Wojny Grecji i Aten

Wojny Gracji i Aten trwały od 492 do 449r.p.n.e. Pierwsza wojna toczyła się w l. 459-446 p.n.e., a druga w l. 431-404 p.n.e.
Przyczyny wojny:
Sytuacja polityczna w Helladzie po okresie wojen perskich była bardzo napięta, a każde nieostrożne i pochopne działanie którejś z polis mogło być pretekstem do rozpoczęcia działań wojennych. Do wybuchu wojny przyczynił się początkowo niegroźny spór między Korkyrrą a Koryntem dotyczący spraw wewnętrznych kolonii Korkyry. W 461 roku Ateny, popierające Kortyrrę zawierają sojusz z odwiecznym wrogiem Sparty - Argos, biorą pod opiekę walczących ze Spartą helotów i osiedlają ich nad Zatoką Koryncką wywołując popłoch w Koryncie, wchodzą w sojusz z Megarą choć ta należała do Związku Peloponeskiego i już była w konflikcie z Koryntem. Konflikt ten rozstrzygnąć powinna Sparta jako hegemon - trudno o bardziej otwarte wystąpienie które zmuszało Spartę do wojny.
Drugim powodem wojny była sprawa Potidai, doryckiej polis, która prowadziła z Koryntem ożywione kontakty handlowe, lecz należała do Związku Morskiego pod przewodnictwem Aten. Ateńczycy w 432r.p.n.e odmówili wpuszczenia urzędnika korynckiego do Metropolii, na co Potidaia wystąpiła ze Związku Morskiego. Dla Aten był to oczywisty powód po zbrojnej interwencji. Potidaia została oblężona przez flotę ateńską, zaś Korynt wysłał posiłki oblężonej polis. Zdając sobie sprawę z tego, że siły Ateńskie przewyższają jednak jego możliwości, Korynt zdecydował się poprosić o pomoc Spartę. Dodatkowo Ateny zamknęły porty dla statków i towarów z Megary. Pretekstem było naruszanie granicy przez sąsiadujące polis.
Sparta postawiła Atenom kilka warunków ,między innymi rozwiązanie Związku Morskiego, ustąpienie z Portidai, wygnanie Alkmeonidów. Ateny nie zgodziły się.

Przebieg:
Już pierwszy okres był niepomyślny dla Aten. Sparta postanowiła zastosować taktykę wyniszczenia, mając nadzieję, że w ten doprowadzi do szybkiego zawarcia pokoju. Spartanie najeżdżali na Attykę i w czasie żniw niszczyli pola uprawne oraz palili budynki, domy i narzędzia. Poza tym w Atenach wybuchła epidemia zakaźnej choroby. Perykles umarł w roku 429 p.n.e. przez zarazę, która również i jego dosięgnęła. Po śmierci Peryklesa dowódcą Aten został Kleon. Demokraci wraz z nim opowiadali się za dalszym prowadzeniem wojny, a arystokraci, którymi przewodził Nikiasz - za pokojem. Początkowo przewagę utrzymywali demokraci, a ich przywódca okazał się dobrym finansistą. Ze względu na spadek wartości pieniądza w okresie wojennym i zwiększonych na nią wydatków podwyższył on daninę zyskując w ten sposób fundusze na dalsze prowadzenie działań wojennych.
Ateny z wielkim trudem powstrzymały bunt na wyspie Lesbos. Nie udało im się obronić sprzymierzonych Platejów zaatakowanych przez Teban.
Jednym z ważniejszych sukcesów Aten było utrzymanie twierdzy Pylos i zdobycie wyspy Sfakterii, broniącej wstępu do Zatoki Pylońskiej.
Dzięki udanej akcji Kleona ponad 200 spartiatów dostało się w ręce Ateńczyków. Dla Sparty był to ogromny cios, więc zaproponowała Atenom pokój. Żądania, jakie wysunęły Ateny były zbyt wysokie, tak więc Sparta musiała je odrzucić. Wtedy spartańskie wojska zaczęły atakować tereny Attyki, głównie terytoria Związku, mając nadzieję, że w ten sposób zachęcą miasta związkowe do wywołania buntu. Kolejnym terenem walki została teraz Tracja, gdzie ruszył Brazydas, aby wesprzeć zbuntowane miasta, ale przede wszystkim Amfipolis. Pozycja Aten uległa znacznemu osłabieniu, więc wysłały Kleona do Tracji. Niestety umarł, a stało się to podczas bitwy pod Amfipolis. Zwolennicy pokoju, z Nikiaszem na czele, uzyskali przewagę.

