(podzial na kapital wlasny i obcy)
-gwarancje prawne (podzial ze wzdgledu na forme zabezpieczenia)
-forme kapitalu (gotówkowy, bezgotówkowy, rzeczowy)
-okres angazowania kapitalu (dlugoterm i krotkoterm)
-preksztalcenia w strukturze kapitalu (staly i obrotowy)

Finansowanie:
I. Zewnętrzne
A. Własne- pozyskiwanie kapitalu od nowych lub dotychczasowych wlasciecieli przy czym pozyskanie to charakteryzuje się trwałym, bezterminowym przekazaniem tego kapitalu.
1, Emisja akcji
2, Dopłaty akcjonariuszy
3, Udzialy,
4. Dopłaty udziałowców
5. Wkłady
6. Wpisowe
7. Dotacje
8. Pozostale
B. Obce- polega na pozyskiwaniu kap od zewnętrznych obcych kapitalodawcow i oznacza tylko czasowe przekazanie tych kapitałów do dyspozycji przeds, bez przeniesienia własności. Przy czym zewn kap. mogą być wlascieciele i osoby trzecie
1. Przez rynek finansowy
-kredyty krótkoterminowe (w rach bieżącym, kredytowym; kr wekslowe, lombardowe i inne)
-dlugookresowe pozyczki i kredyty (pozyczki obligacyjne,pozostale pozyczki, kredyty inwestycyjne i hipoteczne)
2. Przez rynek towarowy- w związku z operacjami towarowymi
-kredyt dostawcy
-kredyt odbiorcy
3. Szczególne formy finansowania
-leasing
-factoring

II. Wewnętrzne- pozyskanie kapitalu poprzez wlasna dzialaknosc przedsiębiorstwa
1.Z transformacji majatku
–z bieżących wpływów ze sprzedazy towarow i usług
–z odpisow amortyzacyjnych
–ze sprzedazy zbędnego maj trw
–z przyspieszenia obrotu kapitalu
2. Pozostale kształtowanie kapitalu
-zatrzymanie zysku
-tworzenie długookresowych rezerw

Zalety finansowania kapitalem wlasnym:
-nie wystepuje konieczność splaty kapitalu
-jest stabilnym źródłem finansowania
-nie zwieksza ryzyka finansowego
-wpływa pozytywnie na zwiekszenie płynności finansowej przeds
-stanowi pewna baze gwarancyjna dla wierzycieli
-stanowi baze do pwatania stosunkow własnościowych
-wyplata dywidendy (udzialu w zyskach) nie jest obowiazkowa

Wady finansowania kap wlasnym:
-dla wielu form organizacyjno-prawnych istnieje powazne ograniczenie do zwiekszania kap wlasnego
-wysokie koszty emisji akcji
-koniecznosc publikacji informacji finansowych
-wyplata dywidendy nie wpływa na zmniejszenie podstawy opodatkowania
-może ograniczac rozmiary dzial gospod (nie wykorzystany efekt dzwigni finansowej)

Zalety finansowania kap obcym:
-stanowi elastyczne źródlo finansowania
-umozliwia podjecie i realizacje przedsięwzięć przekraczających wlasne możliwości finansowe
-dawca kapitalu nie ma wpływu na decyzje w firmie
-odsetki od kapitalu obcego sa kosztem, a zatem obniżają podstawe opodatkowania (udzialy w zysku podlegaja opodatkowaniu)
-uzyskuje się nowy kapital bez przyjmowania nowych wspólników
-wzrasta rentowność kapitałów wlasnych (pry dodatniej dzwigni finansowej)

Wady finansowania kap obcym:
-oddany do dyspozycji przed tylko na pewnie czas
-powoduje wzrost kosztow
-wraz ze wzrostem zadłużenia się przeds roznie koszt kap obcego
-na ogol wymaga gwarancji i zabezpieczen (co wiązane jest z kosztami)
-w warunkach inflacji wierzyciele mogą rzadac nowych gwaranjci
-w trudnej sytuacji fin wierzyciele mogą uzyskac wpływ na decyzje firmy a nawet doprowadzic do upadłości
-w przypadku likwidacji wierzyciele zaspokajani sa przed wlascielami

