Prawo - podstawy
Prawo podmiotowe prywatne to możliwość określonego zachowania się lub możliwość domagania się określonego zachowania od osób do tego zobowiązanych, wynikającego z norm prawa przedmiotowego. Dzieli się ono na normy bezwzględnie obowiązujące czyli skuteczne wobec wszystkich, nikt nie ma prawa naruszać cudzej własności, obok nich w parze są normy względnie obowiązujące; prawa majątkowe i nie majątkowe, prawa podzielne i niepodzielne, przenaszalne i nieprzenaszalne.
Prawo podmiotowe publiczne dzielimy na zwyczajowe oraz stanowione (pisane).
Prawo materialne - zespół norm, które regulują stosunki pomiędzy podmiotami prawa (kodeks cywilny, karny, pracy, morski, drogowy etc.).
Prawo formalne (proceduralne) przy jego pomocy realizowane są normy prawa materialnego.
Prawo dzieli się na:
międzynarodowe publiczne, podmiotami którego są suwerenne państwa i organizacje międzynarodowe jako wtórne podmioty tego prawa (np. ONZ, Bank Światowy etc.)
wewnątrzkrajowe
konstytucyjne (państwowe)
administracyjne
finansowe
cywilne
karne
rodzinne i opiekuńcze
pracy i ubezpieczeń społecznych
Prawo pełni funkcję organizacyjną - za pośrednictwem norm prawnych państwo bezpośrednio oddziałuje na życie społeczno-gospodarcze w drodze nakazu, zakazu, upoważnienia swoich organów do wydawania aktów władczych, pełni funkcję ramowo-wyznaczającą; za pomocą tych norm państwo wyznacza ramy działalności organizacji i jednostek w obrębie których mogą one kształtować swoje stosunki prawne.
Normy moralne są normami jednostronnymi wyznaczającymi jedynie obowiązek i nie dającymi drugiej stronie uprawnień, a zatem nie są podparte autorytetem państwa.
Ogół aktów normatywnych (ustawy, rozporządzenia, uchwały) składa się na system prawny obowiązujący w państwie.
Przepis prawny jest to zdanie zawarte w akcie normatywnym.
Norma prawna to reguła postępowania uznana i chroniona przez państwo. Przepis jest zdaniem zawartym w ustawie a norma jest myślą tego zdania.
Według kryterium treści wyznaczonych przez normy prawne dzielimy je na:
nakazujące
zakazujące
upoważniające
nakazująco-upoważniające (kompetencyjne)
Normy imperatywne, dwukierunkowo bezwzględnie obowiązujące - żadna ze stron nie może uchylać się od takiej normy np. sprzedaż nieruchomości pod rygorem nieważności umowy wymaga formy pisemnej szczególnej czyli aktu notarialnego.
Normy jednokierunkowo bezwzględnie obowiązujące (semidyspozytywne) - tylko sprzedający ma prawo ustalenia końcowej ceny.
Normy względnie obowiązujące (dyspozytywne) - strony mogą kształtować swoje stosunki prawne zgodnie z ich wolą, byleby w granicach prawa.