W Sparcie panowały podobne nastroje, więc w roku 421 p.n.e. zawarto pokój nikiaszowy, którego celem było przywrócenie stanu jeszcze sprzed wojny. Jednak pokój ten był tylko krótkotrwałym zawieszeniem broni ponieważ żadna ze stron nie dotrzymała warunków. W samych Atenach po chwilowej porażce głos znów uzyskał obóz wojenny, na czoło, którego zaczął się wysuwać kuzyn Peryklesa - Alkibiades Potrafił podsycać do wojny wiele warstw społecznych. Duże niezadowolenie panowało wśród członków Związku Peloponeskiego, którzy nic nie zyskali z wojny i znaleźli się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Ateńczycy dość umiejętnie wykorzystali wrogie dla Sparty nastroje panujące na Peloponezie.
Prowadzili propagandę demokratyczną w miastach peloponeskich. Doszło do przymierza między Atenami, Argos, Mantiteją i Elidą, ale Sparcie udało się złamać koalicję wrogów z Peloponezu, bardzo słabo popieranych przez Ateny w bitwie pod Mantiteją. W ten sposób Sparta znów umocniła swoją pozycję i wydawało się, że pokój już jest zapewniony .Z powodu przewagi, jaką osiągnęli zwolennicy pokoju, nie było już wątpliwości jaki wynik przyniesie sąd skorupkowy, do którego postanowiono się uciec, żeby była wyjaśniona sytuacja polityczna w Atenach. Alkibiades, będąc świadomy zagrożenia, podsunął Nikiaszowi plan działania przeciw Hyperbolosowi. W efekcie wygnany został Hyperbolos. Sąd ten niósł za sobą wiele konsekwencji politycznych. Tym razem nie spełnił swego zadania, którym jest obrona państwa przed groźnymi dla niego osobami. Od tej pory się już nie uciekano do jego pomocy przy rozstrzyganiu zagadnień polityki wewnętrznej.
Kiedy w Gracji trwała wojna peloponeska, doryckie Syrakuzy w Sycylii zdobyły przewagę nad miastami jońskimi. Syrakuzy Leontinoj oraz Segesta zwróciły się do Aten o pomoc. Ateny zgodziły się pomóc, ponieważ już dawno miały plany pokonać Kartakinę i zapewnić sobie dobrą pozycję na terenach Morza Śródziemnego.
Alkibiades chciał, zwycięstwa, ponieważ wtedy miał by wpływ na sprawy państwa. Został on wybrany na wodza ekspedycji. Podczas przygotowań do wyprawy ktoś uszkodził posągi Hermesa ,które znajdowały się na ulicach i placach. Przeprowadzono śledztwo ,jednak nie dało ono żadnych rezultatów. Jedynie Alkibiadesowi zarzucono że wyśmiewał misteria ku czci bogini Demeter .Alkibiades zarządzał sądu. Myślał, że wojsko go poprze. Zawieszono jednak śledztwo ,aż do końca wyprawy. Przemierzali przez miasta Italii , z czasem uzyskali poparcie Sycylii. Rozpoczęli więc walki z Syrakuzami. A tym czasie ateńczycy wezwali Alkibiadesa przed sąd. Postanowił on schronić się s Sparcie. Skazano go na śmierć za świętokradztwo. Tymczasem Ateńczycy nie umieli radzić sobie bez Alkibiadesa. Ich sytuacja była coraz gorsza. Sparta zaczęła pomagać Syyrakuzji i wysłała im flotę, posiłki, oraz pieniądze. Syrakuzanie podjęli ofensywę na morzu oraz na lądzie, Ateńczycy ponieśli klęskę w bitwie morskiej.

Wtedy Ateńczycy chcieli zaatakować na lądzie. Jednak zostali otoczeni i zmuszeni do poddania się. Zginęło ponad 6 tysięcy Ateńczyków, resztę sprzedano jako niewolników.
Sparta zawarła traktat z Persją ,która przekazała jej pieniądze na budowę floty w zamian za oddanie pod władzę Persji greckiej miast w Jonii. Na czele floty stał Lizander. Jego wojska zaatakowały Ateny. Jakiś czas później w Atenach zabrakło żywności. Musieli więc poprosić o pokój. Teby oraz Korynt chciały zniszczyć Ateny, ale Sparta nie zgodziła się na to. W 404 r.p.n.e. zawarto pokój ,rozwiązano Związek Peloponeski, a wojska ateńskie musiały być posłuszne Sparcie. Była to klęska dla Aten.