Koszt kapitalu-jest wyrazony w postaci stopy procenetowej, wynikający z dyskontowania przepływów pieniężnych
- przez kk rozumie się na ogol kategoria ekonomiczna a nie księgowa. Koszt ten jest odmienny dla każdej kategorii kap.
-kk dla firmy jest stopa proc stosowaną do zdyskontowania przych pieniezncyh w sposób jego wartości
-ksiegowy koszt kapitalu to ten który wynika z kosztow pozyskania kap, ktor zgodnie z obowiązującym prawem podatkowym i bilansowym mogą być uwzględnione w księgowaniu (ksiegsch rachunk) i w związku z tym uwzględnione w jego rachunkach zyskow i strat
-Ekonomiczny koszt kapitalu-uwzglednia koszt księgowy jak i te koszty kapralu, które w danym systemie prawnym nie sa zalicone do kosztow w pojeciu bilansowym i podatkowym
-do kosztow księgowych zaliczamy tylko koszt kap obcego
-do kosztow ekonomice zaliczsmy także koszt kap wlasnego

Kapital firmy:
-obcy : *nieodpłatnie, *odplatnie: ~nieemisyjny (kredyty bankowe, pozyczki), ~emisyjny (obligacje przedsieb)
-wlasn: *emisja akcji: ~ąkcje zwykle, ~akcje przywilej, *zysk zatrzymany

Średni ważony koszt kapitalu:
Kskk=wd*kd+wau*kau+waz*kaz+wzz*kóz
Wd-udział kap obcego w kap calk
Kd-koszt kap obcego
Kau-koszt kap uprzywil
Kaz-koszt kap z akcji zwykłych
Kóz-koszt kap z zyskow zatrzym
Wx-udzialy kap w kap calk

Skk=kd*kd/kc+kau*kau/kc+kaz*kaz/kc+kzz*kzz/kc

Koszt kap obcego(nominalny)- kd=Suma kosztow księgowych/przecietna wart kap obcego *100%
Faktyczny koszt kap obcego- kfd=kn(1+T)

Koszt kapitalu wlasnego
1) koszt kap z emisji akcji:
-z akcji przywilej (dot stalej dywidendy) Kau=Dau/Cau
-koszt nowej emisji akcji przywilej Kaun=Dau/Caun-fau(k-t nowej emisji i sprzedazy przypadajaca na 1 akcje uprzywil)
-z akcji zwykłych (staly wzrost dywidendy) Kaz=Daz/Caz+g(oczekiwana stopa wzrostu dywid obliczona na podst lat ubiegłych) g=b*ROE , b-wskaźnik udzialu reinwestowanej części zysku z zysku netto,ROE-stopa rentowności kap wlasnego

Koszt zatrzymanych zyskow:
1.Dywidendowy model wyceny z zyskow zatrzymanych- koszt ten jest rowny kosztowi kapitalu z akcji zwykłych bez uwzględnienia kosztow emisji
2.stopa zwrotu z obligacji wyemitowanych przez spółkę
kkw=rd+PR(premia za ryzyko), rd-stopa dochodu z wyemitowanych obligacji w terminie do ich wykupu
3.Model wyceny aktywów kapitałowych: pakiet m- pakiet inwestycji w którym znajduja się wszystkie inwestycje dostępne w kraju (akcje wszystkich przedsiębiorstw notowanych na GPW) przy czym struktura tego pakietu jest taka sama jak struktura na kapitalizacji giełdy.
Kkw=rw+B(rr-rw)

KOSZT KRANCOWY JAKO PARAMETR DECYZJI INWESTYCYJNYCH
-sr wazony k-t kap nie jest wartością stala
-zaciaganie nowych pozyczek w celu zrealizowania korzystnych projektow spowoduje iż rynek może zazadac od spolki wyższej stopy procentowej przy gromadzeniu nowych zasobiw kapitalu
-z drugiej strony kolejne emisje akcji mogą być coraz bardziej kosztowne

RYZYKO W DECYZJACH FINANSOWYCH

Ryzko-taki stan której przebiegu przyszłych zdarzeń gosp. Nie potrafimy określic
a)ryzyko jako mierzalna część niepewności- „ryzyko to niepewność którą da się zmierzyć”, niepewność jest mierzalna lub niemierzalna, ryzyko zawsze jest mierzalne
b)poglądy R.C. Mertona- niepewność istnieje zawsze wtedy, gdy nie jesteśmy pewni, co zdarzy się w przyszłości. Ryzyko jest niepewnością, która ma znaczenie, ponieważ wpływa na dobrobyt(interes) zainteresowanych osob. Niepewność jest wiec niezbędnym ale niewystarczającym warunkiem zaistnienia ryzyka. Każda sytuacja ryzykowna jest jednoczesnie niepewna może jednak pojawic się niepewność bez elementu ryzyka.
c)Teoria Knighta-niepewnosc odnosi się do sytuacji o nieznanym rozkładzie prawdopodobieństwa wystapienia przyszłych warunków gospodarowania( w szerszym ujeciu:zdarzen).
Ryzyko-oznacza taka sytuacje w której przyszłych warunkow gospodarowania nie można przewidzieć z calkowita pewnością znany jest natomiast rozklad prawdopodobieństwa wystapienia tych waruknow.

PODST. PODZIAŁ RYZYKA

1)ryzyko prawne-generowane przez wladze publiczne w danym kraju
cechy: ryzyko wadliwej identyfikacji potrzeb legislacyjnych tzw”buble legislacyjne”; ryzyko nadmiernego unormowania; ryzyko niedostosowalnosci w praktyce określonej legislacji; ryzyko indolencji organow-nie wiedza jak stosowac prawo; ryzyko naduzywania prawa z inspiracji politycznych i gospodarczych sil nacisku; ryzyko negatywnych skutków prawa.
2)ryzyko sily wyższej- ryzyka przyrodnicze gdzie nie mamy wpływu oraz ryzyka prawne lezace poza władztwem danego kraju. Np. kleski i wypadki żywiołowe o dużym zasiegu, powodzie, huragany itp.; wypadki których źródłem SA konflikty społeczne i czyny niedozwolone-terroryzm lub wojny domowe; wypadki transportowe np. zatopienie statku z towarem; wypadki losowe wynikające z poczynan organow suwerennego panstwa –embargo handlowe, nacjonalizacja firm zagranicznych i inne.

ZARZADZANIE RYZYKIEM
Cel: poszukiwanie kompromisu miedzy korzyściami związanymi z redukcja ryzyka a kosztami tej redukcji
Definicja: proces równoważenia korzyści i kosztow zmniejszania ryzyka oraz podejmowania decyzji dotyczących dalszego dzialania – w tym decyzji niepodejmowania zadnych działań.

ETAPY PROCESU ZARZADZANIA RYZYKIEM
1. identyfikacja ryzyka
2. ocena ryzyka
3. dobor metod zarzadzania ryzykiem
4. realizacja
5. rewizja (kontrola)

METODY ZARZADZANIA TYZYKIEM
Unikanie ryzyka; zapobieganie stratom i kontrola (prewencja); przyjmowanie (absorbowanie ryzyka) ; transfer ryzyka

TRANSFER RYZYKA
1. hedging- ma miejsce wówczas, gdy dzialania podjęte w celu zmniejszenia możliwości poniesienia straty oznaczaja jednoczesnie rezygnacje z możliwości osiągnięcia zysku
2. ubezpieczenie- polega na oplaceniu składki ubezpieczeniowej w celu przekazania ryzyka ubezpieczycielowi przy równoczesnym zatrzymaniu zysku (pomniejszonego o wartość składki)
3. dywersyfikacja- oznacza posiadanie roznych aktywow ryzykownych zamiast skupiania wszystkich środków inwestycyjnych tylko na jednym skladniku

RODZAJE RYZYKA W INWESTYCJACH

1. ryzyko pojedynczej inwestycji(projektu)- rozpatrywanej w sposób wyizolowany niezależnie od efektow innych inwestycji- można określić jako prawdopodobieństwo zajscia sytuacji w której korzysc rzeczywista np. osiągnięty dochod będzie odmienna od oczekiwanej
2. ryzyko firmy- uwzglednia rozne inwestycje przedsieb. I ich wzajemne oddziaływanie- jest uzależnione od związku miedzy Korzysciami z rozwazanego przedsięwzięcia,a korzyściami wynikającymi z eksploatacji istniejącego majatku (lub innej realizowanej inwestycji) Zależność ta nosi nazwe „korelacji”
3. ryzyko właściciela kapitalu- lokującego kapital w dużej ilości inwestycji

PARAMETRY CHARAKTERYZUJACE RYZYKO

1) srednia oczekiwana stopa dochodu gdy przyjmiemy ze: oczekiwana stopa dochodu (ki) jest zmienna losowa przyjmujaca skończone wartości; wystapienie każdej z tych wartości jest zdarzeniem losowym o danym prawdopodobieństwie(pi);
k=k1*p1+ k2*p2+k3*p3+…+kn*pn=
2) wariancja

3) odchylenie standardowe


4)współczynnik zmienności

Teoria Portfolio
Ukazuje jakie zachodzą relacje między oczekiwanymi stopami dochodu i ryzykiem poszczególnych rodzajów aktywów, a oczekiwaną stopa dochodu i ryzykiem pakietu składającego się z aktywów.
Korzyści gotówkowe z inwestycji są dodatnio skorelowane z korzyściami z istniejącego majątku lub innej inwestycji, jeżeli zmienność w jednym strumieniu korzyści towarzyszy zmienność w tym samym kierunku w drugim strumieniu. Kierunek odwrotny wskazuje na korelację ujemną.
Jeżeli korzyści są dokładnie dodatnio skorelowane, ryzyko projektu jest równocześnie ryzykiem złożonym dla firmy.
Gdy korelacja jest mniejsza niż dokładnie dodatnia, dodatkowe ryzyko firmy pochodzące z procesów inwestycyjnych jest mniejsze niż ryzyko całkowite z samego projektu.
Liczymy tu: średnią oczekiwaną stopę dochodu pakietu, kowariancję, odchylenie standardowe oczekiwanej stopy dochodu, współczynnik zmienności pakietu.

Czysta stopa procentowa
Oprócz papierów wartościowych obarczonych ryzykiem, na rynku kapitałowym znajduję się co najmniej jeden rodzaj papierów wartościowych nie obciążonych ryzykiem (stopa dochodu jest znana = czysta stopa procentowa).
Inwestorzy mogą nie tylko lokować posiadane fundusze w papiery wartościowe nie obciążone ryzykiem, otrzymując czystą stopę procentową, ale również mogą zaciągać kredyty na rynku kapitałowych w tej samej czystej stopie procentowej.

Linia rynku kapitałowego
Wszystkie efektywne pakiety składające się z papieru wartościowego przynoszącego pewny dochód i pakietu wartościowego o stopie dochodu wykazującej wahania losowe, będą odpowiadać punktom leżącym wzdłuż prostej RfP (półprosta mającą początek w punkcie Rf – czysta stopa procentowa; i styczna do najbardziej efektywnego pakietu z walorów o zmiennym dochodzie).

Model Sharpe’a
Pakiet ‘m’ jest pakietem rynkowym, tzn. że jeżeli na rynku znajduje się określona liczba n akcji, to w skład pakietu ‘m’ będzie wchodzić każda z tych akcji w takich proporcjach w jakich występują one na rynku.
Gdy rynek kapitałowy znajduje się w stanie równowagi, jedynie pakiet rynkowy jest pakietem efektywnym.
W przypadku zachwiania równowagi (zmiana ceny jednej lub części akcji, zmiana dochodu z akcji, zmiana ryzyka akcji) rozpoczyna się proces dostosowawczy, przywracający stan równowagi:
1.stan równowagi – pakiet rynkowy
2.zachwianie równowagi rynku kapitałowego
3.dążenie do przywrócenia stanu równowagi
4.oferty kupna i sprzedaży papierów wartościowych
5.wszyscy składają podobne oferty – pojawia się niedobór jednych i nadmiar drugich papierów
6.zmiana cen akcji znajdujących się na rynku
7.zmiana poziomu oczekiwanych stóp dochodu i ryzyka
8.nowy układ równowagi
9.pakiet efektywny jest pakietem rynkowym

Ogólne ryzyko akcji można podzielić na dwie części:
1.którą można wyeliminować odpowiednio kształtując strukturę portfela
2.której wyeliminować nie można

Ryzyko systematyczne – jest to część ryzyka portfela, które nie zmienia się wraz ze wzrostem liczby papierów wartościowych.
Ryzyko specyficzne - jest to część ryzyka portfela, które zmniejsza się wraz ze wzrostem liczby papierów wartościowych

Współczynnik b - wyraża relacje pomiędzy zmianami oczekiwanej stopy dochodu pakietu rynkowego, a zmianami stóp dochodu poszczególnych akcji wchodzących w jego skład, przy czym:
b=1 – taka sama zmienność stopy dochodu akcji jak i pakietu rynkowego
b<1 – oczekiwana stopa dochodu akcji jest mniej wrażliwa na zmiany ogólnej sytuacji gospodarczej
b>1 – akcje są obarczone większym ryzykiem niż pakiet rynkowy

Zarządzanie kapitałem obrotowym
Decyzje wchodzące w skład zarządzania kapitałem obrotowym:
1.zmierzające do zapewnienia płynności finansowej
2.dotyczące określenia poziomu kapitału obrotowego i jego struktury
3.dotyczące kształtowania struktury źródeł finansowania aktywów bieżących, sprzyjającej minimalizacji kosztów finansowych

Kapitał obrotowy – to część łącznego kapitału przedsiębiorstwa, relatywnie płynna i stanowiąca pewnego rodzaju zapas bezpieczeństwa dla zaspokojenia zobowiązań wynikających z bieżącego cyklu obiegu gotówki w przedsiębiorstwie.
Kapitał obrotowy jako część aktywów:
*brutto - krótkoterminowe aktywa zaangażowane w bieżącą działalność produkcyjną i handlową
*netto – wartość bieżących aktywów pomniejszona o krótkoterminowe zobowiązania
Kapitał obrotowy jako część pasywów:
*brutto – ogół źródeł finansowania majątku obrotowego
*netto – źródła finansowania majątku obrotowego pomniejszone o zobowiązania bieżące

Grupy aktywów bieżących:
*występujące stale – mają bardziej ustabilizowany charakter, ich zmiany następują powoli, są one niezależne od zmian wynikających z sezonowości sprzedaży
*występujące okresowo – cechuje wysoka zmienność w czasie, spowodowana cyklicznością działania firmy, a zwłaszcza sezonowym charakterem wytwarzanych wyrobów i ich sprzedaży

Cechy środków należących do kapitału obrotowego:
*krótki okres życia (zwykle mniej niż jeden rok)
*szybka zamiana na inne środki
*potrzeba synchronizacji – wysokość kapitału zależy od stopnia synchronizacji między produkcją, sprzedażą i inkasowaniem należności.

Cykl brutto kapitału obrotowego – okres, który upływa od momentu wydatkowania środków pieniężnych na zakup czynników produkcji do momentu uzyskania przychodów pieniężnych ze sprzedaży wyrobów lub usług wyprodukowanych dzięki zastosowaniu tych czynników.

Strategie zarządzania kapitałem obrotowym:
1.KONSERWATYWNA
*wysoki stan gotówki i zapasu, liberalna polityka wobec odbiorców, wysokie koszty kapitału obrotowego, niższe zyski
*finansowanie trwałego stanu aktywów kapitałem stałym, zachowanie wysokiej płynności, niewykorzystany efekt dźwigni finansowej
2.AGRESYWNA
*niski stan gotówki i zapasów, restrykcyjna polityka wobec dostawców, niskie koszty kapitału obrotowego, wyższe zyski
*część trwałego stanu aktywów obrotowych finansowana jest zobowiązaniami bieżącymi, duże ryzyko, niskie koszty kapitału obrotowego
3.UMIARKOWANA
*umiarkowane stany zapasów i gotówki, rezerwy gotówki lokowane w papiery wartościowe, złagodzona polityka wobec odbiorców, umiarkowane, ale pewniejsze zyski
*dostosowanie terminu kapitału do długości życia aktywu, mniejsze ale występujące ryzyko, optymalizacja relacji między korzyścią a ryzykiem.

KSZTAŁTOWANIE WIELKOŚCI I STRUKTURY AKTYWÓW OBROTOWYCH
Cel zarządzania zapasami – ukształtowanie takiego poziomu zapasów, który zapewnia ciągłość produkcji i sprzedaży przy min. kosztach ich utrzymania.
Czynniki determinujące rozmiary zapasów: 1)Rytmiczność i pewność dostaw; 2)Wielkość produkcji i sprzedaży; 3)Koszty zamówienia i dostawy: k-ty zamówienia,k-ty transportu, k-ty ubezpieczenia w czasie transportu,k-ty przyjęcia do magazynu; 4)Koszty przechowywania:k-ty finansowania zapasów,k-ty wynajmu powierzchni magazynowej,k-ty ubezpieczenia, k-ty obsługi magazynowej; 5)Koszty i straty wynikające z braku zapasów
Koszty zapasów: 1) k-ty stałe zapasów; 2) k-ty zmienne zapasów; 3) k-ty całkowite
Koszty stałe zapasów – to łączne koszty zakupu (GKS) w skali pewnego okresu (np.roku). Są iloczynem kosztów przypadających na jedną dostawę (KS) i liczby dostaw w okresie (N).
Koszty zmienne zapasów – są one kosztem przechowywania jednostki zapasów (B) i przeciętnego ich stanu.
Koszty całkowite – to koszty stałe + koszty zmienne zapasów

ZAPASY PRODUKCJI W TOKU I WYROBÓW GOTOWYCH
Cel zarządzania – takie ukształtowanie ich poziomu aby przy ciągłości produkcji i sprzedaży zminimalizować koszty.
I. Optymalizacja w warunkach produkcji ciągłej.
Wyznaczanie optymalnej wielkości: 1) zapas wyrobów gotowych – polega na określeniu dziennej sprzedaży oraz wymaganej rezerwy; 2) wielkość sprzedaży oraz wymaganej rezerwy produkcji w toku
II. Optymalizacja w warunkach zmienności produkcji wieloasortymentowej:
- liczba przestawień „LP”
- optymalna wielkość serii „ODS”

NALEŻNOŚCI
Kredytowanie odbiorców przez dostawcę może mieć charakter:
1)Manipulacyjny – wyst. przy każdej płatności niegotówkowej i wyst. z przyczyn organizacyjno – technicznych.
2)Handlowy – wyst. w przypadku odroczenia zapłaty za dostawę (usługę), zarówno przy płatności gotówkowej jak i bezgotówkowej. Jest narzędziem polityki dostawcy wobec odbiorcy. Jego celem jest aktywizacja sprzedaży.
Główne problemy zarządzania należnościami: 1)Określenie długości okresu kredytowania odbiorcy (ad.patrz niżej); 2)Ocena wiarygodności kredytowej odbiorcy; 3)Ustalenie polityki windykowania należności; 4)Określenie wielkości opustów dla odbiorców płacących gotówką w momencie dostawy.
Ad. Określenie długości okresu kredytowania
Głównym dylematem decyzyjnym – jest tu wybór między wzrostem sprzedaży a wzrostem kosztów i ryzyka.
Podstawowym narzędziem wypracowania decyzji jest tu tzw. METODA ANALIZY PRZYROSTOWEJ – polegająca na porównywaniu przyrostu zysku wynikającego ze wzrostu sprzedaży ze wzrostem kosztów wynikających z dogodniejszych warunków kredytowania odbiorców.
Zmienne wykorzystywane w analizie: 1)rozmiary sprzedaży; 2)koszty,których poziom uzależniony jest od rozmiarów sprzedaży; 3) straty z tyt. niewywiązywania się z przyjętych zobowiązań kredytowych przez część odbiorców; 4)koszty opustów przy sprzedaży gotówkowej; 5)poziom należności i związane z nim koszty finansowania; 6)koszty administracyjne związane z obsługą sprzedaży kredytowej; 7)koszty windykacji należności.

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI GOTÓWKOWYMI
Zasoby gotówkowe – obejmują stany środków pieniężnych na rachunkach bieżących i terminowych, w kasach firmy, a także krótkoterm. pap. wartościowych (papiery te stanowią swoistego rodzaju surogat pieniądza, gdyż stosunkowo łatwo można zamienić je na płynną gotówkę, a często można nimi bezpośrednio regulować zobowiązania).
Podział zasobów gotówkowych:
1. Zasoby operacyjne – przeznaczone na finansowanie bieżących transakcji (regulowanie należności za dostawy i usługi, podatkowych, wypłata wynagrodzeń, spłata pożyczek);
2. Zasoby przezornościowe – traktowane jako rezerwa bezpieczeństwa, używana w razie napięć płatniczych.
3. Zasoby celowe – przeznaczone na określony cel, np. zadanie inwestycyjne (tzw. partycypacja własna kredytobiorcy w kosztach inwestycji).
Elementy zarządzania gotówką:
1.Planowanie wpływów i wydatków – z podziałem na poszczególne odcinki czasu (m-ce,dekady itd.)
2.Bieżące zarządzanie zasobami gotówkowymi, zmierzające do:
a) przyspieszenia dyspozycyjności wpływów gotówkowych(przez skracanie czasu ich obiegu)
b) regulowanie zobowiązań w terminie (ale bez wyprzedzenia w stosunku do końcowej daty płatności)
c) lokowanie przejściowych nadwyżek pieniężnych (zapewniających korzyści lub przynajmniej ochronę przed inflacją)
d) pozyskiwanie najtańszych źródeł finansowania przejściowych niedoborów gotówki
Preliminarz obrotów gotówkowych (kasowy) – jest elementem planu finansowego – obejmuje w odpowiednich przedziałach czasowych przewidywane wpływy i wydatki gotówkowe oraz sposoby pokrycia czasowych niedoborów lub zagospodarowania przejściowych nadwyżek gotówki.